________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
તીર્થંકર પ્રરૂપિત ગૃહસ્થાશ્રમ ધર્મ
લેખક : પ. પૂર્ણાનંદવિજયજી મહારાજ (કુમાર બમણ) આજથી બરાબર ૨૫૦૩ વર્ષ પહેલાં મગધ દેશના ક્ષત્રિયકુંડ નગરમાં સિદ્ધાર્થ રાજાને ત્યાં ભગવાન મહાવીરસ્વામી જનમ્યા હતાં. ગૃહસ્થાશ્રમમાં ૩૦ વર્ષ રહ્યાં. ૧૨ વર્ષ છદ્મસ્થ જીવનમાં અને લગભગ ૩૦ વર્ષ કેવળી પર્યાયમાં રહી નિર્વાણ પામ્યા છે. આમ તે ચૈત્ર સુદિ ૧૩ના દિવસે લાખ માણસો જન્મ્યા હશે. પણ કોઈની સ્મૃતિ આપણી પાસે નથી ત્યારે લાખે-કરોડે માનને અહિંસા, સંયમ અને ધર્મથી દીક્ષિત કરનારા ભગવાન મહાવીરસ્વામી જ ચૈત્ર સુદિ ૧૩ના દિવસે સમૃતિપટ પર આવે છે. સમાજનું સદ્ભાગ્ય છે કે પ્રતિવર્ષે ભગવાન મહાવીરસ્વામીની જયંતી ઉજવે છે અને ઋણમુક્ત થઈ પિતાને ધન્ય માને છે. - ભગવતીસૂત્રના અગ્યારમા શતકના બારમા ઉદ્દેશામાં ગૌતમસ્વામીએ પૂછયું છે કે હે પ્રલે ! તે ઋષિભદ્રપુત્ર દીક્ષિત થવા માટે સમર્થ છે?
જવાબમાં ભગવંતે કહ્યું કે હે ગૌતમ! ઋષિભદ્રપુત્ર આ ભવમાં દીક્ષા નહીં લે. પરંતુ ગ્રહસ્થાશ્રમમાં રહીને શીલવ્રત, ગુણવ્રત, વિરમણવ્રત, પ્રત્યાખ્યાન તથા નિયમાનુસાર પૌષધે પવાસ આદિ તપકર્મથી પિતાના આત્માને ભાવિત કરતો દેવકને પ્રાપ્ત કરશે અને ત્યાંથી મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં અવતરીને દીક્ષિત થશે. ત્યાં સિદ્ધ-બુદ્ધ અને મુક્તાવસ્થા મેળવશે.
સાધુધર્મ અને ગૃહસ્થાશ્રમ ધર્મ :– કૃતક સૌના જુદા જુદા હોવાથી પ્રત્યેક જીવોની જાતિ, ગુણ, સ્વભાવ અને ઉપાદાન પણ જુદા જુદા હોય છે. તેથી ભવ્યતાના પરિપાકમાં પણ ફેર પડ્યા વિના રહેતો નથી, માટે ભવ્ય જીવેનું વર્ગીકરણ એક સમાન નથી. જેમ કે -કઈ જીવને દર્શનમોહનીય કર્મને ઉપશમ વધારે-એ હોય ત્યારે બીજાને તે કમને ઉદય તીવ્રતર કે તીવ્રતમ હોય છે. કેઈને ચારિત્રમોહનીયને ઉપશમ વધારે હોય અને બીજા જીવને ચારિત્રમેહનીયનો ઉદય વધારે હોય છે. ચારિત્રમોહનીય કર્મના ઉદયમાં પણ કઈ જીવને જીવનની અનંત શક્તિએને બગાડનાર અનંતાનુબંધી ક્રોધ મોહનીય, માન મોડનીય અને લેભ મેહનીય તીવતીવ્રતમ હોય છે, જ્યારે બીજા જીવે અનંતાનુબંધી મેહકમને મારી-કુટી અને ઘણું જ પાતળું કે સર્વથા ક્ષય કરી દીધેલું હોવાથી તેનું ચારિત્રમોહનીય સર્વથા શક્તિહીન બને છે.
૧૫: :
આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
