________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
૮.
www.kobatirth.org
શ્રી આત્માનો પ્રકાશ
પ્રકાશન~મૂળ કૃતિ સ્વૉપન વિવરણુ સહિત
33
હેમચન્દ્રાચાર્ય સભા તરફથી વિ. સં. ૧૯૭૮માં પ્રકાશિત કરાઈ છે. ત્યારબાદ વિ. સ. ૧૯૯૮માં આ કૃતિ સ્વેાપન વિવરણ, મળતી ગાથાઓની તેમજ પાય અવતરણેાની છાયા, શિવાન વિજયકૃત ટિપ્પણ,શિત ગાથાએની સૂચી તેમજ સાક્ષીરૂપ ચ થાની કામચલાઉ સૂચી સહિત “ જે, ગ્ર'. પ, સ, ' તરફથી છપાવાય છે. દ્વિતીય પ્રકાશન પ્રથમ કરતાં અનેક રીતે ઉપયેગી છે.
',
સ્વેપના વિવરણ આમ જો કે એ વાર પ્રસિદ્ધ થયું છે, છતાં કર્તાએ પૂતિરૂપે જે ઉમેશ કર્યાં છે તેને લગતી હાયપોથીને ઉપયોગ કરાવવા બાકી રહે છે, તેા હવે પછીના પ્રકાશનમાં એને સ્થાન અપાવું ઘટે.
(૭) ભાસરહસ્ય—આમાં જ, મ. માં રચાયેલાં ૬૦૧ પધો છે. આ કૃતિ શ્રમણાની ભાષા કેવી હોવી જોએ એ વિષે પૂર્વાચાર્યએ જે માહિતી આપી છે તેને અહીં સ્થાન અપાયુ છે.
છાયા-સંસ્કૃતમાં છાયા રચાઇ છે.
સ્વપજ્ઞ વિવરણ-આ સંસ્કૃત રચનામાં ભાવભાષાના નિરૂપણુ પ્રસંગે બૌદ્ધ, વૈશેષિક અને ચાર્વાક નાં મતાનુ નિરસન કરાયુ છે.
પ્રકાશન-મૂળકૃતિ સ્વાષન વિવરણ સહિત મનસુખભાઈ ભગુભાઈ તરફથી છપાવાઇ, ત્યારબાદ વિ. સં. ૧૯૯૭માં “ ૨૦ ગ્રં॰ પ્ર૦ સ ' તરફથી પણ આ મૂળકૃતિ સ્થાપન વિવરણ તેમજ મૂળકૃતિનાં ધોની
છાયા સહિત પ્રસિદ્ધ કરાઇ છે. છાયા સંપાદક તૈયાર કરી હશે એમ લાગે છે.
(૮) સામાયારી પયરણ-આમાં ૧૦૧ પો આર્યામાં છે. એ છિાકાર' ત્યાદિ દસ પ્રકારની સામાચારી ઉપર નયપૂર્વકની વિચારણા દ્વારા વેધક પ્રકાશ પડે છે.
૧ કેટલાંક અવતરણા છાચા વિનાનાં લેવાય છે.
૨ · કામચલાઉ ’ કહેવાનું કારણ એ છે કે એમાં કારાદિ ક્રમને સ્થાન અપાયુ નથી તેમજ પત્રાંકની નોંધ નથી. ૩ જીએ શ્રી યશોવિજય સ્મૃતિગ્રન્થનું મામુખ (પૃ. ૮ ),
સ્વપજ્ઞ વિવરણ-આ સંસ્કૃત વિવરણુમાં ૧૮ ધોની પ્રશસ્તિ છે.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ્રકાશન-પ્રસ્તુત કૃતિ સ્વાપન વિવષ્ણુ સહિત જૈ॰ આ સ૰” તરફથી વિ. સ’. ૧૯૭૩માં પ્રશ્નકરાઈ છે. સાથે સાથે એમાં આરાધક વિરા ધક ચતુ`ગી અને એની સ્વપન ટીકાને પશુ સ્થાન અપાયું છે.
(૯) સિરિપુ′લેહ-આ કૃતિ હજી સુધી તે પૂરેપૂરી મળી આવી નથી. ‘કલિકાલસર્વજ્ઞ' હેમચન્દ્રસૂરિએ વીતરાગસ્તાત્ર રચ્યું છે તેના આઠમા પ્રકાશ ઉપર ન્યાયાચાર્યે સ્યાદ્વાદરહસ્ય નામની ત્રણ વૃત્તિઓ રચી છે: (૧) લઘુ, (૨) મધ્યમ અને (૩) બૃહત્. આ પૈકી લઘુ તેમજ બૃહત્ (?) એ મે ત્તિમાં નીચે મુજબનું અવતરણું પણુ અપાયુ છે. પ્રસ્તુત કૃતિની ભલામણ કરાઈ છે. વિશેષમાં એમાં
*
अपर्ण घडाउ रुवं ण पुढो सिं विसारदा ण ववहारो । मेदो उण पुढचं भेज्जदि વવધાવાવેત્ તિ | ''
આ અવતરણના વિચાર કરતાં સિારપુřલેહુ કાષ્ટ દાર્શનિક કૃતિ છે એમ મારું માનવુ થાય છે. વિલ્લભ મુનિશ્રી પુણ્યવિજયને પણ એ જ મત છે એમ શ્રી યશેવિજય સ્મૃતિગ્રન્થના એમના આમુખ(પૃ. ૭)ગત નિમ્નલિખિત લખાણ જોતાં જણાય છે:
“ શ્રી પૂજ્ય લેખ એ કાષ્ઠ સામાન્ય વિજ્ઞપ્રિલેખ નથી, પરંતુ એ એક દર્શનિક પદાથેાંની ચર્ચા કરત પ્રાકૃત ભાષાના પત્રરૂપ ગ્રંથ જ હતા, ’
પુણ્યવિજયજીએ આ પ્રમાણે મત તે શવ્યા છે, પરંતુ એ માટે કાઈ કારણુ જણાવ્યુ` નથી તે હવે તેમ કરવા કૃપા કરે.
તે
સ્વેપણ વિવષ્ણુપ્રસ્તુત કૃતિ ઉપર ન્યારાચાય વિવષ્ણુ રચ્યું હોય એમ જવામાં નથી.
For Private And Personal Use Only
