________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ભગવાન ને મનાથ
શ્રી રતિલાલ મફાભાઈ શાહ ભગવાન નેમનાથ ઉર્ફે અરિષ્ટનેમિ એ જૈન- લાંબા સમય પછી કંસની પત્ની છવયશાને ધર્મના ૨૨મા તીર્થંકર છે. ઐતિહાસિક દ્રષ્ટિએ કoણ તથા યાદવકુળના વીરે ભાવપૂર્વક દ્વારિકામાં અન્ય શાઓમાં એમને ઉલ્લેખ ખાસ દેખાતું નથી, વસી રહ્યાની જાણ થતાં એણે પિતાને કહી કૃષ્ણનું એમ છતાં પાણીમાં બે ચાર ઠેકાણે એમના નામને વેર લેવાની હઠ પકડી. જૈન કથાનક મુજબ આથી જે ઉલેખ થયે છે એ ઉપરથી એટલું તે કહી જરાસંધ, શિશુપાલ, હિરણ્યનાભ તથા દુર્યોધનાદિ શકાય કે એ એક ઐતિહાસિક વ્યક્તિ હતા. કૌરવસેના સાથે દ્વારિકા ઉપર ધસી આવ્યું.
જૈન શાસ્ત્રોની દષ્ટિએ યાદવ વંશના ક્ષત્રિય રાજ, શ્રીકૃષ્ણ-બળરામ-નેમનાથ-વસુદેવ-સમુદ્રવિજયાદિ દશ કમાર હતા, એટલું જ નહીં' ગેર ગણાતા ભગ- દશાહ તથા કૃષ્ણના પુત્ર પ્રધગ્ન-શીખ સહિત યાદવ વાન શ્રીકૃષ્ણના એ પિત્રાઈ ભાઈ હતા. એમના સેનાએ એ પ્રચંડ સેનાને માર્ગમાં જ રોકી પાંડ પિતાનું નામ સમુદ્રવિજય અને માતાનું નામ પણ શ્રીકૃષ્ણના પક્ષે ઉપસ્થિત થયા હતા. એ ભીષણ શિવાદેવી હતું. શ્રીકૃષ્ણના પિતા વસુદેવ અને તેમને સંગ્રામમાં બાજી હારજીત પર રહેતી. એકવાર જરાનાથના પિતા સમુદ્રવિજય એ બન્ને યાદવ પતિ સંઘના પ્રબળ આક્રમણ અને જરાનાં ફેંકવાથી અંધકવૃષ્ણિના પુત્ર હતા. આ દષ્ટિએ યાદવકુળે બે યાદવસેના પાછી હટી મૂછિત બની ગઈ. એક માત્ર સમર્થ વિભૂતિઓને સાથે જન્માવી હતી, જેમણે તેમનાથ જ સ્વસ્થ બની ઊભા રહેલા. એમણે શેખ ભારતીય ઇતિહાસમાં અહિંસા અને ગોવંશાદિ ફેંકી યાદવસેનાને ફરી સચેત કરી પ્રોત્સાહિત બનાવી. પ્રાણીઓની રક્ષાને ધમ મનાવી ધાર્મિક ઇતિહાસમાં એ ભયંકર યુદ્ધમાં નેમનાથે અનેક રાજાઓના મૂમટે એક નવું જ પ્રકરણ ઉમેરી આપ્યું હતું. તેડી પાડ્યા રથ ભાંગી નાખ્યા તથા કેકને ધૂળ
ચાટતા કર્યા, પાંડવોએ કોરવોનો અને શ્રીકૃષ્ણ જન્મ્યા હતા તે એ બને શેર્યપુરમાં અને
મા અને શિશુપાલ સહિત જરાસંધને ઉચ્છેદ કર્યો. આમ એમનું બાળપણ પણ ત્યાં જ વીત્યું હતું; પણ પ્રતિવાસદેવ જરાસંઘને નાશ કરી શ્રીકૃષ્ણ વાસુદેવ પાછળથી શ્રીકૃષ્ણે કરેલા કંસનો વધ પછી કેસના તરીકે પ્રગટ થયા, જૈનમતે એ છેલ્લા નવમાં વસુદેવ સસરા મગધરાજ જરાસંધના ઉપરા ઉપરી આક્ર.
ન હતા. આ યુદ્ધમાં ભીમે દુર્યોધનને અને બળવે અન્ય ભણેથી કંટાળી યાદોએ નીચે ઊતરી આવી
૧ અનેક દુશ્મન મહારથીઓને સંહાર કરી વિજય સૌરાષ્ટ્રમાં વાસ કર્યો હતો અને દ્વારિકા નામે નગરી મેળવ્યો. આમ વિજય મેળવી યાદવસેના પાછી ફરી. વસાવી ત્યાં રાજધાની સ્થાપી હતી.
જે જગ્યાએ આ તુમુલ યુદ્ધ મચેલું એ જગ્યાએ શ્રીકૃષ્ણના જીવનમાં ઉલાસ અને તરવરાટ અતિ પ્રાચીન એવી ભાવિ પાર્શ્વનાથની પૂર્વયુગમાં દેખાય છે, જ્યારે તેમનાથનું જીવન શાંત, ગંભીર ઘડાયેલી મૂર્તિ સ્થાપિત કરી શખેશ્વર પાર્શ્વનાથનું અને ચિંતનશીલ હતું. પ્રક વેરાગ્યના રંગે રંગાયેલી મંદિર બાંધવામાં આવેલું, આ કારણે આજના હતી. શેર્યું કે એમનું અપાર હતું. એમ છતાં સકલ જૈનતીર્થોમાં એ અતિપ્રાચીન જૈનતીર્થ ગણાય એને સંયમમાં રાખવાનું સામર્થ્ય અને સમજ હતી. છે ને એને જ પણ ભારે મહિમા ગવાય છે. પ્રસંગ આવે એ શેાર્ય બતાવવામાં પાછા પણ નેમનાથ બોલતા બહુ ઓછું. એમ છતા એમના ન પડતા,
મુખપર એક જાતની પ્રસન્નતા છવાયેલી રહેતી અને
For Private And Personal Use Only
