________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
કાળે વિદ્યમાન હોય છે કે અમુક જેમાં અમુક તેજ રીતે પિતાના હિત-અહિતમાં અનુગ્રહ કાળજ?
ઉપઘાતમાં જીવ પોતેજ ઉપાદાન કારણ છે, પણ “ઉપગ” લક્ષણ છવના સ્વરૂપને બતાવે તેની ઉત્પત્તિમાં નિમિત્તની અપેક્ષા જરૂરી બની છે. અને તે સર્વ જેમાં સર્વ કાળે હોય છે. રહે છે એ સાબિત થાય છે કે જેનું ડિતાતેમ ઉપગ્રહ લક્ષણ પણ જીને પરસ્પર સંબંધનું હિત થવામાં કારણરૂપે સર્વ જીવોને ફ છે બાધક છે. તેથી તે પણ સર્વ જીવામાં સર્વ કાળે રહેલ છે. હોય છે.
ભાવની પ્રધાનતા એ જમાં ઉપવાહક સ્વભાવ ઉપચા-ઉપગ્રાહક સ્વભાવ સર્વ
વાણ અને કાયાનું કાર્યક્ષેત્ર ખૂબજ મર્યાદિત જીવેમાં
છે. એટલે એના દ્વારા સર્વ છે, સર્વકાળે પરસ્પર
: છે. કારણ કે સર્વ જીવા સાથે જીવવ જાતિના પિતા હિતમા નિમિત્ત ન બની શકે એ હકીકત છે. સંબંધ નિત્ય છે, શાશ્વત છે. ૫ આગમ ગ્રંથમાં
પણ મન (દ્રવ્ય મન અને ભાવ મન) દ્વારા એટલે પણ “જેને ' એવા અનેક પાઠો-જીવન :
કે વિચાર-ભાવના દ્વારા તે સર્વ જીવોના હિતાઅભેદને જતાવનાશ મળી આવે છે. સંસારી કે ડિતમાં પરસ્પર નિમિત્ત બનવું શકય છે, કારણ સિદ્ધ અવસ્થા એ કર્મોના ઉપચય અને ક્ષયને આશયને છે. બાકી જીવત્વ જાતિ તે જીવ
કે વિચાર દ્વારા મન આખા વિશ્વમાં વિચરી શકે માત્રમાં એક છે. સર્વ જી સાથે જીવને
છે. જે તન તેમજ વચન દ્વારા શક્ય નથી. સંબંધ શાશ્વત છે, તે એ સંબંધ દ્વારા જીવને જે જીવેને મન નથી, એવા એકેન્દ્રિય, વિકલેકઈ લાભ કે હાનિ, અનુગ્રહ કે ઉપઘાત પણ દ્રિય અને અસંજ્ઞી પંચેનિદ્રય જીવે પણ સચેતન થતા જ હોય છે
હોવાથી એને સતત્ કર્મબ ધ ચાલુ હોય છે. અન્યથા આ સંબંધનું તાત્પર્ય કે કાર્ય શું ? તેમાં કારણભૂત આશ્રવ છે-મિથ્યાત્વ, અવિરતિ એ સવાલ ઉભા રહે છે. એટલે એ વાત સ્પષ્ટ આદિ સર્વાનું હિત ચિતવનારા ઉપકારી આત્માઓ થાય છે કે જીવ દ્રવ્યને પરસ્પર ઉપગ્રાહ્ય ઉપ પ્રત્યેની રાતત્ ઉદાસીનતાદિ રૂપકે આત્મ અશ્રદ્ધાનગ્રાહક સ્વભાવ, સર્વ જીવોમાં સર્વ કાળે કેઈન રૂપ અનાગ મિથ્યાત્વ એ જીવાને હોય જ છે, કોઈ પ્રકારે વિદ્યમાન છે.
1 એથી તેમાં પણ ઉપગ્રાહુકા ઘટી શકે છે. - પૂ. આગમ પ્રત્યે માં જણાવ્યું છે કે અને સિદ્ધાત્માએ પણ કર્મ અને મનથી રહિત ગતિમાં અને સ્થિતિમાં નિમિત્ત બનવું એ અન છે
' છે. છતાં એમનામાં જીવરાશિ પ્રત્યે ક્ષયિક ભાવની ક્રમે ધર્માસ્તિકાય અને અસ્તિકાયનું કાર્ય છે કરૂણા રહેલી છે. અને ભાવ -કરુણા જગન્જ 4એટલે કે જીવને ગતિસ્થતિ કરવામા આ બને એના આત્મતિમાં પણ કારણરૂપ નિમિત્તભૂત દ્રવ્યો સહાય કરે છે. હકીકતમાં ગતિ-રિથતિનું ઉપાદાન કારણ જીવ
ઉપદેશ-દાનાદિ વડે વાણી દ્વારા અને સેવા પોતે જ છે પણ કાર્યની ઉપનમાં નિત્તની ઉપમર્દન આદિ વડે કાયા દ્વારા હતા હિતમાં અપેક્ષા રહેતી હોય છે, નિમિત્ત કારણ વિના નિમિત્ત બની શકાય છે. એ વ સ હુ અનુભવ ઉપાદાન કારણ સ્વયં સક્રિય બની શકતું નથી. સિદ્ધ જ છે. રથીજ જીવ દ્રવ્યની ગતિ-સ્થિતિમાં ધર્માસ્તિકાય આ રીત મન (ભાવ), વાણી, કાયાની શુભાઅને અસ્તિકાય નિમિત્ત કારણ રૂપે ઉપકારક શુભ પ્રવૃત્તિ દ્વારા પપર હતા હિતમાં સર્વ જીવે બને છે.
નિમિત્ત બની શકે છે.
બને છે.
૪૨]
આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
