Book Title: Atmanand Prakash Pustak 068 Ank 06 Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar View full book textPage 5
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ELS46 BESIDERSTERESTEMBERRIEBષR થી સંસ્કૃતિના અંત છે EHSHISHIR RASRUTHURT લેખક–શ્રી જીવરાજભાઇ ઓધવજી દેશી શ્રી અરવિંદ ઘોષના જીવનદર્શનને વ્યક્ત કરતા “દક્ષિણા' નામના સૈમાસિક પુ. ૧, અંક ૨ ના પૃષ્ઠ ૯૩મે “ સંસ્કૃતિને અંત” એ મથાળાના લેખમાં મનનીય વિચારે બતાવ્યા છે. સંસ્કૃતિ એટલે શું ? હાલમાં સંસ્કૃતિ કેવી સ્થિતિમાં છે? તેને અંત આવવાને છે કે વિકાસ થવાને? વિગેરે વિષય ચર્ચવામાં આવેલ છે. તેમાં બતાવ્યું છે કે-સંસ્કૃતિને ખરે અર્થ એ છે કે-માનવરૂપી કરણનું સંસ્કરણ. આ માનવકરણ પ્રભુને વ્યક્ત કરવા માટે જાયેલું છે અને તે હેતુને માટે તેને તૈયાર કરવાનું છે. એ હેતુ છે–પૃથ્વી ઉપર શરીરમાં મૂર્ત થયેલ જીવનની અંદર ઉચ્ચમાં ઉચ્ચ કેર્ટનો આધ્યાત્મિક ચેતનાની સ્થાપના કરવી, શરીરધારી બનેલું જીવન એટલે માનવનું શરીર, પ્રાણુ અને મન આ ત્રણને બનેલ માનવ વ્યક્તિરૂપે તેમજ સમષ્ટિરૂપે એક કરણું બની રહેલ છે. અને એ કરણ મારફતે ઉપરની શર્વ જ્યોતિ પિતાને આવિર્ભાવ કરવાની છે. અત્યારે આ કરણ-માનવજીવન તમસથી ભરેલું છે, અજ્ઞાન છે, સાંકડું છે, દુર્બળ છે. વર્તમાન સંસ્કૃતિ એ હજારો વર્ષોના વિકાસનું પરિણામ છે—હાલમાં વર્તમાન માનવજીવન વેદનાથી ભરપૂર છે. આની સાથે સરખાવી શકાય એવી, આના જેવી તેમજ આના જેટલી ભયંકર પરિસ્થિતિ માનવ જાતિના ઈતિહાસની અંદર કદી આવેલ નથી. આજે માણસને દુઃખને કાંઈ ઈલાજ જડતો નથી, યા તે જડશે એવી આશા પણ તે સેવી શકતો નથી, એ માટેની તેનામાં હિંમત પણ નથી. શું એટમ બેબ જેવી વિજ્ઞાનની શોધ માનવજાતિએ આજ સુધી સાધેલી સંસ્કૃતિનો વિનાશ કરશે? એક યુગને પૂરે કરી ન યુગ આરંભવા માટે એક પ્રલયની જરૂર તો છે જ. શું હાલનો વિજ્ઞાનવાદ, ભૌતિકવાદ, યંત્રવાદ, સામ્યવાદ આવા પ્રલયની પૂર્ણ તૈયારીરૂપે છે? શું અધ્યાત્મવાદ આવા પ્રલયને અટકાવી નહિ શકે? આપણે ભારતીય ધર્મ, આપણી ભારતની સંસ્કૃતિ, આપણું ભારતનો ઇતિહાસ આવા પ્રલયની નહિ પણ આધ્યાત્મિક ઉન્નતિની આપણને આશા આપે છે. આવા અનેક ઝંઝાવાત થયા છતાં આપણે આ ધર્મ અને સંસ્કૃતિ જળવાઈ રહ્યાં છે. ઊલટું ઉત્તરોત્તર તેમાં વિકાસ થયે છે. વર્તમાન કાળમાં જ મહાત્મા ગાંધીજી, શ્રી અરવિંદ ઘોષ, શ્રી ૨મણ મહર્ષિ જેવા અધ્યાત્મવાદને પિષતાં પયગંબરે ભારતમાં અવતયાં છે. આપણી ન કામમાં પણ એવા સમર્થ અધ્યાત્મ જ્ઞાનને પોષતા ઘણુ સાધુ-મહારાજે જોવામાં આવે છે. તેમના ઉપદેશમાં–વ્યાખ્યાનમાં ન અધ્યાત્મવાદ જ નીતરે છે. આપણા આચાર્ય મહારાજે સંકુચિતતાને ગણ કરી પ્રભુ મહાવીરે ( ૧૦૯)માં For Private And Personal Use OnlyPage Navigation
1 ... 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28
