________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
માનવી માનવી વચ્ચેના આ ભેદ શાને ?
લે. ભાનુમતી દલાલ જૈન ધર્મના પ્રણેતા ભગવાન મહાવીર જેવીસમા તીર્થંકર હતા, તે જન્મથી ક્ષત્રિય હતા. એમનું ખરૂ નામ વર્ધમાન હતું. તેઓ પોતાની નીડરતા અને વીરતાથી મહાવીર કહેવાયા. મહાવીર તેમની વીરતાનું સૂચક હતું. તેઓ અહંકાર અને અહ તને જીતવાવાળા હતા. સાચી રીતે જોઈએ તે આંતર શત્રુઓ પર તેમણે વિજય મેળવ્યો હતે. અરિહંત એટલે જ કહેવાયા. બાહ્ય આંતર શત્રુઓના વિજેતા એટલે ભગવાન મહાવીર સાચી વીરતા અંતરમાં રહેલા કાયરૂપી શત્રુઓને જીતવામાં રહેલી છે. તેથી મહાવીર એક વિજેતા હતાં.
એમણે એક એવા ધર્મની સ્થાપના કરી જે ધર્મ બધાનો ધર્મ હતું અને બધા માટે સરખે હતા. એમના ધર્મમાં કઈ ભેદભાવ ન હતા. એમને સ્યાદ્વાદનો સ દેશે સૌ કોઈને શાંતિ આપતા હતા. અને એ સંદેશને જે કંઈ જીવનમાં ઉતારે તેના મનમાંથી મતભેદ પૂર્વગ્રહ દૂર થઈ જતા એવી તેમના ધર્મમાં પ્રબળ શક્તિ હતી. આ ધમના ઉપદેશથી તેમણે મનુષ્યના પિતાના અતરાત્માની અંધકારાચ્છાદિત શક્તિઓને પ્રકાશિત કરવાની સમર્થ તક આપી હતા. તેમજ એમના વિચારોમાં જે અમૃત ભરેલું હતું, જેનાથી લેકે પ્રભાવિત થયા હતા અને લોકોના અંતરમાં જે વિષ હતુ તે અમૃતરૂપે પરિણમ્યું હતુ. અને લેકો પણ કલ્યાણના શિખર પર આરહણ કરી સિદ્ધિ પ્રાપ્ત કરી શકતા હતા. તે ધર્મનું અમૃત સાદું હતું. માનવ માનવ વચ્ચેના ભેદભાઇ મીટાવી સમાજવાદની વિચારસરણીને આરંભ અહીં જ થયો હતે.
એમનામાં સંયમ, સમતા અને ઉગ્ર તપ જોઈ લેકના હૃદયમાં ઊંડી છાપ ઉઠતી. જેનાથી હિંસા ક્રુરતા, ભય, દંડ અને કાયદાની બધી શક્તિઓ વ્યર્થ જતી. આ એમની એક મહાન સિદ્ધિ હતી. તેમણે પિતાના તપોબળે અનિષ્ટોને નીવાર્યો, પ્રેમ અને સમતાથી અન્યની દાનવી વૃત્તિઓને વશ કરી.
એમની એ વિચારધારા હતી કે જે કઈ માણસ સમતાને સ્વીકાર કરે તે વ્યક્તિ પોતે ગમે તેવી હોય છતાં તે વ્યક્તિ પોતાને ઉદ્ધાર કરી શકે છે. આત્માનો પ્રકાશ મનુષ્યની અંદર જ પડે છે તે પોતાના પુરુષાર્થ વડે પોતે જ પ્રગટ કરી સમતા ગુણને અપનાવી શકે છે.
મનુષ્ય સુખ મેળવવાની ઝંખનામાં ભટકતા ફરે છે, પણ એમને પ્રેમથી સમજાવીને કહ્યું છે કે સુખ બહાર શોધવાની કોઈ જરૂર નથી, એ સુખ આપણી અંદર જ પડેલું છે. આપણામાં રહેલા રાગ, દ્વેષ, મેહથી ઉત્પન્ન થતું સુખ એ સાચું સુખ નથી. લોકો એ જ સુખને સાચું સુખ માની દુઃખી થાય છે, એ સુખને આભાસ છે. સંગ્રહ અને આસક્તિમાં સુખ માને છે પણ તે સુખ દુઃખના સાગરમાં ધકેલવા બરાબર છે, સુખની આપણી કલ્પના આપણામાં રહેલા મેહત પર આધારિત છે. સાચા સુખને તે આપણને ખ્યાલ જ નથી, એ તે અંતરમાં જ વસે છે. બાહ્ય વૈભવ સાધન એ કઈ રીતે નિષ્પન્ન કરી શકે?
માર્ચ, ૧૯૭૭
For Private And Personal Use Only
