Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
IIIIIIIIIIIIIIS/
BF
;
;
પુસ્તક ૪૭ મુ.
સંવત ૨૦૦૬.
આસ
સ', ૫૪. તા. ૧૪-૫-૫૦
મકે ૧૦ મે.
વૈશાખ
ITTI
વાર્ષિક લવાજમ
. ૩-=૦ પટેજ સહિત.
||||||||||||||||||||IIIIIIIIII
' પ્રકાશક:
STUDIIIIIIIIIIIIII
- 1 શ્રી જન આત્માનંદ સભા, નિકોલ
For Private And Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
૧ શ્રા મહાવીરસ્વામી જિન સ્તવન
૨ અંતરિક્ષ પાર્શ્વનાથજી તી ... ૩ તત્તાવમેધ
...
અ નુ કે મ ણિ કા.
૪ ભગવાનને કાણ વહાલુ છે ? ...
૫ અનામિક સાહિત્યના ઇતિડાપ
૬ ચારુશીલા રમણી રત્ના
છ સાહિત્ય પ્રકાશન માટેના અભિપ્રાયા
www.kobatirth.org
...
(લે. શ્રીમદ્ વિજયલખ્રિસૂરીશ્વરજી મહારાજ ) ૧૮૫ ( લે. જખૂવિજયજી મહારાજ )
( લે . આચાર્યશ્રી વિજયકરતૂસૂરિજી મહારાજ ) ( લે. વિનયવિજયજી મહારાજ ) ( પ્રા. હીરાલાલ રસિકદાસ કાપડીયા એમ. એ. ) (લે. મેહનલાલ દીપચંદ ચેકસી )
( સભા )
...
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
800
૧૮૬
૧૯૪
૧૯૬
૧૯૭
જૈન સસ્તું સાહિત્ય અને ઇનામી નિષધ સંબંધી.
પ્રથમ “ શ્રી જૈનાના અનેકાન્ત ધર્મ ” ઉપરના નિબધા જે જે બધુએાના આવેલા તેમાં શ્રી હરિસત્ય ભટ્ટાચાય હાવરાનિવાસી બંને નિબંધ પરિક્ષક કમિટીએ સર્વ શ્રેષ્ઠ ઠરાવ્યાથી રૂા ૪૦૦) ધારા પ્રમાણેનુ વેતા તેમને આપવાના તિ ય કરવામાં આવ્યા છે. બીજા ચાર બંધુએ આપવાને પ્રયાશ પચાશ રૂપીયા મળી રૂા. ૨૦૦) આપવા નિય થયો છે.
આ સભામાં નવા સભાસદેાની વૃદ્ધિ કેમ થતી જાય છે ? નવા થનારા જૈન મ અને હેનાએ જાણવા જેવુ' અને સભાસદ થઇ ભેટના સુંદર નવીન નવીન ગ્રંથાના લાભ લેવા નમ્ર સૂચના,
૨૦૦
૨૦૪
જો નિબંધ “ શ્રી નમસ્કાર મહામત્ર ” લેવાને નિણૅય થયેા છે, જે માટે વિદ્વાન મુનિ-મહારાજા જૈન-જૈનેતરવિદ્યાના વિગેરેને મળી કુલ ખોં આમંત્રણુ પા મોકલ્યા છે. અશાડ શુ૬ ૧૫ની અદર તે નિબંધ મેકલવા મુદ્દત ઠરાવી છે. પરિક્ષક કમિટી સ* શ્રેષ્ઠ જે તે તે નિબંધ નક્કી કરશે તે બધુતે રૂા. ૧૦૦) વેતન આપવામાં આવશે. વધારે વિસ્તારપૂર્વક હકિકત આવતા અંકમાં આપવામાં આવશે.
For Private And Personal Use Only
સ. ૨૦૦૨ -૨૦૦૩-૨૦૦૪ એ ત્રણ સાલમાં તે વખતે અને આ વર્ષના રિપોર્ટ માં જણાવ્યા પ્રમાણે સુંદર ચિત્ર રૂ।. ૪૫) ની કિંમતના શ્રી વસુદેવહિંડી વગેરે શુમારે છોડુ માનનીય સભાસદેા ( પેદ્રન સાહેબેા અને લાઇક મેમ્બરાને રૂા. સતાવીશ હજારના ગ્રંથ ભેટ આપવામાં આવ્યા છે અનેઃ
આ વષઁ ( સ. ૨૦૦૬ ની સાલમાં ) ગયા “ આત્માનંદ પ્રકાશ ” અંકમાં જણાવ્યા પ્રમાણે શ્રી દમયતી ચરિત્ર ( સચિત્ર ) વગેરે ચાર ગ્રંથે। કિંમત રૂા. ૧૩-૮-૦ તેટલા જ સભાસદને શ. ૮૧૦૦)ના ગ્રંથાના હાલમાં ભેટ મેકલવામાં આવ્યો છે તેમજ
આવતા વર્ષે ( સ. ૨૦૦૭ ની સાલમાં ) શ્રી શ્રેયાંસનાથ પ્રભુ ચરિત્ર ચિત્ર સુંદર થ જેની કિંમત સુમારે સાત રૂપીયા થશે સાથે શ્રી જૈનકયારન ક્રાય ( સત્તું સુંદર સ્વરૂપ તેના ગુણેા, લાગતા દેષો તેના ઉપર વિવિધ દરેક ગુણેા ઉપર એક એક વિસ્તારપૂર્વક સુંદર કથાએ તેને પ્રથમ ભાગ જે એક ગ્રંથની કિંમત પણ સુમારે છ રૂપીયા થશે બંને ગ્રંથે મળી સુમારે રૂા. ૧૩) એ ગ્રંથા છપાય છે. તે અમારા સત્તાસદોને અને નવા થનારા લાઇફ મેમ્બરાને ભેટ આપવાના છે. વળીઃ—
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
વીર સ'. ૨૪૯૬.
-
વિક્રમ સ’, ૨૦૦૬.
www.kobatirth.org
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
... 431213:- —શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા-ભાવનગર
@
વૈશાખ
:: તા. ૧૪ મી મે ૧૯૫૦ ::
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
નનનનન
93.
RRRRRR
શ્રી મહાવીરસ્વામી જિન સ્તવન,
( રાગ–રાખના રમકડાં )
વીરનાં વયણુડાં મારા મનમાં રમતાં રાખ્યાં ક
જન્મ મરણના દુઃખ હટાવા, પ્રભુએ અમૃત ભાખ્યાં રે વીરનાં૦૧ લેાકેા આલે અમૃત ખીજું, એ અમૃત નહિ માનું; શિવસુખનાં જે સ્વાદ ચખાવે, તે અમૃત દીલ આણુ વીરનાં૦ ૨ વિષય વિષનું ઝેર ઉતારે, ધર્મ અમૃત તે કહીએ; પાણીને લેાવી વ્હાલાં, માખણ કડા કેમ લડીએ રે ? વીરનાં૦ ૩ સ્યાદ્વાદ સસ નયથી ભળીયુ, પુણ્યે એ મને મળીયુ રે; ક પ્રખલ દલ તેથી ગળીયુ, નિજ ભાવે દીલ હળીયુ રે વીરનાં૦૪
For Private And Personal Use Only
પુસ્તક ૪૭ મુ
A
અક ૧૦ મે.
આત્મ કમલ એ અમૃત મીઠું, પીને શિવપુર દીઠું'; લશ્વિવિલાસ રહ્યો જ્યાં અણિત,તે જગ અમૃત મીઠું રે વીરનાં॰ પ
—પૂ. આચાર્ય શ્રીમદ્ વિજયલાòધસૂરીશ્વરજી મહારાજ
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
॥ नमः श्रीअन्तरिक्षपार्श्वनाथाय ॥ श्री अंतरिक्षपार्श्वनाथजी तीर्थ.
(ગતાંક ૫૪ ૧૭૫ થી ચાલુ) શ્રી અંતરિક્ષ પાર્શ્વનાથજી તીર્થને સં. ૧૨૮૫ આસપાસ શ્રી જિનપ્રભસૂરિજીએ લખેલે એતિહાસિક વૃત્તાંત ગતાંકમાં આવી ગયેલ છે. ત્યારપછી કાલાનુક્રમે જોતાં દેવગિરિ(દોલતાબાદ)માં વસતા રાજા નામના સંઘવીએ વિ. સં. ૧૪૭૩ પૂર્વે અંતરિક્ષ જીતીર્થની યાત્રા કર્યાને ઉલેખ મળે છે, પરંતુ આમાં અંતરિક્ષજીને માત્ર નામે લેખ જ હોવાથી આ અને આવા બીજા માત્ર નામે લેખવાળા ભાગ લેખને અંતે અક્ષરશ: યથાશકય આપવામાં આવશે. હમણું તે આ તીર્થની ઐતિહાસિક માહિતી આપતા હોય તેવા ઉલલેખો જ તપાસીશું.
આ દષ્ટિએ કાલાનુકને જોતાં શ્રી જિનપ્રભસૂરિએ રચેલા વિવિધતીર્થકલ્પાન્તર્ગત પુર જતરિક્ષાર્શ્વનાથ પછી વિ. સં. ૧૫૦૫ રચાયેલા ૩ઘરાણતિ નામના ગ્રંથનું સ્થાન આવે છે. કોવેરાવાતિના કત તપાગચ્છાધિપતિ આ. શ્રી સમસુંદરસૂરિજીના શિષ મહોપાધ્યાય શ્રી ચારિત્રરત્નગણીના શિષ્ય પં. શ્રી સેમધર્મગણું છે. તેમણે ઉપદેશસસતિમાં બીજા અધિકારના દશમા ઉપદેશમાં (શ્રી જેને આત્માનંદ સભા, ભાવનગરથી પ્રકાશિત પૃ. 4 થી ) ૨૪ લાકમાં અંતરિક્ષને ઇતિહાસ વર્ણ છે. તેમાં આવતું વર્ણન અમુક પ્રકારને શાબ્દિક ભેદ હોવા છતાં પણ ગયા અંકમાં આવી ગયેલા શ્રી જિન પ્રભસૂરિજીએ કરેલા વનને જ બહુ અંશે મળતું છે. રાવણની, માલિસુમાલિની
૧. ઉલ્લેખ રાજા સઘવીના દેસાઈ નામની પનીએ સિદ્ધાચલની યાત્રા કરીને પાછા વળતાં વચમાં ખંભાત મુકામે વિ. સં. ૧૪૭૩ માં લખાવેલી શ્રી ધર્મ જોષસૂરવિરચિત કાલકાચાર્યકથાની એક પ્રતિના અંતમાં લખાવનાર આદિનું વર્ણન કરતી ૪૮ કની પ્રશસ્તિમાં છે. આ પ્રશસ્તિ પ્રેમી યમનન ઝ માં તારક મહૃરવી જ પ્રતિ એ શીર્ષક નીચે સારાભાઈ મલિાલ નવાબે આપી છે. (જુઓ. પૃ. ૫૪૭).
૨ ઉપદેશસપ્તતિમાં અંતરિક્ષજીના અધિકારમાં ૨૧, ૨૨, તથા ૨૪ મા લેકમાં મંથકાર જણાવે છે કેनिवेश नगरं नव्यं श्रीपुरं तत्र भूपतिः। अचीकरच प्रोत्तुंगं प्रासादं प्रतिमोपरि ॥२१॥ घटी गर्गेरिकायुक्तौ न्यस्य नारी स्वमस्तके । तबिम्बाधः प्रयाति स्म पुरेति स्थविरा जगुः ॥२२॥ कियदन्तरमद्यापि भूमि-प्रतिमयोः खलु । अस्तीति तत्र वास्तव्या वदन्ति जनता अपि ॥२४॥
ભાવાર્થ “ ત્યાં રાજાએ શ્રીપુરા સિરિપુર) નગર વસાવીને પ્રતિમા ઉપર (ફતે) ઊંચે પ્રાસાદ બંધાવ્યો. ઉપરાઉપરિ બે ઘડા ઉપર ગાગર મૂકીને તે માથા ઉપર ઉપાડીને પહેલાં (પાણિયારી)
પ્રતિમાજી નીચેથી નીકળી શકે એટલી મૂર્તિ અદ્ધર હતી એમ જાના માણસે કહે છે. હમણાં પણ ભૂમિ અને પ્રતિમા વચ્ચે કેટલુંક અંતર છે એમ ત્યાંના (સિરપુરના) વતની લેકે કહે છે,
For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી અંતરિક્ષ પાર્શ્વનાથજી તીર્ષ.
૧૮૭
પ્રતિમા પવિત્રિત જલથી સ્નાન કરવાથી વંગિલ (ઇંગોલિ) નગરના શ્રીપાળરાજાને કોઢ રેગ ગયાની, અધિષ્ઠાયક દેવે કહેલી વિધિ પ્રમાણે તે સમયની અપેક્ષાએ ભાવિતીર્થંકર શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનની પ્રતિમા ગાડામાં લાવ્યાની, રસ્તામાં રાજાએ પાછું વાળીને જોતાં મૂર્તિ અદ્ધર રહી ગયાની, પછી ત્યાં શ્રીપુર નગર વસાવીને મંદિર બંધાવ્યા વગેરેની એની એ જ હકીકત આમાં પણ છે. મહત્વનો ભેદ એ છે કે-શ્રી જિનપ્રભસૂરિજીએ અંબા દેવી અને ક્ષેત્રપાલ સંબંધી જે હકીકત આપી છે, તે આ ઉપદેશસપ્તતિમાં બીલકુલ નથી. તેમજ બીજા કોઈ લખાણમાં પણ જોવામાં આવતી નથી. ઉપદેશસસતિમાને સંસ્કૃત ભાગ લેખને અંતે આપવામાં આવશે.
કવિશ્રી લાવણ્યસમય મુનિવિરચિત શ્રી અંતરિક્ષ પાર્શ્વનાથ છંદ.
આ પછી શ્રી લાવણ્યસમયજીએ વિ. સં. ૧૫૮૫ ની અક્ષયતૃતીયાને દિવસે ગુજરાતી ભાષામાં રચેલા ૫૪, કડીના શ્રી અંતરિક્ષપાશ્વનાથ છંદનું કાલાનુક્રમે સ્થાન આવે છે. આમાં તીર્થની સ્થાપના આદિના સંબંધમાં વર્ણનાત્મક તેમજ અલંકારાત્મક ભાગ ઘણે છે, પરંતુ શ્રી જિનપ્રભસૂરિજી અને શ્રી સોમધર્મણીજીએ વર્ણ વેલા વૃત્તાંતથી આમાં કેટલીક મહત્વની ભિન્નતા નજરે પડે છે. જિનપ્રભસૂરિજી અને શ્રી સેમધર્મગણીએ જ્યાં રાવણના સેવક માલ અને સુમાલિનું નામ આપ્યું છે ત્યાં લાવણ્યસમયજીએ રાવણના બનેવી ખરદૂષણ રાજાનું નામ આપ્યું છે. (લાવણ્યસમયજીના છંદ પછી રચાયેલાં બીજાં તમામ લખાણોમાં પણ ખરદૂષણ રાજાનું જ નામ જોવામાં આવે છે. ).
બી એક ખાસ મહત્વને ભેદ એ છે કે–અંતરિક્ષ પાર્શ્વનાથ ભગવાનની પ્રતિમાના અધિષ્ઠાયક દેવે વિંગઉલી (ઇગોલિ) નગરના શ્રીપાલ રાજાને “ભાવિતીર્થકર શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનની આ પ્રતિમા છે' એમ કહીને ખાબોચિયામાંથી પ્રતિમા કાઢવાનું જણાવ્યાની જે હકીકત શ્રી જિનપ્રભસૂરિજી તથા શ્રી સેમધર્મગણુજીએ આપી છે, તેના બદલે લાવણ્યસમયજીએ એલચપુરના એલચદે [] રાજાનું નામ આપ્યું છે. અને “ભાવિતીર્થકર ” એવો ઉલ્લેખ નથી. એલચપુર નગર વાડ(વિદર્ભ) દેશમાં ૨૧/૮ ઉત્તર અક્ષાંશ તથા ૭૭/૩૩ પૂર્વ રેખાંશ ઉપર આવેલું છે. વરાડના ઐતિહાસિકાની પરંપરાનુસારી માન્યતા પ્રમાણે, દઢ (આને જ ૪ર તથા ઘા પણ કહે છે ) નામને જૈન રાજા વિ. સં. ૧૧૧૫ માં એલચપુરની રાજગાદી ઉપર આવ્યા હતા. આ જોતાં આ તીર્થની સ્થાપના શ્રી પાર્શ્વનાથ
આ જોતાં એમ સ્પષ્ટ લાગે છે કે સોમધમંગણીજીએ અંતરિક્ષ સંબંધી વૃત્તાંત અંતરિક્ષતીર્થનાં સ્વયં દર્શન કરીને લખ્યો નથી, પણ કાનપરંપરાએ સાંભળીને કિંવા પહેલાંના લખાણને આધારે જ લખે છે, અધિક સંભવ તે એ છે કે–તેમણે જિનપ્રભસૂરિજીને અનુસરીને અંતરિક્ષને વૃતાંત લખ્યો છે.
ક, એલચપુર સંબંધી ઐતિહાસિક ચર્ચા આવતા અંકમાં વિસ્તારથી આવશે. એલિયપુરથી અંતરિક્ષછ લગભગ ૧૦૦ માઈલ દૂર છે.
For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાર
ભગવાન થયા તે પૂર્વે નહીં, પણ પાર્શ્વનાથ ભગવાનના નિર્વાણ પછી ઘણા કાળે વિ. સં. ૧૧૧૫ પછી જ થઈ છે, એમ લાવણ્યસમયજીના કથન ઉપરથી અનુમાન થઈ શકે છે. આ વાતનું આગળ આવતા શ્રી ભાવવિજયજી ગણીના કથનથી પણ સમર્થન થાય છે. ભાવવિજયજી ગણીને પદ્માવતી દેવીએ પ્રત્યક્ષ આવીને કહ્યું છે કે “આ તીર્થની સ્થાપના વિ. સં. ૧૨ ના મહા સુદ ૫ ને રવિવારને દિવસે વિજય મુહર્તમાં એલચપુર નગરના શ્રીપાલ
અપનામ એલચ રાજાની વિનંતિથી પધારેલા માલધારી શ્રી અભયદેવસૂરિ મહારાજના હાથે થયેલી છે. અને લાવથસમય પછીના બધાં લખાણોમાં પણ એલચપુરના એલચ (અથવા ) રાજાનું નામ આવે છે. લાવણ્યસમયજીના છંદથી અંતરિક્ષજીના ઈતિહાસમાં આ મહત્વનો ફેરફાર શરૂ થાય છે. જ્યારે શ્રી જિનપ્રભસૂરિજી અને સામધર્મગણીજીના કથન પ્રમાણે આ રાજા અને તીર્થની સ્થાપના પાર્શ્વનાથ ભગવાન થયા પૂર્વે થયેલાં છે.
આ સિવાયને શ્રી જિનપ્રભસૂરિ અને સેમધર્મગણીજીએ આપેલા વૃત્તાંતથી લાવણ્યસમયજીના છંદમાં જે ભેદ જોવામાં આવે છે તે માત્ર શાબ્દિક અને વર્ણનાત્મક જ છે. મુખ્ય બનાવો અને નામ વગેરે એક જ છે. આ આખો ગુજરાતી છંદ છેવટે આપવામાં આવશે.”
શ્રી ભાવવિજ્યજી ગણિરચિત થી સત્તાના સ્તોત્ર, આ પછી તપાગચ્છાધિપતિ આ. શ્રી વિજયદેવસૂરિમહારાજના શિષ્ય પશ્રીભાવવિજય ગણએ સંસ્કૃતભાષામાં રચેલા ૧૪૫ કલેકના થી અરરિપાર્શ્વનાથસ્તોત્રનું સ્થાન આવે છે. આ સ્તોત્ર અનેક દષ્ટિએ મહત્વનું સ્થાન ધરાવે છે. વર્તમાનમાં અંતરિક્ષજીની પ્રતિમા
જ્યાં વિરાજમાન છે તે જિનાલય ભાવવિજયજી ગણિના ઉપદેશથી જ બંધાયેલું છે અને પાસેના બીજા મંદિરમાંથી ફેરવીને ફરીથી તેમાં અંતરિક્ષ પાર્શ્વનાથ ભગવાનની પ્રતિષ્ઠા વિ. સં. ૧૭૧૫ ના ચૈત્ર સુદ ૬, ને રવિવારે તેમના હાથે જ થયેલી છે. આજે પણ પાસેના માણિભદ્રજીની સ્થાપનાવાળા બીજ ઉયરામાં શ્રી વિજયદેવસૂરિજીની તેમજ શ્રીભાવવિજયજી
૪. ભાવનગરના સ્વ શ્રી કુંવરજી આણંદજી તરફથી પ્રકાશિત થયેલા પ્રાચીન સ્તવનાદિ સિંહના પુસ્તકમાં આ છંદ ૫ કડીને છપાયેલે મારા જેવામાં આવ્યા છે. પરંતુ બાલાપુર(વરાડ)ના સ્વ. શેઠ લાલચંદભાઈ ખુશાલચંદના ઘરમાંથી મને મળી આવેલા હસ્તલિખિત પાનાંઓમાં ૫૪ કડીને આ છંદ છે અને તે બરાબર છે.
૫ આ સ્તોત્રના કર્તા ભાવવિજયજી તથા ઉપાધ્યાય શ્રી યશોવિજયજી મહારાજના મિત્ર તેમજ ઉત્તરાધ્યયનસવ આદિની ટીકાના રચયિતા ઉપાધ્યાય શ્રી ભાવવિજયજી મહારાજ બંને જુદી જુદી વ્યક્તિ છે. ઉત્તરાધ્યયનવૃત્તિકાર ભાવવિજયજી શ્રીવિજયીરિશિષ્ય વિજયસેનસૂરિશિષ્ય વિજયતિલકરિશિષ વિજાણંદ શિષ્ય વિમલ ઉપાધ્યાયના શિષ્ય શ્રી મુનિવિમલ વાચકના શિષ્ય હતા અને આ તે વિજયદેવરિજીના શિષ્ય છે.
- ૬ આ માણિભદ્રની સ્થાપનાવાળા બીજ લેયરામાં જ પહેલાં અંતરિક્ષજીની મૂર્તિ વિરાજમાન હતી. એમનું પ્રાચીન આસન અત્યારે પણ વિદ્યમાન છે. અત્યારે તે આસન પર બીજી માણિભદ્રજીની સ્થાપના કરેલી છે. ભેંયરામાં કલે ૨, માણિભદ્ર છે.
For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
થી અંતરિક્ષ પાર્શ્વનાથજી તીર્થ
૧૮૯
ગણિની પાદુકાઓ (પગલાં) વિદ્યમાન છે. એકના ઉપર ઉ૦ કિરણgિy અને બીજી ઉપર પંશ્રી માવવિજય વાસુ એવા કતરેલા અક્ષરે સ્પષ્ટ વાંચી શકાય છે. વર્તમાન પ્રતિષ્ઠા કરનાર શ્રી ભાવવિજયજીગણીએ જ રહ્યું હોવાથી તેમજ બીજી ઘણી નવી તથા બાહ્ય પ્રમાણેથી પણ પુષ્ટ થતી માહિતી તેમાં હોવાથી આ સ્તોત્રનું મહત્વ ઘણું જ ઘણું વધી જાય છે. પોતાનાં માતા-પિતા, જન્મસ્થાન, દીક્ષા આદિથી માંડીને સ્તોત્રની રચના કરી ત્યાં સુધી બધી પ્રાસંગિક રસપ્રદ માહિતી તેમણે આપી છે. એ આખા સ્તોત્ર ભાવાર્થ નીચે પ્રમાણે છે.
શાંતરસપૂર્ણ પરમ આનંદ સ્વરૂપ(પરમાત્મા)ને નમસ્કાર કરીને હું (ભાવવિજયજીગણીએ) સ્વયં અનુભવેલા ચમત્કારનું બીજાઓના ઉપકારને માટે વર્ણન કરું છું-જં દ્વિપના ભરતક્ષેત્રના મધ્યખંડને ભાવતું સત્યપુર (સાચેર) નામનું વનખંડોથી સુશોભિત નગર હતું. તે નગરમાં એશિવાલવંશમાં રાજમલ નામના ગૃહસ્થ હતા. તેમને મુવીનામની પત્નીથી ભાનિરામ નામને એક પુત્ર થયે હતો. એક વખત તે નગરમાં ઉપશમ આદિ ગુણોના ભંડાર શ્રી વિજયદેવસૂરિજી સાધુઓના પરિવાર સાથે પધાર્યા હતા. જેમ મયૂરી મેઘના આગમનથી ખુશી થાય તેમ ગુરુમહારાજના આગમનથી આનંદિત થયેલા શ્રાવકે તેમને વંદન કરવા માટે ગયા જેમ ચાતકે મેઘના જલને પીવા માટે અતિ ઉત્કંઠિત હોય છે તેમ ગુરુમહારાજના મુખમાંથી વરસતા વચનામૃતનું પાન કરવા માટે ઉત્કંઠ બનેલા શ્રાવકે ગુરુમહારાજને વંદન કરીને તેમની દેશના સાંભળવા માટે બેઠા. પછી આચાર્ય મહારાજે સાત નય અને ચતુગીથી યુક્ત તથા દુરિત(પાપ)ને દૂર કરનારી અમૃત કરતાં પણ અધિક મીઠી ધર્મદેશના આપી. તેમની દેશનાથી પ્રતિબોધ પામીને મેં બહુ હર્ષપૂર્વક દીક્ષા લીધી દીક્ષા સમયે ગુરુમહારાજે મારું ભાવવિજય એવું નામ રાખ્યું.
ત્યારપછી ગુરુમહારાજની સાથે મારવાડમાં વિચરતા મેં સૂત્ર વગેરેને યથારુચિ અભ્યાસ કર્યો. પછી તેથી સંતુષ્ટ થયેલા ગુરુમહારાજે જોધપુર નગરમાં સંઘસમક્ષ મને ગણિ પદવી આપી. ત્યારપછી પાટણના સંધની વિજ્ઞપ્તિથી ગુરુમહારાજ વચમાં આબુ અબ્દગિરિ) ની યાત્રા કરીને શિષ્યો સાથે ગુજરાતમાં પધાર્યા. રસ્તામાં જતાં ગ્રીષ્મઋતુની ઉષ્ણુતાને લીધે મારી આંખમાં રેગ લાગુ પડ્યો, પણ જેમ તેમ કરીને કષ્ટથી ગુરુમહારાજ સાથે પાટણ પહોંચ્યા. ત્યાંના શ્રીમંત શ્રાવકોએ ઘણું ઘણું ઔષધોપચાર કર્યો, પણું મારી આંખોમાં કશો ફાયદો થયો નહીં. છેવટે મારી આંખે ચાલી ગઈ અને હું અંધ બન્યા.
દીવા વિના ઘરની જેમ નેત્રરહિત થયેલા મેં એક વખત આ૦ શ્રી વિજયદેવસૂરિને ગયેલી આંખો ફરી પ્રાપ્ત થાય તે માટે ઉપાય પૂ. આચાર્ય મહારાજે કૃપા કરીને પૂર્ણ વિધિવિધાન સાથે વાવતી દેવીને મહાન મંત્ર અને આરાધવા માટે આપે. પછી ચોમાસું પૂર્ણ થયે, એક સાધુને મારી પાસે મૂકીને આચાર્ય મહારાજ અન્યત્ર વિહાર કરી ગયા. પછી ગુરુમહારાજે બતાવેલી વિધિપૂર્વક પદ્માવતીમવતું આરાધન કરવાથી પાવતી દેવીએ પ્રત્યક્ષ આવીને વિસ્તારથી નીચે મુજબ મને વૃત્તાંત કો
For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૯૦
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
હરિવંશમાં ઉત્પન્ન થયેલા તથા કાચબાના લાંછનવાળા શ્રી મુનિસુવ્રતસ્વામી ભગવાનના શાસનમાં રાવણ નામને મહાબલવાન પ્રતિવાસુદેવ થયા હતા. એક વખત તેણે પિતાના બનેવી ખરદૂષણ રાજાને કઈક કાર્યોથે શીઘ મેક હતે. પાતાલલંકાને અધિપતિ તે ખરદૂષણ રાજા પણ વિમાનમાં બેસીને પક્ષીની જેમ આકાશમાગે પ્રયાણ કરતાં ચાલતાં ચાલતાં અનુક્રમે અનેક નગર, દેશ, વનખંડ તથા પર્વતને ઓળંગીને ભેજનના અવસરે હિંગોલી દેશમાં આવી પહોંચે. ભેજનને અવસર થયો હોવાથી ત્યાં ભૂમિ ઉપર ઉતરીને નાન કરીને પૂજા પાત્ર હાથમાં ધારણ કરીને ખરદૂષણ રાજાએ રઈઆને જિનચૈત્ય ( પ્રતિમા ) લાવવા માટે કહ્યું. સાથે જિનપ્રતિમાં લાવવાનું ભૂલી ગયે હોવાથી ભયભીત બનેલા રસોઈઆએ હાથ જોડીને પ્રણામ કરીને કહ્યું કે–હે સ્વામિનું ! ગૃહત્ય (ઘરમંદિર ) તો હું પાતાલલંકામાં ભૂલી ગયો છું. આ સાંભળીને તરત જ રાજાએ વાલુ ( રેતી) છાણ ભેગાં કરીને પાર્શ્વનાથ ભગવાનની પ્રતિમા બનાવી. અને નમસ્કાર મહામંત્રથી પ્રતિષ્ઠા કર્યા બાદ પૂજા કરીને આશાતના ન થાય તે માટે પાસેના કુવામાં મૂર્તિને પધરાવી દીધી. કુવામાં રહેલા દેવે તે પ્રતિમાને પડતાં સાથે જ ઝીલી લીધી અને વા જેવી દઢ-મજબૂત કરી દીધી. ખરદૂષણ રાજા પણ ભજન કરીને ત્યાંથી નીકળ્યો અને રાવણનું કાર્ય કરીને લંકા નગરીમાં પહોંચી ગયા. ત્યાર પછી ઘણું કાળ સુધી કૂવાના દેવે ભાવિતીર્થકર શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનની પ્રતિમાની બહુ ભકિતપૂર્વક પૂજા કરી.
(ભાવવિજયજીગણિ જણાવે છે કે –) વેરાટ નગરને લીધે આ દેશ શાઅમાં કહેલા સાડાપચીશ દેશ પૈકીનો મસ્યદેશ હોય તેમ લાગે છે. તે વખતે (રાવણના સમયમાં ) આ દેશ વિંગાલિના નામથી પ્રસિદ્ધ હતા. ત્યાર પછી વૈરાટ નામથી પ્રસિદ્ધ હતો અને હમણું વર્તમાન કાલમાં તે વરાડના નામથી ઓળખાય છે.
૮ અહીં વિનો િદેશ શબ્દને વિં૪િની આસપાસને પ્રદેશ એટલો જ અર્થ કરવાનું છે, વિ૪િ શબ્દથી કોઈ મોટો દેશ લેવાનું નથી. વિપત્તિથી સિરપુર સીધા રસ્તે લગભગ ત્રીસ માઈલ દૂર છે. એટલે અંતરિક્ષજીનું સ્થાન વિંઢિ પ્રદેશમાં જ ગણાય. અત્યારે લેકે ઢિના બદલે
જોઢિ જ ઉચ્ચાર કરે છે. લખવામાં હૃત્તિ લખાય છે પણ તાત્પર્યથી બધું એક જ છે. દોઢિ અંતરિક્ષછ( સિરપુર)થી ૩૦ માઈલ દૂર દક્ષિણ દિશામાં ૧૯૪૩ ઉત્તર અક્ષાંશ અને ૭૭/૧૧ પૂર્વ રેખાંશ ઉપર આવેલું છે.
૯ શ્રી ભાવવિજયજી ગણીને આ પોતાને અભિપ્રાય બરાબર લાગતું નથી, કેમકે મ0 દેશ દિલીની પાસે છે અને વૈરાટ નગર પણ ત્યાં જ છે. રાજકારણના અભ્યાસીઓ સારી રીતે જાણે છે કે થોડા જ વખત પહેલાં દિલ્હી પાસે અલવર અને ભરતપુર વગેરે રાજાના બનેલા મરચાની સ્થાપના થઈ હતી કે જે હમણું ઃ કરશાન સંઘમાં વિલીન થઈ ગયા છે.
આ દેશનું શાક નામ વૈરાટ શબ્દ ઉપરથી પડ્યું નથી, પણ આ દેશમાંથી વા નદી વહેતી હોવાને લીધે વવાતા શબ્દનું પ્રાકૃતમાં વાવાયેલું બનીને પાછળથી તેને ઉગાર ઘસાઈને ઘs થ છે. આ સંબધી અતિહાસિક ચર્ચા વિસ્તારથી આવતા અંકમાં આવશે. વાહનું મૂલ રૂપ હૈદ છે એવી કલ્પનાથી ભાવવિજયજી ગણીએ આ દેશને વૈરાદ રાજધાનીવાળે મા દશ કલ્પી લીધે હોય તેમ જણાય છે, પરંતુ વસ્તુતઃ આ મરચા નથી.
For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી અંતરિક્ષ પાર્શ્વનાથજી તીર્થ.
(હવે આ બાજુ ઘણે કાળ વીતી ગયા પછી ) તે વરાડ દેશના એલચપુર નામના નગરમાં શ્રીપાલ નામે ચંદ્રવંશી રાજા થયા. માતા-પિતાએ તેનું શ્રવાક નામ પાડયું હતું પણ દૃઢા એટલે પૃથ્વીનું સારી રીતે રાજ્ય કરતા હોવાથી કે તેને દૂર કહી સંબોધતા હતા.
એક વખત, પૂર્વ જન્મમાં કરેલા પાપના ઉદયથી રાજાના શરીરમાં કેદ્રને ભયંકર વ્યાધિ લાગુ પડશે અને તેથી રાજાને વારંવાર પૂછી આવતી હતી. વૈદ્યોએ ઘણું ઘણું ઔષધોપચાર કર્યા પણ રાજાને જરા પણ શરીરે શાંતિ થઈ નહીં. વેદનાથી પીડાતે રાજા રેગની શાતિને માટે એક વખતનગર બહાર નીકળે. પાણીની તરસથી વ્યાકુલ થયેલ રાજા પાણી માટે આમતેમ ફરતા ફરતા આંબલીના ઝાડ નીચે જેમાં પાર્શ્વનાથ ભગવાનની પ્રતિમા હતી તે કૂવા પાસે આવ્યા. તે કૂવાના જલથી હાથ-પગ-હાં ધોઈને તથા સ્વચ્છ સ્વાદિષ્ટ પાણી પીને રાજા પિતા છાવણીએ ચાલ્યો ગયો. થાકેલા રાજાને સાંજ પડતાં જ ઊંઘ આવી ગઈ. રોગની પીડાથી આખી રાત માછલાની જેમ તરફડીને જ પૂરી કરતે હતો. તે રાજા તે રાત્રિએ નિશ્ચિત થઈને ઇચ્છાનુસાર ઉં.
સવારમાં ઉડ્યા પછી રાજાના હાથ, પગ તથા મેં નીરોગી જઈને રાણીએ રાજાને પૂછયું કે- સ્વામિ! ગઈ કાલ તમે કયાં હાથ-પગ-મેં ધાયા હતા કે જેથી તેટલા ભાગ ઉપરથી કેઢ રેગ બિલકુલ નષ્ટ થઈ ગયે દેખાય છે. આજે પણ ત્યાં ચાલે અને સર્વ અંગે સ્નાન કરો કે જેથી સર્વ અંગને રોગ ચાલ્યો જાય.” રાણીના કહેવાથી પ્રતીતિવાળા રાજાએ ત્યાં જઈને સર્વાગે નાન કર્યું અને શરીર તત્કાળ નીરોગી થઈ ગયું. આથી રાજા અને રાણી બંનેને ખૂબ આશ્ચ થયું અને અન્ન-પાને ત્યાગ કરીને દેવની આરાધના કરવા માંડી. “હે કૂવાની અંદરના અધિષ્ઠાયક દેવ ! હે ક્ષેત્રદેવ! તમે જે કઈ છે તે કૃપા કરી અમને તમારું દર્શન આપ.'-આ પ્રમાણે કહીને દેવની આરાધના કરતાં રાજાને ત્રણ દિવસ વીતી ગયા. છેવટે રાજાને દઢ નિર્ણયથળો જોઈને દેવે પ્રત્યક્ષ આવીને કહ્યું –
રાજન ! ખરદૂષણ રાજાએ પધરાવેલી આ કૂવામાં શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુની પ્રતિમા છે. તેના સ્પર્શથી આનું પાણું મહાપવિત્ર થયેલું છે, તેથી આ પાણીથી સ્નાન કરવાથી તારું શરીર નરગી થઈ ગયું છે. આ મૂર્તિના સ્પર્શથી પવિત્ર થયેલા પાણીથી શ્વાસ, ખાંસી, તાવ, ફૂલ તથા કેઢ વગેરે રોગે અસાધ્ય થઈ ગયા હોય તે પણ નિશ્ચયે નાશ પામે છે; નેત્રહીનને નેત્ર પ્રાપ્ત થાય છે, બહેરાને સાંભળવાની શક્તિ પ્રાપ્ત થાય છે, મૂગો બેલ થાય છે, લંગડો-પાંગળા ચાલવા લાગે છે, અપમર રોગવાળાને નવું શરીર પ્રાપ્ત થાય છે, વીર્ય-પરાક્રમહીન મહાવીર્ય પ્રાપ્ત થાય છે, ધન જોઈએ તેને ધન મળે છે, સ્ત્રી જોઈએ તેને સ્ત્રી મળે છે, પુત્ર જોઈએ તેને પુત્ર-પૌત્ર મળે છે, રાજ્ય ગુમાવ્યું હોય તે રાજ્ય મળે છે, પદવી ન હોય તેને ઉત્તમ પદવી મળે છે, વિજય જોઈએ તેને વિજય મળે છે. વિદ્યાહીનને વિદ્યા પ્રાપ્ત થાય છે. ભૂત, વેતાલ તથા ડાકણે પલાયન થઈ જાય છે આ મૂર્તિના સ્પર્શથી પવિત્ર થયેલા પાણીથી સવે દુષ્ટ ગ્રહ શમી જાય છે. જે યદુના? બહુ શું વર્ણન કરવું?
For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાર
હે રાજન! સર્વ મનોરથને પૂર્ણ કરનારી આ મૂતિ કલિયુગમાં સાક્ષાત ચિન્તામણિરત્ન સમાન છે. હું નાગરાજ ધરણેજને સેવક છું અને તેના આદેશથી અહીં રહીને ભગવાનની મતિની ભક્તિથી ઉપાસના કરું છું.
આ પ્રમાણે દેવનું કથન સાંભળીને ભક્તિથી ઉસિત મનવાળા રાજાએ દેવ પાસે પ્રત્યક્ષ ચમત્કાર કરનારી મૂર્તિની માગણી કરી. દેવે કહ્યું કે “રાજન્ ! ધન-ધાન્ય વગેરે તું જે કંઈ માગે તે આપીશ, પણ મૂર્તિ નહીં આપું.” આ પ્રમાણે દેવે ઘણું સમજાવ્યું તે પણ મૂર્તિ જ લેવાની ઈચ્છાવાળા રાજાએ પારણું ન કર્યું. “પ્રાણ જાય તો ભલે જાય; પણ મૂર્તિ લીધા વિના પાછા નહીં ફરું ” આ પ્રમાણે દઢ નિશ્ચય કરીને બેઠેલા રાજાને ભોજન-પાછું લીધા વિના સાત દિવસ વીતી ગયા. તેને તપના પ્રભાવથી ધરણેકે જાતે ત્યાં આવીને કહ્યું-“રાજા! તું શા માટે હઠ કરે છે? આ મહાચમત્કારી મૂર્તિની પૂજા તમારાથી નહીં થઈ શકે તારું ( રેગ નાશ પામવાનું) કાર્ય સિદ્ધ થઈ ગયું છે, માટે તું ચાલ્યો જા.”
રાજાએ કહ્યું-નાગરાજ ! પેટ ભરવાથી શું? હું તે જગતના ઉપકાર માટે પ્રતિમાની માગણી કરું છું માટે મને મૂર્તિ આપે. મારા પ્રાણ જાય તો ભલે ચાલ્યા જાય, પણ નાગરાજ ! પ્રતિમા લીધા વિના હું પાછો ફરવાનું નથીમૂર્તિ આપે કે ન આપે, એ તમારી મરજીની વાત છે. મારા પ્રાણ તે એ ભગવાનમાં જ રહેલા છે.
રહેલા છે. આ પ્રમાણે રાજાનું કથન સાંભળીને સાધમિકબંધને કષ્ટ ન થાય તે માટે ધરણે છે એલચ રાજાને કહ્યું–રાજન! હું તારી ભક્તિથી પ્રસન્ન થયે છું, અને તેથી પ્રાણથી પણ અધિકપ્રિય આ ચમત્કારી મૂર્તિને જગતના ઉપકારને માટે તને આપીશ, પરંતુ આ પ્રતિ માની આશાતના ન કરીશ. નહીંતર મને ઘણું દુઃખ થશે.” રાજાએ આ વાતને સ્વીકાર કર્યો ત્યારે ધરણે કહ્યું કે–રાજન! સાંભળ, સવારમાં નાન કરીને સ્વસ્થ થઈને તું અહીં કૂવા પાસે આવજે. પછી નાલ( જવારીના સાંઠા)ની પાલખી બનાવીને સુતરના તાંતણાથી બાંધીને કૂવામાં ઘડાની જેમ ઉતારજે. હું તેમાં મૂર્તિ મૂકી દઈશ, પછી બહાર કાઢીને નાલના ( જવારીના સાંઠાના) બનાવેલા રથમાં તું પ્રતિમા મૂકી દેજે. અને પછી સાત દિવસના જન્મેલા વાછરડા રથને જોડીને તું આગળ ચાલજે અને રથ તારી પાછળ ચાલ્યા આવશે. તારી જ્યાં આ પ્રતિમા લઇ જવાની ઈચ્છા હોય ત્યાં લઈ જજે પણ પાછું વાળીને જોઈશ નહીં જે જોઈશ તે પ્રતિમા નહીં આવે. આ પંચમ કાલ હેવાથી અદશ્યપણે મૂર્તિમાં અધિષ્ઠિત રહીને આ પ્રતિમાની ઉપાસના કરનારના મનોરથ હું પૂર્ણ કરીશ.”
આ પ્રમાણે કહીને નાગરાજ ધરણે ચાલ્યા ગયા પછી સવારમાં રાજાએ ઘરના કહ્યા પ્રમાણે બધું કર્યું. કૂવામાંથી પ્રતિમા બહાર કાઢીને રાજાએ નાલના રથમાં મૂકી અને બે વાછરડા રથને જોડીને રાજા આગળ ચાલવા લાગ્યા. કેટલેક દૂર ગયા પછી રાજાના મનમાં શંકા ઉત્પન્ન થઈ કે “રથનો અવાજ સંભળાતું નથી, તે શું ભગવાન નથી આવતા?’ આમ શંકાથી રાજાએ પાછું વાળીને જોયું તેથી તરત જ રથ મૂર્તિ નીચેથી આગળ નીકળી ગયો
For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અંતરિક્ષ પાર્શ્વનાથ તી.
1IUM
અને મૂર્તિ આકાશમાં સ્થિર થઈ ગઈ ત્યાં વડના ઝાડ નીચે સાત હાથ ઊંચે આકાશમાં અદ્ધર રહેલી ભગવાનની પ્રતિમા જોઈને લેક અંતરિક્ષપાશ્વનાથ” કહેવા લાગ્યા.
રસ્તામાં જ પ્રતિમાજી સ્થિર થઈ જવાને લીધે ખિન્ન થયેલા રાજાએ ફરીથી ધરણેની આરાધના કરી. ધરણે દ્રે કહ્યું કે આ પ્રતિમા અહીંઆ જ રહેશે” તેથી રાજાએ ત્યાં જ એક લાખ મુદ્રા( સિક્કા ) ખચને રંગમંડપથી સાબિત વિશાલ ૧૬ચૈત્ય કરાવ્યું. સંપૂર્ણ થયેલા મંદિરને જોઈને રાજાએ વિચાર કર્યો કે અહો! આ મંદિરથી મારું નામ કાયમ થઈ જશે-ચિરકાળ સુધી ચાલશે. રાજના મનમાં આ જાતનું અભિમાન ઉત્પન્ન થવાથી રાજાએ મંદિરમાં પધારવા માટે પ્રતિમાજીને પ્રાર્થના કરી તે પણ પ્રતિમાજી મંદિરમાં પધાર્યા નહીં. આથી ખિન્ન થયેલા રાજાએ ધરણંદ્રનું સમરણ કર્યું પણ રાજાના અભિમાનથી ધરણેન્દ્ર પણ ન આવ્યા તેથી અતિખિન્ન થયેલા રાજાએ મંત્રીને પૂછયું કે–ભગવાન ચૈત્યમાં આવતા નથી માટે શું કરવું? મંત્રીએ વિચાર કરીને કહ્યું કે રાજન! એક ઉપાય છે. સર્વશાસ્ત્રોમાં વિશારદ, અનેક રાજાઓને માન્ય તથા દેવીની જેમને સહાય છે એવા અભયદેવ નામના આચાર્યું છે. કર્ણ જેવા પરાક્રમી ગુજરાત દેશના કણું ( સિદ્ધરાજ જયસિંહના પિતા ) રાજાએ તેમને “માલધારી ” એવી મહાપદવી આપી છે. ગયા જ વર્ષે આ આચાર્ય ખંભાતના સંઘ સાથે ( કુલ પાકજી તીર્થમાં રહેલા ) માણિક્ય દેવની યાત્રા કરવા માટે આ બાજુ પધાર્યા છે. અને હમણાં તેઓ દેવગિરિ(આજનું દેલતાબાદ)માં બિરાજે છે. જે કઈ પણ રીતે તેઓ અહીંઆ પધારે તે નકકી તમારું કામ સિદ્ધ થશે.'
આ પ્રમાણે મંત્રીનું કથન સાંભળીને રાજાએ મંત્રી દ્વારા ગુરુ મહારાજની ત્યાં પધરામણું કરાવી. આકાશમાં અદ્ધર રહેલી પ્રતિમા જેઈને આચાર્ય મહારાજને પણ ઘણું આશ્ચર્ય થયું. રાજાના મુખેથી બધી વાત સાંભળીને તેમણે અઠ્ઠમ કરીને ધરણેનું સ્મરણ કર્યું. ધરણે છે આવીને આચાર્ય મહારાજને કહ્યું કે “આ જિનમંદિર બંધાવીને રાજાએ મનમાં ઘણા મદ (અભિમાન-ગર્વ ) ી છે, તેથી રાજાના મંદિરમાં આ મૂર્તિ નહીં પધારે પણ સંઘે બંધાવેલા મંદિરમાં જ પધારશે.” ધરણેનું વચન સાંભળીને આચાર્ય મહારાજે શ્રાવક સંઘને બોલાવીને કહ્યું કે-શ્રાવકે ! તમે અહીં જલ્દી નવું મંદિર બંધાવ. તમે બંધાવેલા મંદિરમાં પ્રતિમા પધારશે. આચાર્ય મહારાજનું વચન સાંભળીને તેમની સાથે આવેલા શ્રદ્ધાળુ અને ભક્તિમાન શ્રાવકેએ મળીને જિનમંદિર બંધાવ્યું
પછી આચાર્ય મહારાજની સ્તુતિથી અધિષ્ઠાયક દેવે જેમાં સંક્રમણ કરેલું છે એવા (દેવાધિકૃિત) શ્રી અંતરિક્ષ પાર્શ્વનાથ ભગવાને સર્વજનોના દેખતાં આકાશમાંથી ઉતરીને શ્રાવકે એ બંધાવેલા ચૈત્યમાં સ્વયં પ્રવેશ કર્યો. ત્યાં પણ ભૂમિથી સાત આંગળ ઊંચે અદ્ધર રહેલા ભગવાનની વિ. સં. ૧૧૪૨ ના મહાસુદ પંચમીને રવિવાર ને દિવસે વિજય મુહૂર્તમાં આચાર્ય મહારાજે વિધિપૂર્વક પ્રતિષ્ઠા કરી. સાથે ભગવાનની આગળ ડાબે પડખે તીર્થ રક્ષા માટે આચાર્ય મહારાજે શાસનદેવની પણ સ્થાપના કરી.
૧૧ આ વડ અત્યારે પણ ગામ બહાર આ૫ણા મંદિરના તાબાના બગીચામાં બતાવવામાં આવે છે, રથ રાજાએ બંધાવેલું આ મંદિર અત્યારે પણ ગામ બહાર આપણા મંદિરના તાબામાં બગીચામાં છે.
For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આ તસ્વાવબોધ શિ (લેખક-આચાર્ય મહારાજશ્રી વિજયકસ્તૂરસૂરિજી)
(ગતાંક પૃષ્ઠ ૫૪ થી ચાલુ) આ જીવે અનંતા માં અનંતી અશાતા ઉપચારમાં બીજા ને શાતા આપીને ભેગવી છે અને અનંત અશાતા ભેગી કરી શાતા મેળવવાની છે, માટે તે ઉચિત ઉપચાર રાખી છે, તે તે ભેગવ્યા સિવાય છૂટકે નથી. છે. આ શાતા આપીને શાતા મેળવવારૂપ સ્વાધીનપણે તે ભેગવવી ગમતી નથી, તે આત્યંતર ઉપચાર કરીને અનંત આત્માઓ પછી પરાધીનપણે તે ભોગવવી પડશે જ. ગમે અનંતી શાતા મેળવીને નિર્વાણ પામ્યા છે. તેટલા બાહા ઉપચાર કરીએ તેથી કાંઈ અશાતા આપણને પણ છેવટે દેહાધ્યાસ છેડીને પ્રભુએ ટળી શકતી નથી પણ દબાઈ જાય છે. તે પછી બતાવેલા અશાતા ટાળવાના ઉપચાર કર્યા કાળાંતરે જુદા સ્વરૂપમાં ભોગવવી પડે છે. પ્રભુએ સિવાય છૂટકો નથી. બતાવેલા ઉપચાર કરવાથી મૂળમાંથી નાશ પામી આપણે અશાતા વેદનીરૂપ વ્યાધિ મટાજાય છે. પણ તે ઉપચારો ઉપર આપણને અણુ- ડવાને જે ઔષધિને ઉપચાર કરીએ છીએ ગમે રહે છે. બીજા અને અશાતા આખ્યા તે દેહનો સત્કાર કરીએ છીએ કે જેને એક સિવાય બાહ્ય ઉપચાર થઈ શકતા નથી. અને સાચે જ્ઞાની કરે નહિ, કારણ કે કરુણબીજા અને અશાતા આપી શાતા મેળવવી સિંધુ પરમગુરુ પ્રભુએ જ સ્વરૂપ દેહની તે વિષ ખાઈને જીવવા જેવું છે. આત્યંતર સુશ્રુષા કરવાને નિષેધ કર્યો છે. જડની સુશ્રુષા
તે વખતે ઈલચરાએ ભગવાનના મસ્તક ઉપર અનેક પ્રકારના રત્નોથી સુશોભિત મુગટ ચડાવીને, કાનમાં કુંડલે પહેરાવીને, કપાલમાં હીરાનું તિલક ચડાવીને, અમૃતવર્ષ ચક્ષુ સ્થાપન કરીને, કંઠમાં મોતને હાર પહેરાવીને, અંગે સોનાની આંગી ચડાવીને, મસ્તક પાછળ ભામંડળ સ્થાપન કરીને, મસ્તક ઉપર વેત છત્ર બાંધીને, સંઘવીની માળા પહેરીને તથા ગુરુમહારાજને વાસક્ષેપ મસ્તક ઉપર ન ખાવીને અજ્ઞાનરૂપી અંધકારને દૂર કરનારી આરતીને ઉતારી. પછી જિન-પૂજા માટે રાજાએ ત્યાં એક નગર વસાવ્યું અને શ્રીમાન (પ્રભુ)નો વાસ થયા હોવાથી તેનું શ્રીપુર એવું નામ રાખ્યું. જ્યાંથી ભગવાન નીકળ્યા હતા તે કૂવાના પાણીથી બધાને ઉપકાર થાય તે માટે રાજાએ ત્યાં કુંડ બંધાવ્યો. રાજાની વિનંતિથી ત્યાં ચાતુર્માસ કરીને પછી ભવ્યજીને પ્રતિબદ્ધતા ગુરુમહારાજ મલધારી શ્રી અભયદેવસૂરિજી અન્યત્ર વિહાર કરી ગયા.
( આ પ્રમાણે અંતરિક્ષજી સંબંધી સર્વ ઈતિહાસ જણાવીને પદ્માવતી દેવીએ ભાવવિજયજી ગણીને કહ્યું કે–) માટે હે ભાવવિજય! તું પણ તે જ શ્રી અંતરિક્ષપા. નાથ પ્રભુજીનો આશ્રય લે કે જેથી તારી ચાલી ગયેલી બંને આંખે તને ફરીથી પ્રાપ્ત થશે.”
(શ્રી ભાવવિજયજી ગણે શ્રી અંતરિક્ષપાનાથ સ્તોત્રમાં જણાવે છે કે, આ પ્રમાણે પદ્માવતી દેવીની રાત્રે વાણી સાંભળીને મેં ગુરભાઈ તથા શ્રાવકને બધી હકીકત કહી. પછી ત્યાંથી શ્રાવકને સંઘ સાથે લઈને અમે વિહાર કરતા અનુક્રમે શ્રી અંતરિક્ષ પાર્શ્વનાથ ભગવાન છત્રછાયામાં દર્શનાર્થે પહોંચી ગયા.
For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
=
=
=
=
=
=
તવાબેધ.
૧૯૫
કરવામાં અનેક જીવને અશાતા આપવી પડે છે કારણ જઠરાગ્નિ મંદ હોવાથી પચતું નથી અને તેટલા માટે જ આત્માની અનહાર અવસ્થા તેમ ચારિત્ર મેહનીયના ક્ષપશમ સિવાય પ્રગટ કરવાને પ્રભુ ભલામણ કરે છે. અને પોતે ખોટી ભૂખની જેમ ચારિત્ર લેવાના પરિણામના પણ સાડાબાર વરસ આહારનો ત્યાગ કર્યો છે. શ્રમથી ચારિરી લે છે તેઓ ક્ષયપશમના તેમજ અનેક પ્રકારના પરિષહતણું ઉપસર્ગો અભાવે પુદગલાનંદીપણે રસ ગૌરવતા, શાતા આવવા છતાં પણ તેને ટાળવાના ઉપાયો કરીને ગેરવતામાં લીન રહે છે. બહાર પ્રસિદ્ધિ મેળવવાને, દેહને આદરસત્કાર કર્યો નથી, પ્રભુએ સાચી નામના મેળવવાને, ઉત્કૃષ્ટ ચારિત્રી કહેવડાવવાને રીતે જાણીને જણાવ્યું છે કે-અનંત જ્ઞાનદર્શન- અથાગ પ્રયત્ન કરે છે. અને કષાયને અત્યંત ચારિત્રમય સ્વધર્મ આત્માઓને અશાતા આદર કરે છે. તેમજ મિથ્યાભિમાનથી આત્માને આપીને વિધમી જડને સત્કાર કરવાથી સમ્ય અભડાવે છે. પરિણામ હોય કે ન હોય, શકિત જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્રની હાનિ થાય છે અને જડ હોય કે ન હોય તે પણ આપણે વ્યવહાર છે, સ્વરૂપ કર્મોથી છૂટી શકાતું નથી. જ્યાં સુધી લેકે ધર્મ પામે એમ કહીને આઠમ ચોદશ આપણે જડને સત્કાર કરતા રહીશું ત્યાંસુધી ઉપવાસ કરે છે. છઠ્ઠ, અઠ્ઠમ અઠાઈ, માસજડથી છૂટકારો થવાનો નથી, પરંતુ પુન્યની ખમણ આદિ તપ કરે છે. પૌષધ, પ્રતિક્રમણ, ખામીને લઈને આપણને દેહાદિ સાધનો ઘણું જ પ્રતિલેખન આદિ ક્રિયા કરે છે–આ બધું એ નબળાં મળ્યાં છે તેમજ ચારિત્રમોહનીયનો કરવા છતાં અંતરંગથી તદ્દન કોરા હોય છે પણ પુષ્કળ ઉદય છે. એટલે આ જીવનમાં આપણે અને જે કાંઈ કરે છે તે પોતાની પ્રશંસા કરાવવાને એટલી ઊંચી કેટિએ પહોંચી શકીએ તેમ કરે છે. આવાં માણસેમાંથી જે ભૂલ કાઢવામાં નથી. તે પણ આપણાથી બનતું કરવું અને આવે તો તરત ચીડાઈ જાય છે, ક્રોધિત થઈ દર્શનશુદ્ધિ માટે પ્રયાસ કરો, કારણ કે દર્શન- જાય છે, કારણ કે આવા માણસમાં કામ, ક્રોધ, શુદ્ધિ વગર આહારત્યાગ કે ઔષધત્યાગ મદ તથા મેહનું દબાણ હોવાથી મિથ્યાભિમાન બધુંયે છાર ઉપર લીંપણ જેવું છે. કેવળ જન- ઘણું જ રહેલું હોય છે અને જનતાને ઉપરથી તાની પાસેથી ત્યાગનું માન મેળવવાના આશ- ત્યાગને ડોળ બતાવે છે તે કેવળ પોતાની પ્રશંસા યથી થાય છે કે જેનું ફળ નજીવું જેવું છે. કરવવાને તથા પિતાને ઉત્કૃષ્ટ અને બીજાને
અધ્યવસાયની શુદ્ધિ સિવાય અથવા તો શિથિલ કહેવડાવવાને માટે જ હોય છે. દર્શનઆત્માનંદ બની પુદ્ગલાનંદપણું છોડયા મોહ તથા ચારિત્રમોહનાં ક્ષયોપશમવાળા સાચા સિવાય આત્મા આગળ વધી શકે નહિ, અર્થાત ત્યાગી-આત્માનંદી પુરુષે તો વિરલા જ હોય છે. પિતાનું સ્વરૂપ મેળવી શકે નહિ. અને તે અસ્તુ, આત્માનંદીઓ તે દર્શનમોહન
શુદ્ધિ ચારિત્ર મહનીયના ક્ષય કે ક્ષપશમ ક્ષપશમ માટે પ્રયાસ કરી દર્શનશુદ્ધિ કરે છે, સિવાય થઈ શકે નહિ. અર્થાત ચારિત્રના નિર્જરા માટે યથાશક્તિ તપ કરે છે, કષાય પરિણામ થાય નહિ કે જેને છઠું ગુણસ્થાન વિષય જેમ બને તેમ એાછા કરી નાખી રાગકહેવામાં આવે છે. અત્યારે જે આપણે સાંભળીએ શ્રેષનું બળ ઘટાડે છે, સમભાવી બનવા પ્રયાસ છીએ કે અમુકને ચારિત્રના પરિણામ થયા અને કરે છે. ડાળ આડંબર કરતા નથી તેમજ સારા ચારિત્ર લીધું તે એક મોટી ભૂખ લાગે અને કહેવડાવવા કાંઈ પણ ન કરતાં સારા બનવા દરેક ખાવા જેવું છે. માણસને ખોટી ભૂખ લાગે છે પ્રવૃતિ કરે છે અને યથાશકિત આત્મશ્રેયના અને ખાય છે ત્યારે તેને અજીર્ણ થાય છે. માર્ગે ચાલે છે. "
For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૩૦.
ભગવાનને કેણુ વહાલું છે?
એવા ભકતે ભગવાનને વહાલા નથી–એરાગ.
-
માયામાં નવ લેશે, ભકત મંડલમાં જે ભે
એવા ભકતો ભગવાનને વહાલા અતિ (ટેક) દયાને દિલમાં ધારે, જન્મીને આ સંસારે–એવા. સદાયે સત્ય ભાખે, પ્રભુ ભીતિ મનમાં રાખે–એવા. ચાલે ધર્મને ચીલે, પ્રભુ આજ્ઞાને જે ઝીલે–એવા. ભલે ન કદી નતિ, સમજે વહેવારની નીતિ એવા. જે પર ઉપકારે ધાતા, પરનિંદાથી દૂર થાતા–એવા. સુખ દુઃખમાં બનતા ભાગી, જે સદાચારના રાગી—એવા. જે પવિત્રતાને પાળે, કામ ક્રોધ હૃદયથી ટાળે–એવા. પામી માનવ દેહ, સત્કર્મો દીપાવે જેહ–એવા. માહ મમતા જેણે ટાળી, દુષ્ટ વૃત્તિ દિલથી ખાળી–એવા. સંસારી તેએ ત્યાગી, પ્રભુ ભજને લગની લાગી–એવા. સહં હં જપતા, પ્રભુ દર્શનમાં ચિત્ત ધરતા–એવા. જનતાની સેવા કરતા, પાપથી નિત્ય ડરતા–એવા. મારું તારું મૂકી, પ્રભુ ચરણે રહેતા ઝૂકી–એવા. આત્મસ્વરૂપ નિહાળી, મિથ્યા અભિમાનને ખાળી–એવા. ચિદાનંદ જે રાચે, પ્રભુ આગળ થનગન નાચે–એવા. સત્ય ચિત્ત આનંદમાંહી, પ્રભુ સ્મરતા જ્યાંહી ત્યાંહી–એવા. વિનય ગુરુકૃપાએ, જીવનવિજય જગ થા–એવા.
5
*
*
*
:
રચયિતા નવનયવિજયજી મહારાજ.
:::
For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
SR BI[R]][3ca333333 અનામિક સાહિત્યના ઇતિહાસ. KKKKKKKKKKKЯ ( એક યાજના )
[ લે. પ્રા. હીરાલાલ સિકદાસ કાઢિયા એમ. એ. ]
જેમ દેહને પોષણ માટે સ્થૂલ આહારની આવશકતા રહે છે તેમ ઉચ્ચ પ્રકારનું-મનુષ્યને છાજે તેવુ જીવન જીવવા માટે—આત્માની સાચી ઉન્નતિ સમજવા અને સાધવા માટે કલ્યાણુકારી સંસ્કૃતિનું
રાયલ કમાં લગભગ ૫૦૦ પૃષ્ટમાં છપાવવા માટે પાંચ હૂજાર (૫૦૦૦) રૂપિયાના ખર્ચ થશે એવા અંદાજ સાથે મેં મુબઇ વિદ્યાપીઠને પ્રકાશન—દાન માટે અરજી કરી. મને એ જણાવતાં આનંદ થાય તેમજ શિષ્ટ અને મગળમય ગ્રાહિત્યનું સેવન અનિછે કે આ વિદ્યાપીઠે મને રૂા. ૫૦ નું પ્રકાશન-દાન ( 1 ( Publication-grant) નીચે મુજખની શરતે આપવાનું ઠરાવ્યુ` છે.
વાયું છે, સદ્ભાગ્યે જૈન સંસ્કૃતિ અને સાહિત્યની અમૂલ્ય સામગ્રી થોડીધણીપણુ અદ્યાપિ સચવાઈ રહી છે. આ સામગ્રીની રજૂઆત સમુચિત સ્વરૂપે અને સમગ્રપણે થી ટે. આ દિશામાં સાહિત્યને અંગે તેા છૂટાછવાયા પ્રયાસા થયા છે; બાકી જૈન સંસ્કૃતિના ઈતિહાસનાં 4જી પગરણ પણ જેવાં જોઇએ તેવાં મંડાયાં ાય એમ જણાતુ નથી. આમ હૈ।વા છતાં અત્યારે તા “જૈન સાહિત્યના ઇતિહાસ ” એ વિષયને પરિપૂર્ણુ બનાવવા માટે એક પગલુ ભરવા હું તૈયાર થયા છું.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અઢાર માસમાં પુસ્તક છપાવી તેની ત્રણ નકલ ભારે આ વિદ્યાપીઠને આપવી તે ઉપયુક્ત રકમને અંગે એને અાભાર માનવા.
આ પરિસ્થિતિમાં મારે બાકીની ( રૂા. ૪૫૦૦ જેટલી ) રકમ ઊભી કરવાની રહે છે. એટલે એ માટે મારા પ્રયાસ ચાલુ છે. અત્યાર સુધી તા મને મારા આ પ્રયાસમાં નહિ જેવી સફળતા મળી છે, છતાં સફળતાની આશા રાખી મેં પુસ્તક તૈયાર કર્યુ છે. એ માટેની મારી યાજના શી છે તે હુ' સૂચવું છું અને સાથે સાથે આ યાજના જેમને પસંદ પડે
જૈન સાહિત્યના સર્વાંગીણુ ઇતિહાસ યયાયોગ્ય અનુકૂળતાના અભાવે એકલે હાથે રચી શકાય તેમ ન હોવાથી આ સાહિત્યના ભિન્ન ભિન્ન દૃષ્ટિએ વિભાગ પાડી એ કામે' હાથ ધર્યું" છે. જેમકે આજથી
તે
બને તો જાતે અને નહિં તે પછી અન્ય દ્વારા આ પુસ્તકના પ્રકાશનના ખતે હું પહેાંચી દસેક વર્ષોં ઉપર મે આત્ આગમનુ અવ-વળુ એવા પ્રશ્નોંધ-ઉત્તેજનાથે આર્થિક સહાયતાના પ્રબંધ વેળાસર કરવા કૃપા કરે. મેં આમિક સાહિત્યના ઇતિહાસ અંગ્રેજીમાં લખ્યું છે એટલું જ નહિ પણુ એ છપાવ્યા બાદ આગમનું દિગ્દર્શન એ નામનુ' પુસ્તક ગુજરાતીમાં તૈયાર કરી એને પણુ બે વર્ષ થયાં પ્રસિદ્ધિમાં મૂકયુ' છે. આથી હાલ તુરત તા આ વિષયને પરિપૂર્ણ ન્યાય આપવાની બાબત બાજુ ઉપર રાખી ઉપયુ કત અંગ્રેજી પુસ્તકના ખીજા સંસ્કરણની વાત મેકુ રાખી અના
લાન યાને તત્ત્વસિન્ક્રિયા ( ભા. ૧ ) તૈયાર કરી સને ૧૯૩૯માં એ પ્રસિદ્ધ કરી માગમિક સાહિત્યના ઇતિહાસના મે' ગણેશ માંડ્યા. બે વર્ષ પછી અંગ્રેજીમાં જેનાના આગમિક સાહિત્યના ઇતિહાસ એ નામનું મે પુસ્તક લખ્યું અને પાળ્યુ, એ સમયે જૈનાના આગમિક સાહિત્ય સિવાયનું ભાકીનું અનામિક સાહિત્ય શું છે તેને વિચાર કરી અને ઉદ્દેશીને એક કૃતિ તૈયાર કરવા માંડી.
For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૯૮
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
ગમિક સાહિત્યના ઇતિહાસના પ્રકાશન માટે વિચાર પણ ખાસ કરીને અદ્ધમાગધી સિવાયની મરહદી, કર મને ઉચિત જણાય છે. આ કાર્ય જે બનશે સેરસેણી અને અરહર ભાષાની કૃતિઓ તેમજ તે સમગ્ર જૈન સાહિત્યની ઘેરી કે આછી રૂપરેખા સંસ્કૃત, ગુજરાતી વગેરે કૃતિઓ ઉપરાંત કાનડી આલેખ્યાને મને સંતોષ મળશે.
અને તામિલ જેવી દ્રાવિડ ભાષાઓમાં ગૂંથાયેલી અત્યારે પાઈય (પ્રાકત) ભાષા અને કૃતિઓને પણ આમાં સમાવેશ થાય છે. આમ સાહિત્ય એ નામનું પુસ્તક છપાય છે. એમાં અ. ભાષા અને સંપ્રદાય એ બંને દૃષ્ટિએ અનાગમિક નાગમિક સાહિત્યની કેટલીક સામગ્રી મેં રજુ કરી સાહિત્યની યોજના વિચારવા જેવી છે. વળી વિષયને છે. એમાં ગુજરાતમાં પાઇય કૃતિઓ પૂરતી વાતે પણ પ્રદેશ વ્યાપક અને વિવિધતાપૂર્ણ છે, કેમકે વિચારાઈ છે. આંતરરાષ્ટ્રીય દષ્ટિએ જૈન સાહિત્યને એમાં કેવળ ધાર્મિક બાબતેને જ સ્થાન નથી, પણ મૂલ્યાંકન કરાવવામાં સુગમતા કરી આપવાને માટે ધર્મ નિરપેક્ષ અલબત્ત ધર્મવિરોધી નહિ એવી મરથ સફળ થાય એ હેતુથી મેં અંગ્રેજીમાં બાબતે પણ છે જ. પ્રસ્તુત પુસ્તક રહ્યું છે.
આ પરિસ્થિતિને લક્ષ્યમાં રાખી મેં જે યોજના પાઇય (પ્રાકૃત) ભાષા અને સાહિત્ય કરી છે તેની આછી રૂપરેખા હું આલેખું છું. એ નામનું મારું પુસ્તક છપાવવું શરૂ થયું ત્યાર થી પ્રથમ જૈન અનાગમિક સાહિત્યને તાંબાદ મને જેનોનાં સંસ્કૃત સાહિત્યનો ઈતિહાસ બરીય સાહિત્ય અને દિગંબરીય સાહિત્ય એમ બે એ નામનું પુસ્તક તૈયાર કરવાનું મન થયું અને મેં ખંડોમાં વિભકત કરવાનો વિચાર આવ્યું હતું. આ દિશામાં થેડીક પ્રગતિ કરી ત્યાં તે ગુજરાતી કેમકે આ પદ્ધતિએ મેં ભાંડારકર પ્રાચ્યવિદ્યા સંશસાહિત્યના સર્જન-વર્ધનમાં જૈનેને ફાળો ધન મંદિર(પૂના)માં જે મુંબઈ સરકારની જૈન દર્શાવતું પુસ્તક લખવાનો વિચાર રફુર્યો પરંતુ આ હાથથીઓ છે તેનું વર્ણનાત્મક સુચીપત્ર આજકાર્ય માટે પૂરતો સમય ન હોવાથી એ તે મંદ થી વીસ વર્ષ ઉપર શરૂ કર્યું હતું (અને ત્રણ ગતિએ ચાલે છે.
વર્ષમાં એ કાર્ય પૂર્ણ કર્યું હતું, જો કે અત્યાર અનામિક સાહિત્ય એટલે કેવળ વેતાંબરાની સુધીમાં લગભગ ત્રીજા ભાગ જેટલું જ મારું લખાણ જ કૃતિ નહિ. જો કે એની મુખ્યતા ઇત્યાદિ ખરી. પ્રસિદ્ધ થયું છે) આજે આ વિચાર મેં જો કે જે જૈન આગમ આજે મળે છે તેની સાથે રૂઢિ છે, કારણ કે એથી એક તે જૈન સાહિત્યના વિકાચુત દિગંબરોને કંઈ લેવાદેવા નથી એટલે આગ- સનો ઇતિહાસ કેટલેક અંશે નાહક બેવડાય છે અને મિક સાહિત્ય એ વેતાંબરોની જ સંપત્તિ હોવાથી બીજું, એક બીજાના પૂરક અંગેની એક સાથે
એના ઈતિહાસમાં કેવળ વેતાંબર કૃતિઓનો જ રજાઆતની વાત જતી કરવી પડે છે. નિર્દેશ મળે એ સ્વાભાવિક છે. દસયાલિયની ભાષાદીઠ સાહિત્યના વિભાગે પાડી એને ઇતિટીકા જેવી કઈ કૃતિ તે વિરલ જ ગણાય. અના- હાસ લખી શકાય ખરે અને એ દિશામાં ઉપર ગામિક સાહિત્યની વાત જુદી છે. એમાં દિગંબર- સૂચવાયા મુજબ મેં થોડે ઘણો પ્રયાસ પણ કર્યો કતિઓને પણ સ્થાન છે. વળી આ સાહિત્ય એટલે છે પરંતુ પાઈપ (પ્રાકૃત) યુગ આગળ જતાં સંસ્કૃત અદ્ધમાગહીમાં રચાયેલ આગમે અને એના ઉત્તર યુગથી સર્વથા અલિપ્ત ન રહેતાં એને સંપર્ક સાધે ભારતની માનનીય ભાષાઓમાં ગૂંથાયેલા સંસ્કૃત છે એ વાત વિચારતાં મેં પ્રસ્તુત પુસ્તક માટે આ ઈત્યાદિ ભાષામાંનાં વિવરણની જ કૃતિઓ એમ નહિ, યોજના પસંદ કરી નથી, આમ બે માર્ગ છોડી મેં
For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અનામિક સાહિત્યને ઇતિહાસ
૧૯
ત્રીજે જ માર્ગ ગ્રહણું કર્યો છે (જો કે સૈકા પ્રમાણે વિશેષતઃ રોચક થાત, પણ હળવા અને મને રંજક કૃતિઓના નિર્દેશને તે અહીં પણ સ્થાન છે. અને સાહિત્યની મુખ્યતાવાળું આ પુસ્તક ન હોવાથી લલિત એને વિષયો સાથે સંબંધ છે. સાહિત્યના વિષયના સાહિત્યને આદ્ય સ્થાન આપવાને મોહ શા કામનો ? વૈવિધ્યને લક્ષીને લલિત અને લલિતેતર એમ એને એ જાણીતી વાત છે કે દરેકને દરેક વિષયમાં મુખ્ય બે વિભાગ પડાય છે.
સરખે રસ પડતું નથી. વળી ગણિત જે સામાન્ય જેન અનામિક સાહિત્ય એટલે દ્રવ્યાનુગ રીતે શુષ્ક વિષય ગણાય છે તે માટે અતિ પ્રિય ઇત્યાદિ ચારે અનુયોગોને રજૂ કરતું સાહિત્ય. આમ વિષય છે. ગહન તત્વજ્ઞાન પણ મને આકર્ષે છે તે હેવાથી એને અનુગ દીઠ વિચાર થઈ શકે, પણ મારા જેવા વિચારકે પણ આ જગતમાં છે ને અંતે એ માર્ગ અહીં જાતે કરાય છે, જે તે વિષય તે દ્રવ્યાનુયોગની યશકેટિએ કેવલજ્ઞાન પ્રાપ્તિ કરદીઠ વિચાર કરાયા છે. આથી અનુયોગને અનુલક્ષીને વાનું છે તો ગંભીર વિષયથી શરૂઆત કરતાં ભલે ચાર ખંડ ન મળતાં મેં પ્રસ્તુત પુસ્તકના મુખ્ય કેટલાકને રસ ન પડે તેથી શું ? એ વિચારી મેં આ બે ખડે પાડ્યા છે. (૧) સાર્વજનીન સાહિત્ય જન પસંદ કરી છે. વિશેષમાં જેમને કથાત્મક અને (૨) સાંપ્રદાયિક સાહિત્ય, જેને તેમજ અજે. સાહિત્ય જ રચિકર છે તે આ વિષયને લગતાં પ્રકનોને પણ એક સરખી રીતે વ્યવહારમાં કામ લાગે રણો છેડીને વાંચે એવી આની વ્યવસ્થા છે. એવા ધર્મનિરપેક્ષ વિષયને વૈજ્ઞાનિક વિષનો કથાત્મક સાહિત્ય એટલે શું એ કહેવું પડે પહેલા ખંડમાં સમાવેશ થાા છે. સ્પષ્ટ શબ્દોમાં તેમ નથી, એટલે રૂપક સાહિત્યનો પણ આમાં કહું તે વ્યાકરણ, કેશ, છંદ, અલંકાર, ગણિત, સમાવેશ થાય છે એટલું જ સૂચન બસ થશે. કથાસંગીત, શિલ્પ, શિલાલેખ ઈત્યાદિ વિષયો પહેલા ત્મક સાહિત્ય મનોરમ પઘોમાં તેમજ પ્રવાહી અને ખંડમાં ચર્ચાયા છે. આ સિવાયના સાહિત્યને અંગે હયંગમ ગદ્યમાં રચાયેલું હોવાથી કાવ્યરસિકને એ બીજો ખંડ છે. એના મુખ્ય ત્રણ ઉપખંડ છે. આનંદ આપશે. આના પછી ભકિત-સાહિત્યને–જાત. (૧) દાર્શનિક સાહિત્ય, (૨) કથાત્મક સાહિત્ય જાતનાં સ્તુતિ-સ્તોત્રને મેં સ્થાન આપ્યું છે. જોકે અને (૫) વિધિ-વિધાન. દાર્શનિક સાહિત્યમાં તત્ત્વ જે તે દાર્શનિક સાહિત્ય તરીકેની ગણનાને પાત્ર જ્ઞાનની વિવિધ શાખાઓને લગતી કૃતિઓને અંત- છે તેને તે મેં પ્રથમ અંકમાં દાર્શનિક કૃતિઓ ભવ થાય છે. આથી એવા ન્યાય, જ્ઞાન-મીમાંસા, તરીકે નિર્દેશ કર્યો છે. કર્મ-સિદ્ધાન્ત, જીવવિચાર, ગુણસ્થાનક્રમારોહ ઈત્યાદિ જ્ઞાનનું સાચું ફળ વિરતિ છે. સાવદ્ય પ્રવૃત્તિમુખ્ય મુખ્ય વિભાગે પાડી એના સેકાદીઠ વિકાસની એથી આત્માને બચાવ એ જૈન ધર્મનું ધ્યેય રૂપરેખા આલેખી છે. આ સળંગ ઈતિહાસ ર છે અને એની સિદ્ધિને રાજમાર્ગ તે અભિનિષ્ક્રમણ કરતી વેળા મેં તે તે સકામાં થયેલા સામાન્ય લેખ- સંન્યાસ છે. આને લઇને તે કથાત્મક સાહિત્યને
ની ને તે વિષયની કૃતિઓની સંક્ષેપમાં પૃથક્ મેરે ભાગ ઉપદેશાત્મક છે, નહિ કે કેવળ રંજનાત્મક. નોંધી લીધી છે.
વળી જ્યારે સદાચાર એ જ જ્ઞાનની સાચી આરાધના દાર્શનિક સાહિત્ય એ જૈન જીવનને પાયો છે તે પછી ભ્રમણાની સામાચારીઓ, શ્રાવકનાં હેવાથી-શ્રમણ સંસ્કૃતિની એ જાગતી અને જીવતી વ્રત નિયમ અને દીક્ષાદિનાં વિધિ-વિધાને આલેખ્યા
તિ હેવાથી મેં મારા પુસ્તકના પ્રારંભમાં એને વિના જેને સાહિત્યને અને આર્યભારતીય સંસ્કસ્થાન આપ્યું છે, બાકી કથાત્મક સાહિત્યથી શરૂ તિને ઈતિહાસ અપૂર્ણ જ ગણાય ને ? આથી મેં આત કરી હતી તે સામાન્ય વાચકને આ પુસ્તક આ દિશામાં પણ થોડાક પ્રયાસ કર્યો છે.
For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
pચાસશીલા રમણુંરત્નો. છે ભગવતી રાજીમતી. .
(લેખક–મેહનલાલ દીપચંદ શેકસી.). સ્નેહને છુપે સદેશ
આપણાથી કંઈ છુપાવતી લાગે છે. પૂર્વકાળ સખી મૃગલોચના! આજે એકાએક ઉપવન- જેવી તે સરલહયા નથી રહી. દુનિયામાં માં આ પ્રકારની મીજલસ ગોઠવી નાંખવા આપણે જોતાં આવ્યા છીએ કે “કારણ વિના કાર્ય પાછળ શો હેતુ છે? ગઈ કાલે સંખ્યાકાળે બનતું નથી” નાના કિવા મેટા ઉદ્દેશ વિના આપણે છૂટા પડ્યા ત્યાં સુધી તેં આ વાતનો અથવા તો પર્વદિન વગર આ પ્રકારની જહેમત ઈશારો સરખે પણ કર્યો નહોતે. ભાગ્યે જ કોઈ સમજુ ઉઠાવે. ભલે એ મહે ન
શશીકલાની વાતને મારું સંપૂર્ણ અનુમોદન ઉઘાડે છતાં મારું અંતર પોકારે છે કે આજની છે. આમ તે ચંદ્રાનના અને હું સાવ નજિકમાં આ બીજલસ પાછળ જરૂર કંઈક હેતુ છે. રહીએ છીએ છતાં આજે સવારે જ્યારે એ બહેનો! તમોએ જબરી ક૯પનાસૃષ્ટિ રચી નેતરું દેવા આંવી ત્યારે જ મને આ ઉપવન- દીધી! અને આ મારી નામરાશીએ તો અનુમાનઉજાણીની ખબર પડી.
ના તાંતણે ચઢી કાગને વાઘ બનાવે ! મૃગાંકલેખા બેલી ઊડી-બહેન, માન ન મૃગલેચના રિમત કરતાં બેલી અને કહેવા માને પણ આપણી બાળસખી મૃગલોચના હવે લાગી કે
આ પ્રમાણેની મારી યોજના છે. એની મેં અંતમાં હું થોડીક ચેખવટ કરવા ઇચ્છું છું. કારણતા દર્શાવી છે. તેમ છતાં આથી વધારે સારી પ્રસ્તુત પુસ્તક મારે જ છપાવવું એ માટે તમામ અને સગવડતાવાળી પેજના સાધાર સૂચવવા કોઈ પ્રકાશન-ખર્ચ મને જ પૂરો પાડવો એ મારો વિશેષજ્ઞ કૃપા કરશે તે મારી યોજના ૬ ફરીથી આગ્રહ નથી. જે કોઈ દિલના દિલાવર ધનિક વિચારી જઇશ અને જ્યાં જ્યાં જે ફેરફાર કરો
સમૃદ્ધ સંસ્થા આના પ્રકાશનની પૂરેપૂરી જોખમદારી યોગ્ય જણાશે તે કરીશ.
ઉપાડી લેવા અને આ પુસ્તક તૈયાર કર્યા બદલ ( વિશેષમાં પ્રસ્તુત પુસ્તકને બને તેટલે અંશે ઉપ
મને યોગ્ય પુરસ્કાર આગળથી આપવા તૈયાર થશે યોગી અને સમૃદ્ધ બનાવવા માટે મેં વિવિધ પરિશિ થાય છે. દા. ત. (૧) સંપ્રદાય દીઠ
તે તેમની એ વાત હું સાનંદ વધાવી લઈશ. બીજું મંથની સૂચી. (૨) ભાષાદીઠ મંથેની સૂચી. આ
આજે તે આ પુસ્તક અંગ્રેજીમાં મેં લખ્યું છે, (૩) ગ્રંથકારોનાં નામ, (૪) મંથની સાલવારી. પરંતુ જે એ ગુજરાતીમાં મારી પાસે લખાવી અને (૫) પારિભાષિક શબ્દોની સૂચી. અહીં એ છપાવવા કઈ તૈયાર થશે તે એ કાર્ય હાથ ધરવા ઉમેરીશ કે દાર્શનિકાદિ સાહિત્યના અંગભૂત વિષનાં હું રાજી છું. મારી અભિલાષા તે એક જ છે કેમળ કેટલાં ઊડ છે. એ તપાસવા માટે મેં આગ- “જૈન સાહિત્યનો ઈતિહાસ ” સાચી રીતે સંપૂર્ણ મેને આશ્રય લીધો છે અને એ દ્વારા મેં અનામિક તથા એના અધિકારીઓને જાણવા મળે એવો સત્વર સાહિત્યનું આગમિક સાહિત્ય સાથે સંધાણ સાંધ્યું છે. અને સક્રિયપણે રવીકારવો જોઈએ.
For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ચારશીલા રમણીરત્ન
૨૦૧
મૃગાંકલેખા, તે મૂકેલે આક્ષેપ પાયા ભગિની પ્રિયંવદા, શા સારુ વિચારતો વિનાને છે. સાસરીમાં જઈ તે હજુ જ હમણું પર ઊડ્યા કરવું? રાણી માતા પિતે રાજીમતી જ પાછી ફરી છે એટલે પતિદેવ પાસેની બોતેર ને લઈ અહીં આવવાના છે. કયા કારણે આપણ કલામાંથી આ નવિન કલા શીખી લાવી લાગે સર્વને નિમંત્ર્યા છે એ પણ સ્વમુખે કહેવાના છેન્હાનપણથી આપણે સાથે રમેલા. ભલે છે. ઝાઝી ચિંતાઓમાં અટવાયા વિના આજને તમે પ્રભુતામાં પગલા મૂકયા છતાં આપણું લહાવો લઈએ. નારીજાતિને સંસારના વ્યવવચ્ચે લાંબે વિરહ પડ્યો નથી જ. મને હારમાં ચિંતાઓ, વિચારણાઓ અને એ એક તો દાખલો બતાવે કે મેં કંઈ તમારાથી પાછળની ઉપાધિઓ તે જન્મ સાથ લખાઈ છુપાવ્યું હોય. આજે ગોઠવવામાં આવેલા આવી હોય છે. આ સમારંભ સંબંધમાં હું તેમજ ચંદ્રાનના ધારિણીદેવી અહીં પધારે તે પૂર્વે તમે સાવ અજાણ છીએ. ખુદ રાજીમતી પણ એ તમારા સાસ
તમારા સાસરવાસના અનુભવ કહી સંભળાવે. પાછળનું કારણ જાણતી નથી. સવારે દાસી
અમે સાંભળવા ઉત્સુક છીએ.
એ સાંજે આવી અને અમે ઉભયને ધારિણું મા પાસે બોલાવી ગઈ. એમને આદેશ થયે કે ઉપવન- હા, હા, એનડીઆ તમાને એ નવા માં આજે રાજમતીના સખીમંડલની ઉજાણી જીવનની કઈ કંઈ કેડ હાય, કારણ કે તમે ગોઠવો અને આનંદપ્રમોદમાં દિન વિતાવે. હજુ એ પંથે પળ્યા નથી. બાકી ઘેરે ઘરે
માટીના ચુલા માફક એની નવિનતા થાડા મારી આ વાતમાં શંકા પડતી હોય તે પેઢી ચંદ્રાનના આવી રહી છે એને પૂછીને ભગવંતના વચન પ્રમાણે કર્મોને આધીન છે.
સમય પૂરતી જ. સ્વભાવનું વૈચિત્ર્ય જ્ઞાની ખાતરી કરી લ્યો.
* જે આમા એ કમેનું સ્વરૂપ સમજીને પડ્યું ' અરે ચંદ્રાનના ! આજે આ સમારંભ તે પાનું નભાવી લેતા શીખે એ જીવનમાં સંતોષ ગોઠવાયો પણ એ પાછળ નિમિત્તરૂપે કોણ છે મેળવી શકે. ત્યાં તો ધારિણું રાણીના પગલા એ તો જણાવ.'
ન થયાં. સી તેમના પગે પડયા. તેઓ જે કંઈ - પ્રિયંવદાએ હસતાં હસતાં પૂછયું અને .
5 કહે એ સાંભળતા પૂર્વે જરૂરી વાત પર ઉમેર્યું કે-વહેવારમાં કયાં તે જન્મદિનની ઊડતી નજર ફેરવી જઈએ. ઉજવણી થાય છે અથવા તો લગ્નદિન હોય છે ઉત્તર હિંદમાં સારી પુર નામા નગર. યાદતો મનગમતા ગીતો ગવાય છે. અહીં એમાંનું વેનું મૂળ જન્મસ્થાન. મથુરાના નજિક પ્રદેશમાં એક પણ નથી કળાતું. રામતીના જન્મને તો સૌરીપુરમાં અંધકવૃષ્ણ અને મથુરામાં ભેજ વર્ષોના વહાણું વાયા છે અને લગ્ન એ કરશે વૃષ્ણ વંશ રાજ્ય કરે. સરીપુરમાં દશ ભાઈકે કેમ ? અગર કરશે તે એને મનપસંદ એમાં વડિલ ગણાતા સમુદ્રવિજય રાજા અને મૂરતી મળશે ખરો? એના વિચાર જોતાં મથુરામાં ઉગ્રસેન. એ સર્વ રાજગૃહનો સ્વામી. વર્તમાન યાદવકટિમાં મને તે કઈ દેખાતો જરાસંધની આજ્ઞામાં વર્તનારા સામત્તે. જરાનથી. એકાદ પ્રતિ નજર ઠરે છે પણ જે લેફ- સંધની પુત્રી જીવરક્ષા ઉગ્રસેનના પુત્ર કંસને વાયકા સંભળાય છે તે જે ખરી હોય તે પરણેલી. કંસે પૂર્વભવના વૈરને લઈ પિતાને કેવલ નિરાશા જ જણાય છે.
પાંજરે પૂરી મથુરાની ગાદી સંભાળેલી. કંસ
For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૦૨
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
જોડે સમુદ્રવિજયના નાના ભાઈ વસુદેવને ગાઢ થાર થયા હતા. આ બધા વસવાટ જોતાં દ્વારામિત્રતા હતી. વળી ઉપકાર પણ હતો એટલે મતીને અડતાલીશ ગાઉની કહેવામાં આવે છે કંસે રાજ્યસન પર બેસીને પોતાના મિત્ર વસુ- તે વધારે પડતું નથી જ. સમુદ્રવિજય અને દેવ સાથે કાકા એવા દેવકરાજની પુત્રી દેવકીના શિવાદેવીના પુત્રોમાં શ્રી અરિષ્ટનેમી અને રથલગ્ન કર્યા. એ અંગે મથુરામાં મોટો ઉત્સવ નેમી સાથે અહીં સંબંધ હોવાથી વધુ લંબાણ કર્યો. એ વેળા જેના લગ્ન આજે ઉજવાય છે. ન કરતાં એક વાત જણાવી ધારણીદેવી શું કહી એના સંતાનના હાથે કંસનો વધ થશે એવા રહ્યા છે તે સાંભળવા પહોંચી જઈએ.' શબ્દો કારણ ઉપસ્થિત થતાં એક સાધુજીના મુખમાંથી નિકળ્યા અને એ કારણે જીવયશા
સમુદ્રવિજય કુટુંબમાં વડીલ હતા પણ અને કંસના રંગમાં ભંગ પડ્યો. ત્યાર પછી જ
. જરાસંધના ભય સામે નિમિત્તીયાને પ્રશ્ન જે પ્રપંચ લીલા કંસને આદરવી પડી, એ
એ પૂછતાં જણાયું હતું કે વસુદેવપુત્ર શ્રી કૃષ્ણ સામે વસુદેવ અને બળદેવને સાવચેતીપૂર્વક
ભલે આજે બાળવયના છે પણ મહાપરાક્રમી છે કામ લેવું પડયું અને દેવકીપુત્ર કૃષ્ણને ઉછેર
અને પ્રતિવાસુદેવ જરાસંધથી બીવાનું કારણ વૃંદાવનમાં કરે પડશે. એ સારૂ જિજ્ઞાસુવગે
અs નથી, કેમકે કૃષ્ણ વાસુદેવ થવા સર્જાયા છે. પ્રતિમહાભારતના પાના ફેરવવા જરૂરી છે. મહા
વાસુદેવને મારી એ ત્રણ ખંડના ભોક્તા થશે.
એ સમય પાકવાને થડે વિલંબ છે ત્યાં સુધી ત્માની વાણું મુજબ કંસને વધ શ્રી કૃષ્ણના હાથે થયે. જીવયશા ભાણેજ એવા કૃષ્ણ પર
સાવચેતીથી કામ લેવું. વળી ચોદ મહાસ્વપ્ન વૈર લેવાની પ્રતિજ્ઞા કરી પ્રતિવાસુદેવ પિતા
અને ચોસઠ ઇંદ્રોના મહોત્સવથી શ્રી અરિષ્ટનેમી જરાસંધના દરબારમાં પહોંચી. એ સમયે મગ
તીર્થકર થનાર છે એ વાત પણ જાણીતી હતી. ધના એ માલિકનું બળ સર્વોત્તમ હતું. એના ?”
કૃષ્ણને ગ્ય તાલીમ મળે અને સંભાળ રહે ભયમાંથી ઉગારવા દીર્ઘદૃષ્ટિ વાપરી રાજવી
એ ખાતર બળભદ્રને ખાસ તેમની જેડમાં સમુદ્રવિજય અને સંબંધથી સંકળાયેલા રાજવી
થી રાજવીએ મૂક્યા હતા. માતાઓ છઠ્ઠી હોવ" ઉગ્રસેન પોતાના વિશાલ પરિવાર અર્થાત યાદ
છતાં એક જ પિતાના સંતાને-એવા એ ઉભય
વરચે અત્રટ સ્નેહ હોય છે. આ બંધબેલડીના વોની નવ કોટિ સહિત શૈર્યપુરી (રીપુર )
= પરાક્રમોની દ્વારામતીમાં ઠેર ઠેર પ્રશંસા સંભમાંથી ઉચાળા ભરી સૌરાષ્ટ્રમાં પ્રભાસના કાંઠે
ળાતી, પણ જ્યારથી મિત્રોના કહેણથી કુમાર આવ્યા અને દ્વારામતી નામાં નવી નગરી વસાવી
એવા શ્રી અરિષ્ટનેમીએ વાસુદેવનાં આયુધ રહ્યા. આ વિશાલ નગરીની રિદ્ધિસિદ્ધિ અવ
લીલામાત્રમાં ફેરવ્યા અને પંચજન્ય શંખ ફેંકનાય હતી. લંબાઈ પહોળાઈને વિસ્તાર
વારૂપ રમત કરી ત્યારથી એ ઉભયને અંતએટલે બધો હતો કે એમાં આજનું દ્વારકાજૂનાગઢ અને પ્રભાસ પાટણ સમાઈ જાય, ઉગ્ર- નશે એવી શંકા ઉદભવી, ઉભયે શ્રીનેમિના બળને
રમાં નાના એવા નેમીશ્વર રાજગાદીના વારસ બસેન-ધારિણીની એક દીકરી સત્યભામાં તા માપવાનો નિશ્ચય કર્યો અને એક વાર અખાડામાં વસુદેવપુત્ર શ્રી કૃષ્ણને પરણી ચૂકી હતી. વળી
એકઠા થતાં જ શ્રી નેમી પાસે કૃષ્ણ પ્રસ્તાવ પૂર્વોપાર્જિત તપના પ્રભાવે ખુદ વસુદેવ પણ એટલા કાન્તિમાન અને સન્દર્યશાળી હતા કે
રજુ કર્યો. જેથી તેઓ સંખ્યાબંધ લલનાઓને ભર- ભાઈ, આજે આપણે આપણામાં કેણું
For Private And Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ચારુશીલા રમણીરત્નો
૨૦૩
વધારે બળવાન છે એની પરીક્ષા કરીએ. એ વારંવાર અરિષ્ટનેમીના ચહેરાને જોઈ રહી હતી. માટે મલ્લકુસ્તી ખેલીએ.
એમાંની એક તે રામતી અને બીજી તે શ્રી દ્વારામતીના આ અખાડામાં યાદવ સંતાને
કૃણ પોતે. સખી પ્રિયંવદાની વારંવાર હાકલ
પછી જ રાજીમતીએ ઘરનો માર્ગ લીધો હતો. કુમારો અને કુમારિકાઓ પ્રાત:કાળમાં આવતા
એ વેળા પાછળ નજર કેટલીયેવાર કરી હતી. અને દેહને મજબૂત બનાવવાના જૂદા જૂદા પ્રાગ શીખતા. સમરાંગણમાં કેવી રીતે હસતાં હસતા પ્રિય વિદાએ કહેલું પણ શસ્ત્રાસ્ત્રો વાપરવા ને શત્રુને કેવા પ્રકારે પરાભવ ખરૂં કે-કુંવરીબા, રોજ તે કોમાર્યના વખાણ પમાડે તે પણ ઉસ્તાદ દ્વારા શીખવાતું. કરતા થાકતા પણ નહીં. કેટલીયે વાર જોશશ્રીકૃષ્ણનો પ્રસ્તાવ સાંભળતાં જ સૌનું ધ્યાન પૂર્વક કહેતા કે બ્રાહ્મી-સુંદરી માફક નારીજાતિ એ તરફ ખેંચાયું. કુસ્તી જેવા યોગ પ્રાપ્ત પણ કુમારી અવસ્થામાં જીવન વ્યતીત કરી થયે જાણી સૌ નજિક આવી ટેળે મળ્યા. શકે છે. પુરુષ જાતિ સાથે લગ્નગ્રંથીથી જોડાકુમારિકા સમુદાયમાં સખી પ્રિયવંદા સાથે વાની કે એના પ્રેમમાં બુડી જવાની કંઈ જ રાજીમતી પણ હતી. નેમીશ્વર ખાસ રોજ જરૂર નથી. પુરુષ વર્ગ સ્ત્રી વર્ગ પર સત્તા આવતા નહાતા પણ આજે આવેલા એ તકનો જમાવી દઈ, પોતાના માટેના દરવાજા ઉઘાડા લાભ ભાવી વાસુદેવે લીધે. સોના કાન ભાવિ મૂકી દીધા છે. એ વિના હજારેનું સ્વામીપણું તીર્થ પતિના મખ પ્રતિ ખેંચાયા
કેમ સંભવી શકે ! અંતાપુરના કમરા એ
પ્રેમના નામે જ ભરાયા છે ને ! એવું કહેનારી ભાઇ, બળની પરીક્ષા કરવી એ તે ક્ષત્રિય
સખી રાજુલ ! તું આજે વારંવાર શા માટે કુમારો તરીકે આપણે વ્યવસાય. પણ આપણા નેમિકમારના મુખને તાકીને જુએ છે? પુરુષ સરખા કુલીન સંતાનને આ સમુદાયની હાજ• વગ સામે પડકાર ફેંકનાર વીર રમણી ! કેમ રીમાં ભૂમિ પર આળેટી કુસ્તી કરવી ભારૂપ
જવાબ દેતી નથી ? ન લેખાય. અરસ પરસ ભુજા વાળીએ અને એ
જવાબમાં રાજુલ નિમ્ન શબ્દ બોલી દ્વારા બળનું માપ કહાડીય.
આખે રસ્તે માન બનેલી. સખી, હારી વાત એ વાત પણ ભાઈ તમારી ઠીક છે. તમે સાચી છે. મને એવી રીતે આકર્ષાયું છે ન્હાના એટલે પ્રથમ મારી આ ભુજા વાળો કે જેથી દેહની ક્રિયા છુપી રહી શકી નથી. જોઈએ ? એમ કહી શ્રીકૃષ્ણ પોતાને હાથ કારણ તો જ્ઞાની કહી શકે. લાંબો કર્યો. અનંત બળના સ્વામી એવા શ્રી પુત્રીઓ ! તમેને આજે એકાએક એકઠી અરિષ્ટનેમીએ લીલા માત્રમાં એ વાળી દીધો. કરવાનું કારણ બીજું કંઈ જ નથી. માત્ર તમારી પછી તેમને પિતાને હાથ લંબાવ્યું. ખુદ સખી રાજુલને પતિ તરીકે યે યાદવકુમાર ચક્રવતીનું બળ પણ કામ ન લાગે ત્યાં વાસુદેવનું પસંદ છે એ જાણું લેવાનું છે. મારા જમાઈશું ચાલે ? વજ જેવી એ ભુજા વળી શકી રાજ શ્રીકૃષ્ણનું એના હાથની માંગણી કરવા નહીં અને વૃક્ષની લાંબી ડાળે જેમ વાંદરે લટકી સારૂ અહીં આગમન થનાર છે. કયા યાદવ હીંચળ ખાય તેમ શ્રીકૃષ્ણ ભુજા પર લટકી કુમાર માટેની આ માંગણી છે તે જણાયું નથી, પડ્યા ! બળના માપો મપાઈ ગયા. તાળીઓના પણ સત્યભામાએ ખાસ કહેવડાવ્યું છે કે નાદ સાથે સે વિખરાયા. વૃદમાંની બે વ્યક્તિઓ ગમે તેમ કરી આ સંબંધ જોડે જ જોઈશે.
For Private And Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
૨૦૪
www.kobatirth.org
મૃગલાચના-રાણીજી, રાજુલના વિચારાથી તમે કયાં અજાણ્યા છે.
અમારા પ્રકાશન સાહિત્ય ગ્રંથા માટે વિદ્વાન ઇતિહાસ અને ન્યાયનિષ્ણાત મુનિરાજશ્રી જમ્મૂવિજય શુ લખે છે?
ભડારામાંથી તે હજારા અને લાખા છે પણ તેના લાભ સ ંસ્કૃત ભાષા જાણનાર નામેા વ જ. ઉઠાવી શકે તેમ છે, પરંતુ આત્માનંદ સભા તેને ભાષાનુવાદ કરાવી પ્રત્યેક મનુષ્ય સુધી એમનુ જ્ઞાનામૃત પહાંચાડે છે એ મોટી આનંદની વાત છે.
ચંદ્રાનના ફુગ્ગ ન કરવાના ટેકવાળી રાજુલ આજના અમારા કહેણુથી માની જશે અને પસ ંદગી જણાવશે એ સવિત છે ?
જીએ રાજીલ આવી રહી છે. એ સ`ભિત અનાવવા સારું તમારે કુશળતા દાખવવાની છે.
શ્રી અંતરિક્ષજી પાર્શ્વનાથજીના મૂળ મંદિ રમાં બિરાજમાન પ્રભુના ફોટા ઘણી જ પ્રશંસાપાત્ર
એ કારણે તા કુમારિકા ભેગી થાડી નવપરણિત થયા છે, ફાટાની સુંદરતા એ તમારા દીધું કાલીન અનુભવનું અને કુશળતાનું જ પરિણામ છે. આવી રીતે ફાટા કરાવવા વગેરેનું અમેા કંઇ જ સમજતા ન હતા, પરંતુ સૌથી પહેલા તમે લેારાની શુક્ આના રેખાચિત્રને અમારી કલ્પના કરતાં અનેકગણા સુંદર ફોટા બનાવ્યો ત્યારથી જ અમારે એ
તાઓને મેલાવી છે. જે કળાદ્વારા પુરુષ-હૃદય કબજે કરી શકાય છે, એ કળાને પાતાની નીતિથી એકાદી ઉગતી કુમારિકાને આકષ વી એમાં તે શુ` ભારે કામ છે ?
પ્રિયંવદા–રાણી માતા નિશ્ચિ ́ત રહેા. શકુન પ્રત્યે રસ વધ્યા. આવી ઢબથી પ્રકાશન કરવા બાબત સારા થાય છે. અમારા ઉત્સાહ તમારા સહયોગથી વધી રહ્યો છે. આ બધા પરિશ્રમ બદ્દલ શ્રી વલ્લભદાસ ભાત ધન્યવાદ ધટે છે.
વૈશાક શુદ છ ચાંદા ( સી. પી. ) ( દક્ષીણુથી ) મુનિ જમ્મૂ વિજયજી તરફથી ધર્માંલાભ.
શ્રી આત્માન ંદ સભાયેાગ ધર્મલાભ વાંચશો. તમારા પત્ર તથા શ્રી દમયંતી ચરિત્ર, આદશ સ્રીરત્ના, જ્ઞાનપ્રદીપ અને શૅનમતા થવુંઆ ચાર ગ્રંથે! મતે મળ્યા છે, અને આ પુસ્તકામા આનંદ સાથે સ્વીકાર કર્યાં છે. સભા દિવસે દિવસે
જે ઉત્તમ પ્રગતિ કરી રહી છે તે જોઇને મને અપાર આનંદ થાય છે, જૈન સમાજને સાહિત્ય ખજાને મહાન અને અનુપમ છે. માત્ર તેને યોગ્ય
સ્વરૂપે
બહાર મૂકવાની જ જરૂર છે. શ્રી આત્માનઃ સભા
એ જ ઉદ્દેશથી કાર્ય કરી રહી છે, અને
ઉદ્દેશને
બરાબર પાર પાડી રહી છે.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
વર્તમાન—સમાચાર.
આચાર્ય મહારાજશ્રી સાગરાન સૂરીધના સ્વર્ગ વાસ.
સુપ્રસિદ્ધ આચાર્ય મહારાજશ્રી સાગરાન છ તા. ૬-૫-૫૦ શનીવારે સાંજે ૪-૩૨ કલાકે સુરત મુકામે કાળધર્મ પામ્યા છે. તેઓ વાવૃદ્ધ અને જૈન આગમાનાં જાણકાર હતા. તેએ ૭૫ વર્ષની ઉમ્મરે સ્વર્ગવાસ પામ્યા છે. તેઓશ્રીનાં અથાગ પરિશ્રમથ સુરતમાં શ્રી વમાન આગમ મંદિર અને પાલીતાણામાં આગમ મંદિર સુ ંદર શૈલીથી બધાવવામાં આવ્યા હતા. તેમનાં અવસાનથી ભારતનાં સમસ્ત જૈન સમાજને
એક મહાન આચાર્ય મહારાજની ખોટ પડી છે.
For Private And Personal Use Only
આ સભા તરફથી તેમનાં વિદ્વાન શિષ્ય આચાય મહારાજશ્રી માણેકસાગરસૂરિજી મહારાજને અને સુર
તનાં શ્રી સંધ ઉપર તારથી દિલગીરી દર્શાવવામાં આવી હતી.
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
- ૦૦૦eos
overnoo૦૦
A થીચિંતામનિવાર્થનાથાય નમઃ | ॥ श्रीमद् विजयानंदसूरीश्वरजीपादपबेभ्यो नमः ॥ શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા–ભાવનગરને
પ૩ મા વર્ષને–
Re eeeeee
રિપોર્ટ.
(સંવત ૨૦૦૫ ના કારતક સુદ ૧ થી આશે વદિ ૩૦ સુધી.)
મુખ્ય સેક્રેટરીનું નિવેદન. માનવતા પરના સાહેબ, પ્રમુખશ્રી અને બંધુઓ,
દેવગુરુની કૃપાથી દિવસાદિવસ પ્રગતિમાન થતી અને પ્રતિષ્ઠા પામતી આ સભાને પક માં વર્ષને રિપોર્ટ, આવક, જાવક (હિસાબ) સર્વકાર્યવાહી આપની સમક્ષ રજુ કરતાં અને આનંદ થાય છે.
ખુશી થવા જેવું તે એ છે કે સભાની મળતો મેનેજીંગ કે જનરલ કોઈપણ મીટીંગમાં નવું નવું જાણવાનું મળતું હોવાથી અને સર્વને તેમાં રસ પડતે હોઈ તે તે મીટીંગમાં સભાસદ બધુઓની સારી સંખ્યામાં હાજરી અને સર્વને સદ્દભાવ જેવા હોવાથી મુખ્ય કાર્યવાહકોની કાર્યવાહી અને તેમની કર્તવ્યનિષ્ઠતા પર તે પ્રેમ અને વિશ્વાસ સૂચવે છે, સાથે સભાના દરેક કાર્ય માટે સર્વને સહકાર પણ સહજ જણાઈ આવે છે.
આગલા વર્ષોની કાર્યવાહી આ રીતે દર વર્ષે જેમ આપ જાણી શક્યા છે, તેમ જૈન સમાજની જાણ માટે રિપોર્ટ દ્વારા સભા પ્રકટ કરે છે, તેમ આ વર્ષની વહીવટ સંબંધી સર્વ કાર્યવાહી (હકીકત ) સભાની આવક, જાવક, ખર્ચ, સરવૈયું અને આવતા વર્ષના બજેટ સાથે આજે આપની પાસે રજુ કરીએ છીએ, જેથી તેમાં કાંઈ સુધારે વધારે કરવાની જરૂર જણાય અથવા આવતા વર્ષ માટે ભક્તિ, સેવા, આત્મકલ્યાણ અને સભાની વિશેષ પ્રગતિ, પ્રતિષ્ઠા, ગૌરવ માટે નવીન વિશેષ કાર્યો જે જે નવા શરૂ કરવા જેવા આપ જણાવશો તે આપ સર્વે બધુઓના સહકારવડે સભા જરૂર હાથ ધરશે.
For Private And Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જે સંસ્થા (સજા-મંડલ વગેરેમાંના) મુખ્ય કાર્યવાહ, પ્રમાણિક, કર્તવ્યનિક, સેવાભાવિ અને છેવટે વધારે નહિં તે એક જ સભાસદ તેને આત્મા બની ગયેલ હેય (આત્મા બનેલ સભ્ય તેને જ કહેવાય કે તે પ્રમાણિક હેવા સાથે સેવાભાવિ હેય) સાથે સભાસદ બંધુઓને કાર્યવાહકે પ્રત્યે સદ્દભાવ, સંપ (સંગઠ્ઠન) અને મળતી મીટીગમાં અરસપરસ નવા નવા વિચારોની આપલે થતી હેય, તેમજ સર્વ કાર્યવાહીને સંપૂર્ણ રિપોર્ટ પ્રમાણિકપણે પ્રગટ થતો હોય, સભાસદ બંધુઓને આત્મકલ્યાણના દેવ, ગુરુ, જ્ઞાનભક્તિ અને બીજા લાભો પ્રાપ્ત થતાં હોય, આર્થિક સ્થિતિ સલામતીવાળી (સહર) હેય તેવી જ સંસ્થા દરવર્ષે પ્રગતિશીલ થતાં તેની પ્રતિષ્ઠા અને ગૌરવની વૃદ્ધિ થતી જાય એ અનુભવસિદ્ધ હકીકત છે.
આ સભા પર મુખ્ય અને પ્રથમ જેમ ગુરુકૃપા છે, તેમ કાર્યવાહકે વગેરેને આત્મકલ્યાણ માટે જ પુરુષાર્થ છે; જેથી સર્વને આ સભા માટે ગૌરવ લેવા જેવું છે. સભાના કાર્યવાહકે પિતાની જવાબદારી બરાબર સમજી, ધર્મની મર્યાદામાં રહી વહીવટ કરવા સાથે જાહેરમાં તેની સર્વ કાર્યવાહીને રિપોર્ટ દ્વારા દર વર્ષે સમાજ પાસે મૂકે છે તેથી જ આ સભાની અભિવૃદ્ધિ થતી રહી છે.
કેઈપણ સભા કે સંસ્થાને હેટા ભાગે આર્થિક સહાય સમાજ પાસેથી મળતી હોવાથી તેવી સંસ્થાઓએ (તેના કાર્યવાહકે એ ) દર વર્ષે (કે બે ત્રણ વર્ષે તે જરૂરી સંસ્થાની સર્વ કાર્યવાહીને રિપોર્ટ, આર્થિક સ્થિતિ પ્રમાણિકપણે જો પ્રગટ કરે તે જ, તે સંસ્થા સમાજમાં વિશ્વાસપાત્ર ગણ્ય છે. તેથી જ આ સભાએ દર વર્ષની કાર્યવાહીને દર વર્ષે રિપેર્ટ સમાજની જાણ માટે શરૂઆતથી મૂકવાને પ્રબંધ કરેલ છે, બીજા સેવાના કાર્યો સાથે આ હકીકત પણ જરૂરી હેવાથી સભાની વિશેષ વિશેષ પ્રગતિ થતાં પ્રતિષ્ઠા વધતી જાય છે.
સ્થાપના–આ સભાની સ્થાપના સં. ૧૯૫ર ને બીજા જેઠ સુદ ૨ ના રોજ પ્રાતઃસ્મરણીય શ્રી વિજયાનંદસૂરીશ્વરજી (શ્રી આત્મારામજી) મહારાજના (સ્મરણ) ગુરુમતિ નિમિત્તે, તેઓશ્રી પૂજ્ય ગુરુદેવના સ્વર્ગવાસ પછી પચીશમે દિવસે મંગળમુહૂર્તમાં થયેલી છે જેને આજે પ૩ વર્ષ પૂરા થતાં ૫૪ મું વર્ષ ચાલે છે.
૧ ઉદ્દેશ-જૈન બંધુઓ અને બહેને ધર્મ સંબંધી ઉચ્ચ જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરે તેવા ઉપાય જવા, બને પ્રકારની કેળવણીની વૃદ્ધિ માટે સ્કોલરશીપ વગેરેથી યથાશક્તિ સહાય કરવા, પૂજ્ય પૂર્વાચાર્ય મહારાજે કૃત મૂળ-પ્રાકૃત-સંસ્કૃત ઉચ્ચ કક્ષાના વિવિધ સાહિત્યના પ્રકાશનો અને ઈતિહાસ, જીવનચરિત્ર અને કથા સાહિત્યના મૂળ અને સુંદર સચિત્ર શુદ્ધ અને સરલ અનુવાદ ગુજરાતી ભાષામાં કરાવી પ્રકટ કરી વ્હોળો પ્રચાર અને બને તેટલી ઉદારતાથી ભેટ આપવા, તેમજ જૈન સસ્તા સાહિત્યનું પ્રકાશન કરી ભેટ કે અ૫ કિંમતે આપી, જૈન ધર્મના મૂળભૂત સિદ્ધાંતે અને તેને ભારત માં બહોળો પ્રચાર કરવા, તેમજ વિવિધ સાહિત્યના હસ્તલિખિત પ્રત અને ઉપયોગી પ્રકાશનોને સંગ્રહ કરી એક જ્ઞાનમંદિર કરી, જ્ઞાનભક્તિ કરવા, ફી લાઈબ્રેરી(પુસ્તકાલય )વડે મફત વાંચન પૂરું પાડવા, દરવર્ષે જરૂરીયાતવાળા જૈન બંધુઓને રાહત આપવા અને પુણ્ય પ્રભાવક, દાનવીર વગેરે જેન બંધુઓને એગ્ય સત્કાર કરવા અને સાથે જ દેવગુરુતીર્થની પૂજા, યાત્રા, ભક્તિ કરી આત્મકલ્યાણ કરવાનું છે.
આ સભાનું સ્થાપન ખાસ ગુરુભક્તિ નિમિત્તે થયેલું છે તે આપ જાણો છે, હવે સ્થાપના પછી કેટલીક સ્થિતિ સ્થાપતા થયા પછી સભાના ઉદ્દેશ પ્રમાણે પ્રથમ ગુરુદેવના પરિવાર મંડળની આશા,
For Private And Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વડે અને તેઓશ્રીના કૃપ-વિદ્વતાના સહકાર અને જ્ઞાનવડે આજથી પાંત્રીશ વર્ષ પૂર્વે જ્ઞાનહાર સાહિત્ય સેવા-જ્ઞાન ભક્તિનું કાર્ય જ શ્રી પૂર્વાચાર્યો મહારાજાઓ રચિત મૂળ પ્રાકૃત સંસ્કૃત ગ્રંથરત્નના પ્રકાશન, હેળે પ્રચાર અને ઉદારતા પૂર્વક બહેળા પ્રમાણમાં ભેટના કાર્યની શરૂઆત સભા તરફથી કરવામાં આવી છે, જે હાલ પણ ગતિમાં જ છે અને રહેશે. અત્યાર સુધીમાં પ્રસિદ્ધ થયેલા પૂજ્ય પૂર્વાચાર્ય મહારાજાઓકૃત વિવિધ સાહિત્યના મૂળ પ્રાકૃત-સંસ્કૃત ગ્રંથ કુલ ૯૧ જે જે પ્રકટ થયા છે, તેમાંથી આપ સર્વે જાણીને ખુશી થશે કે મૂળ પ્રાકૃત સંસ્કૃત ગ્રંથ અને કેટલાક અનુવાદના ગ્રંથો સાધુ સાધ્વી મહારાજ, જ્ઞાનભંડાર, લાઈબ્રેરીઓ અને જેનાર વિદ્વાનને આ વર્ષની આખર સુધીમાં રા. 8 ૧૫૦) ને ભેટ અપાયેલા છે, જે કોઈપણ જૈન સંસ્થા કરી શકી હોય તે અમારા જાણવામાં નથી; જેથી જ્ઞાનભક્તિ, સાહિત્યનો ઉદ્ધાર, બહેળો પ્રચાર અને પઠન-પાઠનના કાર્યને અંગે આટલી મોટી રકમની સભાએ આપેલ ભેટ તે જ્ઞાનહાર, જ્ઞાનદાન હોઈ આપણે સર્વેને પરમ આનંદ થાય તે સ્વાભાવિક છે. અને આ કમ સંયોગે પ્રમાણે ચાલુ જ છે. આ તે માત્ર મૂળ ગ્રંથની હકીકત આપ પાસે રજુ કરી છે, પરંતુ જૈન તત્વજ્ઞાન, ઇતિહાસ, કથા, જીવનચરિત્ર વગેરે અનુવાદ ગુજરાતી ભાષામાં જેનું પ્રકાશન નિરંતર પ્રથમથી જ શરૂ છે, તે પ્રથે પેટ્રન સાહેબ, લાઈફમેમ્બર વગેરેને હજારો રૂપીયાના ભેટ આપવામાં આવ્યા છે તે રકમ જુદી છે. તે સંબંધી હકીકત આગળ પ૦ ૬ તથા ૭ માં આપવામાં આવેલી છે, તે જૈન બંધુઓને ખાસ વાંચવા નમ્ર સૂચના છે. મૂળ ગ્રંથમાં આગ, કલ્પસૂત્ર, વગેરે ટીકાઓ સહિત તેમજ અન્ય તત્વજ્ઞાન વગેરે સાહિત્યના ગ્રંથ પ્રગટ થયેલ છે, તે મૂળ ગ્રંથ અને અનુવાદે જેમ જેમ છપાય છે, જેનામાં હેય છે તે તે વખતે આત્માનંદ પ્રકાશમાં તેની જાહેર ખબર પણ આપવામાં આવે છે,
હાલ મૂળ ગ્રંથમાં બતકલ્પ છેલો છો ભાગ, ત્રિષષ્ઠિલાકાપુરુષ ચરિત્ર ૨-૩-૪ ત્રણ પર્વે છપાઈ ગયેલ છે. પ્રસ્તાવના બાકી છે જેથી તે થોડા વખતમાં પ્રકટ થશે, તેમજ જૈન ન્યાયને અપૂર્વ ગ્રંથ શ્રી દ્વાદશારાયચક જેની પ્રેસ કેપી તૈયાર થઈ ગઈ છે તે માટેની ઘણી હકીક્ત પ્રસ્તાવ રૂપે જૈન સમાજની સંક્ષિપ્ત જાણુ માટે આત્માનંદ પ્રકાશમાં આપવામાં આવે છે. જેની પ્રેસ કોપી ઘણા પરિશ્રમવડે સાક્ષરવર્ય શ્રી પુણ્યવિજયજી મહારાજે સંશોધન કરી તેને વિશેષ સંશોધન કરવા માટે આ શ્રી દ્વાદશાનિયચક નામે ન્યાયને મુખ્ય જૈન દર્શનનો ગ્રંથ છે તે ન્યાયનિષ્ણાત વિદ્વાન મુનિરાજ શ્રી જબવિજયજી મહારાજને સેપેલ છે, તેઓ સાહેબે પણું ઘણું જ પ્રયનવડે શોધી તૈયાર કર્યો છે થોડું કાર્ય બાકી રહેલ છે તે પૂર્ણ થતાં પ્રેસમાં છાપવા માટે આપવામાં આવશે. આ ગ્રંથ એ મહામુય ન્યાયને ગ્રંથરત્ન છે તે બંને મહાત્માએ જે પરિશ્રમ તે માટે સેવ્યો છે તે જૈન સમાજ પર જે તે ઉપકાર નથી અને તેનો જવાબ તે ભાવિ કાળ આપશે, અતિ પ્રશંસનીય નિવડશે.
આ સભાનું મૂળ સાહિત્ય પ્રકાશન ખાતું, પ્રચાર અને ઉદારતાપૂર્વનું ભેટ ખાતું જે ચાલે છે તેમાં પૂર્વાચાર્ય, મહાન પુરુ રચિત આગમે, તરવજ્ઞાન, ગણિત, નાટકે, કા વગેરે જે મૂળ ગ્રંથે પ્રાકૃત સંસ્કૃત ભાષામાં શ્રી આત્માનંદ સંસ્કૃત ગ્રંથમાળાના નામથી અંકિત છે અને ગુજરાતી શ્રી આત્માનંદ શતાબ્દિ સિરિઝ તે બંને પ્રકાશન ખાતાઓ સભાને વહીવટ કરવા સુપ્રત થયેલા છે, અને શ્રી જૈન આત્માનંદ ગ્રંથમાળા (જેમાં જૈન બંધુઓના નામથી સિરિઝ (ગ્રંથમાળા) પણ પ્રગટ થાય છે તેને સમાવેશ થાય છે તે તથા અન્ય જે અનુવાદ અંગે અનેક પ્રગટ થયા છે, થાય છે, તે સભાની માલીકીનું ખાતું છે.
For Private And Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ગુરુભક્તિ પછી આ શાનદ્ધાર-જ્ઞાનભક્તિ સાહિત્ય પ્રકાશન તેને બહેળા પ્રચાર વગેરે એવું ઉત્તમ કાર્ય છે કે જેના પઠન પાઠન, અભ્યાસથી આત્મકલ્યાણ સાધી શકાય, આત્મિક આનંદ ઉત્પન્ન થાય, સુસંરકારની વૃદ્ધિ થાય, તેમજ ગૃહના સંગારરૂપી એક સુંદર લાઈબ્રેરી તૈયાર થાય છે. આ જ્ઞાનભક્તિના કાર્ય માટે જૈન સમાજ તેમજ આપણા ધર્મગુરૂઓમાં પણ આ સભા માટે માન ઉત્પન્ન થયેલ છે જે આ જ્ઞાન ભક્તિના કાર્ય માટે કેટલીક વખત પ્રશંસાના પત્રો પણ સભાને મળે છે. આ જ્ઞાનહાર ભક્તિનું કાય આત્મકલ્યાણ માટે જ્ઞાનારાધના માટે અતિ ઉપયોગી જેમ છે તેમ અનુમોદનીય પ્રશંસનીય પણ છે.
સંપૂર્ણ સલામતીવાળી સભાની આર્થિક સ્થિતિ. આ સભા પાસે જે નાણાનું ભંડોળ છે તે ડેટા ભાગે સમાજ પાસેથી આવેલું હેઈ, કાર્યવાહી તે એના વહીવટી પ્રતિનિધિઓ હેવાથી જવાબદારી પણ છે, તેથી તેના ઉદ્દેશ પ્રમાણે અને આપનારની ઇચ્છા પ્રમાણે નિર્દોષ રીતે તેને સદુપયોગ કરવાનો હેવાથી, સમાજને વિશેષ વિશ્વાસ ઉત્પન્ન કરવા, તેને ટકાવી રાખવા અને તેના સંરક્ષણાર્થે અને ભવિષ્યમાં પણ ન જોખમાય, ઓછું ન થાય કે ન ગેરઉપયોગ થાય માટે આ સભાના નાણાં અત્યારસુધી સદ્ધર જામીનગીરીમાં (બેકામાં) રાખવામાં આવતા હતા, પરંતુ કાળપરિવર્તન અત્યારે એટલું બધું થયેલું છે કે ત્યાં કે બીજે સ્થળે સલામતીવાળી સ્થિતિ કાર્યવાહકોને નહિં લાગવાથી, ચાલતા વર્તમાન કાળને વિચાર કરી સભાની આર્થિક બાબતનું ભવિષ્યનું રક્ષણ અને સંપૂર્ણ સલામતીની ખાતર હાલ સભાની માલિકીની જેમ ત્રણ મકાને છે. જેની કિંમત પાછળ આપવામાં આવેલી છે તે સિવાય બેનામાં અને થોડી રકમ સદ્ધર બેન્કમાં રહે છે અને ભવિષ્યમાં જેમ જેમ આર્થિક સ્થિતિ વધતી જશે તેમ તેમ બને ત્યાં સુધી સ્થાવર મિલકતમાં અને સંરક્ષણવાળી જામીનગીરીમાં જ સભાના નાણું રોકવામાં આવશે. કેઈપણ જાહેર સંસ્થાએ દર વર્ષે કાર્યવાહીને જેમ રિપોર્ટ સમાજની જાણ માટે પ્રકટ કરવાની જરૂર હોય છે તેમ સમાજ પાસેથી કોઈપણ રીતે લીધેલ નાણુને શું વ્યય કર્યો છે તેવા નાણા કઈ અને કેવી સલામતીવાળી સ્થિતિમાં રોકેલ છે અને કેટલા નાણા સિલિક છે તે સ્પષ્ટ બતાવવું જ જોઈએ.
આ સભાને આર્થિક વહિવટ-વ્યય પણ સભાસદોને કે કોઈને પણ કોઈ રીતે દોષ ન લાગે એવી રીતે ચલાવવામાં આવે છે જેથી તેની દિવાસાનુદિવસ ઉન્નતિ થતી જાય છે.
બંધારણ,
(૧) પેટ્રન સાહેબ, (૨) પહેલા બીજા વર્ગના લાઈફ મેમ્બર અને (૪) વાર્ષિક સભાસદ મળી ચાર પ્રકારે છે. અને એક જ વખત રૂા. ૫૦૧) આપવાથી પેટ્રન સાહેબ, રૂા. ૧૦૧) આપવાથી માનવંતા પ્રથમ વર્ગના લાઈફ મેમ્બર, રૂ. ૫૧) આપવાથી બીજા વર્ગના લાઈફ મેમ્બર અને દર વર્ષે રૂ. ૫) આપવાથી વાર્ષિક સભાસદ તે તે પ્રકારના માનવંતા પદે નિયુક્ત કરવામાં આવે છે અને તેઓશ્રીના મુબારક નામે શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશમાં પ્રકટ કરવામાં આવે છે.
For Private And Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
*સ, ૨૦૦૫ ની સાલ સુધીમાં થયેલા ૪૫ પેટ્રન સાહેબાની નામાવલી,
૧ શેઠ સાહેબ ચંદુભાઈ સારાભાઈ માદી
૨૩ શેઠ સાહેબ શ્રી કાન્તિલાલ જેશીંગલાલ
ખી. એ.
શ્રી બબલદાસ કેશવલાલમાદી શ્રી ચંદ્રકાન્તભાઈ ઉજમશી શ્રી પુંજાભાઇ દીપચંદભાઇ શ્રી લક્ષ્મીચ' દુલ ભદાસ શ્રી કેશવલાલ લલ્લુભાઇ
૨૮
,,
૨૯ શાહુ ઓધવજી ધનજીભાઇ સેાલીસીટર ૬૦ શેઠ મણિલાલ વનમાલીદ્દાસ ખી. એ. ૩૧ શેઠ સાહેબ સારાભાઇ હડીસીંગ
૩૨
,,
ર્ રાવસાહેબ શેઠ શ્રી કાન્તિલાલ ઇશ્વરલાલ
જે. પી.
""
૩ શેઠ સાહેબ માણેક
*
""
૫
માણેકલાલ ચુનીલાલ જે પી. કાન્તિલાલ કારદાસ
ૐ
""
૭ રાવબહાદુર શેઠ શ્રી નાનજીભાઈ લધાભાઇ ૮ શેઠ સાહેબ ભાગીલાલભાઈ મગનલાલ શ્રી રતિલાલ વધ માન પદમશીભાઈ પ્રેમજી રમણીકભાઇ ભેગીલાલ
૯
,
૧૦ ૧૩ ૧૧ y
૧૩
૧૪
૧૫
૧૨ રોડ સાહેબ મેાહનલાલ તારાચંદ જે. પી. જાદવજી નરશીદાસ ત્રિભુવનદાસ દુર્લભદાસ ચદુલાલ ટી. શાહ જે પી. રમણિકલાલ નાનચંદ દુર્લભદાસ ઝવેરચંદ્ભ દલીચંદ્ર પુરૂષોતમદાસ વેારા ખાંતિલાલ અમરચંદભાઇ
૧૬
૧૭,,
૧૮ ,,
૧૯
""
૨૦ રાવમહાદુર શેઠશ્રી જીવતલાલ પ્રતાપશી શ્રી અમૃતલાલ કાળીદાસ
""
""
૫
આ વર્ષ આખર સુધીમાં કુલ ૬૫૬) માન્યવર સભાસદે છે.
""
www.kobatirth.org
,
જેચ'ભાઇ રતિલાલ વાડીલાલ
,,
૨૨ શેઠ સાહેબ ખુશાલદાસ ખેંગારભાઇ
૨૪
""
પ
,,
૨૬ ક
૨૭
.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
59
૩૩
૩૪
""
૩૫
,,
૩૬
,,
૩૭ મ્હેતા ગિરધરલાલ દીપચં કમળેજવાળા
૩૮ શેઠ પરમાણુ દદાસ નરશીદાસ
૩૯
લવજીભાઇ રાયચ
૪૦
પાના લલ્લુભાઇ
27
૪૧ શેઠ સાહેબ કસ્તુરભાઇ લાલભાઈ ૪૨ શેઠ પોાતમદાસ મનસુખલાલ ગાંધી
રમણલાલ દલસુખભાઇ કેશવલાલ જેચંદ
જમનાદાસ માનજીભાઇ ઝવેરી
For Private And Personal Use Only
વીચ'દ પાનાચંદ
હીરાલાલ અમૃતલાલ
તારવાળા
૪૩ મહેતા મનસુખલાલ દ્વીપચંદ કમળેજવાળા ૪૪ શેઠ છે.ટાલાલ મગનલાલ
૪૫ ,, માણેકચંદ પોપટલાલ થાનગઢવાળા
આ સભાની ઉત્તમ અને પ્રમાણિક કાયવાહી વહીવટ વગેરેની દર વર્ષે રિપેર્ટ દ્વારા પ્રકટ થતુ હોવાથી જૈન શ્રીમંત અને ાિન બંધુએ, ધર્માંવીરા, જૈન નરરત્ના, પ્રતિષ્ઠિત પુણ્યપ્રભાવક પુરૂષ આ સભાનું માનવંતુ પેટૂનપદ હાંશે ઢાંશે સ્વીકારે છે, તેઓશ્રીને આગલા ગુજરાતી અનુવાદના ગ્રંથા સિલિકમાં હાય તે ભેટ અપાય છે અને પ્રકટ થતાં નવા સાહિત્યના પ્રથા પણ ભેટ અપાય છે.
* ૨૦૦૬ની સાલમાં નવા પેટૂન સાહેબેાની થયેલી વૃદ્ધિ આવતા વર્ષના રિપેટ માં આપવામાં આવશે.
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જેને બહેને પણ આ સભામાં સભાસદ થઈ શકે તેવો પ્રબંધ પ્રથમથી જ કરેલે હેવાથી જેના બહેને પણ સભ્ય થયેલ છે, થાય છે; પરંતુ વિશેષ ખુશી થવા જેવું તે એ છે કે કેટલી બહેને એ વગર લખે, માગણી કરે અને વિશેષમાં ગ્રેજ્યુએટ બહેને પણ આ સભામાં સભાસદ થયેલ છે તે પણ સભાને ગૌરવને વિષય છે. વળી નવા નવા પુણ્યપ્રભાવક, દાનવીર, શ્રીમંત જૈન બંધુઓ આ સભાનું પેટ્રનપદ સ્વીકારી પિતાને આનંદ વ્યકત કરે છે, તેમજ તે રીતે નવા નવા લાઈફ મેમ્બરોની પણ દર માસે વૃદ્ધિ થતી જાય છે. અત્રે સિવાય બહાર ગામના જેન શ્રીસ, સંસ્થાઓ, બોડ ગે, લાઈબ્રેરીઓ, શાનભંડારો વગેરેની સભ્ય તરીકેની દિવાસાનુદિવસ વૃદ્ધિ થતી જાય છે.
આ વર્ષની આખર સુધીમાં ૪૫ પેટને, ૪૫, પ્રથમ વર્ગના લાઈફ મેમ્બર, ૧૨૫ બીજ વર્ગના લાઈફ મેમ્બરો, ૬ ત્રીજા વર્ગના લાઈફ મેમ્બર, (ત્રીજો વર્ગ કમી થયેલ છે) અને ૨૧ વાર્ષિક સભ્ય મળી કુલ ૬૫૬ સભાસદે છે. તે પછી, નવા સભાસદેના દાખલ થયેલા છે તેઓના નામે આવતા વર્ષના રિપોર્ટમાં જણાવવામાં આવશે. ( નવા થનારા સભાસદ બંધુઓના નામો તે તે વખતે શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ માસિકમાં દર મહિને આપવામાં આવે છે તે આપ સર્વને સુવિદિત છે).
આ સભામાં દર મહિને સભાસદોની અભિવૃદ્ધિ થવાના બીજા કાર્યો સાથે નીચે જણાવ્યા પ્રમાણે સભાનું સાહિત્ય પ્રકાશન, પ્રચાર અને થતાં અને થયેલાં દરેક સભાસદોને દર વર્ષે સુંદર ચિત્રો ક્યાઐતિહાસિક ગ્રંથ જેમાં મહાન પુરૂષ અને સતી આદર્શ સ્ત્રીઓના જીવનચરિત્રો અન્ય કથાઓ સાથે આવે છે. (તેવા ગ્રંથને) ભેટને લાભ બહેળા પ્રમાણમાં મળે છે જે નીચેની હકીકત વાંચવાથી જાણવામાં આવશે.
સભાનું સાહિત્ય પ્રકાશન-પ્રચાર-અને ઉદારતાપૂર્વકનું ભેટ ખાતુ. થયેલાં અને નવા થતાં સભાસદોને દર વર્ષે સુંદર ગ્રંથાને મળતો ભેટને લાભ -
આ સભા તરફથી શ્રી આત્માનંદ ગ્રંથમાલા (જેમાં જૈન બંધુઓના નામથી સિરિઝ ગ્રંથમાળા ) તથા અન્ય પ્રકટ થાય છે તેની જ આ હકીકત (અનુવાદ ગુજરાતી ભાષાંતરના ગ્રંથોનું પ્રકાશન-પ્રચાર અને સભાસદોને દર વર્ષે સચિત્ર સુંદર અનેક ગ્રંથને મળતે ભેટને લાભ તે હકીકત અત્રે આપીયે છીએ.
ઐતિહાસિક, કથા, જીવન ચરિત્ર અને તત્વજ્ઞાન વગેરે સાહિત્યના પૂર્વાચાર્ય મહારાજની કૃતિના અંશે જેમાં તીર્થકર ભગવતે, સવશાળી નરરત્ન, આદર્શ જેમાં સ્ત્રીરને અને સતી ચરિત્રે વગેરે વિષયના ગ્રંથનું ગુજરાતીમાં અનુવાદ કરાવી સચિત્ર સુંદર આ વર્ષની આખર સુધીમાં ૮૦) ગ્રંથ આ સભા તરફથી પ્રકટ થયેલા છે. આ ગુજરાતી ભાષામાં છપાયેલા તે સર્વ પ્રથે આ સભાના પદને સાહેબ અને લાઈફ મેમ્બરો જે ભેટ અત્યાર સુધીમાં અપાયેલા છે અને અપાય છે, તે પણ હજારે રૂપીયાની સંખ્યામાં અપાયેલાં છે. દાખલા તરીકે માત્ર સં. ૨૦૦૨ સં. ૨૦૦૭ સં. ૨૦ ૪ એ ત્રણ વર્ષોમાં શ્રી વાસુદેવ હિંદી, શ્રી શાંતિનાથ પ્રભુ ચરિત્ર વગેરે રૂા. ૪૫) ના પ્રથે પેટ્રન સાહેબ અને લાઈફ મેમ્બરો જે કે શુમારે ૬૦૦) બંધુ બહેન છે તેઓશ્રીને, તેમજ અમુક સંખ્યામાં પ્રકાશન સંસ્થાને બદલે, પૂજ્ય મુનિરાજાઓ, જ્ઞાનભંડારો અને જૈનેતર વિદ્વાનને ભેટ આપ્યા છે, જેની કિંમત રૂ. ૨૮૦૦૦) અઠ્ઠાવીશ હજાર રૂપિયા થાય છે. તે તે ત્રણ વર્ષો પહેલાંના વર્ષોમાં પણ ઉયરત રીતે ભેટ આપેલા અન્ય અંગેની કેટલી મહેદી કિમત થાય તે વાચકે એ વિચારવાનું છે.
For Private And Personal Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ખાવી ઉદાર રીતે અસાધારણ પ્રમાણમાં કઇપણ ન સંસ્થા પિતાના સભાસદો અને અન્યને બેટને લાભ આપી શકી નથી. અપાતાં સુંદર ભેટના પુસ્તકના પઠન-પાઠનથી જેમ આત્મકલ્યાણ સધાય છે, તેમ સભાસદ બંધુઓને વ્યવહાર અને વ્યાપારિક દૃષ્ટિએ પણ ઘણે હેટ સુંદર લાભ મળે છે. તેથી જ તે રીતે પણ દરમાસે નવા પેટ્રને સાહેબ અને લાઈફ મેમ્બરની વૃદ્ધિ થતી જાય છે. પરંતુ માત્ર નામ પ્રકટ કરવા પૂરતું જ નવા સભાસદોને માન આપવામાં આવતું નથી પરંતુ લાભ સાથેજ અપાય છે. સભાસદોને ભેટના માથાનો લાભ ઘણા વર્ષોથી શરૂ રાખે છે, અને દરેક વર્ષે નવા નવા ગ્રંથ ભેટ આપવામાં આવે છે. અને હજી સુધી કે વર્ષ ખાલી ગયું પણ નથી; જેથી કોઈપણ જૈન બંધુ કે બહેનેએ આ સભાના માનવંતા સભાસદનું પદ સ્વીકારી દર વર્ષે અપાતાં સુંદર ભેટના મંથને અને ઉદ્દેશમાં જણાવ્યા પ્રમાણે દેવ, ગુરૂ, જ્ઞાનભક્તિ અને તીર્થયાત્રા વગેરેને લાભ લેવા જેવું છે.
હવે આ સં. ૨૦૦૫ની સાલમાં શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુ ચરિત્ર અગીયાર હજાર બ્લેકપ્રમાણ વિદ્વાન શ્રી દેવભદ્રાચાર્ય મહારાજ રચિત પ્રાકૃત ભાષામાં હતો તેને ગુજરાતી અનુવાદ, પરમાત્માન જીવનના વિવિધ દર્શનીય અનેક પ્રસંગોના રંગીન આકર્ષક અનેક ફોટાઓ સાથે સુંદર ગુજરાતી અક્ષરોમાં ઉંચા કાગળ ઉપર છપાવી આકર્ષક મજબૂત રંગીન બાઈડીંગ કવરઝેકટ સાથે ઘણો મહેટો ખર્ચ કરી, અમારા માનવંતા પેટ્રન સાહેબ, માન્યવર લાઈફ મેમ્બરોને ( જેની કિંમત રૂા. ૧૩ ) છે તે અને મુનિમહારાજાએ, જેનેતર સાક્ષરો, વિદ્વાનો અને જ્ઞાનભંડારોને ભેટ આપવામાં આવેલ છે. જે સર્વને ભેટ આપતાં કુલ . દશ હજારની કિંમતના ગ્રંથ સભાએ માત્ર આ એકજ વર્ષમાં ભેટ આપેલ છે. આ સમામાં સભાસદે થનારને દરવર્ષે જ અવિચ્છિન્ન પણે જ ભેટને લાભ અપાય છે. સભાસદ થનાર બંધુઓને સામે આ રીતે ઉત્તમ લાભ પણ મળે છે.
આ શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુ ચરિત્રની સુંદરતા, અનુપમ ચરિત્ર સમય મમયના સુંદર ફોટાઓ અને રચના માટે અનેક વિદ્વાન મુનિરાજ વગેરે તરફથી પ્રશંસાના અનેક પત્ર સભાને મળ્યા છે, જે આત્માનંદ પ્રકાશમાં તે તે વખતે પ્રકટ થાય છે, અને બીજી સેવાઓ સાથે આ સાહિત્યની આ અનુપમ સેવાવડે પણ પ્રતિષ્ઠા-ગોરવ વધે છે જે સભાસદ, વાચકને સર્વને સુવિદિત છે.
છપાતાં સાહિત્યના (મૂળ તથા) અનુવાદના નવા ગ્રંથ.
સંવત ૨૦૦૬ ( આવતી સાલમાં છપાતાં સાહિત્યના નવા અનુવાદ ગ્રંથ શ્રી માણિકયદેવસૂરિ કૃત સંસ્કૃત ભાષામાં રચિત શ્રી દમયંતી ચરિત્ર ( લાયન ) સુમારે પાંચ હજાર પ્રમાણનો ગુજરાતી અનુવાદ સચિત્ર, ચારશે પાના તથા વિદ્વાન શ્રી વિજયકસ્તૂરસૂરિજી મહારાજત જેઓ ધાર્મિક, સામાજિક નૈતિક સર્વમાન્ય લેખોનો સંગ્રહ જેમાં છે જે “ જ્ઞાન પ્રદીપ ' ગ્રંથ બીજો ભાગ : ૪૦૦ પાનાને તથા શ્રી આદશ જૈન સ્ત્રીરત્નો સતી શીલવતી વગેરે આઠ વંદનીય મહાસતીઓના આગમમાંથી ઉદ્ભૂત કરી ગુજરાતી અનુવાદ કરાવી પુષ્પ તરીકે ખાસ બહેને માટે અનુકરણીય, મનનપૂર્વક વાંચતાં સ્ત્રીરત્ન થઈ શકે તેવો આદર્શ વાંચવા લાયક ચરિત્ર ગ્રંથ શુમારે ૪૦૦ પાનાને તથા જેને દર્શનનું સંક્ષિપ્ત સ્વરૂપ એ ચાર મંથે જેની કિંમત રૂ. ૧૩-૮-૦ સાડાતેર થશે. જેનું બાઈડીંગથતાં અમારા માનવંતા સભાસદોને નવા સભ્યો થનારને પણું આવતી શાલમાં ભેટ આપવાનાં છે. જેથી આ સભામાં સભ્ય ન હોય તેમણે સત્વરે સભાસદ થઈ આવા સુંદર ગ્રંથને લાભ જેમ બને તેમ વેળાસર લેવા સૂચના છે.
For Private And Personal Use Only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
(સં. ૨૦૦૭) શ્રી માનતુંગરિ વિદ્વાન આચાર્ય મહારાજશ્રુત સંસ્કૃત શ્રી શ્રેયાંસનાથ ચરિત્ર પાંચ હજાર શ્લોકપ્રમાણને ગુજરાતી અનુવાદ સચિત્ર છપાય છે, જેમાં પરમાત્માના વિસ્તૃત ચરિત્ર સાથે પ્રસંગને અનુસરતી બોધપ્રદ રસિક કથાઓ આવેલી છે, જેથી આ અનુપમ ચરિત્ર મનનપૂર્વક વાંચવાથી આત્મિક કયાણ પ્રાપ્ત થાય તેવું છે. જે ગ્રંથની સુંદર રીતે તૈયાર કરતાં શુમારે રૂા. ૭--૦ કિમત થશે સાથે “ શ્રી કથા રત્નકોષ " વિદ્વાન શ્રી દેવભદ્રાચાયત જેમાં સમકત્વના ગુણે, દેષો વગેરેનું સુંદર સરલ વિવેચન અને તેના ઉપર પચાસ ભાવવાહી સુંદર કથાઓ આવેલી છે. સમ્યકત્વનું આટલું સુંદર વિસ્તૃત સ્વરૂપ અને તેના ઉપરની આવી અસરકારક બોધપ્રદ કથાઓ આપી આચાર્ય મહારાજે તેની અદભૂત રચના કરી પ્રાણીઓ ઉપર મહાન ઉપકાર કરે છે તે ગ્રંથ શુમારે તેર હજાર લેકપ્રમાણ મૂળ પ્રાકૃત ભાષામાં રચેલ છે, તે અમેએ પ્રકટ કરેલ છે અને તેને ગુજરાતી અનુવાદને પ્રથમ ભાગ એ બંને પંથે છપાય છે. આ ગ્રંથની કિંમત રૂા. ૫-૦૦ સુમારે થશે મળી રૂા. ૧૨) ની કિંમતના ગ્રંથ માનવંતા સભાસદે ને સં ૨૦૦૦ ની સાલમાં ભેટ આપવા માટે છપાય છે. જેથી નવા સભાસદ થઈ જહદી સો કાઇએ સં. ૨૦૦૭ ની સાલન ભેટને લાભ લેવા જેવું છે.
ત્યારબાદ સં. ૨૦૦૮ ની સાલ માટે નિર્ણય થયેલ યોજના અને ભેટને લાભ. કથારત્નકોષ બીજો ભાગ સંપૂર્ણ તથા શ્રી સમપ્રભાચાર્ય મહારાજકૃત પ્રાકૃત ભાષામાં રચિત નવ હજાર બ્રેકપ્રમાણુને શ્રી સુમતિનાથપ્રભુ ચરિત્ર સચિત્ર સુંદર આકર્ષક રીતે સુંદર ગુજરાતી અનુવાદ સચિત્ર છપાશે. જે સુમારે પાંચશે પાનાનો આ ગ્રંથ તૈયાર થશે, બંને ગ્રંથની કિંમત સુમારે ચૌદ રૂપીયા થશે તે તેમજ આ વર્ષો દરમ્યાન સમાજમાંથી કોઈપણ જૈન બંધુની સાહિત્ય સેવા જ્ઞાનભક્તિ માટે કઈ નવીન મંચ પ્રકટ કરવા આર્થિક સહાય મળશે, તે તે નવીન ગ્રંથે છપાતાં તે પણ ઉપરોક્ત ગ્રંથ સાથે ભેટ અપાશે. આ રીતે સં. ૨૦૦૬, ૨૦૦૭ તથા સં. ૨૦૦૮ ત્રણ વર્ષ માટે અમારા માનવંતા સભાસદોને ભેટ આપવા માટે ગ્રંથની યોજના થઈ ગઈ છે. કોઈપણ સંસ્થા આ રીતે લાભ આપી શકતી નથી, જેથી આ સભામાં નવા સભાસદો થઈ દર વર્ષે અપાતાં જુદા જુદા સુંદર ભેટના અનેક પ્રથાને લાભ લેવા માટે પિતાનું મુબારક નામ પેટ્રન સાહેબ કે લાઈફ મેમ્બર તરીકે આપી આ રીતે અનેક સુંદર મંથન ભેટનો લાભ લેવા આમંત્રણ છે-નમ્ર સૂચના છે.
મૂળ પ્રાકૃત સંસ્કૃત ગ્રંથ-બૃહકપ છઠ્ઠો ભાગ જેની માત્ર પ્રસ્તાવના બાકી છે, તેમજ શ્રી ત્રિષછિલાકા પુરૂષચરિત્ર પર્વ ૨ થી ચાર સુધીના પર્વે પ્રત તથા બુકાકારે છપાઈ તૈયાર થઈ ગયેલ છે તેમજ શ્રી દ્વાદશાર નયચક સાર (ન્યાયને મુખ્ય ઉચ્ચ કેટીને ગ્રંથ) ની પ્રેસ કેપી તૈયાર થઈ ગયેલ છે તેનું સંશોધન કાર્ય તથા તેની વિશેષ સમજ માટે સાદતવાળા જૈન આગમે તથા જૈનેતર અન્ય ગ્રંથનું દહન કરી વિદ્વવયં સાક્ષર (આચાર્ય મહારાજ શ્રી વિજયસિદ્ધિસૂરીશ્વરજી મહારાજના સુપ્રશિષ્ય ) શ્રી જખ્ખવિજયજી મહારાજના તે માટેના વિદ્વતાભરેલા લેખો શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશમાં આવે છે તે હવે પછી છાપવા માટે પ્રેસમાં મુકવામાં આવશે. મૂળ ગ્રંથે ૯૧) અને અનુવાદના ચં ૮૩) મળી અત્યાર સુધીમાં કુલ ૧૭૪) ગ્રંથ પ્રકટ કરેલા છે.
પ્રકાશન
ઉપરોક્ત વર્તમાનકાલીન પ્રકાશન માટેનું વિવેચન કર્યા બાદ હવે આવા સુંદર ગ્રંથ માટે ખાસ આભારપૂર્ણ હકીકત જણાવવા રજા લયે છીએ.
For Private And Personal Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જૈન સમાજમાં વિદ્વાન, સાક્ષરાતમાં અને સાહિત્યકાર તરીકે પ્રશંસાપાત્ર થયેલા આપણું ગુરુદેવ શ્રીમાન પૂણ્યવિજયજી મહારાજ કે જેમની અપૂર્વ કૃપા આ સભા ઉપર હેવાથી સભાના મૂલ પ્રાકૃત, સંસ્કૃત, મંથનું સાહિત્ય જે સભા તરફથી પ્રકાશન થાય છે, તેમાં સંશોધન કાર્ય એટલું બધું સત્ય અને સુંદર કરી સભાને સુપ્રત કરે છે કે જેથી આ સભા તેઓશ્રીની આભારી હેવા સાથે જૈન સમાજ ઉપર પણ તે પ્રકાશન થતાં જે તે ઉપકાર નથી. સેંકડે વર્ષ પછી પણ તે ગુરૂદેવને સમાજ યાદ કરશે અને તે સાહિત્ય ગ્રંથો પણ જવાબ આપશે. હાલ પાટણ શ્રી હેમચંદ્રાચાર્ય જ્ઞાનમંદિરમાંના આગમ-પંચાંગી વગેરેનું સંશોધનનું મહદ્કાર્ય પૂજ્ય ગુરૂશ્રી પુણ્યવિજયજી મહારાજને ત્યાંના શ્રીસંઘે વિનંતિ સાથે સંપ્યું છે, તે પણ ભવિષ્યમાં જવાબ આપશે. આટલું ભગીરથ કાર્ય હાથમાં હેવા છતાં આ સભાનું સંશોધન કાર્ય સાથે જ ચાલુ છે અને નવા નવા તત્વજ્ઞાન, ચરિત્ર, ન્યાયના સાહિત્ય ગ્રંથો એક પછી એક સંશોધન કરી સભાને કૃપાની રાહે સુપ્રત કરે છે. અનુવાદના ગ્રંથોમાં પણ સભા તેમની આજ્ઞાધીન સલાહ લે છે, તેથી જ સભાની પ્રગતિ અને પ્રતિષ્ઠામાં વિશેષ વૃદ્ધિ થતી જાય છે. તેઓ સાહેબના દાદાગુરુ શાંતમૂર્તિ શ્રી પ્રવર્તક શ્રી કાન્તિવિજયજી મહારાજ અને તેઓ સાહેબના પૂજ્ય વિદ્વાન ગુરૂદેવ શ્રી ચતુરવિજયજી મહારાજની કૃપા આ સમા ઉપર પ્રથમથી જ હતી. સાહિત્યસંશોધક અને પ્રકાશનની શરૂઆત પણ તેઓશ્રીની કૃપાવડે જ ઘણું વર્ષોથી શરૂ થયેલ છે, છતાં પૂજ્ય શ્રી પુણ્યવિજયજી મહારાજ વંશપરંપરાગત ગુરૂભક્તિ અને સાહિત્ય સેવાને વાર લઈ રહ્યા છે. જેથી સભા નિરંતરને માટે તેઓશ્રીનો જેટલો આભાર માને તેટલે ઓછો છે.
આચાર્યશ્રી વિજય કસ્તુરસુરિ મહારાજની કૃપા સભા ઉપર છે, તેઓશ્રીના ઉચ્ચ કક્ષાના આવતા લેબેથી “આત્માનંદ પ્રકાશ”ની પ્રતિષ્ઠા વધી છે જેથી તેઓશ્રીને આભાર માનવામાં આવે છે.
આચાર્યદેવ શ્રી વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજી મહારાજની હાલ વૃદ્ધાવસ્થા થયેલ હોવા છતાં કૃપાદ્રષ્ટિ સભા ઉપર ચાલુ છે.
આ સર્વ પ્રકાશને માટે પૂજ્ય મુનિ મહારાજે, જૈન જૈનેતર વિદ્વાને, સાક્ષરે અને સાહિત્યકાર, પરદેશી દર્શન શાસ્ત્રના અભ્યાસીઓએ સભાની મુલાકાત લઇ, તપાસી આનંદ વ્યક્ત કર્યો છે.
સસ્તા સાહિત્યની યોજના પ્રબંધ અને શરૂ થયેલી કાર્યવાહી. ગુરુદેવની કૃપાથી સભાસદનું સંગઠ્ઠન છે, કાર્યવાહકે સેવાભાવિ હવા સાથે પ્રમાણિક વહીવટ, હેવાથી સમાજ જેમ વિશ્વાસ ધરાવે છે, તેમ પ્રતિષ્ઠા વધતી જતી હોવાથી સભાના એક પછી એક ઉદ્દેશેની શરૂઆત, પ્રબંધ, યોજના અને તે કાર્ય પણ શરૂ થઈ જાય છે અને નવા નવા મનોરથની વિચાર અને ચિંતવવાની શરૂઆત થાય છે. આજે અમે જે હકીકત રજુ કરીએ છીએ તે સભાના ઉદ્દેશેમાંથી એક સસ્તા સાહિત્ય સંબંધી છે. તેની શરૂઆત આ વર્ષથી થઈ ગઈ છે. રાવબહાદુર શેઠ શ્રી જીવતલાલભાઈ પ્રતાપશી અને સ્વર્ગસ્થ શેઠ શ્રી શાંતિલાલ ખેતશીભાઈના સ્ટી સાહેબ તરફથી સ્વર્ગસ્થ શેઠ શ્રી શાંતિલાલ ખેતશીભાઈના ટ્રસ્ટ ફંડમાંથી દર વર્ષ દશ હજાર રૂપીઆ શ્રો જૈન સસ્તા સાહિત્યનું પ્રકાશન અને હેળો પ્રચાર કરવા વગેરે માટે નિર્ણય થતાં આ વર્ષને માટે દશ હજાર રૂપીઆ સભાને સુપ્રત કરવામાં આવ્યા છે, જે દશ વર્ષીય યોજના તે પ્રમાણે થયેલ છે, જે માટે સભાએ નીમેલ કમીટી અને શેઠ જીવતલાલભાઈ અને શેઠ શાંતિદાસભાઈના ટ્રસ્ટીઓ મળીને તેના ધારાધોરણે શરત વગેરે નક્કી કરેલ છે.
For Private And Personal Use Only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જેમાં પ્રથમ નિબંધ “જેને અનેકાન્તવાદ ધમ” એ વિષય ઉપર લખી મોકલવા સભા તરફથી વિધાન મુનિ મહારાજાએ, જેને જોતર વિધાનને આમંત્રણ આપવામાં આવ્યા હતા, જેમાં હાવાનિવાસી મીયત હરિસત્ય ભટ્ટાચાર્ય એમ. એ.ને નિબંધ નક્કી કરાયેલ મુદતની અંદર આવતાં પરિક્ષક કમીટીએ તેમને નિબંધ સર્વ શ્રેષ્ઠ હરાવ્યાથી તેમને રૂ. ૪૦૦) પુરસ્કાર આપવાનો ઠરાવ થયેલ છે, તેમજ તે સંબંધી આવેલ નિબંધ મોકલનાર બીજી ચાર વ્યક્તિઓ દરેકને રૂ. પચાશ પચાશ આપવાનો નિર્ણય થયેલ છે.
બીજે નિબંધ તે જ વર્ષની વેજના પ્રમાણે “ શ્રી નમસ્કાર મહામંત્ર” આ સભાએ નિયુક્ત રિલ કમીટી અને શ્રી જીવતલાલભાઈ અને સ્વર્ગસ્થ શેઠશ્રી શાંતિલાલ ખેતશીભાઇના ટ્રસ્ટીઓએ મળી નકી કરેલ છે જેના આમંત્રણો મુનિ મહારાજાઓ અને જેને જેનેતર બંધુઓ વગેરેને મોકલવાને પ્રબંધ થયેલ છે. જે હકીકત વિશેષથી આવતા વર્ષના રિપિટ માં આવશે.
જ્ઞાનમંદિર–આ સભા પાસે હસ્તલિખિત તેમજ છાપેલી વિવિધ સાહિત્ય, આગમે અનેક વિષયેની પ્રતિ કુળ ર૯૦૬ ની સંખ્યા છે, તેનું વિશેષ સંરક્ષણ થવા માટે એક મકાન સભાના મકાનની પડખેનું લેવામાં આવેલ છે, તેને ફાયર પ્રફ નવેસરથી તૈયાર કરવાનું છે, જે હકીકત અગાઉ જણાવેલ છે. પ્રાતઃસ્મરણીય પ્રવર્તકજી મહારાજ શ્રી કાન્તિવિજયજી મહારાજશ્રીને આ સભા ઉપર મહ૬ ઉપકાર છે જેથી તેઓશ્રીના મરણાર્થે તે મહાપુરૂષનું નામ જ્ઞાનમંદિર સાથે જોડવાને સભાએ ઠરાવ કરેલ છે. ગુરપાથી તે જ્ઞાનમંદિર તૈયાર થયે એક ભવ્ય પૂજનીય જ્ઞાનમંદિર બનશે.
શ્રી આત્મારામજી જૈન લાઇબ્રેરીના પુસ્તકે વર્ગ ૧ લે. જનધર્મના પુસ્તકે (છાપેલાં)
३०७५
કિંમત રૂ. ૪૫-૪-૫-૦ વર્ગ ૧ લેબ , પ્રત (4)
૮૭૦
૧૩૪૭-૧૫વર્ગ ૨ જો છાપેલા આમ
૧૬૪૩-૧૦વર્ગ : જે શ્રી ભક્તિવિજયજી ભંડાર લખેલી પ્રતિ ૧૩૨૫)
શ્રી લબ્ધિવિજયજી ભંડાર છે ૨૧૦ > અમૂહય કુલ ૧૭૭૬) સભાની પ્રત
૨૦૧] આ વર્ગ અમૂલ્ય હોવાથી કિંમત લખી નથી. વર્ગ ૪ થે સંસ્કૃત ગ્રંથ
૪૭૬
૧૫૨૭-૧૨-૦ વર્ગ ૫ મે નેવેલ નીતિના પંથે
૫૦૫
૫૨૮૬-૮વર્ગ ૬ છે અંગ્રેજી ગ્રંથ વગ ૭ મો માસિક ફાઈલ
૫૦ ૫
૧૨૭૬-૮વર્ગ ૮ મે હિન્દી ગ્ર વર્ગ ૯ મે બાલ વિભાગ. બુકે
૨૭૭
૧૪૦૧૦૦ બુકે ૧૧ર૮૬ રૂા. ૧૭૦ec-૧૧-૦
૩૨૧
For Private And Personal Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ગઈ સાલ પુસ્તક ૧૦૭૪૯ રૂ ૧૬૦૫૯-ર-૬ ના હતા. આ સાલમાં નવા પુસ્તકો વધતા પુસ્તક ૧૧૨૮૬ ૧૭૦૭૭–૧૧–૦ કિંમતના છે.
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ-સુડતાલીશ વર્ષથી નિયમિત રીતે દર મહિને પ્રકટ થાય છે. તેની અગીયારસ ઉપરાંત કેપીયો છપાય છે. ગ્રાહકોને જાય છે. લડાઈ દરમ્યાન અને હજુ સુધી કાગળ, છાપકામ વગેરે તેના લગતા સાહિત્યની સખત મોંધવારીને લઈને પ્રથમ જે લવાજમ હતું. (૩-) તેથી ખોટ આવતાં સોંઘવારી થતાં સુધી માત્ર વાર્ષિક ૩ ) ત્રણ, હાલ કિંમત રાખવામાં આવી છે. વિદ્વાન મુનિ મહારાજા અને જેને સાક્ષર બંધુઓના સામાજિક, ઐતિહાસિક, તત્વજ્ઞાનના ઉચ્ચ કક્ષાના લેખે અને કવિતાવડે વાચકેની પ્રશંસા પામેલ છે. છપાવતાં તૂટો પડતો હોવા છતાં સમાજ પાસે બેટ પુરી કરવા ઉધરાણું કર્યું નથી.
મળેલા ફડે–આ સભાએ સભાસદો વગેરેવડે કરેલું પ્રાતઃસ્મરણીય શ્રી કાન્તિવિજયજી મહારાજ સ્મારક કેળવણું ફંડ ( જેમાં હજી કેટલાક સભ્યની રકમ ભરાવાની છે ) તેને વ્યાજમાંથી સભાએ કરેલ ઠરાવ મુજબ તેઓ સાહેબની સ્વર્ગવાસ તીથી અશા સુદ ૧૦ ના રોજ જાહેર મેળાવડે કરી મેટ્રિકની પરીક્ષામાં પ્રથમ નંબરે પાસ થાય તેને સુવર્ણ પદક સભા તરફથી, તેમજ બીજે નંબરે પાસ થાય તેને રૌપદક શેઠ દેવચંદ દામજીના તરફથી આવેલી રકમના વ્યાજમાંથી આપવાને ઠરાવ કરવામાં આવે છે, તેને અમલ આવતા વર્ષથી કરવામાં આવશે, અને શ્રી મૂળચંદભાઇ સ્મારક કેળવણી ફંડ, બાબુ પ્રતાપચંદજી ગુલાબચંદજી કેળવણી ફંડના વ્યાજમાંથી તેમજ સભાના પિતાના તરફથી બંને પ્રકારની કેળવણીની ઉત્તેજન અર્થે, એલરશીપ, બુકે વગેરે જેને વિદ્યાથીઓને દરવર્ષે આપવામાં આવે છે, તેમજ તે સિવાય રૂ. ૨૦) શ્રી વૃદિચંદ્રજી સામાય શાળાને અને રે ૧૨૫) શ્રી ઉજમબાઈ જૈન કન્યાશાળાને ધાર્મિક શિક્ષણના ઉત્તેજનાથે દર વર્ષે અપાય છે, અને તેને વહીવટ પણ સભા કરે છે.
જૈન બંધુઓ માટેનું રાહત ફડ-બી ડીદાસ ધરમચંદ જૈન બંધુઓ માટે રાહત ફંડ તથા રાષ્ટ્રીય મહત્સવ દિનની ખુશાલી નિમિતે સભાએ જુદી મૂકેલ એક રકમના વ્યાજમાંથી બને. માંથી જરૂરીયાતવાળા બંધુઓને રાહત અપાય છે.
મહેસૂ–આ સભાને વાર્ષિક મહેસવ દિન-રા હઠીસંગભાઈ ઝવેરચંદે પિતાની હયાતિમાં આપેલ એક રામનું યાજ સભા, અને પોતે કહી ગયેલ બાકીની રકમનું વ્યાજ તેમના ધર્મપત્ની શ્રી હેમકવર બહેન દર વર્ષે જેઠ સુદ ૨ (સભા સ્થાપના દિન) શ્રી તળાજા તીર્થ” ઉજવવા નિમિત્તે આપે છે, (વોરા હઠીસંગભાઈએ આપવાની કહેલ રકમ હવે પછી આપવા તેમના ધર્મપત્નીએ કહેલ છે. જણાવે છે) તે વડે દર વર્ષે સભા ઉજવે છે તેથી આ રીતે દર વર્ષે તે તીર્થની યાત્રા, દેવર ભકિત, વગેરેને લાભ સભાસદો લેતા લેવાથી આત્મકલ્યાણની વૃદ્ધિ થાય છે.
આનંદ મેળાપ–દર બેસતું વર્ષે આ સભાના પ્રમુખ શેઠ શ્રીયુત ગુલાબચંદ આણંદજીએ આપેલી રામના વ્યાજમાંથી સભાસદોને દુધપાટ અપાય છે, અને મેમ્બર તરફથી પ્રથમ રાનપૂજન પણ થાય છે.
For Private And Personal Use Only
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ર
જ્ઞાનપૂજન-કારતક સુદ પાંચમના રોજ જ્ઞાન પધરાવી પૂજન કરી જ્ઞાનકિત કરવામાં
આવે છે.
દેવગુરુભકિત અને ગુરૂજય તિ—પ્રાતઃસ્મરણીય શ્રી આત્મારામજી મહારાજની જન્મતિથિ ચૈત્ર સુદ ૧ નારાજ હોવાથી શ્રી ગુરૂદેવની જન્મજય ંતિ દર વર્ષે સભાસદે શ્રી પવિત્ર શત્રુંજય તીર્થે જ, વિવિધ પૂષ ભણાવી તથા શ્રી આદિનાથ પ્રભુ, શ્રી પુંડરિકજી તથા ગુરૂશ્રીની આંગી રચવા સાથે સભાસદનું સ્વામીવાત્સલ્ય દર વર્ષે ત્યાં કરવામાં આવે છે. સભા માટે આ એક અપૂર્વ ભકિતદિન છે. આ ગુરૂભકિતના ઉત્તમ કાર્ય માટે ગુરૂભકત ઉદારદીલ શેઠ સકરચંદભાઇ મોતીલાલ મૂળજીએ એક રકમ સભાને સુપ્રત કરી છે, જેના વ્યાજમાંથી ખય થાય છે. એ રીતે શ્રી શત્રુંજય પવિત્ર તી તથા શ્રી તાલધ્વજગિરિ તીર્થં એ તીર્થોની યાત્રાનેા સર્વ સભાસદોને દર વર્ષે અપૂર્વ` લાભ દેવગુરૂભકિત સાથે મળે છે.
દર વર્ષે માગશર વદી ૬ ના રોજ પ્રાત:સ્મરણીય શ્રી મૂળચજી મહારાજની તેમજ આસા શુદ્ધિ ૧૦ ના રાજ તેઓશ્રીના સુશિષ્ય શાંતમૂર્ત્તિ પરમકૃપાળુ શ્રી વિજયકમલસૂરીશ્વરજી મહારાજની સ્વર્ગવાસ જયંતિ માટે થયેલા કુંડાના વ્યાજમાંથી ઉપરાત રીતે દેવગુરુભકિત વગેરેથી અત્રે જયંતિ ઉજવાય છે. આ સભાનુ ધન્યભાગ્ય છે કે ગુરુભકિતના આવા પ્રસંગા સાંપડ્યા છે.
ઉપરાંકત કાર્યવાહી જોઇ, જાણી સભાના કોઇપણ કાર્યામાં:-જ્ઞાનાહાર-સાહિત્ય પ્રકાશન, પ્રચાર, ગુરૂભકિત,-કેળવણી ઉત્તેજન તેવા અન્ય સબળા કાર્યમાં આર્થિક સહાય આપનાર તેમજ આ સભામાં થયેલા અને થતાં સર્વ સભાસદ બધુ પણ આવા આત્મકલ્યાણુ સાધવાના ઉત્તમ કાર્યાંના ભાગીદાર બને છે.
મીટિંગાના અહેવાલ.
( સ. ૨૦૦૫ )
મેનેજીંગ કમિટી પડેલી:—૧ કારતક સુદી ૧૭ ને રવિવાર તા. ૧૪-૧૧-૪૮
પ્રમુખશ્રીની તખીયત ખરાબર નહિ હોવાથી મિટીંગનું કામકાજ આવતી મિટીંગ ઉપર મુલત્વી રાખવામાં આવ્યું હતું.
મેનેજીંગ કમિટી બીજીઃ—૨ માગસર સુદી ૫ ને રવિવાર તા. ૫-૧૨-૪૮
( ૧ ) સ. ૨૦૦૪ ની સાલના આવક જાવકના હિસાબ તથા સરવૈયું વાંચી સંભળાવવામ. આવ્યું હતુ' અને તે પસાર કરવામાં આવ્યું હતું. (૨) સ', ૨૦૦૫ ની સાલનું ખજેટ મજુર કરવામાં આવ્યું હતું. ( ૩ ) રાવબહાદુર શેઠ સાહેબ જીવતલાલભાઇવાલી સસ્તા સાહિત્યની મૈાજના સંબધી શરતો સાઁબધી શ્રી ક્રુતેડચંદ ઝવેરભાઇને પત્ર વાંચવામાં આવ્યા અને તેને નિણૅય કરવાનુ ખીજી મિટીંગ પર મુલતી રાખવામાં આવ્યુ.
For Private And Personal Use Only
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
હ
જનરલ મિટીંગ પહેલી – માગસર સુદી ૧૦ ને શનિવાર તા. ૧ર-૧૨-જા
(૧) સભાનાં મુખ્ય સેક્રેટરી ભાઈશ્રી વલ્લભદાસે સભાને વાર્ષિક અહેવાલ રજુ કરતાં સભાની વધતી જતી પ્રગતિ તથા વિકાસ સંબંધી સુંદર વિવેચન કર્યું હતું.
(૨) પ્રમુખ સાહેબે સં. ૨૦૦૪ ની સાલને હિસાબ, સરવૈયું વાંચી સંભળાવ્યું હતું અને તે પસાર કરવામાં આવ્યું તેમજ (૩) સં. ૨૦૦૫ની સાલનું બજેટ મંજુર કરવામાં આવ્યું હતું. અને (૪) હિસાબ, રિપેટ છપાવવાનું પણ મંજુર કરવામાં આવ્યું હતું.
મેનેજીંગ કમિટી ત્રીજી-૩. માગસર વદી ૭ ને બુધવાર તા. ૨૨-૧ર-૪૮.
(૧) ભાઇ શ્રી વલ્લભદાસને ત્યાં બે પુત્રને જન્મ થયો અને તરતજ અભાવ થતાં સભાએ દિલગિરી દર્શાવી; અને તેમના આત્માની શાંતિ ઈરછી હતી.
(૩) રાવબહાદુર શેઠ સાહેબ જીવતલાલભાઈ પ્રતાપશી તથા સ્વ. શેઠ શ્રી શાંતિદાસ ખેતશી સસ્તા સાહિત્ય ગ્રંથમાળા માટે તેઓશ્રી તરફથી અપાતી આર્થિક સહાય વડે પ્રકાશન કરવાની મંથમાળાને અંગે આજદિન સુધી ચાલેલા પત્રવ્યવહારની નોંધ લેવામાં આવી અને પ્રકાશન અંગેનું કામકાજ શરૂ કરવા માટે નીચે મુજબ ત્રણ સભ્યોની પેટા કમિટિ નીમવામાં આવી.
(૧) પ્રોફેસર સાહેબ ખીમચંદભાઈ ચાંપશી શાહ. M. A. (૨) વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદાસ ગાંધી (૩) શાહ વિઠ્ઠલદાસ મૂળચંદ B. A.
આ કમિટીને પિતાને જરૂર લાગે ત્યારે સભામાંથી અથવા તે સભાની બહારનાં ગૃહસ્થમાંથી બે હથેને કોઓપ્ટ કરવાની સત્તા આપવામાં આવી.
મેનેજીંગ કમિટી ચેથી ૪-માઠ વદ ૦)) ને રવિવાર તા. ૨૭-૨-૪૯
(૧) હજી સુધી છાપકામની સખ્ત મેઘવારી ચાલુ હોવાથી (અનુવાદ ગ્રંથમાળા) સીરીઝની બાબતમાં હવેથી રૂા. ૪૦૦૦) રૂપીયા ચાર હજાર લેવાનું ઠરાવ્યું.
(૨) સભાના પેટન સાહેબ શેઠ શ્રી મોહનલાલભાઈ તારાચંદને ભારત સરકારે જે. પી. અને આનરરી માજીસ્ટ્રેટની માનવંતી પદવી આપી જેથી માનપત્ર આપવા નક્કી કર્યું.
ઉપરોક્ત ઠરાવ પ્રમાણે (સં. ૨૦૦૫ ના) ફાગણ વદી ૧ મંગળવાર તા. ૧૫-૩-૪૯ નાં રોજ રા. ર. શેઠ ભેગીલાલભાઈ મગનલાલના પ્રમુખપણું નીચે શેઠ મોહનલાલભાઈ તારાચંદને સભાના મકાનમાં માનપત્ર આપવામાં આવ્યું હતું. જેના જવાબમાં શેઠ મોહનલાલભાઈએ સભાને આભાર માનવા સાથે શ્રી કાનિવિજ્યજી જ્ઞાનમંદિર બનાવવા જ્ઞાન ભક્તિ નિમિત્તે રૂા. પ૦૦૦) પાંચ હજાર સભાને આપવા ઉદારતા બતાવી હતી; જેથી ( શ્રી જૈન આત્માનંદ સભામાં ત્રીજે માળે જે શેઠ ભોગીલાલ લેકચર હેલ છે તેવી રીતે) સભાના ઉત્તરાદા મકાનને શ્રી કાતિવિજયજી જ્ઞાનમંદિર કરવા ફાયર મુફ રીતે બંધાવવાનું છે, તે મકાનના ત્રીજા માળના હેલને “ શ્રી મોહનલાલભાઈ સાહિત્ય હેલ” એમ નામ આપવું તથા ત્યાં શેઠ મોહનલાલભાઇને ઓઇલ પેઈન્ટીંગ ફેટે કાયમ રાખવો અને નામા
For Private And Personal Use Only
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ધિકરણ માટે મેળાવડા કરી તે કાર્યો કરવાં એ રીતે સભાએ ઠરાવ કર્યાં હતા. તે જ્ઞાનમ ંદિર ચણાવવાતુ આવતા વર્ષે શરૂ કરવું.
(૩) સભાના મકાનમાંથી ઘેાડની ચેરી થઇ તેની વિગત જાહેર કરવામાં આવી, મેનેજીંગ કમિટી પાંચમી પ—જેઠ વદી ૪ ને મંગળવાર તા. ૧૪-૬-૪૯,
( ૧ ) રાવબહાદુર શેઠે જીવતલાલભાઇ પ્રતાપથી તથા સ્વ. શેઠ શાંતિદાસ ખેતથીનાં ટૂટ માંથી જે સસ્તુ સાહિત્ય પ્રકાશન કરવાનુ છે તે માટે ગયા વર્ષમાં તા. ૨૯-૨-૪૮ના રાજ જે કમિટી નીમવામાં આવી છે તે કમિટી સસ્તા સાહિત્ય કાર્ય માટે કાયમ રાખવી એમ ઠરાવ્યું. (૨) સભાનાં સ્ટાફ્નાં નાકરાનેા પગાર વધારવામાં આન્યા.
મેનેજીંગ કમિટી છઠ્ઠો !—જેઠ વદી •)) તે રવિવાર તા. ૨૬-૬-૪૯
( ૧ ) પરમ પૂજ્ય મુનિરાજ શ્રી પુણ્યવિજયજી મહારાજે સમય અને શાસ્ત્રને અનુસરીને શ્રી કાવી તીથ'માં જે ભાગવતી દીક્ષા આપી છે તે માટે આનંદ વ્યક્ત કરી અનુમોદના કરવામાં આવી.
( ૨ ) સભાના ઉપપ્રમુખ શ્રીયુત્ પ્રેફેસર સાહેબ ખીમચંદભાઇ શાહની સૌરાષ્ટ્ર સરકારે કેલવણી વિભાગનાં ઉચ્ચ અધિકારી તરીકે નીમણુંક કરી છે તે માટે સભા તરફથી જનરલ મેળાવડા કરીને તેમને અભિનદન આપવાના ઠરાવ કરવામાં આથૈ.
( ૩ ) પૂજ્ય પ્રવર્ત્તક શ્રી કાન્તિવિજયજી મહારાજ સ્મારકમાંથી ઇનામ આપવાના નિર્ણય પ્રોફેસર ખીમચંદભાઈને સાંપાયેલ ડાવાથી તેમની સાથે રાજકાટ પત્રવ્યવહાર કરી નિણ્ય કરવા ઠરાખ્યું.
મેનેજીંગ કમિટી સાતમીઃ— ઃ—અશાઢ વદી ૪ તે ગુરૂવાર તા. ૧૪-૭-૪
( ૧ ) શ્રી જૈન સસ્તા સાહિત્ય પહેલા વર્ષોંની યાજના માટે પ્રથમ વર્ષી માટે રૂ।. દશ હજાર મળી ગયેલ હાવાથી તેનુ ક્રાઞ પરસ્પર થયેલી શરત મુજબ વહેલી તકે શરૂ કરવા માટે તે માટે નીમાયેલ સબકમિટી ભલામણ કરવામાં આવી.
( ૨ ) શ્રી જૈન સરતા સાહિત્યવાળી યેાજનામાં શ્રીયુત્ ફતેહદભાઈએ શ્રમ લઈ જે ફ્રા આપ્યા છે તેના માટે આભાર માનવામાં આષા,
(૩) સસ્તા સાહિત્યની યોજનામાં જે જે રીતે તે માટે જે જે ખરચ થાય તે સબકમિટીનાં સેક્રેટરીએ સાહેબે તરત તેને અમલ કરવા એમ ઠરાવ્યું”,
મેનેજીંગ કમિટી આઠમી;—શ્રાવણુ સુદી ૧૪ ને રવિવાર તા. ૭-૮-૪૯
(૧) શ્રી જૈન સરતા સાહિત્ય માટે આવેલ રકમનું ખાતુ સેન્ટ્રલખેંકમાં ખેલવુ',
( ૨ ) સેન્ટ્રલમેકમાં શ્રી જૈત આત્માનંદ સભાની વતી શેઠે ગુલાબચંદ આણુંદજી, ગાંધી વાલદાસ ત્રિભુવનદાસ અને શેઠ અમૃતલાલ છગનલાલ એ ત્રણ નામે ખાતું ખેાલવા અને ત્રણ પૈકી બે જણાની સહીથી રૂપીયા ઉપાડી શકે તેમ ઠરાવવામાં આવ્યું.
ખર્ચ કરવાના નિય કરવામાં આવેલા છે ટ્રેઝરર સાહેબ ઉપર લખવું અને ટ્રેઝરર
For Private And Personal Use Only
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આવતા વર્ષ માટે બાકી રહેલા અને શરૂ કરવાના ઉત્તમ કાયે, તૈયાર કરેલી
નવી ભૂમિકા અને નવીન મનરથ. સભાના નાણાનું ભંડાલ જે હાલ છે, તેમજ ગુરુકૃપાથી વધે તેનું સંરક્ષણ કરવા સાથે પ્રમાણિક પણે ભાડું કે વ્યાજ યોગ્ય રીતે કેમ વિશેષ ઉત્પન્ન થાય અને તેનાથી પૂર્વાચાર્ય પૂજય પુરુષાકૃત પ્રાકૃત, સંસ્કૃત સાધુ સાધ્વી મહારાજાઓના પઠનપાઠન માટે ઉપયોગી હોય તેવું સાહિત્ય ભેટ કે સોગવશાત ઓછી કિંમતે સભા આપી શકે, તેમજ જૈન કથા, ચારિત્ર, ઇતિહાસ સાહિત્યના પ્રથે કે જેના પઠન પાઠનથી આત્મકલ્યાણ સાધી સધાય, સુસંસ્કાર ઉત્પન્ન થાય તેના ગુજરાતી ભાષામાં અનુવાદ કરાવી સુંદર શુદ્ધ, સરલ, સચિત્ર પ્રકટ કરી સભાના માનવંતા સભાસદેને મેટી કિંમતના નાનખાતાને દોષ ન લાગે તે રીતે સંખ્યાબંધ ભેટ આપી શકાય અને અન્યને ઓછી કિંમતે આપવાને પ્રબંધ થઈ શકે તે માટે કોઈ નવીન યોજના અને તેવા સુંદર સાહિત્યનું વહેલાસર પ્રકાશન સહેલાઇથી થઈ શકે તેવા વિચારણા કરવાની છે.
૨ સભાની સુવર્ણ જયુબીલી ઉજવવા માટે ગયા વર્ષમાં કરેલી શરૂઆત ભવિતવ્યતાના રોગ વિલંબમાં પડેલ તે કાર્યને જલદી અમલમાં આણવા ગતિમાન કરવાનું છે.
3 પ્રાતઃસ્મરણીય આ સભાના મહાન ઉપકારી પ્રવર્તકછ શ્રી કાન્તવિજયજી મહારાજના, સ્મરણ નિમિત્તે કેળવણી ફંડ કરવામાં આવ્યું છે, તેના વ્યાજમાંથી તેમની સ્વર્ગવાસ તીથી અશાહ શાદ ૧ ના રોજ સુવર્ણ અને રૉય મેડલ જૈન વિદ્યાર્થીને ( કરેલ ધારાધોરણ પ્રમાણે) મેળાવડે કરી બાપવાનું અને સાથે તે ઉપકારક ગુરુના નામથી જે જ્ઞાનમંદિરની સ્થાપના કરવાની છે, તેને માટે લીધેલા મકાનનું જ્ઞાનનું રક્ષણ થાય તે રીતેનું બાંધકામ જલદી તૈયાર કરવા, સભાએ તે માટે એક સબ કમીટી નીમી છે અને સ્વતંત્ર રીતે સુંદર જ્ઞાનમંદિર તૈયાર કરવા પ્રેઝરર શેઠ અમૃતલાલ છગનલાલને સુપ્રત કરવામાં આવેલ છે (ગુરૂકૃપાથી તેની આર્થિક સહાય પણ મળી જ જશે) તે બંને ઉત્તમ કાર્યોની શરૂઆત અને અમલ વહેલી તકે થઇ જશે.
- ૪ સભાની ઈચ્છા, વિચાર કે દોય નાણ વધારવા કે સંગ્રહી રાખવાનું નથી, પરંતુ તેની જેમ જેમ આર્થિક સ્થિતિ વધતી જશે, તેમ તેમ ધારાધોરણ પ્રમાણે દરેક ખાતાઓમાં થતે સદ્વ્યય બાદ જતાં જે રકમ ફાજલ પાશે તે જરૂર પડે તે મુદ્દલ કે નિયમ પ્રમાણે તેના વ્યાજમાંથી તે જ્ઞાનખાતા 1 સિરિઝના ખાતા સિવાયના જે નાણું હશે તેને કેળવણીને ઉત્તેજન, જેનબંધુના રાહત માટે કે બીજી કોઈ બાબતની સભા જે વિચારણા ધારાધોરણ પ્રમાણે યોજના તૈયાર કરશે તે રીતે તે તે ખાતામાં પ્રમાણિકપણે સભા સદ્વ્યય કરશે કે જેનાથી સભાની પ્રગતિ, ગૌરવ અને પ્રતિષ્ઠામાં વૃદ્ધિ થાય.
મનોરથ, આશા અને પ્રાર્થના. ઉપર પ્રમાણે આવતા વર્ષે કરવાના કાર્યોની ભૂમિકા આપને જણાવી છે-સભાને ખર્ચ જેમ વધતે જાય છે, તેમ તેની સાથે નવા સભાસદોની વૃદ્ધિ સાથે સભાની પ્રતિષ્ઠા, ગૌરવ વધતાં સભાની કાર્યવાહી પ્રત્યે સંતોષ અને સમાજપ્રિયતા વધતી જાય છે. જૈન બંધુઓ અને બહેનો વગર લખે સભ્યો થઈ, સહાયક થઈ સભાની પ્રગતિમાં ફાળો આપે જાય છે. છેવટે સભા ભાવિમાં વિશેષ પૂર્વાચાર્યોત ઉત્તમોત્તમ સાહિત્ય પ્રકટ કરી, વિશેષ ઉદારભાવે ભેટ કે સસ્તુ આપી જ્ઞાનદાન, પ્રચાર અને જ્ઞાનભક્તિ કરે તેમજ તે સાથે –
For Private And Personal Use Only
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
(૧) પ્રથમ ધાર્મિક કેલવણી (૨) વ્યવહારિક (કુલ) કેલવણી અને (૩) ઔોગિક કેલવણી વગેરે જેને બાળકે વિશેષ લેતા કેમ થાય ? તે માટે સ્કોલરશી૫, બુકે કે લેન સીસ્ટમે આગળ વધવામાં સહાય જરૂરીયાત પ્રમાણે આપી શકાય તેને માટે, તેમજ કી લાઈબ્રેરીને લાભ વધારે સરલતાપૂર્વક જેન જૈનેતર બંધુઓ પ્રજા વિશેષ કેમ લઈ શકે? આપણું જૈન બંધુઓ કે જેને કોઈપણ પ્રકારની રાહતની જરૂરીયાત હોય તેને તે તે પ્રકારે રાહત સભા કેમ આપી શકે, છેવટે દેવ, ગુરુ ધર્મની વિશેષ વિશેષ પ્રકારે સભા ભક્તિ કેમ કરી શકે અને ચિંતવેલા અને નવા મનોરથ ગુરુકૃપાવડે જહદી પૂર્ણ પામે એ સર્વ માટે પરમાત્માની પ્રાર્થના કરી આ નિવેદન પૂર્ણ કરવામાં આવે છે.
ઉપર પ્રમાણે સં. ૨૦૦૫ની સાલનો સંપૂર્ણ કાર્યવાહી સાથેનો રિપોર્ટ આપની સમક્ષ રજૂ કર્યો છે. અમે કાર્યવાહકેની કદાચ કોઈપણ સ્થળે ત્રુટી પણ હેય તે દરગુજર કરશે અને અમોને જણાવશે જેથી અમે કાર્યવાહકે અથવા સભા તેમાં યોગ્ય સુધારાવધારા જરૂર કરશે.
આભાર–આ વર્ષમાં સભાના ચાલતા કોઈ પણ કાર્યમાં આર્થિક સહાય આપનાર બંધુઓ તેમજ શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ માસિકને માટે લેખો, સહકાર વગેરે આપનાર મુનિ મહારાજ તથા જૈન બંધુઓનો આભાર માનવામાં આવે છે. આ સમાના અનેક ઉતમ ભાવિ મનોરથો ગુરૂકૃપાથી શ્રી અધિષ્ઠાયક દેવે સફળ બનાવે તેવી પરમાત્માની પ્રાર્થના કરી આ રિપોર્ટ પૂર્ણ કરીયે છીયે.
સં. ૨૦૦૫ની સાલનું સરવૈયું.
૨૫૪૭ા શ્રી જ્ઞાન સંબંધી ખાતાઓ પુસ્તક સ૯૬૧૨ાાને શ્રી જ્ઞાન ખાતે લેણાં ડેડસ્ટોક,લાઇબ્રેરી, છપાવવા સિરીઝ સંસ્કૃત વગેરે.
છપાતાં પુસ્તકે, વેચાણ પુસ્તકે, ૩૫૯૫૧) શ્રી ગુજરાતી સિરીઝ.
છપાવવાનાં કાગળો વગેરે. ૫૧૮ છાપખાનાના દેવા
૭૨૧૯ છાપખાના તથા બુકસેલરોનાં ખાતા. ૯૧૮૦૨)- સાધારણ મેમ્બર ફી પેટ્રન લાઈફ ૯૨૦૫છાત શ્રી મકાન ખાતા. મેમ્બરે વગેરે.
૪૮૫૦ના આત્માનંદ ભવન. ૫૦૦૦) શેઠ ભોગીલાલ લેકચર હેલ.
૪૮૪૪) ઉત્રાદા મકાન. ૨૧૭૨૪ જયતિ તથા કંડે.
૩૭૩૭૦ને આમાનંદ પુણ્ય ભુવન. ૫૯૮૪ાર સરાફી દેવું.
૧૮ શાહ નથુભાઈ દેવચંદ. ૨૦) મેમ્બરેના ખાતા.
૨૦૫૭૩૭૮)ન ઉબાળક તથા લાઈબ્રેરીનાં ડીઝીટ. ૧૦) એ. બી. સી. બેંક દાવા ખરચ. ૧૮૬૮૫૮)ત્રા
૩૬૯૯૪ના શરાફી ખાતા તથા બે, બેન્ક ખાતે.
૬૪ો મેમ્બરોનાં ખાતા. ૫૮૬ ઉબળેક ખાતા. ૩૧૩) પુરાંત સં. ૨૦૦૫ નાં આ વદી ૦))
૧૮૬૮૫૮)ત્રા
For Private And Personal Use Only
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જનામાં, સં. ૨ ૦૦ ૮ ની સાલમાં શ્રી સોમપ્રભાચાર્ય કૃત શ્રી સુમતિનાથ પ્રભુ ચરિત્ર સચિત્ર ગ્રંથ ચારસે ઉપર પાના થશે, જેની કિ મત રૂા. અગીયાર રૂપીયા કિંમત થશે, તે સાથે શ્રી કથાર ન કષ ગ્રંથ બીજો ભાગ જેની કિંમત છ રૂપીયા સુમારે થશે. તે બંને 2 થી રૂા. ૧૭) ની કિંમતના થશે જે અમારા લાઈફ મેમ્બરે છે અને નવા થનાર મેમ્બરોને ભેટ આપવાનો નિર્ણય થઈ ગયા છે. ( સાથે ગુરૂ કૃપાથી કદાચ આર્થિક સહાય સભાને કઈ નવા ગ્રંથ માટે મળી જાય અને દરમ્યાનમાં તે પણ છપાઈ જાય તે થયેલા અને નવા થનાર લાઈફ મેમ્બરને તેને પણ ભેટનો લાભ વિશેષ મળી જાય. જેવી સ્થિતિસંપન્ન બહેનો તથા બંધુઓએ આ સભામાં નવા લાઈફ મેમ્બર થઈ લાભ લેવા ચુકવા જેવું નથી,
આવો ભેટના ગ્રંથનો લાભ બીજી કોઈ સંસ્થાએ આપ્યો નથી, અને આપી શકતી નથી. .
શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુ ( સચિત્ર') ચરિત્ર, પરમાત્મા શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુ ચરિત્ર. સચિત્ર (કિંમત રૂા. ૧૩ ) છે. આ ગ્રંથ સં. ૨૦૦૫ ની સાલમાં જે ભેટ આપવાનો હતો, તે અમારા માનવતા પેટ્રન સાહેબ અને લાઈફ મેમ્બરને ભેટ આપવામાં આવેલ છે, અને તે સાલમાં નવા થનારા લાઈફ મેમ્બરોને ભેટ આપવા માટે નક્કી કરેલ છેલી મુદત સુધીમાં થયેલાં નવા થનાર સભ્યોને ભેટ પણ આપવા માં આવેલ પણ છે.
હવે આ સ. ૨૦૦૬ ની સાલ ચાલતી હોવાથી આ સાલમાં ચાર ગ્રંથે ભેટ આપવાની જાહેર ખબર ઘણી વખત આપવામાં આવેલ છે, તેમજ આત્માનંદ પ્રકાશમાં નવા થનાર લાઈફ મેમ્બરોને પશુ ચારે મથે ભેટ આપવાની પણ સુચના અપાયેલ છે, છતાં આ શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુ ચરિત્ર સચિત્ર, સુંદર, આ કર્ષક અને આત્મકલ્યાણ સાધનારૂં હોવાથી, જૈન સમાજમાં પ્રિય થઈ પડવાથી, તે જ ગ્રંથ આ સાલ( હાલમાં ) નવા લાઇફ મેમર થવાની ઇરછાવાળા જૈન બંધુઓ અને બહેન ( ગઈ સાલમાં જ ) ભેટ અપાયેલ તે ઉપરોક્ત ચરિત્ર ગ્રંથ ભેટ મંગાવે છે, એ ધારાધોરણ પ્રમાણે અને સામાન્ય રીતે પણ આગલા વર્ષોની ભેટ અપાઈ શકે નહિં; કારણ કે જ્ઞાનખાતાને દોષ આપનાર લેનારને પણ લાગે તેમ છે; પરંતુ નવા થનાર લાઈફ મેમ્બરાની ગ્રંથની પ્રશંસા જાણીને-વાંચવા આત્મકલ્યાણ સાધવા ઘ ગુ પત્ર અમારા ઉપર આવેલ હોવાથી તમન્ના જોવાઈ છે, જેથી સભા એવા ઠરાવ પર આવી છે, કે હવે પછી નવા થનારી લાઈફ મેમ્બર બંધુઓને ખાસ આ ચરિત્ર વાંચવા માટે લેવાની જરૂર જ હોય તો સિલિકમાં હશે ત્યાં સુધીમાં રૂા. ૧૦૧) લાઈફ મેમ્બર ફીના તથા રૂા. ૭) શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુ ચરિત્રના મળી રૂા. ૧૦૮) માકેલી આ પશે તો આ સાલના ભેટ આપવાના ચા૨ પ્રથા સાથે તે પણ મોકલી આપવામાં આવશે. કે આગલી કેઈપણ સાલ માં ભેટ અપાયેલાં કોઈપણુ ગ્રં થની ભેટ માટેની માંગણી નવા થનારા સભ્યોએ નહિ કરવા નમ્ર વિનંતિ છે. - બીજા વર્ગનાં લાઈફ મેમ્બરોને આ તથા બીજા ગ્રંથ ધારા મુજબ ભેટ આપવામાં આવશે. -
For Private And Personal Use Only
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Reg. No. B. 314 આ એક સાથે ગયા વર્ષના રિપોર્ટ સાથે દાખલ કરેલ છે વાચકવર્ગને મનનપૂર્વક વાંચવા નમ્ર સૂચના છે.. | અમારા માનવતા લાઈફ મેમ્બરને નમ્ર સૂચના ગયા અંકમાં જણાયા : પ્રમાણે આ સો લના -ભેટના શ્રી દમયંતી ચરિત્ર સચિત્ર વગેરે ચાર ગ્ર કિંમત રૂા. 13-8-0 ના પેસ્ટ પુરતા વીરુ પીઢ થી બહારગામ ભેટ મોકલાઈ ગયેલ છે, જેથી જેઓ બંધુ બહેનને ન મળ્યા હોય તેમણે અમને સવર લખી જણાવવું. ભાવનગરના લાઈફ મેમ્બર સાહેબ જે.ન:લઈ ગયા હોય તેઓ સાહેબે સભાએથી સવર લઈ જવા. બીજા વર્ગના અહિં' તેમજ બહાર ગામના લાઈફ મેમ્બર બંધુઓએ બે રૂપોયા ઉપરાંતની કિંમતના મથામાં બબે રૂપીયા કમી કરી બાકીની કિંમત અને બે રૂપીયા ઓછી કિંમતવાળા ફી મંગાવી લેવાલઈ જવા નમ્ર સૂચના છે. શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશના ગ્રાહકોને નમ્ર સુચના. આપને પુરતક ૪૮મા ( સં', 2006 ના શ્રાવણથી સં'. 2007 ના અસાઢ માસ એક વર્ષ )ની ભેટની બુક શ્રી આદશ જૈન સ્ત્રીરત્ન ભાગ 2 જે ( કિંમત બે રૂપીયાની ) આપવાનો નિર્ણય થયેલ છે, જે અશા માસમાં લવાજમ અને સ્ટેજ પૂરતા વી. પી.થી ભેટ મોકલવામાં આવશે. લવાજમ જેમનું આવેલ હશે તેમને પોસ્ટેજ પુરતા વી. પી.થી ભેટ મોકલીશુ. આમાનંદ પ્રકાશના ગ્રાહકોને અત્યાર સુધી ભેટ આપેલા સુંદર પ્રથાની નામાવલી આ ગ્રંથની પાછળના ભાગમાં આપેલ છે, જેથી નવા ગ્રાહકે થનારને માસિક સાથે કેવા સુંદર થ દરવર્ષે ભેટ અપાય છે તે જાણી જૈન બંધુઓને ગ્રાહક થવા સૂચના કરીએ છીએ. આવતા પર્યુષણ સુધીમાં નવા થનારાં (1) લાઇફ મેમ્બરેને ઉપરોક્ત શ્રી દમયંતી ચરિત્ર વગેરે ચાર ચાર ગ્રંથા રૂા. 13-8-0 ની કિંમતના ભેટ આપવામાં આવશે, બીજા. વગમાં દાખલ થનારને ધારા પ્રમાણે ભેટ આપવામા આવશે. ( 1 મહાસતી શ્રી દમયંતી ચરિત્ર, શ્રી માચિકેવસૂરિ વિરચિત મૂળ ઉપથી અનુવાદ, સચિત્ર. પૂર્વની પૂણ્યાગ અને શીલનું માહભ્ય સતી શ્રીદમય તીમાં અસાધારણ હતું, તેને શુદ્ધ અને સરલ ભાષામાં અનુવાદ કરાવી અમારો તરફથી પ્રકાશનનું કાર્ય શરૂ કરેલ છે. આ અનુપમ રચનામાં મહાસતી દમયંતીના અસાધારણુ શીલ મહાગ્યના પ્રભાવવુડના ચમત્કારિક અનેક પ્રસંગો, વર્ણ ને આવેલ છે, સાથે નળરાજા પ્રત્યે અપૂર્વ પતિકત, સતી દમ'તી સાસરે સીધાવતાં માબાપે આપેલી સેનેરી શિખામણા, જુગારથી થતી ખાનાખરાબી, ધૂત જનની ધૂર્તતા, પ્રતિજ્ઞાપાલન, તે વખતની રાજ્યનીતિ, સતી દમયંતીએ વન નિવાસના વખતે, આવતા સુખ દુઃખે વખતે ધીરજ, શાંતિ રાખી અને તે વખતે કેટલાયે મનુષ્યને ધમ” પમાડેલ છે. તેની ભાવભરી નોંધ, તેમજ પૃથક્ષે ક નળરાજાના પૂર્વના અસાધારણ મહાટા પુણ્યબુધના મે તેમના માહાતમ્ય, મહિમા, તેમના નામ રમરણચી મનુષ્યને થતા લાભ વગેરેનું અદ્ભુત પઠન પાઠન કરવા જેવું વર્ણન આચાર્ય મહારાજે આ ગ્રંથમાં આપ્યું છે. બીજી અતગત સુખેધક કથાઓ પણ આપવામાં આવેલી છે. ફોર્મ 39 પાની 312 સુંદર અક્ષરે, સુંદર બાઈડીંગ કવર કેટ સહિત કિંમત શ. 7-8-0 પે સ્ટે જ જુદું', For Private And Personal Use Only