________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ભગવાન નેમનાથ
૧૭૫
બોધ આપ્યો. એના સતીત્વ અને પવિત્રતાએ એવી ઊભાં છે, જે હરેક યાત્રીનું આકર્ષણ ને આરામ ભવ્ય અસર નિર્માણ કરી કે મુનિ શરમિંદા બની સ્થાન બનતાં રહ્યાં છે. એના પગમાં પડયા, ને બતાવેલી માનસિક દુર્બલતા
ભગવાન નેમનાથને મૂળ ઉપદેશ શો હતો એ માટે પશ્ચાત્તાપ અનુભવી ફરી ફરી એની ક્ષમા માગવા
જાણવાનું આપણી પાસે કોઈ સાધન ઉપલબ્ધ થયું લાગ્યા. એ મુનિ હતા તેમનાથના જ ભાઈ રહનેમિ.
નથી. એમ છતાં પરંપરાએ જે ધર્મ વહેતો આવ્યા રાજીમતિનો છેવટે મેમકમાર સાથે ભેટો થયો, છે એ ઉપરથી એટલું તો કરી જ શકાય છે કે, પણ એમનો સંસાર પ્રત્યેને નિરાસક્તભાવ, નીતરતું
તરત અહિંસા-દયાને ધર્મ પ્રચારનારાઓમાં એ અગ્રણી
અહિંસા-દય પાવિય અને દિલને જગવનાર ધમધ પામી એ હતા. પણ એ જ પ્રમાણે વેરા-ત્યાગના જ પંથે વળી વૈદિક ગ્રંથોમાં ભાગ્યે જ એમનું નામ જડે છે. અને એણે પણ ભિક્ષુણિ પદ સ્વીકારી લીધું. એમને
પુરાણમાં એકાદ બે સ્થાને એમના નામને ઉલ્લેખ એ પ્રણય હવે ધર્મ પ્રણપરૂપે ફેરવાઈ ગયે હતો.
થયેલે છે પણ સાંપ્રદાયિક કાળમાં લખાયેલ એ એમના જીવનની આ પ્રણયકથા એક કાવ્યનું રૂપ
ગ્રંથમાં એમનાં કેવળ નિંદા-વાક્યો જ નજરે પડે પામી આજે પણ ઘેર ઘેર ગવાય છે.
છે. તેમ જ જયાં જ્યાં એમનાં સ્વતિ-વાક્યો છે ઊંડા આત્મચિંતન અને જીવનશુદ્ધિની સાધના ત્યાં ત્યાં એ વાક્યોને અર્થ જ પાછળના ટીકાકાપછી કુમાર નેમનાથને કૈવલ્ય જ્ઞાન પ્રગટ થયું. એ બદલી નાખે જણાય છે. જેમ કે અરિષ્ટનેમિ સંસારના બધાં બંધન તૂટી ગયાં હતાં. એ વીત. એ તેમનાયનું જ બીજું નામ છે. પણ એને અર્થ રાત-મહંત જિનેશ્વર પદને પામ્યા હતા. શ્રીકૃષ્ણ- બહુ વિચિત્ર કરવામાં આવ્યો છે. આ કારણે એમના બળરામ સહિત ૫૬ કેટી યાદવએ એ પ્રસંગે ભારે વિષેનું સંશોધન અન્ય શાસ્ત્રોદ્વારા કરવું ભારે મહોત્સવ ઊજ. ઘણાઓએ એમના શરણે આવી કઠિન બની ગયું છે. ભિક્ષુપદ પણ સ્વીકારી લીધું. .
જૈન શાસ્ત્રો મુજબ શ્રીકૃષ્ણ નેમનાથના ઉપાસક જ્ઞાનપ્રાપ્તિ પછી પોતાને પ્રાપ્ત થયેલા ન હતા. વૈદિક મતે શ્રીકૃષ્ણ એમના કાળ દરમ્યાન પ્રચાર કરવા ભગવાન આખા દેશમાં ઘૂમ્યા, ખાસ અવતાર પદ પામ્યા હતા. (વાંચે વેદની વિચારકરીને માંસાહાર ત્યાગ અને પશલા પર એમણે ધારા. લેખક શ્રી રાધાકૃષ્ણ) એમને અવતાર પદ ભારે ઝોક આપ્યો. અથવા તો એમ કહી શકાય કે તે પાછળથી આપવામાં આવેલું. એમના કાળમાં માંસાહારત્યાગ અને પ્રાણીદયાને ધર્મ પ્રબંધનાર
તે એ એક મહાન સમ્રાટ જ હતા, ને એથી એમને એ સહુથી પ્રથમ હતા. ગુજરાતમાં આજે જે માંસા- રાયાવતારી પુરુષ કહેવામાં આવે છે. અહિંસાહારયાગ, ભૂતદયા, તથા પ્રાણરક્ષાને ધર્મ પ્રવર્તી રહ્યો કરુણતાના અવતાર બુદ્ધ-મહાવીરની જેમ ધર્માવ. છે, એના ઊંડા મૂળ નાખનાર ભગવાન શ્રી તેમનાથ તારી એમને ગણવામાં નથી આવ્યા. આ દષ્ટિએ જ હતા, જેમણે શપુર–મથરાથી અહીં ઊતરી - શ્રીકૃષ્ણ તેમના પ્રત્યે આકર્ષાયા હોય તે એમાં કષ્ટ આવી અહિંસા-દયાની સંસ્કૃતિ નિર્માણ કરી હતી. આશ્વર્યા જેવું ન ગણાય. એમનું જીવનકાર્ય નિષ્કામ
કર્મયોગ આચરી વ્યાવહારિક ધર્મની સ્થાપના માટે પોતાનું જીવનકાર્ય પૂરું કરી એ લાંબી ઉમરે હતું. આમ છતાં ગીતાના ગાયક તરીકે ત્યાગ-તપગિરનાર પર્વત પર નિર્વાણ પામ્યા હતા. જેમની કરુણ-દયા-અહિંસાદિ તો પ્રત્યે એમને જે સ્પતિમાં આજે પણ એ સ્થાને ભવ્ય જૈન મંદિરે પક્ષપાત હતો એ કે તે ભાગવાન નેમનાથના સહ
For Private And Personal Use Only
