________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
ઉત્તર
થયા પછી વિનાશી છે ? વિજ્ઞાન આ પ્રશ્નને નકારમાં આપે છે, કેમકે જો કે મનુષ્ય તરીકેનુ અસ્તિત્વ જગત ઉપર માજીદ નયી રહ્યું, પણ જે ગુણાના આવિર્ભાવ જગતની દૃષ્ટિએ સન્મુખ પડ્યો છે તે ગુણાને અ ંગે તે મનુષ્યના વિનાશ નથી, કિંતુ અસ્તિત્વ છે. કાવ્યમાં, સાહિત્યમાં, શિલ્પમાં, સંગીતમાં, દાનમાં, શીલમાં, તપમાં કે ભાવનામાં
અનુરક્ત થયેલા મનુષ્ય તે તે પરિસ્થિતિઓને સિદ્ધ કરી એવી અપૂર્વ કળા પ્રગટાવે છે જે અનેક જમાનાએ સુધી મનુષ્ય હૃદયને હચમચાવે છે અને નવજીવન પ્રગટાવે છે.
શ્રીમદ્ આનંદઘનજી અને સિદ્ધષિગણની પદ્યગદ્ય રચ એ શુ` આ સૃષ્ટિમાં તે જીવતા છે એવું ભાન આપતા નથી ? મહાત્મા વીર પ્રભુના અચળ સંદેશા શ્રવણુ કરતાં આપણે આપણા ચાવીસેા વર્ષ પહેલાંના પડદાને ઉચકવા જોઇએ અને તેએ આપણી સમક્ષ હાય તેમ ભક્તિભાવથી પ્રતિ પરંપરા કરવી જોઇએ.
નિરપરાધી પશુઓના ઉદ્ધાર કરનાર અને નિર્વિ કારી ખલબ્રહ્મચારી નેમિનાથજી અત્યારે યુગેાના યુગો વીતવા છતાં મનુષ્યાનાં હૃદયમંદિરમાં વિરાજે છે. સુદર્શન શેઠ, જમૂકુમાર અને મેઘકુમાર વગેરે અનેક પુરુષો સાથે આપણા આત્મા વિનિમય કરવા ઈચ્છે છે તેનુ કારણ તેમના જુદી જુદી દિશામાં પ્રકટેલા ગુણાને જ આભારી છે. આ અવસીિ કાળમાં અનેક મહાસત્ત્વ જન્મ અને મૃત્યુની ચીલાવાળી પદ્ધતિને પ્રાપ્ત કરી ગયા છતાં જીવનને જાગૃતિ અર્પનાર જે ગુણા વડે આ ભૂમિને ઉજ્જવળ કરી ગયા છે અને જેમણે પોતાના વ્યક્તિમય જીવનને સમષ્ટિમય બનાવ્યું છે, તે અત્યારે ભલે આપણી મધ્યમાં મેાજુદ ન હોય તે પશુ અંતઃકરણમાં તેઓ ઉપસ્થિત છે. ખરી પરમા વિદ્યાનુ રહસ્ય એ છે કે મૃત્યુ તેમને સ્પર્શી કરી શકયું નથી, ગુણા વડે તે જીવંત છે. માત્ર કાળની ચેષ્ટાને તેમના ભૌતિક દેહ આધીન થયેલા છે. હુવે
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આપણે જીવનમાં વિવિધ પુરુષાર્થનું કપા દષ્ટિબિ ંદુઓમાં સ્થાન છે. તે વિચારશું,
જીવનમાં પુરુષાર્થનું સ્થાન વિચારવાની સાથે જે ભૌતિક ભાવના-જડવાદ મનુષ્ય બંધારણમાં મૂળ બાલીને પેઠેલા છે, તે તરફ પ્રથમ દૃષ્ટિક્ષેપ કરવાની જરૂર છે. એ તો ચાક્કસ સિદ્ધ છે કે અને શાસ્ત્ર પણ પુનઃ પુનઃ એ જ નિવેદન કરે છે કે જીવ-જડને વિવેક સમજ્યા વગરની જ આ કાળે આપણા આત્માની પરિસ્થિતિનું નિયમન હેાઇ, આપણી ભાવના જડવાદના રંગથી આતપ્રેાત છે. ચાલી આવતી પૂર્વજન્મની કુવાસનાએ તેમજ જે વાસનાએ આ જન્મમાં દૂર થવા યાગ્ય છે અને જે સહજ પ્રયત્ને દૂર કરી શકીએ તેવા વિકાસવાળી સ્થિતિમાં છીએ-એ વાસનાએ આપણે એવા યોગામાં વધવા દીધી છે કે તે વાસનાએ દૂર કરવાને બદલે, આપણે તેમને પોષણ આપતા આવ્યા છીએ; પરંતુ જે ભૌતિક ભાવના આત્મા ઉપર અવિરતપણે સત્તા જમાવી રહી છે તેનુ કેંદ્રસ્થાન અંતરાવલાકન વગર જાણી શકાય તેવુ નથી.
પુરુષાર્થ મય જીવનવાળી વ્યક્તિનાં વૃત્તાંતથી ભરપૂર ઇતિહાસ જનસમાજને કહે છે કે “ ત' ભલે આ જગતમાંથી ચાઢ્યા જઇશ, પરંતુ હું તને કદાપિ ભૂલી જઇશ નહિ. '' જ્યારે ઇતિહાસને આ મધુર સ્વર વિકાસ પામેલા મનુષ્યના હૃદયમાં નવજીવન પ્રેરે છે, ત્યારે મનુષ્ય જડ પાલો ખેડેલી જડવાદની ભાવનામાંથી ટટ્ટાર થાય છે અને સમજી શકે છે કે જગત મને ભૂલી જશે પરંતુ મારા પુરુષાર્થ મય જવનતે અમર ઇતિહાસનાં પૃષ્ટો તા સાચવી રાખશે. પરંતુ આ ઉપરથી એ સિદ્ધ થતું નથી કે એ મનુષ્ય ભવિષ્યના ઇતિહાસને માટે અથવા અમર યાદગીરીની ખાતર સ્વકતવ્ય સિદ્ધ કરવા પ્રેરાય છે. મતલબ કે તેને પોતાને તે પરિસ્થિતિ સાથે કાંઇપણ લાગતું વળગતું નથી. પરંતુ કાળના સ્વભાવ અનુસાર એ જીવન અને તેની ભાવના જળવાઇ રહે છે; એ અહીં સત્ય સમજવાની ખાતર કુદરતના એક વિશિષ્ટ
આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
