Atmanand Prakash Pustak 059 Ank 12

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 6

શ્રી આત્માનઃ પ્રકાશ
}}
સિવાય રહેવાના નથી; પરન્તુ ભવિષ્યમાં એક વખતે ચાસ પાછા આવે એ ધ્યેયને દૃષ્ટિ સમક્ષ રાખી તેને જવાની રજા આપતાં કહ્યું: સિદ્ધ િ ! તમે જવાની રજા તે। આપું છું-પણુ એક શરતે. અભ્યાસ કરતાં કરતાં કાઇ પણ કારણે, ભવિતવ્યતાના યોગે તારૂ મન ભમી જાય અને કાયમ માટે ત્યાં જ રહેવાનું થાય, તે એ પરિસ્થિતિમાં તારે પાતે મારી પાસે આવી દીક્ષાગ્રહણ કરતી વખતે સ્વીકારેલા આધા મને પાહે આપી જવા.
ગુરુદેવની શરત સાંભળી સિદ્ધ િચમકયા અને કાંઇક આવેશમાં આવી કહ્યું ; આપને શું એમ લાગે છે કે જૈત ધર્મમાં મારી અશ્રદ્ધાના કારણે હું બૌદ્ધ ધર્મના અભ્યાસ કરવા જઈ રહ્યો છું?
ગુરુદેવે શાંતિપૂર્વક કહ્યું : તને અને મને જે લાગે તે પ્રમાણે જ આ જગતના વ્યવહાર ચાલે તે શકય નથી. આજે અશકય દેખાતી વાત કાલે શકય પણ બની જાય છે. ભાવિ શું શું મનવાનુ' છે તે આપણે જોઇ શકતાં નથી, પણ માનવીના મનનાં અધ્યવસાયા સદાકાળે એક સરખાં સ્થિર રહી શકતાં નથી, અને તેમાં અવારનવાર પરિવર્તન આવે જ છે, એ વસ્તુ તા આપણે પ્રત્યક્ષ જોષ શકીએ છીએ તેથી જ તને જવાની રજા આપતાં પહેલાં આ શરત તારી પાસે માન્ય રખાવવાની મારી તીવ્ર ઇચ્છા છે.
સિદ્ધ િમહત્ત્વાકાંક્ષી હાવા છતાં ભારે ચતુર અને ચપળ હતા. ગુરુદેવની શરત સ્વીકારી તેમને થતી મૂંઝવણમાંથી મુક્ત કરવાના હેતુથી ક્યું : ગુરુદેવ ! બૌદ્ધ શાસ્રના તર્કમાં અનેક હેત્વાભાસે છે, અને તે તમામ વસ્તુઓને ક્ષણિક માને છે, મનમાં અધ્યવસાયે સદાકાળ કદાચ સ્થિર ન રહે, પણ જૈનધર્મી અને બૌદ્ધધર્મના તુલનાત્મક અભ્યાસ કર્યાં પછી, મારી શ્રદ્ધામાંથી ચલિત થઇ ભ્રષ્ટ બની જઇ બૌદ્ધો સાથે મળી જઉં, એટલે બધે અધમ અને વિવેકહીન તમે મને માને છે ?
પેાતાની તીક્ષ્ણ દૃષ્ટિ સિદ્ધવિ' પર સ્થિર કરી અતિનમ્ર ભાવે પણ ગતિ ? ગુદેવે કહ્યું :
સિદ્ધ િ! પ્રત્યેક મેાહ માનવીની ઉન્નતિમાં બાધક અને અવનતિમાં નિમિત્ત રૂપ બને છે.
પછી તે। ગુરૂદેવના આશીર્વાદ લઇ સિંહર્ષિ મહામેષ પહેાંચી ગયા અને ત્યાં વિદ્યાપીઠમાં દાખલ થઈ બૌદ્ધધમ શાઓના અભ્યાસ શરૂ કર્યાં.
જે શાસ્ત્રોના અભ્યાસ માટે વરસાના વરસો વીતી જાય, તે શાસ્ત્રઓ સિદ્ધષિએ રમતમાત્રમાં શીખી લીધાં વિદ્યાપીઠના ગુરૂવર્યંને સિંહર્ષિના મૂલ્ય સમજતાં વાર્ ન લાગી, અને વિદ્યાપીઠની સમિતિએ સિદ્ધ તે આચાર્યપદે નિયુક્ત કરવા પ્રયત્નો શરૂ કર્યાં.
દેવલોકની અપ્સરાઓ પણ જે સાધકના મનને માવવામાં નિષ્ફળ નીવડે છે, તેવા મહાન તપસ્વી, નાતી અને સંયમી સાધકને પણ સત્તા, પ્રતિષ્ઠા અને કીર્તિના મેહ ઘણી વાર પતનના માગે ધસડી જાય છે, અને પછી તા વિવેજપ્રથાનાં
મર્યાત વિનિપાત: રાતમુલઃ સિદ્ધર્ષિની બાળતમાં પણ આવુ જ બન્યુ. બૌદ્ધો પર વિજય મેળવવાની જ઼ીર્તિના માહમાં એ પોતેજ બૌદ્ધોનુ એક રમકડું વાત એક બાજુએ રહી, પશુ સત્તા, પ્રતિષ્ઠા અને બની ગયા.
સિદ્ધષિના ત્યાગ, તપ અને સંયમમાં જેમ જેમ એટ આવવી શરૂ થર્ષ, તેમ તેમ ખીજી બાજુએ સત્તા, પ્રતિષ્ઠા અને કીર્તિની ભૂખમાં ભરતી આવતી શરૂ થઈ, પછી તેા બૌદ્ધોના ગુરુ સ્થાને દીક્ષા આપવાના મુદ્દતના દિવસ અને સમય પશુ નક્કી થયાં, પરન્તુ તેમ કરતાં પહેલાં પેાતાના ગુરુદેવને તેના આધા સુપરત કરવા માટેનુ આપેલુ વચન તેને યાદ આવ્યું, સિદ્ધષિ વચનપાલન અર્થે ગુરુદેવ પાસે જવા નીકળી પડ્યા, અને એક દિવસે વ્યાખ્યાનની પૂર્ણાહુતિ વખતે ઉપાશ્રયમાં જઈ પહેાંચ્યા. ગુરુદેવ એ વખતે વ્યાખ્યાનની પાટ ઉપરથી નીચે ઉતરવાની તૈયારી કરતા હતા.
સિદ્ધષિએ ગુરુદેવ પાસે જઈ સુખ માતા ન પૂછ્યાં, કે કરી વદના વિધિ પણ ન કર્યા. અભિમાનમાં