________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
તે એના પ્રત્યે પણ કેવી કરુણા અને અનુક'પા દાખવવા જોઈએ, એ વાત ભગવાન મહાવીરના નીચેના એક જીવન પ્રસંગ પરથી સમજી શકાશે.
દીક્ષા લીધા પછીના દશમા વરસે, ભગવાન મહાવીર Àોથી ભરપૂર એવી દૃઢ ભૂમિમાં વિહાર કરતા હતા. એવે વખતે, પેઢાલ ગામની નજીક પેઢાલ નામના ઉદ્યાનમાં, પેાલાસ નામે ચૈત્યમાં આઠ ટકના ઉપવાસ કરી ભગવાન મહાપ્રતિમા નામનું તપ કરતા હતા.
તે વખતે સ ંગમ નામના દેવે એક જ રાત્રિમાં ભગવાનને અનેક ઉપસગેર્યાં કર્યાં, અને ત્યારપછી પણ છમાસ સુધી તે પ્રવૃત્તિ ચાલુ રાખી હતી. આ ઉપસર્ગ દરમ્યાન ભગવાન મહાવીરને શું શું વેઠવું પડ્યું હતું, તેની કલ્પના કરવી સુરકેલ છે. પ્રથમ રાત્રિ દરમિયાન વજ્ર જેવા તીક્ષ્ણ મુખવાળી કીડીઓ તે સ્થળે ઉભરાઈ
આવી. આ કીડીઓએ ભગવાનના શરીરને કાચી કોચીને
ચાલણી જેવુ કરી નાખ્યું. કીડીઓના ત્રાસ ચાલુ હતો, ત્યાં સાથે ભયંકર ડાંસનું ટોળું આવી પહોંચ્યુ અને શરીરમાંથી લેડી ચૂંસવા લાગ્યું. ડાંસની સાથેસાથ તીવ્ર મુખવાળી ધીમેલા આવી પહોંચી અને શરીર પર રૂવાટાં ખડાં થયા હોય, તે રીતે શરીરની ચારે બાજુ ચેટી ગઈ.
આ બધું અધૂરૂ દ્વાય તેમ પછી વીંછી, સાપ, ઉંદરા અને નાળિયા પણ ત્યાં એકઠાં થઈ ભગવાનનાં
શરીરનાં માંસ અને લોહીની મિજબાની ઉડાવવા લાગ્યા.
એ પછી, જંગલી હાથી આવ્યો અને સઢવડે ભગવાનને ઉછાળી અધમૂમાં કરી નાખ્યા . હાથી પછી વળી હાથણી
આવી અને તેણે પણ થઈ શકે એ રીતે ભગવાનને હેરાન કર્યાં.
ભગવાન આ બધી યાતનાઓ વચ્ચે મેરુપર્વતની માફક અચળ અને અડગ રહ્યાં, એટલે પેલા સંગમદેવે પવનનું માટુ' વાવાઝોડું ઉભું થયું અને મેટી મેાટી શિલા અને વ્રુક્ષા ઉપડીને દડાની માફક ભગવાનની તરફ ફેંકતો ગયો. આવા તમામ પ્રકારના પ્રતિકૂળ વાતાવરણમાં પણ ભગવાન અડગ રહ્યાં, એટલે પેલા
ભગવાન મહાવીરની કરુણામય ષ્ટિ]
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
દેવે આખરી ઉપાય તરીકે અનુકૂળ પ્રલોભનોના હુમલાઓ શરૂ કર્યાં. ભગવાનને સદેહે સ્વગ જેવા સુખા ભાગવવાની લાલચે આપવામાં આવી તેમ છતાં સગમદેવની કોઈ કારી ન ફાવી, એટલે છેલ્લે દેવાંગના અને અપ્સરા જેવી અદ્ભુત રૂપવાળી સ્ત્રીએ દેહસુખ ભોગવવા અનેક આજીજી કરતી ભગવાનની સામે મૂકવામાં આવી. પરંતુ શ્રી મહાવીર તેનાથી જરાએ ચલિત ન થયા. આ પ્રસંગને અનુક્ષા કલિકાલ સર્વજ્ઞ શ્રી હેમચંદ્રાચાર્યે સકલાહત્ સ્તોત્રમાં ભગવાનની સ્તુતિ કરતાં કહ્યું છે કે :તાપાવૈત્ત નને, વામન્ય સાથેઃ ફેટ્-વાપાત્ર થામ, શ્રી વૌઝિન નેત્રય
મહાન યોગેશ્વર એવા ભગવાન મહાવીરે સમાધિમાંથી નમ્રત થઇ અનેક ઉપસર્ગો કરનાર એવા સંગમ દેવને પેતાની સામે જોયા, ત્યારે ભગવાનને સૌ પ્રથમ વિચારતા એ આવ્યા કે અરે ! આ બિચારા જીવનુ શું થશે ?' આવી અસીમ કરુણાના કારણે, ભગવાનના અને અનુકંપાની પરાકાષ્ઠાને ભગવાનના જીવનને આ તેત્રાની પાંપણે અશ્રુભીની બની ગઈ. કરુણામય દૃષ્ટિ
એક અજોડ દાખલા છે.
જૈન લોકો જેવા ઉગ્ર તપ કરે છે, તેવા તપ જગતના કોઈ પણ સંપ્રદાયના માનામાં જોવામાં નથી આવતો. આ તપનો વારસો આપણને તીર્થંકર ભગવતો તરફથી પ્રાપ્ત થયો છે. ભગવાન મહાવીર માટે
‘તપ’એ કોઈ નવી વસ્તુન હાતી. ભગવાનના સત્તાવીસ
ભવા પૈકી, પચીસમા નંદન રાજાના ભવમાં, દીક્ષા લીધા બાદ શેષ જીવનમાં એક લાખ વર્ષ સુધી, માસ ખમણના પારણે માસખમણની ઉગ્ર તપશ્ચર્યાં ચાલુ રાખી હતી. પરંતુ ભગવાન મહાવીરે અંતિમ ભવમાં, સાડા બાર વર્ષ સુધી જે ઉગ્ર તપ કર્યું, તેમાં વિશિષ્ટતા એ હતી કે તને, દેહદમનતે અને કાયા કલેશને અગરતા રહી, ભગવાને સાથે સાથ તેમાં આંતર શુદ્ધિ જીવન શુદ્ધિની દષ્ટિ રાખી હતી. દિગમ્બર તાર્કિક સંમતભદ્રે આ વાતના નિર્દેશ કરતાં કહ્યું છે ભગવાનના કઠોર તપની પાછળ જીવન વિષે ઊંડા ( અનુસંધાન પાના ૨૬ ઉપર જુઓ )
કે,
[૨૫
For Private And Personal Use Only
