________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
હું કહી રહ્યો હતો કે સમાજમાં આ જાતના વિદ્યા મળી, પ્રકાશ ન મેળવી શક્યા. કેવળ વાદ ભિખારી-રાજાઓની કમીના નથી. હજારો મનુષ્ય જ કરતા રહ્યા તે જ્ઞાનના ગુલામ છે, વિદ્યાના પોતાના શરીરના ગુલામ છે. મનના દાસ છે. સંપત્તિ, ભિખારી છે. ધન મળ્યું ન જાતે ભોગવી શક્યા કે ન સત્તા અને ખ્યાતિના દાસ છે. ઘરમાં અપાર ધનરાશિ આપી શકયા. ધન-મદ અને અર્થ-અહંકાર જ કરતા હોય પણ કેવળ તે પુરીઓમાં બંધ રાખીને ધૂપ દીપ રહ્યા. તેવા ધનના ગુલામ છે, શક્તિ અને સત્તા મળી દેવા માટે, જીવનમાં તે ધનના દાસ બનીને રહે, સ્વામી ન્યાય અને નીતિને માટે. પણ બીજાને પીડા જે કરતા બની શકશે નહિ. ધન મળ્યું તેથી શું થયું ? ન જાતે રહ્યા. તેવા શક્તિ અને સત્તાના ગુલામ છે. રાજા ભગવ્યું કે ન સમાજ કે રાષ્ટ્રના કલ્યાણ માટે બન્યા પણ અંતમાં ભિખારી જ રહ્યા. હું કહી રહ્યો આપી શકાયું.
હતા કે પિતાને જીવનના આવા કંગાળ-ભિખારી શું શક્તિ મળી, સત્તા મળી, પણ તેથી થયું શું?
વિકાસ કરી શકશે? શું પિતાને સંભાળશે ? જીવન પિતાના સ્વાર્થનું પોષણ કર્યું, પિતાને સુખી
એક વિશાળ રાજ્ય છે. કદી આપણું પ્રભુત્વ આપણા બનાવવાના પ્રયત્નમાં રહ્યા. પિતાની સમૃદ્ધિ માટે
તન ઉપર ચાલતું નથી, મન ઉપર ચાલતું નથી તે બીજાઓના જીવનને અનાદર કર્યો. બનવું જોઈતું
. આપણે કઈ રીતે રાજા? કદી આપણે તન અને હતું, દીન-અનાથના રક્ષક, બનીને બેઠા ભક્ષક.
મનના ગુલામ બની રહીએ તે વનરાજ્યમાં તે તરવાર હતી રક્ષણ માટે પણ કરવા લાગ્યા દીન
ભિખારી રાજાથી અધિક કિંમત આપણી થઈ જશે ? જનનો સંહાર, સત્તા મળી પણ કર્યું શું ? બીજાને એક દાર્શનિકને પૂછવામાં આવ્યું-“સફળ જીવનની પીડા જ આપતા રહ્યા છે ?
વ્યાખ્યા શું છે? તેમણે મહે મચકોડીને કહ્યું- તમે વિદ્યા મળી, શિક્ષા મળી, જ્ઞાન મળ્યું પણ શું ?
મનુષ્ય છો, મનનશીલ છે, જરા મનન કરો, વ્યાખ્યા
મળી જશે.' મનુષ્ય જ્યારે જન્મ લે છે ત્યારે રોતા વિવાદ કરતા રહ્યા, લડતા જ રહ્યા. જીવનભર પોતાના
અવતરે છે, શા માટે ? તે કારણે કે તે વિચાર કરે છે પાંડિત્યનું પ્રદર્શન કરતા રહ્યા. જનતાનું અજ્ઞાન દૂર
કે-હિમાલય જેવા કર્તવ્યના ભારને ઉઠાવતાં કઈ રીતે કરી શક્યા નહિ. જનતાને સન્માર્ગ બતાવી શક્યા
મારું જીવન સફળ કરી શકવામાં સમર્થ બનીશ ! નહિ. ધર્મગુરુ પણ બન્યા. પરંતુ પંથના નામ ઉપર, પિોથીઓના નામ ઉપર સંઘર્ષ કરતા રહ્યા. સત્ય
તે કારણે કે તે અમારા ઘરનું અંધારું દૂર કરશે. વંશ
કુળ અને જાતિનું નામ કાઢશે. અમારા જીવનને કહેવાનું સાહસ નથી, હિંમત નથી, તે શું ધર્મગુરુ
આધાર અને સહારે રહેશે. અમને રક્ષણ અને સંગ રહ્યા ? પોતપોતાના વિચારોના ખીલાથી બંધાએલ
આપશે. જીવનયાત્રાની સમાપ્તિ સાથે મનુષ્ય હસતો પડ્યા છે. પંથ અને તેની બેડીઓથી બધાએલ
જાય અને બીજા રતા રહે અને કહે કે આજ પરિવાર, રહ્યા છે. સત્યને પારખ્યું નહિ. પારખ્યું તે પણ
સમાજ, અને રાષ્ટ્રને મોટી ખોટ પડી છે. મનુષ્ય કેવો જીવનમાં ઉતારી શક્યા નહિ. હજારો થિીઓને ભાર
હતે, કે વાસ્તવમાં દેવ હતો, તેના પરિવારને સ્વર્ગ ઉપાડતા રહ્યા, શાસ્ત્રોના નામ ઉપર, ધર્મ ગ્રંથેના
બનાવ્ય, સમાજને સ્વર્ગ બનાવ્યો, રાષ્ટ્રને સ્વર્ગ નામ ઉપર પણ સાર શું નીકળ્યો ? આચાર્યના
બનાવ્યું. આ એક સફળ વ્યાખ્યા છે. સફળ જીવનની શબ્દોમાં મારે કહેવું પડશે
પરિભાષા છે અથવા કદી મૃત્યુ સમયે આપણે રોઈએ વિદ્યા વિવાદાય, ધન મદાય અને સંસાર હસે ત્યારે આ આપણા જીવનની ચોકખી શક્તિ પરેષા પરિપીડનાય !” હાર છે. એક ઘણી મોટી અસફળતા છે.
[આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
