________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
સાધના સૌથી મહાન : કાળને કાંઠે ખેતર વર્ષ”તુ' આયુષ્ય એટલે શું? પણ જેના જીવનમાં પળના પણ પ્રમાદ નથી, એનુ એક વર્ષ પણ એક હજાર વર્ષ જેટલું મહત્ત્વનું છે. ભગવાન મહાવીરના નિર્વાણુ સમયની માહિતી મળતાં પાવાપુરીના ઘર ઘરમાં શેાની છાયા ફ્રી વળી. ખાર-બાર વર્ષના મૌન પછી હમણાં જ એ ઉદ્ધારક વાણી વરસી હતી. ખસે-પાંચસે નહીં. સા-ખસે નહીં, પાણેાસેય નહીં, માત્ર તેર વર્ષ થયાં ને ભગવાન મુક્તિ આડે રહેલુ દેહતુ. બંધન છેડવાની વાત કરે છે! ગમે તેટલી મધુર ચાંદની હાય, પણ રાત તે તેા રાત જ કહેવાય ને ?
ભક્તજના ભગવાનની આસપાસ વીંટળા
ઇને બેઠા હતા. ઋષિ મુનિએ મધુર શ ંખ વગાડતા હતા. દેવાના સ્વામી ઈંદ્ર મૃત્યુ ઉસની માંગલ રચના કરતા હતા. પણ ભગવાનની અલૌકિક દેહછબી અને પવિત્ર વાણી પ્રત્યક્ષ નહીં મળે, એના શેક તા દેવ કે માનવ સહુના હૃદયમાં ખળભળી રહ્યો હતા. ઈંદ્રરાજને ય થયું કે ભગવાન પાતાની નિર્વાણું ઘડી ઘેાડો સમય પાછી ઠેલે, તે પછી વળી આગળ ઉપર જોઇ લેવાશે. અણી ચૂકયા સે। વરસ જીવે. વીતેલી ઘડી ફરી પાછી આવતાં ય વિલંબ
લાગે.
દેવરાજ ઈંદ્રે ભગવાનને પ્રશ્ન કર્યાં.
“પ્રભુ, આપના ગભ, જન્મ, દીક્ષા અને કેવળજ્ઞાન હસ્તાત્તરા નક્ષત્રમાં થયા હતા. જ્યારે અત્યારે તે નક્ષત્રમાં ભસ્મગ્રહ સ’ક્રાંત થાય છે.
ભગવાન મહાવીરે હકારમાં માથું હલાવ્યુ. ઈંદ્રરાજે વાત આગળ ચલાવી. “પ્રભુ ! આ નક્ષત્ર અશુમ ભાવિના સંકેત કરનારૂ' છે, માટે આપ આપની નિર્વાણ ઘડી ઘેાડી વાર
૧૫૦ :
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
લખાવી દે તે ? સમથ, સજ્ઞ અને સ શક્તિમાન આપને માટે તા આ સાવ આસાન છે.”
મહાવીર ઇંદ્રના માહને પારખી ગયા. એમણે કહ્યું, “ ઈંદ્રરાજ, મારા દેહ પ્રત્યેના તમારી મેહુ તમને આવું ખેલાવી રહ્યો છે. જન્મનું કારણ, દેહનું કાય અને જીવનના હેતુ પૂરાં થયાં છે. હવે આયુષ્યની એક ક્ષણ તે શુ પણ ક્ષણને એક કશુ પણ બેજારૂપ બને છે.”
કેટલાક અદરા દર મનમાં ગાંઠ વાળીને બેઠા હતા કે ભગવાન ગમે તે કહે, પણ હમણાં નિર્વાણુ નહીં સ્વીકારે. મહાવીરના પરમ શિષ્ય મહર્ષિ ગૌતમ ધખધ આપવા આજે સ્થળે ગયા હતા. પેાતાના પરમ શિષ્યની ગેરહાજરીમાં તે ભગવાન કઈ વિદાય લેતા હશે ? પરંતુ પ્રભુ તે સૂક્ષ્મ કાયયેાગ રૂ`ધીને નિર્વાણ પામ્યા.
ભગવાનના નિર્વાણુના સમાચાર મળતાં જ જ્ઞાની ગૌતમ અનરાધાર રડી રહ્યા, ભલભલા કઠણું હૃદયના પિગળી ાય, એવા એમના વિલાપ હતા. અજ્ઞાનીને સમજાવવા આસાન પણ મા તે। મહાજ્ઞાનીના શેક. ઈંદ્રરાજ પણ શાંત કેમ પાડવા તે અંગે મૂંઝાઈ ગયા.
એવામાં એકાએક જ્ઞાની ગૌતમના મુખ પર રૂદન બદલે હાસ્ય પ્રગટયું. વિષાદને સ્થાને આનદ છવાઇ ગયા. ઇન્દ્રથી આ પરિવર્તન પરખાયું નહિ. જ્ઞાની ગોતમ ખેલ્યઃ
66
એ ! ભગવાને મને જીવનથી જે જ્ઞાન આપ્યું, એથી વિશેષ એમના નિર્વાણુથી આપ્યું. મને ઘણીવાર કહેતા કે નિરાલ બ બન. આલ ત્યાં ન કંઈ ગુરૂ છે, ન કોઈ શિષ્ય પણ અન માત્ર છેડી દે. આંતરદુનિયા તરફ જા. વેળા ભગવાનના દેઢુ પર મારું મમત્વ હતું. સ્માત્મિક પૂજાને બદલે દેહપૃથ્વ આદિ હતી. આથી જ નિર્વાણવેળાએ મને અળગા રાખીને
એ
અમાનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
