Atmanand Prakash Pustak 072 Ank 03

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 7

મરણ-વ્યાધિ-આધિ-ઉપાધિથી લિપ્ત થઈ બળીજળી અધિક પ્રિય એવી પુત્રીના લગ્ન તેની ઈચ્છા વિરૂદ્ધ રહ્યું છે. આમાંથી બચવાનો માર્ગ માત્ર ત્યાગ-તપ- કરી પણ કેમ શકાય ? પુત્રીનું મન દુભાય એવું સંયમના માર્ગે જવાનો છે.' માતાએ પુત્રીને સમજાવતાં કરવાની માતા પિતાની તૈયારી નહતી. કહ્યું, 'માનવજીવન માટે સૌથી શ્રેષ્ઠ માર્ગ ત્યાગ-તપ- રાજાઓએ રાજકુમારીના હાથની માગણી કરી સંયમને છે એ વાત સાચી, પણ તારું આવું સુકોમળ હતી તે બધી વાત મલ્લિકુમારીના જાણવામાં આવી, શરીર આટલી નાની વયે ત્યાગધર્મમાં અનુભવવા પડતાં
એટલે તેણે વિચાર્યું કે વાસનામાં અંધ બનેલા આ પરિષહ કેમ કરી સહન કરી શકશે ? અને હજુ તે
રાજાઓ મિથિલા પર ચઢાઈ કર્યા વિના નહિ રહે. સમગ્ર જીવન તારી પાસે પડયું છે. ગૃહસ્થાશ્રમ ભોગવી
એવા પ્રસંગે આ બ રાજાઓને શાંત કરી લીધા પછી શું દીક્ષા અંગીકાર નથી કરી શકાતી ?'
સંયમના મા એના જ છે,
દોરવવા મહિલએ એક જ ! રાજકુમારીએ કરૂણાભાવે કહ્યું, માતા ! પરિષહ વિચારી લીધી. પિતાના મહેલના એક ભવ્ય અને તે મારા અને તમારા જીવે કયાં ઓછા સહન કર્યા વિશાળ ઓરડાની મધ્યમાં તેણે પોતાની એક છે? નારકીના અવતારમાં ત્યાંના ક્ષેત્રમાં આપણા જીવે આબેહુબ સુવર્ણ મૂર્તિ તૈયારી કરાવીને મૂકાવી. અસહ્ય પીડા અને તીવ્ર વેદનાએ સહન કર્યા છે. આ મૂર્તિ અંદરથી પોલી હતી અને તેના મસ્તકના સંસારમાં કશું જ સ્થિર નથી, બધું જ અસ્થિર અને ભાગમાં કમળના ઘાટવાળું એક ઢાંકણ હતું. કેઈ પરિવર્તનરૂપ છે. “સંસરણશીલ સંસાર” સંસરવું- પણ જેનારને એ મૂર્તિ સાક્ષાત મલ્લિકુમારી તેજ વહેવું, એક સ્થાનેથી બીજે સ્થાને જવું એ જેનો ઉભા હોય તેવું લાગતું. રાજકુમારી આ મૂર્તિના સ્વભાવ છે તે સંસાર આપણે સૌ દેહની સંભાળ પેટમાં પોતે જે ખાદ્ય પદાર વાપરતી તેનો શેડ રાખી તેને સુરક્ષિત રાખવા ઈચ્છીએ છીએ, પણ ભાગ નાખતી અને મૂર્તિ જ્યારે પૂરેપૂરી ખાદ્ય જગતમાં જેણે જન્મ લીધે છે તેવા કોઈપણ માનવને પદાર્થોથી ભરાઈ ગઈ ત્યારે પિલા કમળને ઘાટવાળું દેહ સદા કાળ માટે સુરક્ષિત રહી શકે છે ? જગતમાં ઢાંકણ તેના પર મજબૂત રીતે બંધ કરી દીધું. સર્વ દશ્યમાન વસ્તુઓ પુદ્ગલ સ્વરૂપ છે-આપણે
બીજી તરફ કુંભરાજા પાસે મોકલેલ દૂતને કોઈ દેહ સુદ્ધાં. પુગલનો અર્થ જ પૂરાવું-મળવું –ગળી
સ તેષકારક જવાબ ન મળતાં પેલા છએ રાજાઓ જવું અને વિખેરાઈ જવું એ થાય છે. જીવનની
પિતાનું લશ્કર તૈયાર કરી મિથિલાની નજીક આવી પાછલી અવસ્થામાં ત્યાગધર્મના પંથે જવું અને
પહોંચ્યા. સત્તા વડે કદાચ બધું જ પ્રાપ્ત થઈ શકતું યૌવન અવસ્થામાં ભોગોમાં રચ્યાપચ્યા રહેવું, એ નરી બેવકૂફી નથી તે બીજું શું છે ? મને આપ પ્રેમભાવે
હશે, પણ સ્ત્રી પર સ્વામિત્વ સત્તા વડે કદી પ્રાપ્ત
કરી શકાતું નથી, એ વાત વાસનારંગી રાજાઓના મારા આત્માના શ્રેયાર્થે દીક્ષા લેવાની રજા આપે !
ધ્યાનમાં ન રહી. એક સાથે છ સત્તાઓ સામે યુદ્ધ ત્યાગ-તપ-સંયમ એ તે યૌવનવયની શોભા છે.
કરવામાં કુંભરાજા ફાવી શકે નહીં એ વાત તે દીવા તે વૃદ્ધાવસ્થા માટે અનામત ન રાખી શકાય. માનવના આયુષ્યને શો ભરોસે?”
જેવી સ્પષ્ટ હતી. કુંભરાજાને ચિંતાને કઈ પાર ન પ્રભાવતી પાસેથી પુત્રીના વિચારે જાણી ભરાજા
રહ્યો અને હવે શું કરવું તેની મૂંઝવણમાં પડયો. કમગ્ન રહેવા લાગ્યો. તેને ખાતરી હતી કે પુત્રીના મલ્પિકુમારી બધી પરિસ્થિતિ સમજી ગઈ. અવધિઆવા વલણને કારણે અન્ય રાજાઓ વહેલા મોડા જ્ઞાનથી છએ રાજાઓ સાથે પૂર્વભવમાં તેને મિથિલાને સંતાયા વિના નહિ રહે. યુદ્ધને દૂર રાખવા શું સંબંધ હતું તે પણ તેના જાણવામાં આવી ગયું. સારામાં સારો માર્ગ મલ્લિકુમારીના લગ્ન કોઈ પણ પિતાની મૂંઝવણ તેનાથી છાની ન રહી. પિતાની પાસે રાજવી સાથે કરી નાખવાનું હતું. પણ પ્રાણથીયે જઈ અત્યંત શાંત અને વિનમ્રભાવે તેણે કહ્યું,
ભગવાન મલ્લિનાથ
[૩૫