________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
૫૪
www.kobatirth.org
શ્રી આત્માન' પ્રકાશ
કેબલ, પાદપુનઃ–રજોહરણુને છેાડી દેતા હતા. તેથી જણાય છે કે સાધુના ઉષકરામાં આ વસ્તુએ હતી. કેટલાક અનગાર–મુનિ એવા પણ હતા કે જે સયમને સ્વીકાર કરી પછી એકાગ્રચિત્ત થઇને દરેક જાતની આસકિતને પરિત્યાગ કરી, એકત્વ ભાવનાના સહા લઈ, દરેક પ્રકારે મુડ બની અચેલ બની જતા હતા. વજ્રને પણ ત્યાગ કરી દેતા હતા અને ક્રમેક્રમે આહાર. પાણી ઓછા કરી દરેક પ્રકારના કષ્ટો સહન કરી પેાતાના બાકી રહેલા ક્રમે†ના ક્ષય કરતા હતા. તે ફ્રી સંસારમાં પ્રવેશ કરતા નથી-જન્મ લેતા નથી.
તીર્થંકરની આજ્ઞા પ્રમાણે કેવળ ધમ જ મારા છે, ખીજું કંઈ જ નહિ–એ ઉત્તરવાદ મનુષ્યોને બતાવવામાં આવ્યા છે. ઉત્તરવાદની ચૂર્ણિકાર સુંદર વ્યાખ્યા કર છે. આ વાદ સ ંસારસાગર પાર કરાવે છે, તેથી તે ઉત્તરવાદ છે. ઉત્તર-શ્રેષ્ઠ છે તેથી ઉત્તરવાદ છે. શ્રેષ્ઠતાનુ કારણ એ છે કે મારા ધ-આમવભાવ સુખ છે તે દરેકના સુખરૂપ હોવા જોઇએ. તેથી કોઈને દુઃખ ન દેવુ જોઇએ. એ જ ઉત્કૃષ્ટ ધમ થયો.
ત્રીજા ઉદ્દેશમાં વઅત્યાગ કરનાર ભિક્ષુની પ્રશ ંસા કરતા બતાવ્યું છે કે તેમને એ વાતની ચિંતા નથી રહેતી કે મારૂ વજ્ર ફાટી ગયુ` છે, બીજી નવુ વસ્ત્ર લાવવું છે, સાઈદારી લઇને સીવવુ છે વગેરે એવા અચેલ મુનિ વજ્રના અભાવને કારણે પેાતાને હળવા અને તપની સહજ પ્રાપ્તિના ભાગી માની આવનારા કષ્ટોને સમભાવપૂર્વક સહન કરે છે. એવા મહાવીર પુરુષાને જીએ-જે બધું સહન કરીને મુકત થઇ ગયા છે.
ચેાથા ઉદ્દેશની શરૂઆતમાં પ્રજ્ઞાવન્ત મહાવીર દ્વારા શિક્ષિત થવા છતા સંયમ માર્ગોથી પતિત થનારા શિષ્યાનું કથન છે, કેટલાક એવા શિષ્યા પણુ હોય
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
છે કે જે સંયમથી રહિત થઈને પણ સમ્યગ્ ાયારતુ નિરૂપણ કરે છે, પરંતુ જ્ઞાન અને દર્શનથી ભ્રષ્ટ સાધુ પોતાના જીવનનેા નાશ કરે છે. એવા પુરુષોએ ધર છેડવુ, નિરર્થક છે, તે ખાળ છે, ભવયમાં ઘૂમતા રહે છે. તેએ વિષ્ણુ છે તે વિત –હિંસક છે. લેાકા એવા પથભ્રષ્ટ શ્રમણના તિર્સ્કાર કરે છે. એ બધુ સમજીને વીર પુરુષ સંયમ માર્ગમાં પુરુષાં કરે,
પાંચમાં ઉદ્દેશમાં પ્રસંગથી તેની વિવેચના કરવામાં આવી છે કે સાધક કયારે, કેવી રીતે ઉપદેશ આપે. ઉપદેશક બધા પ્રકારના કષ્ટોને સહન કરનાર હોવા જોઈએ. બધી દિશાઓમાં રહેનાર પ્રાણી તરફ તેનામાં યામાવ હોવા જોઈએ. તે દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ અને ભાવની અપેક્ષાએ ધર્મના વિભાગ કરનાર અને વેદવિત્–આગમન (શાસ્ત્રાના જાણુકાર ) હોવા જોઈએ. તેને ઉપદેશ ખખાને માટે હિતકર હોવા જોઈએ. તે મહામુનિ વધ્યછાને માટે અસદીન-દીપની માફક શરણુ બને. ઉત્થિત હોય કે અનુત્યિત પરંતુ સાંભળવાની ઇચ્છિાવાળાને તે ધર્મના ઉપદેશ આપે. તેના ઉપદેશના વિષય આ છે:-શાન્તિ-અહિંસા, વિરતિ, ઉપશમ, નિર્વાણુ, શૌચ, આવ, ભાઈવ અને લાવ્રત એવા ઉપદેશક મુનિ સ્વયં સ્થિત-આત્મા, અનાસકત અચલ-પરીષહેાથી ચલિત ન થાય તેવા -ચલ-સા વિહાર કરનાર બને છે અને નિર્વાણ પ્રાપ્ત કરે છે. તેમને હિંસક કોઇપણ પ્રકારના ભય પખાડી શકતા નથી. કેમકે તેણે સ્વયં બધા પ્રકારના શસ્રારંભથી વિરત થઇને ક્રાય વગેરે કાયાને પરિત્યાગ કરી દીધા સ ંક્ષેષકાર–મુનિ આઈદાનજી. અનુવાદઃ કા. જ. દેશી
છે.
For Private And Personal Use Only
