Atmanand Prakash Pustak 047 Ank 10

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 6

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાર
ભગવાન થયા તે પૂર્વે નહીં, પણ પાર્શ્વનાથ ભગવાનના નિર્વાણ પછી ઘણા કાળે વિ. સં. ૧૧૧૫ પછી જ થઈ છે, એમ લાવણ્યસમયજીના કથન ઉપરથી અનુમાન થઈ શકે છે. આ વાતનું આગળ આવતા શ્રી ભાવવિજયજી ગણીના કથનથી પણ સમર્થન થાય છે. ભાવવિજયજી ગણીને પદ્માવતી દેવીએ પ્રત્યક્ષ આવીને કહ્યું છે કે “આ તીર્થની સ્થાપના વિ. સં. ૧૨ ના મહા સુદ ૫ ને રવિવારને દિવસે વિજય મુહર્તમાં એલચપુર નગરના શ્રીપાલ
અપનામ એલચ રાજાની વિનંતિથી પધારેલા માલધારી શ્રી અભયદેવસૂરિ મહારાજના હાથે થયેલી છે. અને લાવથસમય પછીના બધાં લખાણોમાં પણ એલચપુરના એલચ (અથવા ) રાજાનું નામ આવે છે. લાવણ્યસમયજીના છંદથી અંતરિક્ષજીના ઈતિહાસમાં આ મહત્વનો ફેરફાર શરૂ થાય છે. જ્યારે શ્રી જિનપ્રભસૂરિજી અને સામધર્મગણીજીના કથન પ્રમાણે આ રાજા અને તીર્થની સ્થાપના પાર્શ્વનાથ ભગવાન થયા પૂર્વે થયેલાં છે.
આ સિવાયને શ્રી જિનપ્રભસૂરિ અને સેમધર્મગણીજીએ આપેલા વૃત્તાંતથી લાવણ્યસમયજીના છંદમાં જે ભેદ જોવામાં આવે છે તે માત્ર શાબ્દિક અને વર્ણનાત્મક જ છે. મુખ્ય બનાવો અને નામ વગેરે એક જ છે. આ આખો ગુજરાતી છંદ છેવટે આપવામાં આવશે.”
શ્રી ભાવવિજ્યજી ગણિરચિત થી સત્તાના સ્તોત્ર, આ પછી તપાગચ્છાધિપતિ આ. શ્રી વિજયદેવસૂરિમહારાજના શિષ્ય પશ્રીભાવવિજય ગણએ સંસ્કૃતભાષામાં રચેલા ૧૪૫ કલેકના થી અરરિપાર્શ્વનાથસ્તોત્રનું સ્થાન આવે છે. આ સ્તોત્ર અનેક દષ્ટિએ મહત્વનું સ્થાન ધરાવે છે. વર્તમાનમાં અંતરિક્ષજીની પ્રતિમા
જ્યાં વિરાજમાન છે તે જિનાલય ભાવવિજયજી ગણિના ઉપદેશથી જ બંધાયેલું છે અને પાસેના બીજા મંદિરમાંથી ફેરવીને ફરીથી તેમાં અંતરિક્ષ પાર્શ્વનાથ ભગવાનની પ્રતિષ્ઠા વિ. સં. ૧૭૧૫ ના ચૈત્ર સુદ ૬, ને રવિવારે તેમના હાથે જ થયેલી છે. આજે પણ પાસેના માણિભદ્રજીની સ્થાપનાવાળા બીજ ઉયરામાં શ્રી વિજયદેવસૂરિજીની તેમજ શ્રીભાવવિજયજી
૪. ભાવનગરના સ્વ શ્રી કુંવરજી આણંદજી તરફથી પ્રકાશિત થયેલા પ્રાચીન સ્તવનાદિ સિંહના પુસ્તકમાં આ છંદ ૫ કડીને છપાયેલે મારા જેવામાં આવ્યા છે. પરંતુ બાલાપુર(વરાડ)ના સ્વ. શેઠ લાલચંદભાઈ ખુશાલચંદના ઘરમાંથી મને મળી આવેલા હસ્તલિખિત પાનાંઓમાં ૫૪ કડીને આ છંદ છે અને તે બરાબર છે.
૫ આ સ્તોત્રના કર્તા ભાવવિજયજી તથા ઉપાધ્યાય શ્રી યશોવિજયજી મહારાજના મિત્ર તેમજ ઉત્તરાધ્યયનસવ આદિની ટીકાના રચયિતા ઉપાધ્યાય શ્રી ભાવવિજયજી મહારાજ બંને જુદી જુદી વ્યક્તિ છે. ઉત્તરાધ્યયનવૃત્તિકાર ભાવવિજયજી શ્રીવિજયીરિશિષ્ય વિજયસેનસૂરિશિષ્ય વિજયતિલકરિશિષ વિજાણંદ શિષ્ય વિમલ ઉપાધ્યાયના શિષ્ય શ્રી મુનિવિમલ વાચકના શિષ્ય હતા અને આ તે વિજયદેવરિજીના શિષ્ય છે.
- ૬ આ માણિભદ્રની સ્થાપનાવાળા બીજ લેયરામાં જ પહેલાં અંતરિક્ષજીની મૂર્તિ વિરાજમાન હતી. એમનું પ્રાચીન આસન અત્યારે પણ વિદ્યમાન છે. અત્યારે તે આસન પર બીજી માણિભદ્રજીની સ્થાપના કરેલી છે. ભેંયરામાં કલે ૨, માણિભદ્ર છે.