Atmanand Prakash Pustak 075 Ank 04

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 4

શ્રી વિજયાનંદસૂરીશ્વરને અમર કાવ્યદેહ
લેખક ; મોતીચંદ ગિરધરલાલ કાપડીયા કવિત્વ જ્યારે એના પૂર જોમમાં જામેલું એવા પ્રકારના ગેય કાચની શબ્દચમત્કૃતિને હોય છે ત્યારે એ મસ્ત થાય છે અને પછી સાક્ષાત્કાર કરવા માટે એક વિશેષણ લક્ષ્યમાં એમાંથી જે શબ્દ-ચિત્ર પ્રકટ થાય છે તે પદ રાખવા ગ્ય છે. શબ્દ-ચિત્ર જે સર્વ ગુણ લાલિત્યથી ભરપૂર હોય છે. એમાં શબ્દાલંકાર સંપન્ન કાવ્યમય હોય અને એમાં ભાવ હૃદય અને અર્થાલંકાર એવી સુંદર રીતે મઘમઘાય- ગમ હોય તે એકવાર સાંભળ્યા પછી એ વારેમાન થાય છે કે બોલનાર અને સાંભળનારનાં વાર ગાવાનું કે સાંભળવાનું મન થાય છે અને
મરાય વિકાસ પામે છે, એની ઊમિઓ જ્યારે જ્યારે અંતરાત્મા આનંદઉર્મિ અનુભવતા જાગૃત થાય છે અને એ અનિર્વાચ્ય સુખને હોય ત્યારે તેના કાનમાં એને ઝણઝણાટ થયા અનુભવ કરે છે. કવિત્વની પ્રસાદી એની હૃદયં કરે છે, એ એવા ઉમિ-કવનને વારંવાર ગાયા ગમતામાં છે, એની ભાષાવિશિષ્ટતામાં છે, એના કરે છે અને છતાં એ શબ્દ-ચિત્રના પુનરારસમાધુર્યમાં છે, એની કૃતિપેશલતામાં છે, વર્તનમાં એને વધારે ને વધારે મજા આવતી એની ઝમકમાં છે, એના પ્રવાહની છટામાં છે જાય છે. એવી કાવ્યપ્રસાદી જેને જન્મપ્રાપ્ય થઈ ગઈ પૂજ્યપાદ શ્રી આત્મારામજી મહારાજે જે હોય છે એનામાં નિસગિક મધુરતા અને કાવ્ય- કવને ગુંચ્યાં છે તેમાંના ઘણુંખરાં આવા પ્રકાચમત્કૃતિ એવી સુકર અને સહજ થઈ જાય છે. રનાં છે. તમે એકવાર એને સાંભળ્યા હોય તે કે એનાં ગેય કવને જ્યાં જ્યાં ગવાય છે ત્યાં તમને તેમાં એવા પ્રકારને રસ જામશે કે તમે ત્યાં રસની છોળો ઊડે છે અને આખા વાતા- એને વારંવાર ગાયા કરશે. જ્યારે તમે એકાંવરણમાં ઝોમ વ્યાપી જાય છે.
તમાં આનંદ લેતાં તે પદ્યોને સંભારશો ત્યારે એ રસસિદ્ધ નસગિક કવિ જ્યારે સહદય તમને ખૂબ લહેર આપશે અને સાથે અંતરાત્મા, હોય છે, જ્યારે એને આત્મા અંદરથી જાગતે જાણે કેઈ અપૂર્વ ઉદાત્ત દશા અનુભવતો હોય હોય છે, જ્યારે એની ભાષામાં કુદરતી સૌન્દર્ય એમ લાગશે. હોય છે ત્યારે એ ઊર્મિઓને ઉછાળે છે અને આ હકીકતને અગે એક બે દાખલાઓ ગાનાર તેમજ સાંભળનારને રસમાં લદબદ કરી લઈએ તે પહેલાં અત્ર સ્પષ્ટ કરવું યોગ્ય લાગે મૂકે છે. મર્મસ્પર્શ કવને સુંદર સંગીતના છે કે એમણે બનાવેલી પૂજા અને સ્તવમાં સાજ સાથે ગવાતાં હોય ત્યારે અંતરાત્મા આ ભાવવાહી શબ્દ-ચિત્ર જરૂર દેખાય છે. અને સ્વાદ અનુભવે છે, અને એક અતિ એમાં પણ પ્રત્યેક પૂજાની આંકાણું (રસ)નાં સુ દર પરિસ્થિતિ જામી જાય છે. એવાં શબ્દ- પદે તે અનુપમ શબ્દચિત્ર છે. એમના ચરિત્ર ચિત્રો એકલાં ગાવામાં આવે તે પણ દુનિયાની પરથી જણાય છે કે એમણે સંગિતને રીતસર ઉપાધિને ભૂલી પ્રાણી રસમગ્ન થઈ જાય છે અભ્યાસ કરેલ નહેાતે, કઈવખત આજુબાજુમાં અને જાહેરમાં હારમોનિયમ, વાલીન, વીણા, સંગિતકાર ગાય તે પરથી મેળવેલું જ્ઞાન માત્ર સારંગી અને નરઘાને વેગ તેમાં ભળે ત્યારે એમને હતું; છતાં એમણે જે શબ્દચિત્ર એ કાનને મંત્રમુગ્ધ કરી નાખે છે. આલેખ્યા છે તે વિચારતાં એમ લાગ્યા વગર
૫૦ :
આત્માન દ પ્રકાશ