Atmanand Prakash Pustak 057 Ank 06

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 9

મહાવીર સમતાના પ્રતીક
બાવ અદા થયો. આત્મવિકાય કે સદ્દગુણ પાસના માંગું છું અને સાધનામાં બીજાની મદદ ઉપયોગી સામાજિક ધર્મ મટી વ્યક્તિગત સાધનાનું અંગ બની બનતી નથી. ગયો. આથી આત્મવિકાસ અથવા સગુણવિકાસની ઈચ્છાવાળા લોકો જંગલમાં જઈને કઠોર સાધના કરતા. બધા પ્રાણી સુખ ઈચ્છે છે. તેને માટે પ્રયત્ન
જ આત્મકલ્યાણ મનાવા લાગ્યું. આવી કરે છે. તે છતાં તેમને સુખ બહું જ અ૮૫માત્રામાં વિકૃતિવાળા સમયમાં ભારતમાં અનેક વિચારક તથા મળે છે. આનું કારણ એ છે કે મનુષ્ય શરીરને મહાપુરુષ થયા જેમણે તે સમયની પ્રચલિત વ્યાખ્યા- પ્રાધાન્ય આપે છે. ભૌતિક સુખની પાછળ તે ક્યાં એને બદલે વર્ણાશ્રમ યજ્ઞ, તપસ્યાને માટે નવી જ કરે છે અને પોતાના સુખની પ્રાપ્તિમાં તે બીજાનાં વ્યાખ્યાઓ બનાવી. વ્યાસ, શ્રીકૃષ્ણ, જનક, પાર્વ દુઃખનું કારણ બને છે. સર્વ તરફ, સમભાવ રાખવાથી નાથ, યાજ્ઞવલ્કય તથા કપિલ આવા મહાન પુરુષો જ સાચું સુખ પ્રાપ્ત થાય છે. પ્રશ્ન ઉઠે છે કે સર્વ હતા. એ લોકોએ કર્મકાંડ કરતાં લઘુણવિકાસ પર તરફ સમભાવ રાખીને જીવી શકાય ? જે દુઃખ વધારે જોર દીધું. તેમણે અહિંસા, સત્ય, અસ્તેય, આપે તેની સાથે સમતાપૂર્વક વ્યવહાર રાખી અપરિગ્રહ આદિ સાણને સામાજિક ગુણે બનાવવા- શકાય ? શત્રુને પણ મિત્ર બનાવવાની. આત પડે ને પ્રયત્ન કર્યો.
ખરી ? આ બધા વિચારો તેમણે ઘર છોડયું ત્યારે
તેમના મગજમાં ઘોળાતા હતા. આ સમયમાં ૨૫૦૦ વર્ષ પહેલાં વૈશાલીના એક ઉપનગરમાં મહાવીરને જન્મ થયો. તેમના માતા- આ સમસ્યાને ઉકેલ મહાવીર તર્ક અથવા પિતાએ તેનું નામ વર્ધમાન પાડયું. બચપણથી જ બુદ્ધિથી નહીં પરંતુ પિતાના અનુભવથી લાવવા ઈચ્છતા તે નિર્ભય, સદભાવનાશીલ, સહૃદયી, વડીલને માન હતા. તેથી શરીરદમનની જરૂર પડી. તેમણે ગૃહત્યાગ આપનાર અને ચિંતનશીલ હતા. બચપણમાં રમતાં કરીને બાર વર્ષની લાંબી સાધના કરી. અનેક દુખે રમતાં તેમણે સર્પને પકડીને દૂર ફેંકયો હતો, સહન કર્યા, અનેક આવેગેને તેમણે શાંત ચિત્તે સહન તેથી લોકો તેને મહાવીર કહેવા લાગ્યાં. તેમની આ ર્યા, તેણે શરીર ઉપર એવો કાબુ મેળવ્યું હતું કે નિર્ભય વૃત્તિ ઉમર સાથે વધતી ગઈ.
શરદી, ગરમી, અથવા વર્ષાની તેના પર કંઈ અસર
થતી ન હતી. ઝેરી જીવડાંઓના ડંખ પણ તેને સહૃદયતાને લીધે તેમનું ધ્યાન સમાજમાં પ્રચલિત ચિંતનમાંથી વિચલિત કરી શક્તા નહીં. તેના મન વિષમતાઓ તરફ ગયું અને સમતાનું સ્થાપન કેમ પર બીજા દ્વારા અપાતાં કષ્ટોની કંઈ જ અસર ન થાય તેને માટે તેઓ ચિંતન કરવા લાગ્યા. સર્વ થતી. તેનું જીવન અભ્યાસને લીધે એવું સહજ થઈ માનવ તરફની સહાયતાને લીધે તેનામાં ધીરે ગયું હતું કે બાહ્ય કોઈ પણ સાધનનો અભાવ તેને ધીરે વૈરાગ્ય ઉત્પન્ન થયા અને પરિણામે તેમણે કંઈ પણ દુઃખ આપી શકતો નહીં. સાધનાના સમય સંન્યાસ લીધે.
દરમિયાન તેમણે મૌન પાળ્યું. જે કંઈ મળતું તે
ખાઈ લેતા. સાધનાકાળને ઘણોખરે સમય તેમણે ઘર છોડ્યા પછી તેમની સાધનામાં કંઈ મુશ્કેલી ઉપવાસમાં જ વિતાવ્યો, ચિંતન અને ધ્યાનમાં જ ન આવે એટલા માટે તેમના ઈષ્ટ મિત્રોએ તેની પિતાને સમય વિતાવતા. બીજાને ભારરૂપ ન બનવું સાથે કોઈને રાખવાની વ્યવસ્થા કરવા કહ્યું, પરંતુ તયા કેઈ પણ પ્રકારનું દુખ ન પહોંચાડવું તે તેની મહાવીરે જવાબ દીધું કે હું તે સાધના કરવા સાધનાની વિશેષતા હતી,