________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આચાર અને વ્યવહાર
અને
જીવન્મુક્તિ. આત્મસાક્ષાત્કાર અને જીવન્મુક્તિ કેવી આચાર, રીતે થાય તે કાવ્યમય ભાષામાં, આલંકારિક અને મને હારી શેલીએ બહુ સરસ રીતે તેણે નિરૂપણ કર્યું છે. આવો બીજો પ્રયત્ન તેરમી સદીના વેદાંતાચાર્ય શ્રી વેદાંતદેશિક પણ કર્યો છે. તે રામાનુજ સંપ્ર
વ્યવહાર દાયના હતા. તેમના રચેલા નાટકનું નામ છે શ્રી સંકલ્પસર્વોય. આમાં વિવેક નામના રાજાને મહામેહ નામના બીજા રાજા સાથે યુદ્ધ થાય છે પણ
દુનિયામાં ઘણાંખરાં દુઃખ માણસને જીભથી ઈશ્વકૃપાથી બધાં સારાં વાનાં થાય છે. સંકલ્પ
ભેગવવાં પડે છે. સ્વાદની અતિશયતા જેમ રામ અને સૂર્યોધ્યામાં માનવ જીવન ખરેખર એક સંગ્રામમય
છેવટે મરણ લાવે છે તેમ વાણીની અતિશયતા શત્રુતા ઘટના છે એમ બતાવ્યું છે. દરેક ધર્મ અને મત- ઊભી કરે છે. ઘાતક પણ નીવડે છે. મૌન સેવવાથી મતાંતરમાં આ વાત સ્વીકૃત થયેલી છે. જીવનમાં લાભ છે, આપણામાં કહેવાય છે કે “ન બોલ્યામાં નવ દેવી અને આસુરી શક્તિઓનો સંગ્રામ અનાદિ ગુણ અને “વગર બેલાયો છે તે તરાને તેલે.' કાળથી ચાલ્યો આવે છે. પુસ્નાર્થડે અને ઈશ્વર માટે માણસે જે સુખી રહેવું હોય તો બેલવામાં, વાદીઓના મતે ઈશ્વરની અપાર કૃપા અને કરૂાવો સાંભળવામાં અને જોવામાં ઘણે સંયમ રાખ. આ સંગ્રામને સુખકારક અંત આવે છે. કેટલીક વાતડીયા માણસો ઘણીવાર આપને ઉપાધિ. મનુષજીવન બધે સરખું જ હેવાથી જગતના
આ રૂપ થઇ પડે છે. આ ઉપરથી ધડે લઈ ધાર્મિક અને દાર્શનિક સાહિત્યમાં આ પ્રકારનાં કથા.
આપણે પણ જરૂર પૂરતું બેવું. એ પાંચ જણ ન, કઝાંતે અને ઉપમાઓ વિપુલ પ્રમાણમાં
વાત કરતાં હોય તેમાં વચ્ચે ન પડવું, અભિપ્રાય
માગે તે સમજીને આપો. કારણમાં ઉતરવું નહીં જોવામાં આવે છે,
કેમકે તેથી તમે થાય છે.
माता पिता स्वः सुगुरुश्च तचात्,
જે શબ્દ સાંભળવાથી આપણા મનને દુઃખ થાય કોણ થશે યોગતિ શુદ્ધ
એવા શબ્દો બીજાને માટે તેની હાજરીમાં કે ગેર
હાજરીમાં એટલે પાછળથી કદી પણ વાપરવા નહીં. ઘણાં न तत्समोऽरिः क्षिपते भवान्धी,
માણસે ક્રોધમાં ન બોલવાનું બેલી નાંખે છે. અને यो धर्मविघ्नादिकृतैश्च जीवम् ॥ “માથું કાપ્યા પછી પાઘડી બંધાવવા” નીકળે છે.
એમાંથી વેરઝેર થાય છે માટે કોઇના પ્રસંગો ઊભા જે ધર્મને બેધ આપીને શુદ્ધ ધર્મમાં જેડે તે ન થાય એવી રીતભાત રાખવી. વ્યાકરણના ગ્રંથમાં જ તાવથી ખરેખરાં માબાપુ, તે જ ખરેખરાં હિતસ્વી કહ્યું છે કે “એક પણ શબ્દ સારી રીતે બોલાયેલો હોય અને તે જ સુગુરુ સમજવા, જે આ પ્રાણીને સુય તે તે કામધેનુના જેટલું ફળ આપે છે.” સૌને સારી અથવા ધર્મના વિષયમાં અંતરાય કરીને સંસાર અને મીઠી ભાષા ગમે છે માટે બોલવામાં વિવેક સદ્ધમાં ફેંકી દે છે તેને સરખે કોઈ દુશ્મન નથી. ચૂકવે નહી. –આચાર્યશ્રી મુનિસુંદરસૂરીશ્વરજી
(જરા ભાવનગર સમાચાર)
For Private And Personal Use Only
