________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
કેટલીક સંગહણી (સંગ્રહણી)
૫૭
નનું રિસંક્ષિતતા ઘai afé મૂઢ છે. તેમ કરતી વેળા ૭૩મા પધના સ્પષ્ટીકરણમાં સાથે વાસ્તુ વિ પુન: થાણેન, કાયરતા એમણે નીચે મુજબ-ઉલ્લેખ કર્યો છે – अपि एतावन्मात्रत्वात्, तन्न, एतावतोऽर्थ- “अथेय प्रक्षेपगाथेति कथमवसीयते ? जातस्य तस्यामसम्पिण्डनात्।"
उच्यते-मूलटीकाकारेण हरिभद्रसूरिणा लेशપ્રક્ષેપ ગાથાની સંખ્યા
तोऽप्यस्या असूचनात् । एवमुत्तरा अपि मता. ઉપયુકત દેવભદ્રસૂરિના સમયમાં જિભદ્રગિણિત તરપ્રતિપવિતા માથા: પ્રક્ષેપથ સેવા ” સંગહીની ગાથા ચાર સો કરતાં કંઈક ઓછી કહેવાનો મતલબ એ છે કે આ પ્રક્ષેપમાથા છે તેમજ પાંચ સે કરતાં કંઈક ઓછી સંખ્યામાં ઉપ- એમ કેવી રીતે નિર્ણય કરાય ? એને ઉત્તર એ છે લબ્ધ હતી એમ એ સૂરિકૃત વૃત્તિ(પત્ર-જઅ)ની કે મૂલ ટીકાના પ્રણેતા હરિભદ્રસૂરિએ આનું લેશમાત્ર નીચે મુજબની પંક્તિ જતાં જણાય છે – પણ સૂચન કર્યું નથી. આ પ્રમાણે હવે પછીની
“ના માવતા વર્દી મારસ્વામિનાર- ૫ણુ મતાંતર દર્શાવનારી ગાથા પ્રક્ષેપ ગાથા જાણવી. fથવાઘsfમતિસ્તત: ધર્મરવામિના દ્વાર્ આ ઉપરથી નીચે પ્રમાણેની બાબતે ફલિત સાથ સૂત્રતા નિવદ્ધસ્તર મારામારિ થાય છે – મિ પ્રજ્ઞાનાવિનવૃત તે વિનમદ્ર- (૧) સંગહણીના મૂલટીકાકાર હરિભદ્રસૂરિ છે. ક્ષિણામોન પ દયામવતરિત:, સા (૨) હરિભદ્રસૂરિકૃત ટીક મલયગિરિ રિની
ચાપિ ન વ ના ૪ થી, તથાબંન્યા સાથે છે. જાથાક્ષે વાવવધુના નિતુરાત્ત. (૩) આ ટીકામાં ૭૩મી ગાથા વિષે કશું જ માના પશ્ચરાતમાના ૪ સ=sRા”
સૂચન નથી એથી એ પ્રક્ષિપ્ત છે. પૂર્વ મજાવતા જ્ઞાનમાક્ષમાઝ- (૪) ૭૩મી ગાથા પછીની મતાંતરસૂયક કેટલીક મન શુદ્ધિમાન અતાર્ષિ સુશ્રુત ગાથાઓ પણ પ્રક્ષિપ્ત છે. મલયગિરિ રિએ ૭૯ મ7ીવની સંક્ષિપ્તસંત્રી , ના મૂર- સુધીની ગાથાને પ્રક્ષિત ગણું છે. એ હિસાબે મૂળ રાવતા માથાવામિશ્ચ પ્રાથમિસ્કૃદ્ધિ કૃતિની પધસંખ્યા ૩૬૦ (૩૬૭-૭) ગણાય. આ નીથમાનાપુના વાઘતૂ વિશિષ્ણુનર/રાતી- કૃતિમાં સાત પધો અન્યતંક છે. એ વિચારતાં માના ઘરતિમાના જ ગુહતના સમાતા” જિનભણિનાં પિતાનાં રચેલાં પધો ૩૫૩ (૩૬૦–)
પરિમાણુ પરતે આ જ ભાવાર્થ આ જ વૃત્તિ ગણાય. ઉપર્યુક્ત સાત પધોના ક્રમાંક ૯, ૧૦, ૧૫, (ત્ર ૧૨૧ અ) માં નીચે પ્રમાણે રજૂ કરાયો છે – ૧૬, ૬૮, ૬ અને ૭૨ છે.
વિવરણમક સાહિત્ય-સંગહણીનાં પધોની હરિભદ્રસૂરિ તે કોણ? આ બાબત મલયસાચી સંખ્યા નક્કી કરવા માટે એક માર્ગ તે એના ગિરિરિએ કશે પ્રકાશ પાડ્યો નથી. ફક્ત એમને વિવરણાત્મક સાહિત્યનું પરિશીલન છે. આથી હું
૧ “જેન આત્માન દ સભા” તરફથી મલયગિરિઅહીં આ સંગહણને લગતી સંસ્કૃત વૃત્તિ-ટીકાની
સૂરિકૃત વિવૃત્તિ સહિત જે જિનભદ્રીય સંગહ નેધ લઉં છું અને તેમાંયે પ્રકાશિત સાધનને આ
"બૃહસંગ્રહણ”ના નામથી છપાઈ છે તેના અંતમાં સ્થાન આપું છું.
૩૫૩ જ ગાથા અપાઈ છે. વિવતિ - આના રથનાર મલયગિરિસૂરિ છે. ૨ આ પૈકી પધ ૧૮, ૧૯ અને ૭૨ સુરપાતિમાં એમણે ૬૭ ગાથાનું-પદ્યનું સ્પષ્ટીકરણ પૂરું પાડયું જોવાય છે,
For Private And Personal Use Only
