________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
દ્રવ્ય પૂજા અને આજનું વર્તન
શ્રી મોહનલાલ દીપચંદ ચોકસી
ભ૦ મહાવીર દેવે આત્મકલ્યાણના કારણરૂપ જિન છે. તેમની પૂર્વે તેમની માફક ત્રેવીથ તીર્થ કોએ અથવા તે સંસારભ્રમણ કળવાના સાધન સમા બે ધર્મ તીર્થ સ્થાપન કરેલ અને ઉપદેશ દ્વારા હજારે ભવ્ય દાખવ્યા છે. એક તે સર્વવિરતિસાગરૂપ સાધુધમ છના અજ્ઞાન તિમિરને ટાળી, આત્મશ્રેયના સાચા અને બીજો દેશવિરતિ નામ શ્રાદ્ધધમ. એ શ્રાદ્ધધર્મનું માર્ગે દોરવામાં નિમિત્તરૂપ બનેલ. આજે તેઓ સિદ્ધ પાલન સંસારસ્થ જીવોને સુગમ થઈ પડે એ સારું સ્વરૂપમાં હોવાથી પ્રત્યક્ષરૂપે ઉપદેશ સંભળાવતા નથી દરરોજ છ કાર્યની આચરણ પૂર્વાચાર્યો દ્વારા વર્ણ છતાં તેમણે ચીધેલ માર્ગ અને એ માટેના સાધનો વાયેલી શાસ્ત્રમાં જોવા મળે છે. એ કરણને અમલ ગણધરે અને પછીની પરંપરામાં થયેલા આચાર્યો કરનાર નરનારી શ્રાવક-શ્રાવિકારૂપે ઓળખાય છે. દ્વારા સંગૃહીત કરાયેલા લેવાથી આજે પણ શાસ્ત્રઅહી એ વર્ગને ઉપયોગી થઈ પડે એવી વિચારણું ગ્રન્થમાં દષ્ટિગોચર થાય છે. એ કારણે પંચમઆરાના કરેલી છે. છ ક માં જિનપૂજાનું સ્થાન પ્રથમ છે. જેને તરવાના સાધનમાં જિનમૃતિ અને જિનાજેઓ સર્વ કર્મને કાયમને માટે નાશ કરી, સંસાર ગમ અગ્રપદે છે. પૂર્વે વર્ણવેલ એ તીર્થપતિઓની સાથે સંબંધ સા માટે છોડી દઈ, સિદ્ધશિલામાં પૂજા કરવાથી તેમનામાં રહેલા ગુણોની સ્મૃતિ તાજી વિરાયા છે એવા આત્માઓ સિદ્ધ, બુદ્ધ યાને પરમેશ્વર થાય છે. ઉપાસકના હૃદયમાં તેમની માફક જીવન જીવતરીકે ઓળખાય છે. તેઓ નિરંજન-નિરાકાર છે. વાની તાલાવેલી જન્મે છે. તેઓ જે માગે વિચર્યા તે એવી સ્થિતિ પ્રાપ્ત કરવાની અભિલાષા પ્રત્યેક આત્મા પંથે વળવાનું મન થાય છે અને એમાં જેટલી તરકે જે મુમુક્ષુ હોય છે એના હૃદયમાં રમતી હોય છે તમતા તેટલી પ્રગતિ સમજવી. પણ આ સર્વ સ્થિતિ જ ઉપર વર્ણવેલ સિહદશા પ્રાપ્ત કરવામાં જે વિશિષ્ટ ત્યારે જ જન્મે છે કે એ ક્રિયાને લગતી સાચી સમજ કેટિન આત્માઓએ તીર્થકરનામકર્મ ઉપાર્જન હેય, નહીં તે અચરે અચરે રામ’ જેવું સમજવું. કરી, પોતાના અંતિમ ભાવમાં અઢાર દૂષણ ઉપર “જ્ઞાન વિનાની કરણી, ભવસાગર તરણિ' નથી બનતી સંપૂર્ણ વિજય મેળવી, સમવસરણમાં કેવળી તરીકે અને ઘણું વેળા એ પાછળની અજ્ઞાનતા ભવભ્રમણ વિરાજમાન થઈ, પોતાની સર્વજ્ઞતાના બળે પદાર્થોનું વધારનારી થાય છે. જીવવિચારનું જેને જ્ઞાન છે તે સ્વરૂપ જેવું જોયું તેનું વર્ણવી ચતુર્વિધ સંઘની જાણે છે કે પુમાં જીવપણું છે. એ બધા વનસ્પતિ સ્થાપના કરી, ઉપદેશ શ્રવણુ કરી, પ્રથમ દીક્ષા ગ્રહણ કાયરૂપ એકેંદ્રિય જ છે. વીતરાગ એવી પ્રભુમૂર્તિના કરનાર એગ્ય વ્યક્તિને ગણધર પદે સ્થાપ્યા. આ ચરણોમાં કે શીર ઉપર એ ચઢાવવા એટલે એ એને પ્રસંગ શાસન સ્થાપના તરીકે ઓળખાય છે. આપણે અભયદાન આપવારૂપ કાર્ય ગણાય. એ કારણે ઉપાવસીએ છીએ એ ભરતની અપેક્ષાએ એ જાતની સ્થાપના સકેએ ફૂલે કેવી રીતે લાવીને પ્રભુને ચઢાવવા તે કરનાર શ્રી મહાવીર-પ્રભુ ચોવીસમા યાને અંતિમ સંબંધમાં જે સુચના શાસ્ત્રમાં જોવા મળે છે એ.
For Private And Personal Use Only
