________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
તેવી ઉન્નત ઉદાર ભાવના હોય, છતાં વ્યવહારમાં જ્ઞાન કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્તિની શક્યતા છે તેમ ચારિત્ર તેનો અમલ મર્યાદિત જ થઈ શકે. તે મર્યાદામાં વિકાસમાં પણ અહિંસાની તરતમતા અને સંપૂર્ણતા રહીને ઘણું જીવોને ઘણું સુખ આપી શકાય છે, છે. અહિંસાનું એકલું પાલન થતું નથી. પણ તે સાથે દુઃખદાયક માર્ગેથી બચાવીને ધણાને સન્માર્ગે ચડાવી બીજ વ્રત અને ક્ષમાદિક દશવિધ ધર્મોનું પણ પાલન શકાય છે, મિત્રી પ્રેમ કરૂણા ભાવપૂર્વક મીઠાશભર્યા થાય છે જે એક બીજાને પૂરક છે. તે ક્ષમાદિક વચન વર્તનથી ઘણાના દુઃખો ઓછા હળવા થઈ દશવિધ ધર્મમાં તપને પણ સમાવેશ થાય છે. નવા શકે છે. સાચું સુખ શેમાં છે, દુઃખ નિવારણ કઈ કર્મબંધમાંથી મુક્ત થવા અને જુના કમની નિર્જરા રીતે થઈ શકે તે જે. ધર્મમાં દર્શાવેલ માર્ગાનુસારી માટે તેમજ દેહ મમમાંથી છૂટવા લમભગ દરેક ગુણે, મૈત્રી આદિ ભાવના, દાનાદિક પ્રવૃત્તિ, અહિંસા ધર્મમાં એક અથવા બીજી રીતની તપશ્ચર્યા આવશ્યક અને દશવિધ ક્ષમાદિક ધર્મોના પાલનથી થઈ શકે માની છે. ભગવાન મહાવીરના સમયમાં તપશ્ચર્યા તેમ છે, તે સામાન્ય ધર્મના એવા ગુણો છે કે તેનું કરનાર એક તાપસ વગ હતા જે તપશ્ચર્યા દ્વારા કોઈપણ ધર્મને અનુયાયી પાલન કરી શકે તેવું છે. મેક્ષ પ્રાપ્તિમાં માનતા હતા. પણ ચારિત્રના બીજા તેમાં કોઈ એક ધર્મ કે સંપ્રદાયની વાત નથી. તે વ્રત પાલનમાં શીથીલ અજ્ઞાન ક્રિયા જડ હતું તેથી આત્મવાદી સર્વ ધમમાન્ય સર્વ જીવોને માટે કલ્યાણ- આત્મ શુદ્ધિ માટે કોઈ વિશેષ પ્રગતિ કરી શકો કારી માર્ગ છે. જીવ માત્રના સુખ દુઃખને છેવટને નહિ. પણ જૈન ધર્મમાં તપશ્ચર્યાનું આત્મ વિકાસ આધાર પતતાના કર્માધીન છે. આ ચૌદ રાજ. માટે પરાકાષ્ટાએ પાલન થાય તેવા નિયમ છે. તેના લેક રૂપ સંસારમાં છવો પૂરતું સર્વત્ર કર્મનું બાર પ્રકારે માં અનશનરૂપ બાથ તપ અને અત્યંતર સામ્રાજ્ય પ્રવર્તે છે. એટલે છેવો ઉપર ખરો ઉપકાર તરૂપ ધ્યાનની મુખ્યતા છે. તપશ્ચર્યાના બીજા તેને આત્મા અને કર્મના સ્વરૂપ વિષે યથાર્થ જ્ઞાન– પ્રકારો અનશન અને ધ્યાનની પરાકાષ્ટાએ પહોંચવા સમ્યફ દર્શન જ્ઞાનથી થઈ શકે. સુખ માટે બીજા સહાયક છે. સંયમધારી મનુષ્ય તેના આધારે મેહબધા માર્ગો ઉપાયે ઉપચારિક સહાયક છે. તાત્વિક નિય વિગેર પ્રાતિકર્મને ક્ષય કરી કેવળજ્ઞાન પામી મામ સારો ઉપાય તે સમ્યફ દર્શન જ્ઞાન ચારિત્રની આયુષ્ય પૂરૂ થવા આવતાં શુકલ ધ્યાનના ત્રીજા સમજણ અને તેના પાલનનો છે. તેમાં સર્વ છે ચોથા પાયા ઉપર આરૂઢ થઇ સર્વથા સર્વ કાળ પ્રત્યે તેમને પિતાના આત્મતુલ્ય સમજી અહિંસા માટે દેક મત, કર્મ મુક્ત થાય છે યાને નિર્વાણ ભાવ અને તેનું પાલન મુખ્ય છે. તેથી જ સર્વ પામે છે. તેવા યોગી પુરૂષને કેઈપણું જીવની હિંસાને ત્રતામાં અહિંસાને પ્રથમ પ્રધાન સ્થાન આપેલ છે. દોષ લાગવા સંભવ નથી. તેજ ભવમાં મોક્ષ નહિ
અહિંસાની સામે કેટલીકવાર એમ દલીલ કરવામાં પામનાર બીજા યોગી પુરૂષ પણ આયુષ્યને અંત આવે છે કે જીવન ધારણ પોષણ માટે આહારદિક નજીક જાણી છેલ્લા થોડા દીવસો પ્રાય: સંપૂર્ણ ખાનપાન વિગેરે આવશ્યક છે. અને અનાજ જળપાન અનશન વ્રત ધારણ કરે છે અને પરમ શાંતિપૂર્વક વિગેરના ઉત્પાદન વપરાશમાં હિંસા અનિવાર્ય છે. સમાધિ મરણ પામે છે. આ બાબત તમને જીવન ધારણ સાથે અહિંસા અનિવાર્ય સંકળાએલી લગતા જૈન ધર્મના નિયમે અને જૈન સાધના છે પછી કોઈ મનુષ્ય સંપૂર્ણ અહિંસાનું પાલન સમિતિ ગુપ્તિ અને આહારાદિક નિયમ જણનાર કેવી રીતે જે વિગેરે દલીલ થાય છે. આ બાબત સહેલાઈથી સમજી શકે છે. આ કાળમાં પણ સાધ એટલું સમજવાની જરૂર છે કે જ્ઞાન વિકાસમાં જેમ જીવનના નિયમે ઠીક સારી રીતે પળાય છે. જેના ગણા વધતા અરે તરતમતા રહે છે છતાં પણ તપાય સર્વત્ર પ્રશંસનીય પ્રસિદ્ધ છે તે તપમાર્યા
For Private And Personal Use Only
