Atmanand Prakash Pustak 045 Ank 02

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 7

૩૨
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
શકતી જ નથી, છતાં જેઓ આત્મશુદ્ધિની કરાવનાર પ્રત્યેક આત્મપ્રદેશમાં રહેલી રાગપ્રવૃત્તિ છોડીને આત્માની મલિનતા વધારનાર છેષની ચીકાસને કાઢવાને સમભાવરૂપ ખારથી વૈષયિક વાસનાઓથી વાસિત થઈને અર્થાત ચીકાસને છુટી પાડે છે, પછી શુદ્ધ અધ્યવસાયનિરંતર અત્યંત આસક્તિભાવથી વિષય સેવીને રૂપ પાણીથી આત્માને ઘેઈ નાંખે છે એટલે દેહને શુદ્ધ-સ્વચ્છ તથા સુગંધમય બનાવવાને આત્મા ઊજળો થાય છે. તે રાગ-દ્વેષની ચીકાસ જે કાંઈ પ્રવૃત્તિ કરી રહ્યા છે તે તેમનું અપૂર્વ સંપૂર્ણ નીકળી જવાથી પાછો કર્મથી મેલે સાહસ જ કહી શકાય. અધ્યવસાયની શુદ્ધિ થતો નથી અર્થાત્ આત્મપ્રદેશ સાથે ચૂંટેલી વગર આત્મશુદ્ધિ થઈ શકતી નથી. અનાદિ રાગ-દ્વેષની ચીકાશ સાફ થઈ ગયા પછી કાળથી રાગ-દ્વેષના ગાઢ સંસ્કારને લઈને આત્માને કર્મ ચોંટતાં નથી, માટે સંપૂર્ણ વિગતઅશુદ્ધ અધ્યવસાય આત્માની પ્રકૃતિ જેવા બની રગ દશા પ્રાપ્ત કરનાર શુદ્ધાત્માને અશુદ્ધ ન ગયા છે. અર્થાત અનાદિ કાળથી જ આત્મા થવા દેવા માટે કોઈ પણ પ્રયાસ કરવાની જરૂઅશુદ્ધ અધ્યવસાયવાળે છે. પણ પ્રથમ શુદ્ધ રત રહેતી નથી, પણ અનાદિથી રાગ-દ્વેષહતો અને પછીથી અશુદ્ધ થયું એવું કદાપિ ગ્રસ્ત આત્માના અશુદ્ધ અધ્યવસાયને શુદ્ધ બન્યું જ નથી. અશુદ્ધિ અનાદિ કાળથી જ બનાવવા માટે પ્રયાસ કરવામાં આવે છે. ચાલી આવે છે, કારણ કે તેના હેતુભૂત કર્મો અશુદ્ધિ ટાળવાને માટે ધાર્મિક વ્યાપારનો અનાદિથી જ આત્માની સાથે ઓતપ્રોત થઈને આદર અને અધાર્મિક વ્યાપારને ત્યાગ કરરહ્યાં છે, માટે અશુદ્ધને શુદ્ધ બનાવવાને વાની પવિત્ર પુરુષોએ ભલામણ કરી છે. સામાપ્રયત્ન કરવામાં આવે છે પણ શુદ્ધને અશુદ્ધ યિક (સમભાવ), પ્રતિક્રમણ (પાપોથી પશ્ચાન થવા દેવા પ્રયાસ કરાતો નથી. જે શુદ્ધને તાપૂર્વક પાછું ફરવું.) દેવપૂજન તથા દર્શન, અશુદ્ધ ન થવા દેવાને માટે પણ પ્રયત્ન કરવો તીર્થ પર્યટન, સંતસમાગમ, સતશાસ્ત્રોનું પડતો હોય તો પરમ વિશુદ્ધિને પામેલા અનંત વાંચન તથા શ્રવણ આદિ અધ્યવસાયની શુદ્ધિના સિદ્ધાત્માઓને પણ પ્રવૃત્તિ કરવાનો પ્રસંગ નિમિત્ત બનાવ્યાં છે. આ બધા ય નિમિત્તોને ઉપસ્થિત થાય, પરંતુ સંપૂર્ણ શુદ્ધિ મેળવ્યા આશ્રય લેવા છતાં પણ જે અધ્યવસાયની શુદ્ધિ પછી આત્મા કૃતકૃત્ય થઈ જાય છે એટલે કરી શક્યા નથી અને તેના અંગે થનારી તેને કઈ પણ કરવાપણું રહેતું જ નથી. જેમ આત્મશુદ્ધિથી વંચિત રહી ગયા છે તેનાં મેલાં કપડાને ધોઈને ઊજળાં બનાવનાર ધોબી ખાસ કારણે તે વસ્તુતત્વની અજ્ઞાનતા, મેલ કાઢવા કપડાં ધોતાં પહેલાં કપડાંની સાથે દેખાદેખી, અનુકરણ, અશ્રદ્ધા, અરુચિ અને મેલને સંબંધ કરાવનાર કપડાના પ્રત્યેક તાંત- ક્ષુદ્ર વાસના આદિ છે કે જેને લઈને તપ-જપણામાં રહેલી ચીકાસને કાઢવાને માટે આર- સંયમ આદિ અનેક પ્રકારને ધાર્મિક વ્યાપાર વાળી ભદ્દી ચઢાવે છે, જેથી દરેક તાંતણુમાં કરવા છતાં પણ કષાય-વિષયની ઉગ્રતાને લઈને રહેલી ચીકાસ તાંતણામાંથી છૂટી પડી જાય છે. સમ્યગ્દર્શનાદિની સાચી સંપત્તિ મેળવી પછી પાણીનાં ધવાથી ચીકાસની સાથે જ મેલ શક્યા નથી. જે માનવીને એવી દઢ શ્રદ્ધા હોય ધોવાઈ જાય છે એટલે તે કપડું ઊજળું થાય કે સમ્યગ્દર્શનાદિ મારી સાચી સંપત્તિ છે, છે. તેમ કર્મથી મેલા આત્માને ઊજળા (વિકાસ) સુખસ્વરૂપ આત્મા છે, પરપૌગલિક વસ્તુને બનાવનાર યેગી પુરુષ કર્મની સાથે સંબંધ ત્યાગ તે જ સાચી સ્વતંત્રતા છે, ઈચ્છાઓને