Atmanand Prakash Pustak 045 Ank 02

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/531527/1

Page #1

F
T
F
પુસ્તક ૪પ મુ.
અંક ૨ જો.
સંવત ર૦૦૩. આમ સં', પર
ભાદર : સપ્ટેમ્બર -->Biz
9 09 )
ત
લાન છે
-
SP
Hળ
AT: માનંદ
૮ સભા
ભાવતાર,
વાર્ષિક લવાજમ રૂ. ૩-૩-૬ પટેજ સહિત.
પ્રકાશક
– ? શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા-ભાવનગર :
UCUCULUCUCURUCELLULUCUCUCUCUL BURUEURTLETTEl Enlarl=TlRUTHURTI
OYOYOYO

Page #2

અ નુ કે મણિ કા.
.
પા. ૧
| **
૪૫
૧ આઝાદ સ્વતંત્ર હિંદ વ્રજ ... ... ૨ આ સભાએ આઝાદ સ્વતંત્ર હિંદ દેશ થયાની ખુશાલીમાં કરેલ કાયમ માટે યશસ્વી ઠરાવ ૩ ગુરૂદેવ આચાર્યશ્રી વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજી મહારાજ આનંદજનક સુખશાતાના સમાચાર ૪ સામાન્ય જિન સ્તવન ... ... ... મુનિમહારાજશ્રી દક્ષવિજયજી મહારાજ ૨૮ ૫ ભૂલી જવું .. ••
... ... અનંતરાય જાદવજી શાહ ૨૯ ૬ સાચી પવિત્રતા
... ... આચાર્ય શ્રી વિજ્યકતૂરસૂરિજી મહારાજ ૩૦ ૭ સાધ્યની દષ્ટિએ સાધક નયાવતાર ... ... સં. મુનિ પુણ્યવિજયજી (સંવિજ્ઞપાક્ષિક) ૩૫ ૮ શ્રી સિદ્ધસેનસૂરિજી કૃત ( બત્રીશ બત્રીશીએ ) ... આચાર્યશ્રી વિજયપારિજી મહારાજ ૩૭ ૯ યાત્રાના નવાણુ દિવસ
... મેહનલાલ દીપચંદ ચેકસી ૩૮ ૧૦ ધમ કોશલ્ય ..
મૌક્તિક ૪૧ . ૧૧ વિશ્વશાન્તિને સંદેશ ૧ર વર્તમાન સમાચાર-સાભાર સ્વીકાર
સભા ૪૬-૪૮ | આ માસમાં નવા થયેલા માનવંતા સભાસદો ૧ મુનિરાજશ્રી કનકવિજયજી શાસ્ત્ર સંગ્ર૬ (૧) લાઈફ મેમ્બર મુંબઈ ૨ શાહ ચીમનલાલ દલીચંદ ખીમચંદ (૧)
ધ્રાંગધ્રા ૩ શાહ લાલભાઈ ચીમનલાલ
અમદાવાદ ૪ શાહ રમણીકલાલ નાગરદાસ ૫ શાહ પોપટલાલ પુરૂષોત્તમદાસ ૬ શ્રી વિજયદેવસૂર સંધ જ્ઞાનભંડાર ૭ શાહ સુમંતરાય ગુલાબચંદ ૮ શ્રી એચ. જે. જૈન વાંચનાલય
બોખલી ૯ ઝવેરી ઉત્તમચંદ કેશરીચંદ સુરતવાલા
બોરીવલી ૧૦ શાહ હસમુખલાલ મૂલચ દુભાઈ
અમદાવાદ ૧૧ સંધવી ગુલાબચંદ મંગળજી
કેડી ૧૨ મહેતા અમૃતલાલ પ્રાણલાલ
કલકત્તા ૧૩ બહેન મીઠાંબાઈ દેવજી ધનજી
કચ્છોધરા ૧૪ શાહ ગીરધરલાલ ખીમચંદ
ભાવનગર ૧૫ શાહ પ્રેમચંદ મેતીચંદ ૧૬ શાહ મોહનલાલ મગનલાલ
હવે પછી થનારા નવા પ્રથમ વર્ગના લાઇફ મેમ્બરને સૂચના. આસો વદી ૩૦ સુધીમાં રૂા. ૧૦૧) આપી નવા થનારા માનવતા લાઈફ મેમ્બરને શ્રી સંધપતિ ચરિત્ર રૂા. ૬ ! તથા શ્રી મહાવીર યુગની મહાદેવીએ રૂા. ૩ાા એ બે ગ્રંથે ભેટ આપવામાં આવશે અને તે પછી પ્રગટ થતાં દરેક થે ભેટ આપવામાં આવશે.
મુંબઈ
દરરરરરર
હવે પછી નવા થનારા લાઇફ મેમ્બરને નમ્ર સૂચના. આસો વદી ૩૦ પછી બે માસ સુધીમાં રૂા. ૧૦૧) એકસે એક આપી આ સભામાં નવા થનારા માનવંતા લાઈફ મેમ્બરને જ હવે પછી પ્રગટ થનાર શ્રી શાંતિનાથ ચરિત્ર રૂા. ૭મા તથા સાથે શ્રી વસુદેવ હિંડી રૂા. ૧૨ા આ બંને રૂા. વીરાની કિંમતના ભેટ મળી શકશે. માત્ર પોસ્ટેજ પુરતા ખર્ચનું વી. પી. તે વખતે તેઓ સાહેબને મોકલવામાં આવશે.

Page #3

469
0.8. P. P.]
Publishers-Shree Jain Atmanand Sabha, Bhavnagar,

Page #4

વીર સ. ૨૪૭૩.
વિક્રમ સ. ૨૦૦૩
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
પ્રકાશક:—શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા-ભાવનગર
ભાદ્રપ
:: ઇ. સ. ૧૯૪૭ કઢાખર ::
v2v2v2v2v2 eVELELELEL
תב תבחבת
સામાન્ય જિન સ્તવન.
LEE
ભૂલી જવું.
દુનિયામહીં વાતા ઘણી, ભૂલી જવી મુશ્કેલ છે; લાગ્યા હૃદયમાં ડંખ તે, વિસરી જવા મુશ્કેલ છે. ભૂલી જવા મુશ્કેલ છે, અન્યના અપકારને ભૂલી જવું મુશ્કેલ છે, આપણા અપમાનને ભૂલી જવા મુશ્કેલ છે, વચન કડવાં ઝેરને; ભૂલી જવા મુશ્કેલ છે, વિરાધી આનાં વેરને. ચાહે। પરંતુ જો તમે, દુનિયામહીં શાન્તિ અને; ચાહા તમારા જીવનમાં, શાન્તિ અને આનદને. દુનિયામહીં તેા એ બધું, ભૂલી જવામાં માલ છે; ભૂલી જતાં, તે, શીખવું, એ એક આશીર્વાદ છે.
...
בל הלח חלחלה בחלחלה חלב חלב חבל חלב חבלחב בחבחבה
પુસ્તક ૪૫ સુ
1
કરજો.
જિનજી તું...૧
( રાહ–કમલ હય મેરે સામને. ) જિનજી તું......મેરા આશરા, જીવન હય તેરે હાથ; ભવજલધિ મેં ડુખ રહા મૈં, ખિન દીન કે નાથ. નાહિં જાનું તરના, સુકાન નાહિં હાથ; હૈ કરમકા જાલીમ સીતમ, નાહિ સુકાની સાથ. જિનજી તું.. રંગે જિનજી ! દરશન જૈિ, કીજે કિંકર સાર;
ત્રિભુવન કે પ્રતિપાલક મેરા, દુ:ખડાં દૂર નિવાર. રંગે રંગે॰ જિનજી તુ...૩ પ્યારા પ્રભુજી પરમ સુકાની !, ભવજલ તારણહાર !; નેમિ-લાવણ્ય-દક્ષ કેરી, જીવન હૈ યા તા ૨. પ્યારા પ્યારા૰ જિનજી તું...૪ લેખક:-મુનિરાજશ્રી દવિજયજી મહારાજ,
Leve
અનતરાય જાદવજી શાહ RRRRRRRRRRRRROR

Page #5

સાચી પવિત્રતા
લેખકઃ-આચાર્ય શ્રી વિજયકસ્તૂરસૂરિજી મહારાજ પરમ પવિત્ર સર્વજ્ઞ પ્રભુ પરમ ઉચ્ચ કોટીના આત્મા છે. બધાય પ્રકારની અપવિત્રતાથી મુકાઇને પવિત્ર અન્યા છે. જ્યાં સુધી કર્મના સસ` હાય છે ત્યાં સુધી કાઇ પણ આત્મા પવિત્ર બની શકતા નથી. જેટલે અંશે કર્મની નિર્જરા થઇને આત્મિક ગુણુ પ્રગટે છે તેટલે અંશે આત્મા પવિત્ર અને અને જ્યારે સર્વ કર્મ થી સુકાઇ જાય છે ત્યારે પરમ પવિત્રતા મેળવે છે. આત્મામાં સ્વાભાવિક પવિત્રતા રહેલી હાવાથી ઉપાચાદ્વારા પ્રગટ થઈ શકે; પણ સ્વભાવથી જ અપવિત્ર દેહ પવિત્ર અનીશકે જ નહિં દેહને પવિત્ર મનાવવાને માટે પાણીના ઉપયાગ કરવામાં આવે છે જેથી અશુચિ વસ્તુ દૂર થઇ શકે છે પણ પવિત્ર બની શકતુ નથી, કારણ કે શરીર મળમૂત્રાદિ સાત ધાતુઓના પિંડરૂપ છે, છતાં વ્યવહારમાં શરીરને બહારથી ચાંટેલી અશ્રુચિ વસ્તુ દૂર થવાથી પવિત્ર માનવામાં આવે છે. પણ તાત્ત્વિક દષ્ટિથી વિચાર કરીએ તેા મળમૂત્રની ઉત્પત્તિનું સ્થાન જ શરીર હાવાથી તે પવિત્ર કેવી રીતે ખની શકે? પાંચ ઇંદ્રિયાને ધારણ કરવાવાળા પશુઓ તથા માનવીઓના દેહને આશ્રયીને મળમૂત્રની ઉત્પત્તિ થાય છે. તેમાં પણુ અપવિત્રતાનું કારણ તા માનવીઓનું જ મળમૂત્ર હાઇ શકે છે, પણ પશુએનુ હાતુ નથી. તેના માનવી માત્રને પ્રત્યક્ષ અનુભવ થાય છે. માનવીના મળમૂત્રથી અપવિત્ર થયેલું સ્થાન ગાય, ભેંસ આદિ પશુઓના છાણુરૂપ મળથી પવિત્ર થાય. છે. ગામૂત્ર ઘણા પવિત્ર કાર્યામાં વપરાય છે. ગામૂત્ર છાંટવાથી અપવિત્ર સ્થળ પવિત્ર
થાય છે. જ્યાં પશુ પક્ષી આદિ પ્રાણીઓના જ વસવાટ હાય એવા નિર્જન વગડામાં અપવિત્રતા કે અસ્વચ્છતા જેવું કાંઇ ખાસ હાતું નથી. ત્યાં આરોગ્યતા મેળવવાના અથવા તા માજ શાખના હેતુથી શ્રીમ ંતા તથા સાધારણ માણુસા ઝૂંપડાં કે બંગલા બાંધીને હવાપાણીના ઉપભાગ કરવા રહે છે પણ તેમને રહેતાં જ્યાં થાડા દિવસ થાય છે કે તરત જ તે સ્થળ માનવીઓના મળમૂત્રના સંસર્ગને લઈને અપવિત્ર તથા અસ્વચ્છ અની જાય છે. જેથી કરીને જે સ્થળ હવાપાણી સ્વચ્છ હાઇને આરાગ્ય આપવાવાળુ હતુ તે ખગડી જવાથી રાગાત્પત્તિનુ કારણ અને છે, એકેદ્રિય માટી, પાણી, પવન તથા અગ્નિ આદિ અસ્વચ્છ તથા અપવિત્ર સ્થળા તથા માનવદેહને પવિત્ર તથા સ્વચ્છ બનાવવા માટે વપરાય છે. આ બધું ય જોતાં સંસારમાં અસ્વચ્છતા તથા અપવિત્રતાના કારણભૂત માનવદેહ છે.
જગતમાં આત્મા સિવાય તાત્ત્વિક પવિત્રતા કયાંય નથી, છતાં દેહને પવિત્ર મનાવવાને માટે જે કાંઈ પ્રયાસ કરવામાં આવે છે તે કાલસાને ધેાળા બનાવવાના પ્રયત્નની જેમ નિષ્ફળ છે. આત્માને પવિત્ર બનાવવાને માટે ઉચિત પ્રવૃત્તિ કરવામાં આવે તે સફળતા મળી શકે છે. ધેાળું કપડુ મેલથી કાળુ થઈ ગયુ` હાય તા ક્ષાર આદિથી સાફ થઇ જવાથી ધેાળુ થાય છે, કારણ કે કપડામાં કાળાપણ સ્વાભાવિક નથી પણ મેલના સંસર્ગથી થયેલુ
છે એટલે કપડાનુ સ્વાભાવિક ધેાળાપણુ આગતુક મેલ દૂર થવાથી પ્રગટ થઇ શકે છે,

Page #6

સાચી પવિત્રતા
૩૧
પણ સ્વભાવથી જ કાળા કેલસાને ધોળા માનવ દેહની સેબતમાં રહ્યાં છીએ એટલાથી બનાવવા માટે ગમે તેટલા ઉપચાર કરવામાં અમારી આ દશા થઈ તે પછી ચોવીસે કલાક આવે તોયે તે ધેાળા બની શકતા નથી પણ એ જ માનવની સેબતમાં રહેનાર આત્માની ઊલટી કાળાશ વધે છે તેવી જ રીતે આત્મા શી દશા થશે તે કહેવાને માટે અમે અશક્ત સ્વાભાવિક સ્વચ્છ અને પવિત્ર હોવાથી છીએ. છતાં એટલું તે કહીશું કે અમે આગંતુક કર્મજન્ય મલિનતા પ્રયત્ન કરવાથી તે ચિતન્યવિહોણા જડ છીએ એટલે આટલી દૂર થઈ જઈને આત્મા સ્વચ્છ બની શકે છે જ માઠી દશા ભેગવીને આવતી કાલે જ પણ સ્વભાવથી જ અપવિત્ર દેહ પાણી તથા સ્વાદિષ્ટ ફળાદિ અન્ન આદિની મધુરતાના સુગંધી વસ્તુઓથી સ્વચ્છ તથા પવિત્ર બની રૂપમાં પરિણુત થઈ જઈશું પણ ચૈતન્ય હાઈને શક્ત જ નથી પણ સ્વચ્છ બનાવવામાં વપરાતી વિષયાસક્ત જડ બનેલા આત્માની અમારા વસ્તુઓ જ દેહના સંસર્ગથી અપવિત્ર તથા કરતાં પણ અત્યંત માઠી દશા થવાની છે કે અસ્વચ્છ બની જાય છે, તે નીચેના ઉદાહરણથી જેને સુધરતાં લાંબા કાળ નીકળી જશે. સ્પષ્ટ સમજાય છે.
આ પ્રમાણે અપવિત્ર તથા અસ્વચ્છ દેહની એક ગામની ભાગોળે કેટલાક ભંગી કઈ પણ જડ વસ્તુથી શુદ્ધિ થઈ શકતી નથી. મેલાના ઢગલા કરતા હતા. પાસેથી જ એક વ્યવહારમાં પાણીથી શુદ્ધિ માનવામાં આવે છે ધોરી માર્ગ વહેતે હતા. કેટલાક વટેમાર્ગ તે કહેવા પૂરતી બહારની ક્ષણિક શુદ્ધિ છે. ત્યાંથી પસાર થતા હતા. તેમણે તીવ્ર દુર્ગધને ખરું જોતાં તો જેમ સ્વભાવથી જ કડવું કરિલઈને નાક તથા મેં કપડાંથી બંધ કર્યા અને આતું મીઠું બની શક્યું નથી તેમ સ્વભાવથી વૃણાથી મેં બગાડી વારે ઘડીએ ઘૂંકતા જલદી જ અપવિત્ર દેહ પવિત્ર બની શકે જ નહિં જલદી ચાલવા માંડ્યું. એટલે વીણા બેલી કે- તે યે આત્મશુદ્ધિ થાય તે તેના સંસર્ગને જુઓ, આ અમારી ધૃણા કરે છે, પણ ગઈ લઈને પવિત્ર બની શકે છે અથૉત સ્વભાવથી કાલે જ અમને બજારમાં કંદોઈની દુકાનમાં જ પવિત્ર આત્મા કર્મ મુક્ત થઈને પિતાનું સારાં ને સ્વચ્છ વાસણમાં સ્વચ્છ કપડાથી ઢાંકી સ્વરૂપ પ્રાપ્ત કર્યા પછી પવિત્ર થાય છે, તેના મૂકવામાં આવી હતી, ત્યારે આ અમારી વૃણ સંસર્ગથી દેહની શુદ્ધિ થઈ શકે છે, આત્માની કરનારાઓ બજારમાં કંઇની દુકાન પર આવીને શુદ્ધિ-પવિત્રતા એટલે કર્મના ક્ષયોપશમ તથા કદઈના રોકવા છતાં પણ કપડાં ઊંચાં કરીને ક્ષયથી થવાવાળો આત્માનો વિકાસ. પવિત્ર અમને ઘણી જ ઉત્કંઠાથી જોતા હતા. પછી આત્માઓના પ્રભાવથી દેહથી ઉત્પન્ન થતા એમને પસંદ પડવાથી કંદેઈને મેં માંગ્યું મળાદિ શુદ્ધ-સુગંધમય બનીને ઔષધરૂપે મૂલ્ય આપીને અમને ખરીદીને લઈ ગયા. અમે પરિણમે છે, જેનાથી માનવીઓના અનેક પ્રકાએમના દેહને એક જ દિવસ સંસર્ગ કર્યો રના મહાન વ્યાધિઓ મટી જાય છે. વિકાસી તેથી અમારી આ દશા થઈ છે, જેઓ અત્યંત આત્માઓને દેહ સુગંધમય તથા સ્વચ્છ હોય પ્રેમથી અમારે આદરસત્કાર કરતા હતા છે. અપવિત્ર શેષ દેહધારીઓ કરતાં શુદ્ધાત્માતેઓ જ અમને ધૃણાની દષ્ટિથી જોઇને અમારો એના દેહમાં આત્મિક વિશિષ્ટતા હોવાથી તિરસ્કાર કરી રહ્યા છે, અને અમારા નામ પર અતિશયવાળાં કહેવાય છે. આવી રીતે વિકાસી ઘૂંકી રહ્યા છે. અમે તે ફક્ત એક જ દિવસ આત્માના સંસર્ગ સિવાય દેહની શુદ્ધિ થઈ

Page #7

૩૨
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
શકતી જ નથી, છતાં જેઓ આત્મશુદ્ધિની કરાવનાર પ્રત્યેક આત્મપ્રદેશમાં રહેલી રાગપ્રવૃત્તિ છોડીને આત્માની મલિનતા વધારનાર છેષની ચીકાસને કાઢવાને સમભાવરૂપ ખારથી વૈષયિક વાસનાઓથી વાસિત થઈને અર્થાત ચીકાસને છુટી પાડે છે, પછી શુદ્ધ અધ્યવસાયનિરંતર અત્યંત આસક્તિભાવથી વિષય સેવીને રૂપ પાણીથી આત્માને ઘેઈ નાંખે છે એટલે દેહને શુદ્ધ-સ્વચ્છ તથા સુગંધમય બનાવવાને આત્મા ઊજળો થાય છે. તે રાગ-દ્વેષની ચીકાસ જે કાંઈ પ્રવૃત્તિ કરી રહ્યા છે તે તેમનું અપૂર્વ સંપૂર્ણ નીકળી જવાથી પાછો કર્મથી મેલે સાહસ જ કહી શકાય. અધ્યવસાયની શુદ્ધિ થતો નથી અર્થાત્ આત્મપ્રદેશ સાથે ચૂંટેલી વગર આત્મશુદ્ધિ થઈ શકતી નથી. અનાદિ રાગ-દ્વેષની ચીકાશ સાફ થઈ ગયા પછી કાળથી રાગ-દ્વેષના ગાઢ સંસ્કારને લઈને આત્માને કર્મ ચોંટતાં નથી, માટે સંપૂર્ણ વિગતઅશુદ્ધ અધ્યવસાય આત્માની પ્રકૃતિ જેવા બની રગ દશા પ્રાપ્ત કરનાર શુદ્ધાત્માને અશુદ્ધ ન ગયા છે. અર્થાત અનાદિ કાળથી જ આત્મા થવા દેવા માટે કોઈ પણ પ્રયાસ કરવાની જરૂઅશુદ્ધ અધ્યવસાયવાળે છે. પણ પ્રથમ શુદ્ધ રત રહેતી નથી, પણ અનાદિથી રાગ-દ્વેષહતો અને પછીથી અશુદ્ધ થયું એવું કદાપિ ગ્રસ્ત આત્માના અશુદ્ધ અધ્યવસાયને શુદ્ધ બન્યું જ નથી. અશુદ્ધિ અનાદિ કાળથી જ બનાવવા માટે પ્રયાસ કરવામાં આવે છે. ચાલી આવે છે, કારણ કે તેના હેતુભૂત કર્મો અશુદ્ધિ ટાળવાને માટે ધાર્મિક વ્યાપારનો અનાદિથી જ આત્માની સાથે ઓતપ્રોત થઈને આદર અને અધાર્મિક વ્યાપારને ત્યાગ કરરહ્યાં છે, માટે અશુદ્ધને શુદ્ધ બનાવવાને વાની પવિત્ર પુરુષોએ ભલામણ કરી છે. સામાપ્રયત્ન કરવામાં આવે છે પણ શુદ્ધને અશુદ્ધ યિક (સમભાવ), પ્રતિક્રમણ (પાપોથી પશ્ચાન થવા દેવા પ્રયાસ કરાતો નથી. જે શુદ્ધને તાપૂર્વક પાછું ફરવું.) દેવપૂજન તથા દર્શન, અશુદ્ધ ન થવા દેવાને માટે પણ પ્રયત્ન કરવો તીર્થ પર્યટન, સંતસમાગમ, સતશાસ્ત્રોનું પડતો હોય તો પરમ વિશુદ્ધિને પામેલા અનંત વાંચન તથા શ્રવણ આદિ અધ્યવસાયની શુદ્ધિના સિદ્ધાત્માઓને પણ પ્રવૃત્તિ કરવાનો પ્રસંગ નિમિત્ત બનાવ્યાં છે. આ બધા ય નિમિત્તોને ઉપસ્થિત થાય, પરંતુ સંપૂર્ણ શુદ્ધિ મેળવ્યા આશ્રય લેવા છતાં પણ જે અધ્યવસાયની શુદ્ધિ પછી આત્મા કૃતકૃત્ય થઈ જાય છે એટલે કરી શક્યા નથી અને તેના અંગે થનારી તેને કઈ પણ કરવાપણું રહેતું જ નથી. જેમ આત્મશુદ્ધિથી વંચિત રહી ગયા છે તેનાં મેલાં કપડાને ધોઈને ઊજળાં બનાવનાર ધોબી ખાસ કારણે તે વસ્તુતત્વની અજ્ઞાનતા, મેલ કાઢવા કપડાં ધોતાં પહેલાં કપડાંની સાથે દેખાદેખી, અનુકરણ, અશ્રદ્ધા, અરુચિ અને મેલને સંબંધ કરાવનાર કપડાના પ્રત્યેક તાંત- ક્ષુદ્ર વાસના આદિ છે કે જેને લઈને તપ-જપણામાં રહેલી ચીકાસને કાઢવાને માટે આર- સંયમ આદિ અનેક પ્રકારને ધાર્મિક વ્યાપાર વાળી ભદ્દી ચઢાવે છે, જેથી દરેક તાંતણુમાં કરવા છતાં પણ કષાય-વિષયની ઉગ્રતાને લઈને રહેલી ચીકાસ તાંતણામાંથી છૂટી પડી જાય છે. સમ્યગ્દર્શનાદિની સાચી સંપત્તિ મેળવી પછી પાણીનાં ધવાથી ચીકાસની સાથે જ મેલ શક્યા નથી. જે માનવીને એવી દઢ શ્રદ્ધા હોય ધોવાઈ જાય છે એટલે તે કપડું ઊજળું થાય કે સમ્યગ્દર્શનાદિ મારી સાચી સંપત્તિ છે, છે. તેમ કર્મથી મેલા આત્માને ઊજળા (વિકાસ) સુખસ્વરૂપ આત્મા છે, પરપૌગલિક વસ્તુને બનાવનાર યેગી પુરુષ કર્મની સાથે સંબંધ ત્યાગ તે જ સાચી સ્વતંત્રતા છે, ઈચ્છાઓને

Page #8

સાચી પવિત્રતા
૩૩
અનાદર કરવામાં જ શાંતિ છે, સર્વ કર્મોથી અજ્ઞાની અપવિત્ર કહેવાય છે. તે જડસ્વરૂપ મુકાઈ જવું તે જ સાચી વિશ્રાન્તિ છે, ઈત્યાદિ અપવિત્ર કર્મ પુદ્ગલે ખસી ગયા પછી જ્ઞાનશ્રદ્ધાવાળો માનવી અધ્યવસાયની શુદ્ધિદ્વારા સ્વરૂપ પવિત્રતા પ્રગટ થવાથી જ્ઞાની પવિત્ર આત્મશુદ્ધિ સાધી શકે છે અને તે વિલાસમાં કહેવાય છે. મલિનતા ધર્મના અભાવવાળી અનુકૂળતા મેળવી આસક્તિ વધારવા દેહાદિની સ્વચ્છ વસ્તુઓમાં અસ્વચ્છ મલિનતા ધર્મવાળી શુદ્ધિ તરફ લક્ષ આપતો નથી, કારણ કે તે વસ્તુઓના ઓળા પડે છે અને તે સ્વચ્છ વિકાસી છે, વિકાસની વાટે વળેલો છે. વસ્તુઓમાં દેખાય જ છે. જે દેખાય છે તે
પવિત્રતા એક પ્રકારને અસાધારણ ધર્મ છે, મલિન વસ્તુ છે, છતાં સ્વચ્છ વસ્તુમાં આરોપ અને તે આત્મા સિવાય બીજે કયાંય પણ રહી કરીને સ્વચ્છ વસ્તુને અસ્વચ્છ તરીકે ઓળશકતું નથી. જેવી રીતે પવિત્રતા ધર્મ છે તેવી ખવામાં આવે છે જેથી તેને વ્યવહાર કહેવામાં જ રીતે અપવિત્રતા પણ ધર્મ છે કે જે પાગ- આવે છે. લિક જડાત્મક વસ્તુઓમાં રહે છે. પવિત્રતા આત્મા એક સ્વરૂપવાળો હોવા છતાં પણ જ્ઞાનાદિની સહભાવી છે ત્યારે અપવિત્રતા વર્ણ કર્મના વિકારોને લઈને અનેક સ્વરૂપે ઓળગંધાદિની સહભાવી છે. જે જ્ઞાનાદિનું આધાર ખાય છે. અરૂપી, અભેદ્ય, અછેદ્ય આદિ ભૂત દ્રવ્ય છે તે પવિત્રતાનું પણ છે અને જે વિકારોથી શૂન્ય હોવા છતાં રૂપ તથા ભેદનવણદિનું આધારભૂત દ્રવ્ય છે તે અપવિત્રતાનું છેદન આદિ કર્મના કાર્યોને આત્મામાં આરોપ પણ છે. આત્મા જે અપવિત્ર કહેવાય છે તે કરીને આત્માને અરૂપી તથા છેદ્ય, ભેદ્ય આદિ તાવિક નથી, કર્મની ઉપાધિને લઈને કહેવાય અવસ્થાવાળે માનવામાં આવે છે. જો કે વ્યવછે. આત્મા તે સ્વચ્છ સ્ફટિક જેવા છે. ફટિક હારિક દૃષ્ટિથી માનવાથી બાધ આવતો નથી; વિચિત્ર વર્ણવાળી વસ્તુઓના સંસર્ગને લઈને છતાં નેયિક દષ્ટિની ઉપેક્ષા કરી શકાય નહિ, વિચિત્ર વર્ણવાળો જણાય છે, છતાં તે વિચિત્રતા કારણ કે વ્યવહારિક દષ્ટિ અતાવિક છે અને સ્ફટિકની નથી પણ સંબંધવાળી વસ્તુઓની છે. સ્થિયિક દષ્ટિ તાવિક છે. જે કેવળ વ્યવહારિક વ્યવહારથી ભલે સ્ફટિકને કાળું પીળું કહેવામાં દષ્ટિ માનીને નિશ્ચયને નિષેધ કરવામાં આવે આવે પણ તે વર્ણ વિચિત્ર સંબંધવાળી વસ્તુઓ તો મૂળ શુદ્ધ વસ્તુનો અભાવ થઈ જાય છે. ખસી જવાથી ખસી જાય છે, ત્યારે સ્ફટિકની જેમકે કડું, કુંડળ, કંઠી આદિ ઘરેણું માનવામાં સ્વાભાવિક સ્વચ્છતા પ્રગટ થાય છે. ભિન્ન આવે અને સુવર્ણન નિષેધ કરવામાં આવે તો ધર્મવાળી વસ્તુઓને સ્ફટિકની સાથે ગમે તેટલો સુવર્ણ અભાવ થવાથી કડા, કંઠી જેવી સંબંધ થવા છતાં પણ સ્ફટિકની સ્વચ્છતામાં વસ્તુને અભાવ થઈ જાય છે. તેમ શુદ્ધ આત્માઅંશમાત્ર પણ ફરક પડતો નથી. તેવી જ રીતે નો નિષેધ કરવામાં આવે તે પછી નર, નારક આત્માની જ્ઞાનસ્વરૂપ પવિત્રતા અનેક પ્રકારની આદિ અવસ્થા જેવું કશુંય રહેતું નથી અર્થાત અપવિત્ર જડાત્મક વસ્તુઓના સંસર્ગથી અંશ પરિણામોને માનીને પરિણામને નિષેધ થઈ માત્ર પણ નષ્ટ થતી નથી. આત્મામાં અપવિત્રતા, શકે જ નહિ, કારણ કે પરિણામ વગર પરિઅજ્ઞાનતા દેખાય છે તે જડાત્મક વસ્તુઓના ણામી જેવી કે વસ્તુ જ નથી. પરિણામ સ્વચ્છ આત્મામાં પડતા ઓળા છે, માટે તે સ્વભાવ તથા વિભાવના ભેદથી બે પ્રકારના છે. આત્મસ્વરૂપ નથી. તે યે વ્યવહારથી આત્મા કર્મના સંગથી થવાવાળા આત્માના પરિણામ

Page #9

૩૪
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
તે વિભાવ અને શુદ્ધ આત્મામાં થવાવાળા તે પ્રત્યક્ષ દેખી શકાય નહિ, પણ તેના કાર્યરૂપ સ્વભાવ. આ બંને પ્રકારના પરિણામે પરિ સ્થલ દેહાથી અનુમાનથી જાણી શકાય. જેટલા ણામીના અભાવથી હોઈ શકે નહિં, માટે વિષયો છે તે બધા જીવે દેહપણે ધારણ કરેલા નૈઋયિક દૃષ્ટિથી શુદ્ધ સ્વચ્છ સ્વરૂપવાળે આત્મા તથા ધારણ કરીને છોડી દીધેલા શરીરે છે. માન્યા વગર ચાલે નહિં. વ્યવહાર ચર્મચક્ષુથી જીવને પગમાં વપરાતી વસ્તુ માત્ર જેનારે છે એટલે જ્યારે જ્યારે જેવું દેખાય કમના કાર્યરૂપ શરીરે છે, જીવને ગ્રહણ કરેલા ત્યારે તેવું માને છે, ત્યારે નિશ્ચય જ્ઞાનદષ્ટિથી શુદ્ધ પુદગલ સ્કછે કે જેને વર્ગણું કહેવામાં જેનારો હોવાથી બચાવની મૂળભૂત તાત્વિક આવે છે. તે પાંચે ઇદ્રિના વિષયરૂપે વાપરી વસ્તુને માને છે, અનેક પ્રકારની અશુદ્ધ શકાતા નથી, માટે તે ઈદ્રિયેના અવિષયરૂપ છે. અવસ્થામાં વ્યવહારવાળાને દષ્ટિગોચર થતા કર્મો સૂકમપણાને લઈને અદશ્ય હોવાથી તેની આત્માને એક શુદ્ધ સ્વરૂપે જ જુએ છે. ખાટા, અપવિત્રતા પણ અદશ્ય છે, છતાં દેહાદિની ખારા, મીઠા તથા તીખા આદિ પદાર્થોના અપવિત્રતાથી તેની અપવિત્રતા સમજી શકાય છે, સંસર્ગને લઈને અનેક સ્વાદને ધારણ કર. કારણ કે દેહમાં અપવિત્રતા કારણરૂપ કર્મની છે. વાવાળા પાણીમાં મધુરતા માને છે ત્યારે કારણુસ્વરૂપ કર્મમાં તથા કાર્ય સ્વરૂપ દેહાદિમાં વ્યવહારવાળે સરબત, સોલ આદિ અનેક જે શુભાશુભપણું તથા શુદ્ધાશુદ્ધપણું કહેવાય સ્વાદને જ માનવા માટે તાત્વિક દ્રષ્ટિથી જોયા છે તે વ્યવહારથી છે માટે તાવિક નથી, કારણ વગર સાચી વસ્તુ દેખાય નહિ તેથી સાચું કે શુભ હોય કે અશુભ, પણ જે કર્મને લઈને સમજાય પણ નહિ.
આત્મા શુદ્ધિ મેળવી શકતા નથી તે શુદ્ધ હોઈ આ પ્રમાણે વિચાર કરતાં સંસારમાં એક શકે જ નહિ, માટે જ કર્મમાં શુદ્ધિ, પવિત્રતા આત્મા જ સાચી, શુદ્ધ, સ્વચ્છ, પવિત્ર વસ્તુ છે, કે જે
છે. કે શુભપણું અતાવિક છે, માટે તેના કાર્યરૂપ બાકી આત્માની સાથે અનાદિકાળથી સંબંધ ?
છે દેહાદિમાં પણ અતાત્વિક જ હોઈ શકે છે. એટલે ધરાવનાર કર્મ અપવિત્ર અશુદ્ધ છે. એટલે
. અંશે આત્મા કર્મથી મુકાય છે તેટલે અંશે તેના કાર્યરૂપ જડાત્મક જગત અપવિત્ર છે. શુદ્ધ થાય છે. સંપૂર્ણ મુકાઈ જવાથી સંપૂર્ણ કારણ કે દશ્ય જાગૃત દેહ સ્વરૂપ છે અને તે છે
ર ર શુદ્ધિ મેળવી શકે છે માટે આત્માની સાચી કમેને વિકાર હોવાથી પવિત્ર હોઈ શકે નહિ.'
પવિત્રતા પ્રગટ કરવાને કર્મથી સંપૂર્ણ મુક્તિ
મેળવવાની આવશ્યકતા છે. કર્મ અત્યંત સૂક્ષમ હેવાથી ક્ષાપશમિક અથવા તે ક્ષાયિક અતિશાયી જ્ઞાન સિવાય

Page #10

-----------------------____---------
સાધ્યની દૃષ્ટિએ સાધક નયાવતાર
Gr
(લે॰ સવિજ્ઞા૦ મુનિશ્રી પુણ્યવિજયજી).
( આત્માના સંબંધમાં સાત નયે નીચે ઈંન્વટેડમાં મૂકાયેલ ચાદ બેલમાં ઉતારેલા જે ‘તત્ત્વજ્ઞાન ' નામક પુસ્તિકામાં વાંચવામાં આવેલ; જેના આશય પરમ ગભીર હાઇ એક સજ્જન વિદ્વાનને આના ટૂંકા ભાવાર્થ સમજાવવા જણાવેલ. તે ઉપરથી સાધક જનાને ઉપયેાગી ધારી અત્ર લેખ તરીકે આપવામાં આવે છે).
૨- ઋજીસૂત્ર દષ્ટિથી એવ ભૂત
કર ”.
જેવા પ્રકારે શુદ્ધ નિશ્ચયથી આત્માની એવભૂત શુદ્ધ સ્વરૂપ સ્થિતિ છે, તે ષ્ટિ લક્ષમાં રાખી ઋજુસૂત્રપણે માન પર્યાયમાં તથાપ્રકારે સ્થિતિ કર એટલે કે વત માનમાં શુદ્ધ સ્વરૂપમાં વત,
૪– એવું ભૂત દૃષ્ટિથી નેગમ વિશુદ્ધ કર ”, અને એવભુત હૃષ્ટિથી એટલે સાધ્ય એવા શુદ્ધ આત્મસ્વરૂપને નિર ંતર લક્ષમાં રાખી નેગમથી ચૈતન્યલક્ષણ આત્માને વિશુદ્ધ કર, ૧— એવ ભૂત દૃષ્ટિથી ઋજીસૂત્ર સ્થિતિ અથવા લાકપ્રસિદ્ધ મેાક્ષસાધક વ્યવહારને
કર ”.
વિશુદ્ધ કર !
સ્થિતિ
અને વમાન પર્યાયની ઋજીસૂત્રની દૃષ્ટિએ પણ જેવા પ્રકારે આત્માનું એવભૂત શુદ્ધ નિશ્ચય સ્વરૂપ છે, તેવા પ્રકારે સ્થિતિ કર અથવા વર્તમાન વ્યવહારરૂપ આચરણની દૃષ્ટિએ પણ જેવું શુદ્ધ આત્મસ્વરૂપ છે તેવી સ્થિતિ
કર, શુદ્ધ સ્વરૂપ થા !
૩- નેગમ ષ્ટિથી એવંભૂત પ્રાપ્તિ કર ”. નગમ દૃષ્ટિથી એટલે કે—જેવા પ્રકારે ચૈતન્ય લક્ષણથી આત્મ લેાકપ્રસિદ્ધ વ્યવહારથી વ્યવહારાય છે, તે દૃષ્ટિથી લક્ષમાં રાખી એવ ભૂત શુદ્ધ ચૈતન્ય સ્વરૂપે સ્થિતિ કર, અથવા નેગમ એટલે જેવા પ્રકારે વીતરાગભક્તિ વૈરાગ્ય આદિ માક્ષસાધક વ્યવહાર લેાકપ્રસિદ્ધ છે; તે દૃષ્ટિથી વ્યવહાર આચરણની દૃષ્ટિથી એવ ́ભૂત એટલે
કે જેવા પ્રકારે આત્મસ્વરૂપ છે તેવા પ્રકારે થા ! આ લેાકપ્રસિદ્ધ વ્યવહાર આચરીને પણ નિર ંતર એવ’ભૂત-યથાક્ત આત્મસ્વરૂપ પામવાનુ જ લક્ષ રાખ !
૫–“ સંગ્રહ દૃષ્ટિથી એવ’ભૂત થા”. સામાન્યગ્રાહિ એવા સ‘ગ્રહનયની દૃષ્ટિથી એવભૂત થા ! સ ંગ્રહનયની દૃષ્ટિની અપેક્ષાએ સર્વ જીવ સત્તાથી સિદ્ધ સમાન છે. આ દૃષ્ટિ લક્ષમાં રાખી એવ ભૂત થા, અર્થાત્ જેમ આત્મસ્વરૂપ છે તેવી સ્થિતિને પામેલેા થા, એવા સ્વરૂપસ્થ થા !
૬- એવ ભૂત દૃષ્ટિથી સંગ્રહ વિશુદ્ધ કર ”. એવભૂત અર્થાત્ જેવુ યથાસ્થિત શુદ્ધ સહજ આત્મસ્વરૂપ છે, તેવી ષ્ટિથી, તે અપેક્ષા દ્રષ્ટિ સન્મુખ રાખી સ ંગ્રહ અર્થાત્ જે પેાતાની સ્વરૂપ સત્તા છે, તે વિશુદ્ધ કર એટલે કે શુદ્ધ નિશ્ચયસ્વરૂપ લક્ષમાં રાખી તેને અનુકૂળ શુદ્ધ વ્યવહારનુ એવું અનુષ્ઠાન કર કે, જેથી કરીને જે સાધનવડે કરીને તે એવભૂત આત્મારૂપ સાધ્ય સિદ્ધ થાય.
૭– વ્યવહારદૃષ્ટિથી એવભૂત પ્રત્યે જા ”, વ્યવહારષ્ટિથી એટલે પરમાર્થ સાધક ન્યુવહારષ્ટિથી એવભૂત પ્રત્યે જા, શુદ્ધસ્વરૂપ પ્રત્યે જા કારણુ કે સર્વ વ્યવહાર–સાધનનું એક જ સાધ્ય સ્વરૂપસિદ્ધ છે.

Page #11

૨૬
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
કર ”.
૮-“એવભૂત દષ્ટિથી વ્યવહાર વિનિવૃત્તિ વાળાને પ્રત્યક્ષ પ્રગટ એવંભૂત આત્મદર્શન
. કેવલદર્શન થાય છે. એવંભૂત-નિશ્ચયરૂપ શુદ્ધ સ્વરૂપદષ્ટિથી- ૧૨-એવંભૂત દષ્ટિથી સમભિરૂઢ સ્થિતિ લક્ષમાં રાખી વ્યવહાર વિનિવૃત્તિ કર, એવી કર. ઉત્તરોત્તર ચઢતી આત્મદશા ઉત્પન્ન કરતો જા, એવંભૂત-થદ્ધ આત્મસ્વરૂપ સ્થિતિની કે જેથી પછી વ્યવહાર સાધનની વિનિવૃત્તિ દષ્ટિથી સમભિરૂઢ-આત્મસ્વરૂપમાં સમ્યગ્નપણે થાય, અપેક્ષા ન રહે (કારણે સમસ્ત વ્યવહાર અત્યંત આરૂઢ એવી પરમ ગદશાસંપન્ન નિશ્ચયની સિદ્ધિ માટે છે તેની સિદ્ધિ થતી સ્થિતિ કર, સ્વરૂપારૂઢ-ગારૂઢ સ્થિતિ કર. જાય છે, તેમ તેમ વ્યવહારની નિવૃત્તિ થાય છે).
૧૩-“એવભૂત દષ્ટિથી એવંભૂત થા”. ૯-“શબ્દ દષ્ટિથી એવંભૂત પ્રત્યે જા.”
એવંભૂત દષ્ટિથી–શુદ્ધ આત્મસ્વરૂપ સ્થિતિની શબ્દ દષ્ટિથી એટલે આત્મા. શબ્દના અરે. મિ
દષ્ટિ લક્ષમાં રાખી એવંભૂત થા ! અર્થાત્ ખરા અર્થમાં એવભૂત-શુદ્ધ સ્વરૂપ પ્રત્યે જા!
છે. શુદ્ધ આત્મસ્વરૂપમાં જેણે સ્થિતિ કરી છે એવો દાખલા તરીકે જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્ર પ્રાય
સ્વરૂપસ્થિત થઈ જા. ગમન પરિણમન કરે તે આત્મા. એમ “આત્મા” શબ્દને અર્થ છે. આ શબ્દના યથાર્થ અર્થરૂપ
૧૪-“એવંભૂત સ્થિતિથી એવંભૂત દ્રષ્ટિ
શમાવી. દષ્ટિ લક્ષમાં રાખી એવંભૂત પ્રત્યે જા-શુદ્ધ આત્મસ્વરૂપને પામ.
અને આવા પ્રકારે એવંભૂતસ્થિતિથી થા૧૦-“એવંભૂત દૃષ્ટિથી શબ્દ નિર્વિકલ્પ થિત શુદ્ધ આત્મસ્વરૂપમાં સ્થિતિથી એવંભૂત કર”,
અર્થાત આત્મસ્વરૂપ સ્થિતિથી દષ્ટિ શમાવ. એવંભૂત-શુદ્ધ સ્વરૂપલક્ષી દ્રષ્ટિથી ખરે અથતિ શુદ્ધ આત્મસ્વરૂપ જે તારું સાથે,
ધ્યેય, લક્ષ હતું તે શુદ્ધ સહજાન્મસ્વરૂપમાં તે યથાર્થ અર્થરૂપ “આત્મા” નામધારી શબ્દને
તું હવે સ્થિત થઈ ચૂક્યો છે, એટલે હવે નિર્વિકલ્પ કર, અર્થાત્ આત્મા સિવાય જ્યાં
' જુદી એવી એવંભૂતદષ્ટિ રહી નથી. દષ્ટિ અને બીજે કંઈ પણ વિક૯૫ વર્તતો નથી એવા કર, સ્થિતિ અને એકરૂપ-એકાકાર થઈ ગયા છે, વિકલ્પ આત્મધ્યાન-શુલધ્યાનને પામ ! એકમેકમાં સમાઈ ગયા છે, તન્મય થઈ ગયા ૧૧-“સમભિરૂઢ દષ્ટિથી એવંભૂત અવ છે, એટલે હવે એનું અલગ-જુદું ગ્રહણ કરવાલોક”. *
પાણું રહ્યું નથી. “દષ્ટિ પ્રમાણે સૃષ્ટિ” તેં સમભિરૂઢ-નિશ્ચય સ્વરૂપની સાધનામાં ઉત્પન્ન કરી દીધી છે માટે હે પરબઢા! હવે સમ્યપણે અભિરૂઢ-અતિ ઊંચે ચઢેલ ઉચ્ચ તે એવંભૂતદષ્ટિને પણ શમાવી દે, કારણ કે ગુણસ્થાન સ્થિતિને પામેલ એવી દષ્ટિથી એવં તે તું જ છે! દષ્ટિ અને સ્થિતિની એકરૂપતારૂપ ભૂત એટલે જેવા પ્રકારે મૂળ શુદ્ધ આત્મસ્વરૂપ પરમસિદ્ધ અભેદરૂપ, પરમનિશ્ચયરૂપ પરમછે તે અવલક, જે; કારણ કે સમભિરૂઢ સ્થિતિ. ગદશાને તું પામ્યા છે.

Page #12

ના મન માનસ અને
32
મનમાબના
આ. શ્રી સિદ્ધસેન દિવાકરસૂરિના ઉપલબ્ધ ગ્રંથોનો ટૂંકો પરિચય ( દ્વાન્નિશદ્વાત્રિશિકા–બત્રીશ બત્રીશી )
પલ્પમાનમાન ખાન
લે-આચાર્યશ્રી વિજયપધરિજી મહારાજ
(ગતાંક પૃષ્ઠ ૧૦ થી ચાલુ) અઢારમા કલેકમાં વિષયસેવનમાં અને સ્વરૂપવાલો નથી. આ ભાવનાને ભાવ સ્વરૂપે વિષયત્યાગમાં મને વ્યાપારની જ પ્રધાનતા છે. અને અભાવ સ્વરૂપે સમજવાથી જરૂર અહંકાર એટલે વિષયના કડવા વિપાક જાણતાં તે ઉપર નાશ પામે છે. એમ કહી શાંતિનું ખરૂં સ્વરૂપ જે અરુચિભાવ છે, તે તેને ત્યાગ કરતાં વગેરે પણ જણાવી દીધું છે. તે શ્લેક આ વાર લાગતી જ નથી. અને એથી ઊલટું કરનારા પ્રમાણે-- જીવો કાયાદિથી નથી સેવતાં છતાં પણ મનથી નાનીયમો વા, માવો વડગ્રુપ જ વિષયસેવનજન્ય ચીકણાં કર્મ બાંધે છે. બન્ને પામ: iતિ-રહ્યુઝૂિન્યતા ૨૦ તેવા માનસિક વિચારેને ઉતપન્ન કરનાર,
એકવીશમા શ્લેકમાં સુખ-દુઃખની વ્યાખ્યા ટકાવનાર અથવા વધારનાર નિમિત્તોની સૂમ દષ્ટિથી જરૂર તપાસ કરવી જોઈએ. વગેરે બીના વગેરે જણાવી ૨૭મા કલાકમાં જણાવે છે કેજણાવી હોય તેમ લાગે છે. તે લેક આ ચારપરિક્ષા, નામામયાંતરે પ્રમાણે જાણ.
अचारित्रं तथा ज्ञानं, न बुद्धयध्यवसायतः ॥२७॥ માતિ વિન, મનનૈવાતિવા જેમ રોગને જાણવા માત્રથી તેની શાંતિ જિમેવં વા, રહે રવિ રા ૨૮ ન થાય પણ જેમ અહીં રોગને દૂર કરવા (અર્થ ઉપર કહ્યો છે).
માટે જ્ઞાનની સાથે આશયશુદ્ધિ આદિ ક્રિયાની ઓગણીશમાં લોકમાં જણાવ્યું છે કે- જરૂર છે તેવી રીતે કરેગને દૂર કરવા માટે અહંકારની ઉત્પત્તિમાં: મમત્વ કારણ નથી પણ ચારિત્ર રહિત જ્ઞાન નકામું છે એટલે જ્ઞાન ખરી બીના એ છે કે-અહંકારથી મમતા પ્રકટે ક્રિયાથી જ કર્મ રેગ નાશ પામે છે. ઈત્યાદિ છે, કારણ કે અહંકારની હયાતીમાં જ તેને બીજી પણ અપૂર્વ બીના આ બત્રીશીમાં સંભવ છે. માટે સમજવું જોઈએ કે-ખરૂં માર્મિક રીતે જણાવી છે. દુઃખનું કારણુ-અહંકાર છે. તેને ત્યાગ એ જ
- અઢારમી બત્રીશીના પહેલા લેકમાં અનુખરે સુખનો માર્ગ. એ વાત દિવાકરજી અહીં
શાસનના સાધનો, બીજા લેકમાં અનુશાસન રહસ્યરૂપે જણાવે છે. તે “લોક આ
કરનારના સામ્યતા, તેજ, કરુણું, બાહ્યશાચ, न ममत्वादहंकारस्तस्मात्तु ममता मता।
અત્યંતરશાચ, અધ્યાત્મ વગેરે ગુણો જણાવ્યા વાઘમિત્રારિવારિવારિવામિ છે. વિશમી દ્વાર્વિશિકામાં-દિવાકરજી મહારાજે
ઉપર જણાવ્યા પ્રમાણે સર્વ દોષનું મૂલ શરૂઆતમાં જ જણાવ્યું છે કે જ્ઞાનાદિ લક્ષમીઅહંકારને નાશ શાથી થાય ? આ પ્રશ્નને થી વધતા શ્રી વર્ધમાન પ્રભુનું શાસન દરેક ખુલાસો કરતાં વશમાં લેકમાં જણાવે કે પદાર્થને અંગે ઉત્પાદ-વ્યય-ધ્રૌવ્ય-દ્રવ્ય ગુણ"રાફમતિ ” એટલે હું લક્ષાધિપતિ વગેરે પર્યાયનું સ્વરૂપ જણાવનાર હોવાથી તે (જિન

Page #13

SHISHIRSHRUSHBUSERSIST છે યાત્રાના નવાણું દિવસ છે
LUS
વળો
בתכחכחככתבתכתבתבחכהכחלחלחלחלחלחל
લેખક–મેહનલાલ દીપચંદ ચોકસી ૧. જ્ઞાન અને ક્રિયા.
જેટલી શક્તિ હતી એના જેરે બનતાં ઉપાયે મહાનુભાવ, તમે વખતસર આવી ગયા સેવી પૂજ્ય શ્રી દેવદ્ધિગણ ક્ષમીશ્રમણે એ છો. પ્રાત:કાળમાં આ ગિરિરાજ પર કેઈ સર્વની નોંધ કરી લીધી. જ્યાં પરિસ્થિતિ આ અનેરી ખુશનુમા છવાય છે. એની ર્તિ કઈ પ્રમાણે હોય ત્યાં સંભવ છે કે પાઠભેદ અને અજબ પ્રેરણા પાય છે. એ સમયમાં મનન-મતાંતર સંભવે જ. કેટલીક બાબતોનો પૂરો ચિંતન કરવામાં ગમ્મત આવે છે.
મેળ ન પણ મળે. થોડીકમાં પુનરાવર્તન ગુરુમહારાજ, આપ સાથે ગઈ કાલની દેષ સંભવે અને લખતી વેળા સાલવારીને વાતથી જ મને તો રસ પડ્યો છે. જરૂર હું ક્રમ ન પણ સચવાય. નિર્દિષ્ટ સમયમાં હાજર થઈ જવાને.
આમ છતાં મારે ભાર મૂકીને કહેવું વાતનો આરંભ કરતાં મારે કહેવું જોઈએ જોઈએ કે જે સાહિત્ય ઉપલબ્ધ છે તે વિશાળ કે પૂજ્ય શ્રી તીર્થંકરદેવોએ કહેલું અને વિદ્વાન છે એટલું જ નહીં પણ હરકોઈ જિજ્ઞાસુની ગણધર મહારાજાના હાથે એની ગુંથણી થયેલી– તૃષા છીપાવી આત્મકલ્યાણના પંથે એને એવું અંગ સાહિત્ય અને પાછળથી પૂર્વાચાર્યોની સરલતાથી લઈ જાય તેવું છે. કલમથી એ ઉપર થયેલ ટીકાટિપ્પણ-એ સર્વ સાહિત્યને સંગ્રહ ચાર પ્રકારે થયેલ છે. પુસ્તકારૂઢ તે ભગવાન મહાવીરસ્વામીના નિર્વાણ અનુયાગના નામે તે ઓળખાય છે. ૧. દ્રવ્યાપછી લગભગ હજાર વર્ષે થયું. એ દરમિયાન નુગ, ૨. ગણિતાનુયોગ, ૩. કથાનુયોગ, ૪. અવસર્પિણી કાળના કારણે સ્મરણશક્તિની ચરણકરણનુયાગ. સમજાય તેવી ભાષામાં કહું ન્યૂનતાને લઈ ઘણું વિસરાઈ ગયું. દેશમાં તે પ્રથમમાં તાત્વિક વિષય, બીજામાં ખગોળપડેલા મોટા દુકાળો અને ધાર્યા સમયમાં ભૂગોળ વિ૦, ત્રીજામાં કથા-વાર્તા અને ચરિત્રો શ્રમણવર્ગ એક સ્થાને એકત્ર ન થઈ શક્યો જ્યારે ચેથામાં અમલમાં મૂકવાની ક્રિયા, કરણી એ કારણથી પણ કેટલુંક ભૂલાઈ ગયું. પાછળથી કે વિધાન. આપણે વાર્તાલાપમાં અવારનવાર શાસન) ઉત્પાદાદિના સંગ્રહવાળું છે. તે ક કે તે આચારને તે દેષની શાંતિના ઉપાય જાણવા આ પ્રમાણે
વગેરે બીના જણાવી સાતમા લેકમાં જણાવે ૩પવિમોચ-gયસંગ્રામ I છે કે-સંસારના કારણે જેટલા છે તેટલા કારણે સત્ત શ્રીવર્ધમાન, વર્ધમાનસ્થ રાસન શા નિર્વાણના છે. આ વચન ગંભીરાર્થવાળું હોવાથી
ચેથા શ્લોકમાં દિવાકરજી જણાવે છે કે- અપેક્ષાદષ્ટિને લક્ષ્યમાં રાખીને દિવાકરજીએ તમામ વાદીઓની પરિસ્થિતિ વિચારતાં છેવટે બહુજ ટૂંકામાં સૂત્રરૂપે જણાવ્યું છે. બારમા એ નિર્ણય થાય છે કે–તેઓ સ્વપક્ષસિદ્ધિ કલેકમાં બૌદ્ધદર્શનાદિને લગતા વિચારને અંગે આદિ પ્રસંગે વિવિધ પ્રમાણને આશ્રય જરૂર કંઈક નિર્દેશ કરતાં હોય તેમ જણાય છે. તેવી લે છે, છતાં વિવિધ નામ-આશયભેદથી વિવાદ પ્રરૂપણું સમ્મતિના ત્રીજા કાંડની ૪૮-૪૯ માં કરે છે. છઠ્ઠા કમાં જે જ્ઞાનથી કે આચા- ગાથામાં પણ કરી છે. રથી જે દોષ શાંતિ પામે નાશ-પામે, તે જ્ઞાન
–(ચાલુ)

Page #14

યાત્રાના નવાણુ દિવસ
એ અનુયાગે આવવાના જ. હું તેા માત્ર સામાન્ય સ્વરૂપે જ એ વિષય ચર્ચવાને. સૂક્ષ્મતાથી જાણવા સારૂં, વિસ્તૃત રીતે વિચારવા સારું તે પૂર્વાચાર્યેįરચિત ગ્રંથાનું પારાયણ કરવું જરૂરી લેખાય.
ચેતન માત્રમાં ઉપયાગ હાવાના જ કેમકે જીવત્વના લક્ષણની વ્યાખ્યામાં તેના સમાવેશ થાય છે. ઉપયાગપૂર્ણાંકની કરણીના મૂલ્ય ઝાઝેરા જાણ્યા છતાં જીવા રજસવૃત્તિથી કિવા આઘ સંજ્ઞાથી ઘણીવાર કરણી કરતા ષ્ટિગેાચર થાય છે અને એથી યથાર્થ ફળ મેળવી શકતા
નથી.
I
21811-ke
blessed *|*b]be g - l31obs &
a prese? teléh9
Pl9ye'e/b
સાકાર ।
૩ શ્રુતજ્ઞાન
,, અજ્ઞાન । અવધિજ્ઞાન ૬ વિભગજ્ઞાન
૭ મન:પર્યવજ્ઞાન
*lFep& &
૧ મતિજ્ઞાન
ર
+lFlob{ ?
અનાકારપક્ષતા
સાકારપશ્યતા
કલ
ઉપયાગના કાઠે જોતાં જણાશે કે એના એ પાત્રા જ્ઞાન અને દર્શન જીવનને ઉન્નત્ત અનાવવામાં મહત્વના ભાગ ભજવે છે. આત્માના મૂળ ગુણ હોવા છતાં કર્મના આવરણુથી ઘેરાયેલ જીવ એને પિછાની શકતા નથી. જેટલા પ્રમાણમાં એ આવરણાથી છૂટા થાય એટલા પ્રમાણમાં ઉત્ક્રાંતિની કૂચ આગળ લખાય.
ઉપરની વાત ધ્યાનમાં રાખી નિમ્ન ટકશાળી વચના વિચારતાં પ્રભુશ્રી મહાવીરદેવે જ્ઞાનને જ લેાકાલેાકપ્રકાશકર કહ્યું એ પાછળને
આશય ધ્યાનમાં આવશે.
ज्ञानक्रियाभ्यां मोक्षः किंवा नाणकिरियाहिं मोखो ||
અર્થાત્ જ્ઞાન અને ક્રિયાવડે જ મુક્તિ બતાવી. એમાં જ્ઞાનની મુખ્યતા સકારણ છે. જાણ્યા કે સમજ્યા વિનાની કરણીના મૂલ્ય ખરાખર બેસતાં નથી જ. કહ્યું છે કે— हृतं ज्ञानं क्रियाहीनं, हृता अज्ञानतः क्रिया । पश्यन् पङ्गुलो दग्धो, धावमानश्च अन्धकः ॥
આચરણ વિનાનું જ્ઞાન નકામુ છે અર્થાત્ પાંગળુ' છે, અને સમજયા વગરની કરણી પણુ નકામી છે. એટલે કે આંધળી છે. એકાએક આગ લાગે તે પાંગળા અને આંધળા દેાડવા લાગે છતાં જ પલાયા વગર ના રહે. પાંગળા દોડી શકે નહીં અને આંધળાને માર્ગ જડે નહીં. ઉભય જો સપર્ક સાધે તે જરૂર બચી જાય. પાંગળા આંધળાના ખભે ચઢી, મા બતાવતા દારે અને આંધળા એ પ્રમાણે ગતિ કરે તેા અનેનુ કામ થાય. જેમ એક પૈડાથી ગતિ સંભવતી નથી પણ એ ચક્રથી જ થ ચાલી શકે છે તેમ એકલા જ્ઞાનથી કે એકલી ક્રિયાથી કંઇ શુકરવાર વળતા નથી. ઉભયની અગત્ય છે.

Page #15

૪૦
પ્રથમ જ્ઞાનની મહત્તા સમજી લઈએ.
ઉપાધ્યાય શ્રી યશેાવિજયજી મહારાજ કહે છે કે
अन्नाणसंमोहतमोहरस्स । नमो नमो नाणदिवायरस्स ॥
અર્થાત્ અજ્ઞાન અને સમાહરૂપી અંધકારને હરણ કરનાર એવા જ્ઞાનરૂપી સૂર્યને મારા વદન હા.
ભવ્ય નમેા ગુણ જ્ઞાનને, સ્વપરપ્રકાશક ભાવેજી; પર્યાય ધર્મ અન ંતના, ભેદાભેદ સ્વભાવેજી.
નવપદ પૂજા આગળ વધીએ તેા સમ્યગ્ જ્ઞાન પૂજાની ઢાળમાં પ્રથમ જ્ઞાન તે પછી અહિંસા, શ્રી સિદ્ધાંતે ભાખ્યું; જ્ઞાનને વંદા જ્ઞાન મ નિંદા, જ્ઞાનીએ શિવ
સુખ ચાખ્યું.
સકળ ક્રિયાનું મૂળ જે શ્રદ્ધા, તેહનું મૂળ જે કહિયે; તેહ જ્ઞાન નિત નિત વંદીજે, તે વિષ્ણુ કહેા કેમ રહિયે ?
લક્ષ્મીસૂરિ પણ એમાં જ સુર પૂરે છે.
"
મનથી ન જાણે રે કુંભકરણ વિધિ, તેહથી કુંભ કેમ થાશે રે?
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
જ્ઞાન દયાથી રે પ્રથમ છે નિયમા,
જ્ઞાન ભર્યા ભરતાદિક ભવ તર્યા, જ્ઞાન સકળ જીણુ મૂળ રે.
સદ્ભાવ વિકાશે રે.
દૂર શા સારુ જવું? ખુદ ચરમ તીર્થ પતિ જ્ઞાતકુળનદન શ્રીમુખે પંચમીના ચૈત્યવંદનમાં જણાવે છે કે—
જ્ઞાન વિના પશુ સરિખા, જાણ્ણા એને સ’સાર; જ્ઞાન આરાધનથી લહે, શિવપદ સુખ શ્રીકાર. જ્ઞાની શ્વાસેાશ્વાસમાં, ડીણુ કર્મ કરે છેષ, પૂર્વ કાડી વર્ષો લગે, અજ્ઞાને કરે તે. દેશ આરાધક ક્રિયા કહી, સર્વ આરાધન જ્ઞાન; જ્ઞાનતણા મહિમા ઘણ્ણા, અંગ પાંચમે ભગવાન.
X
ભકતા સંસારમાં રહેવા છતાં પ્રભુજીને પેાતાનું સર્વસ્વ ગાળે છે. ધન્ય છે તે ભકતાને કે જે પ્રભુની ખાતર પેાતાનું અર્પણ કરી ચૂકયા છે.
આમ Knowledge is power એ તા સર્વત્ર સ્વીકૃત છે, તેા ગુરુદેવ દનનુ શું? ઉપર મુજબ જ્ઞાનની મહત્તા ગાનાર ઉપા- * જ્ઞાનોત્તચારિત્રાળિ મોક્ષમા : ' એ પણ ધ્યાયજી એકલા જ નથી. પૂજય શ્રી વિજય-સુત્રકારનું વચન છે ને?
સુવર્ણ રજ
પ્રથમ પગથીએ પાપનું ભાન થવું, ખીજું પગથીએ પાપ કર્મના પશ્ચાત્તાપ કરવા, ત્રીજું પગથીએ પાપમાંથી નિવૃત્તિ થવી, ચેાથે કુસ ંગથી ઉપશમ થવું, પાંચમે પગથીએ સત્સંગમાં પ્રીતિ થવી, છઢે ભગવાનનાં નામમાં રુચિ થવી અને ગામ કુથલીમાં અરુચિ થવી, સાતમે પગથીએ આંતિરક ભાવાના ઉદય અને આઠમે પગથીએ પરમાત્માની ભક્તિ જાગ્રત થવી એ ભક્તાના સતત્ પ્રયાસા છે,
X
X
અર્પણ કરી પ્રભુમય જીવન સર્વસ્વ તન, મન, ધન

Page #16

YYYYY64646454ALSLEYGUELE
E ધર્મ કૌશલ્ય
4545USUELE
) RTE
TI
છતાં અહિત? still wickedness, ઘડપણ સામે ધમકી આપતું ખડું રહેલું છે, જેને તે જાણે પાકા વેરી હેય તેમ શરીર સામે પ્રહાર કરી રહ્યા છે, અને તડ પડેલા ઘડામાંથી
પાણી ટપકે તેમ આઉખું સરતું જાય છે, છતાં લેકે (પોતાનું કે પારકું) અહિત આચર્યે જાય છે,
એ તે ભારે નવાઈની વાત છે. માણસનું જોર ત્રણ બાબતનું હેઈ ડેળા ઘૂરકતું ઊભું જ છે. પછી આજનો રંગ, શકે. હું જુવાનજોધ છું, હું બાષ્ટપુષ્ટ પહેલ- આજને એપ કે આજનું ધમસાણ ટકવાનું નથી. વાન છું, હું અહીં અમરપટ્ટો લખાવી
અને એક ઘડપણને વિચાર આવે ત્યાં લાવ્યો છું, એના પેટામાં મારે ઘરનાં ઘર છે,
તે તેની નજરમાં અનેક ખડા થઈ મોટી જમીનદારી છે, મારે નેકરચાકર,
જાય છે. હાથપગમાં વા, ઘંટીનાં સાંધાની સગાંસંબંધી પરિજનોની હુંફ છે. આવી
અકડાઈ, પક્ષઘાત, પરાધીનતા, કાનની બહેરાશ આવી બાબતો આવે. પછી તે એ તેરમાં ફરે, માથે ફેંટા ઉપર તેરા ચઢાવે, પગે
અને આંખનાં બેંતાળા-આ સર્વ તેની નજર
આગળ ખડા થઈ જાય છે, એ બીજા બુજધમધમાટ કરતે ચાલે, ચમચમ કરતાં જોડાને
ના હાલહવાલ નજરે જુએ છે, બીજા દાબી દાબીને ઘુમાવતે જાય, માથે તેલ ધુપેલ નાખે, આંખમાં આંજણ આજે, છાતી કાઢીને
વ્યાધિબ્રસ્તાના વ્યાધિઓ, રોગો અને દરદની રફ મારે વગેરે. પણ એ જરા વિચાર કરે
હારની હાર જુએ છે, એ શ્વાસ, દમ, સને
પાત, ટાઇફેઇડ, ન્યુમનીઆ અને કેલેરાના ત્યારે એને માલુમ પડે છે કે આમ છાતી કાઢીને ચાલવાને અને મનમાં આવે તેવું ?
કેર જુએ છે અને એ વ્યાધિઓ તે સામે બોલી નાખવાનો કોઈ અર્થ નથી. પછી એને ઊભા છે એમ એ જાણી વિચારમાં પડી જાય છે. વિચાર આવે છે કે આ જુવાનીને લટકો અને પછી ઘરના ઘર અને ઘરના કારતે ચાર દહાડાનો છે. જેવી ઇન્દ્રિયો શિથિલ ખાના, દુકાન, મેડી અને ઓફિસને પોતાનાં થવા માંડી, આંખ કાનનું તેજ ઘટવા માંડયું, માની કરેલ કલ્પનાઓની જાળની સામે એને પગલાં આડાંઅવળાં પડવા માંડ્યાં કે બધું દેખાય છે કે આ તે દરરોજ એક દિવસ સાતડે સાત થઈ જશે અને સામે ઘડપણ આઉખામાંથી ઘટતો જ જાય છે. ત્યારે આ

Page #17

૪૨
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
રૂ
આવી આફતને આરે ઊભેલ પિતાને નિરાંત કરનાર, નુકસાનકારક કામ કઈથી પણ કેમ શેની? અને કેમ હોઈ શકે? અને આંખે થાય? પિતે પારકાનું અહિત કરે તેમાં પણ ઊંધા પાટાની ગણતરી પાછળ પિતે બેટે અંતે તે પિતાનું જ અહિત થાય છે અને દોરવાઈ ગયું છે એમ લાગે !
જ્યાં અહીં રહેવાનાં જ ઠેકાણું નથી, જ્યાં ત્યારે પછી આ પારકા ઉપરના ખાર
આખી ગણતરી જ ખોટા પાયા પર રચાયેલી શેના? અને જીવજાન વેર કેવા? અને પાર
છે, જ્યાં હાલતાં ચાલતાં રેગોની પરાધીનતા કાની ચાડી ચૂગલી કે નિંદા શા માટે કરવી?
સામે ખડી જ છે ત્યાં આવાં ખોટા રસ્તાને કેમ અહીં કે| બેસી રહેવાનું છે? અને પાંચ
અપનાવાય? સમજુ માણસ આવા અહિતને પચીસ વર્ષની રમત ખાતર આ બધી વિટં
માર્ગો પડે એ તો ખરેખર નવાઈની વાત બણા શા માટે? કોને માટે ? એને કોણ ગણાય. માથે ચાલી આવતી જરાનો વિચાર ભગવશે અને ભગવી ભોગવીને કેટલું કરીને, રગેના પડતા પ્રહારોને અવલેકીને ભોગવશે? જ્યારે કાકાનો સપાટો લાગશે અને દરરોજ ઘટતા આયુષ્યને વિચારીને અને ગળામાં હાંસડી પડશે ત્યારે એક ચાબ- ડાહ્યો માણસ પિતાને વિકાસ બગાડી નાખે ખાના સપાટા સાથે આખી બાજી બેઈ એવા “અહિત” ના કામને ન જ આદરે. બેસવાની છે, મૂકી દેવાની છે, ન ગમે તે પણ અને એવા કામમાં રસ લે તે એના ડહાપણની છોડવી પડવાની છે ! તે પછી આવું અહિત કિંમત થઈ જાય.
व्याघ्रीय तिष्ठति जरा परितर्जयन्ती, आयुः परिस्रवति भिन्नघटादिवाम्भो,
रोगाश्च शत्रव इव प्रहरन्ति देहम् । लोकस्तथाप्यहितमाचरतीति चित्रम् ॥
ભર્તુહરિ.

Page #18

ધર્મ કૌશલ્ય
૪૩
પ્રકૃતિસિદ્ધ મહત્તા. Innate greatness.
જેઓ પિતાના સ્વભાવથી જ લોકોમાં ઉત્તમ હોય છે, તે કદાચ મરણને સ્વીકારશે, પણ માર્ગ તે નહિજ આદરે.
મહત્તા દુનિયામાં બે પ્રકારની હોય છે. મૂલ્યાંકન મીંડામાં થાય છે અને મેળવેલ એક સ્વભાવસિદ્ધ, જન્મથી સહચારી અને કૃત્રિમ મહત્તા જાય છે ત્યારે મોટો કચવાટ બનાવટ દંભ કે દેખાવના રંગ વગરની પ્રકૃતિ પાછળ મૂકતી જાય છે. જન્યા અને બીજી બાહ્ય આડંબરી, લદાયેલી, કૃત્રિમ, ઓપચારિક. ધાંધલીઆ મોટા માણસો
બાકી જ્યાં સ્વાભાવિક મહત્તા હોય છે મહાન દેખાય, કોઈ કઈવાર મોટાં માનપત્ર
ત્યાં આખે આવિર્ભાવ અનેરો જ હોય છે મેળવે, ગામ શહેર કે સંસ્થામાં આગળ પડતો
એનો આખો ઉઠાવ જ જુદા પ્રકારનો હોય છે, ભાગ લે અને કેઈ કેઈ કાર્ય સેવાભાવે પણ
એના સૌજન્યની સૌરભ અજબ મીઠાશ બજાવે, પણ એ મહત્તાનો કસ નીકળે, કસોટી
આપનારી હોય છે, એની વાતચીતમાં એર થાય ત્યારે ખરે વખતે એની મહત્તા સુકાઈ
પ્રકારની ખાનદાની હોય છે, એના વિવેક કે જાય છે, એની મોટાઈ સરકી જાય છે અને
સભ્યતામાં ભાત પાડે તેવી નિર્મળતા હોય છે, એ સામાન્ય ભૂમિકા પર આવી જાય છે અને
એના વિચારદર્શનમાં આદર્શ પ્રૌઢતા હોય છે, કઈ વાર તો તેથી પણ નીચે ઊતરી જાય છે.
એની ચાલમાં ભાવભર્યો પ્રતાપ હોય છે, એની આ આડંબરી મહત્તાની અત્ર વાત નથી.
બોલીમાં ફૂલ કે મોતી કરતાં હોય છે અને એવા ટેટના નકલી હીરા ઝળકતા દેખાય, પણ
એના વાતાવરણમાં અલાદજનક કાંતિ શાંતિ એમાં અંદર પાણી ન હોવાથી એને ઝાંખા
અને સરમ પ્રસરતી હોય છે. એના જીવનના પડતા વાર લાગતી નથી. એ જેમ પાણીમાં
કેઈપણ પ્રકારમાં ખૂબ ખેંચાણ હોય છે, પડે કે એનું તેજ ઝાંખું થઈ જાય છે અને
એના સંસર્ગમાં ઉન્નતતા હોય છે, એના પછી એના પર ગમે તેટલા બ્રશ કે સેમોઈ. પરિચયમાં હૃદયંગત પ્રેમના ચમકારા મારતા લેધર લગાડવામાં આવે, પણ એ તેજ ધારી હોય છે અને એની સાથે કામ પાડવામાં મન શકતા નથી, બતાવી શકતા નથી અને પોતાની વિકાસ પામતું રમણ કરી રહે છે. આવા જાતને અવગણનાના અંધકાર પાછળ ધકેલી દે પ્રકૃતિસિદ્ધ મહાન પુરુષો સામે ગમે તેવી છે. આવી કૃત્રિમ મોટાઈ લાંબો વખત ટકતી લાલચ આવે, ગમે તેટલા તાત્કાલિક લામના નથી, ટકે તે દીપતી નથી અને ઝગારા મારે પ્રસંગે આવે અને ગમે તેવી સાચી બેટી તે પણ અંતે ને આખરે એનો વિનાશ થાય છે. દલીલ કે દાખલાઓ બતાવવામાં આવે-એવા સાચા કસ વખતે કે પાકી પરીક્ષા વખતે એનું સિદ્ધ મહાપુરુષને સાચે માર્ગેથી ચાતરી

Page #19

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
શકાય નહિ, એ તરડાય પણ નહિ કે આડી અને એના સદાચરણ કે વિવેકી વર્તનમાં નજરે એ નીચે રસ્તે ઊતરે નહિ. તલતુષને ફેર ન પડે.
એને કદાચ તાત્કાળિક નુકસાન ખમવું ગમે તેમ થાય, પણ એ પિતાની જાતને પડે, ભોગ આપવો પડે કે અવ્યવહારુપણાને હલકી પડવા દે જ નહિ. એ ગમે તેટલી આક્ષેપ સહન કરવો પડે, તે તે ખમશે, યાતના ખમે, ટકા ખમે, નુકસાની ખમે, પણ પણ એ મેટાઈને ત્યાગ નહિ કરે, એ પિતાની એ ગમે તેટલા ભેગે પણ સાચા માર્ગને સગવડને ભોગ આપે, પૈસાનો લાભ જતો છોડે નહિ અને અન્યાય કે અયોગ્ય માર્ગો કરે અને જરૂર પડે તે પિતાને લાભ જતે ગતિ કરે નહિ. આવા પુરુષાથી પૃથ્વી પાવન છે, કરે, પણ એ ન્યાય માર્ગને છેડે નહિ, આવા પુરુષોથી પરિચયી પિતાને ધન્ય માને છે પિતાનાં આદર્શોને જતાં કરે નહિ, લાગણીને અને આવા વિશિષ્ટ મહત્તાશાળીને પગલે વશ બની જાય નહિ અને પિતાની પ્રજાને પગલે પ્રગતિ થાય છે. સાચે રસ્તે ચાલવામાં સંતતિને વારસો ન આપવાની કે ઓછો પોતે કાંઈ વધારે પડતું કરતો હોય એમ આપવાની સ્થિતિમાં પણ એ પિતાની જાતને એને લાગતું નથી. આવા ઉત્તમ પુરુષનાં વેચે નહિ. એને મનમાં ન્યાય, સત્ય, સહાનું જીવન ધન્ય છે, એનો પરિચય પ્રમોદકારી છે, ભૂતિ, મૈત્રી એવાં તે જામી જચી ગયેલા આનંદ નિર્વિકારી છે, વ્યવહાર ઉન્નતિકારી છે. હોય છે કે એનાથી સ્વભાવતા બીજું કાંઈ આવા પ્રકૃતિથી મહાનને આદર્શ સન્મુખ થાય નહિ, બીજું આડુંઅવળું કે ગોટાળું રાખે ને ધમકૌશલ્ય સમજી તેને પિતાના નમાં સંકલ્પ પણ થાય નહિ જીવનમાં ઉતારે.
મૌતિક,
ये भवन्त्युत्तमा लोके, स्वप्रकृत्यैव ते ध्रुवम् । अप्यङ्गीकुर्वते मृत्यु, प्रपद्यन्ते न चोत्पथम् ।।
ભાવચંદ્રસૂરિશ્રી શાંતિનાથ ચરિત્ર,
GS

Page #20

UCUSUELSUSULUCULUSLSUSUSUCULUSU UC
હું વિશ્વશાન્તિને સંદેશ. .
הל
n
USULUCU2uucuÇuEuSucucuCucucuculu
חכחכחכיחכחכחכחכתכתבתכתבתנהלותכתבתכתב
એ તે સુપ્રસિદ્ધ જ છે કે “ જગતભરના માટે પણ સિં કેઈને હાકલ કરી હતી, જેમાં પ્રાણીઓ સુખ અને શાંતિ ચાહે છે.” છતાં જણાવ્યું હતું કે દુનિયાના તમામ પ્રાણુંઆધુનિક કળિકાળની વિષમ પરિસ્થિતિથી માનવ એને પિતાનું જીવન વહાલું છે અને દુઃખ કે સમાજ આપત્તિઓનાં અનેક વાદળાંઓથી ઘેરાઈ મૃત્યુ કેઈપણ પ્રાણું સ્વપ્નમાં પણ ચાહત રહ્યો છે, જેમાં આપણે નિર્દોષ લાખો બંધુ નથી, માટે સમગ્ર વિશ્વના સકલ ને પિતાના એનાં જીવન ઉપર કળિકાળની કાતીલ કાતરે માને. “આ મારે ને આ પારકે” એવી સંકકપનાતીત હૃદયદ્રાવક કાપ મૂક્યો છે. ઉપસ્થિત ચિત વિચારણાને આજથી જ દફનાવી દ્યો. કપરી પરિસ્થિતિના નિવારણ માટે “ત૫, “સમગ્ર વિશ્વ મારું છે અને સમગ્ર વિશ્વને હું પ્રભુપ્રાર્થના અને વિશ્વમૈત્રી એ ત્રણ છું.' આવી વિશ્વમૈત્રી હદયપટમાં આલેખે ઉત્તમ ઉપામે છે. તપ એ આવેલા અને આવતા અને પ્રાણી માત્રને તમારા તરફથી “અભયદાન” ઉપદ્રવને દૂર કરનાર અક્ષર વિનાને મહામંત્ર આપો. આપણા સીદાતા-દુખી-નિરાધાર-ઘરબાર છે. તપોબળથી ગીશ્વરો વિશ્વને અનેક ચમ વિનાના-વિખટા પડેલા બંધુઓને તન મન ને ત્કારોથી ચકિત કરી શકે છે. તપોબળથી શત્રુદળ ધનથી શકય મદદ કરે. પરોપકારથી જીવનને બળહીન બની જાય છે અને સર્વત્ર ગગનભેદી પાવન કરો. પરોપકારિતામાં જ જીવનની સફવિજયનાદ પ્રસરે છે.
લતા છે. આવી વિશ્વબંધુપણાની ભાવના જ્યારે પરમપૂજ્ય જૈનાચાર્ય શિરોમણિ શ્રીમદ્
, લાખો માનવોના માનસમાં એકી સાથે જાગૃત વિજયનેમિસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબના,
થશે ત્યારે કુદરત અદલ ઈન્સાફ આપીને સ્વયં
વિશ્વશાંતિને સ્થાપશે જ, અને લાખો માનની (આ સાલ, ભાવનગરમાં ચાતુર્માસાથે બિરાજતા) પટ્ટધર શિષ્યરત્ન વિચ્છિરોમણિ પૂજ્ય .
પવિત્ર ભાવનાનાં શુદ્ધ આંદોલનથી શાંતિને આચાર્ય શ્રીમદ્ધિવિજય લાવણયસૂરીશ્વરજી
માણેકસ્તંભ વિશ્વમંડપમાં રોપાશે અને વિષમ
તેમજ વિકટ વાતાવરણનાં વાદળાં જોતજોતામાં મહારાજશ્રીજીએ, વિશ્વની શાંતિ નિમિત્તે
વિખરાઈ જશે.” વર્તમાન ભયંકર પરિસ્થિતિની નિવૃત્તિ અર્થે, ઓછામાં ઓછા એક મહિના સુધી તપ કરવાનો
હવે, ભારતવાસી દરેક ધર્મના અનુયાયી ઉપદેશ આપ્યું હતું, જેને હજારે માનોએ
દરેક બંધને અમારી એકસરખી સાદર નમ્ર
વિનંતિ છે કે, ઉપસ્થિત થયેલ ઉપદ્રવના નિવાસહર્ષ વધાવી લીધો હતો. આ તપમાં રસસ
રણ માટે “તપ કરો, જપ કરે, આપણુ બંધુઓ વિનાનું લૂખું ભેજન કરવાનું હોય છે, તે પણ
દુખથી શીઘ મુક્ત થાય તેવી પ્રભુ પાસે પ્રાર્થના ર૪ કલાકૃમાં ફક્ત એક જ વખત, જેને જેને
ના કરે. વિશ્વમૈત્રીભાવથી સૌ કોઈને પિતાના તરીકે આયંબિલ તપ કહે છે.
અપનાવે અને વિશ્વની શાંતિમાં તન મન ને સાથોસાથ મહારાજશ્રીએ, જગતના સકલ ધનને યથાશક્તિ ફાળો આપે. વિશ્વની શાંતિ પ્રાણીઓની સાથે ભાતૃભાવ-ભાઈચારો કેળવવા ને ઉન્નતિમાં જ આપણું શાંતિ તેમજ આબાદી

Page #21

વર્તમાન સમાચાર
ભારતવર્ષ (આઝાદ) સ્વતંત્ર થયાની ખુશાલીમાં આ સભાએ તા. ૧૫-૮-૪૭,
ના રોજ ઉજવેલ મહેસવ. ઉપરોકત દિવસે સભાના મકાનને ધ્વજા, તેણે આપી કૃતાર્થ થાય અને આ ફંડમાં વિશાળતા માટે વગેરેથી લાઈટ સાથે શણગારવામાં આવ્યું હતું અને જૈન સમાજના કઈ પણ બંધુને તેની ખુશાલી તા. ૧૪-૮-૪૭ તે માટે ખાસ આ સભાની મેને- નિમિત્તે તે ફંડમાં કઈ મોકલવું હોય તે સભા ઉપર અંગ કમીટી બોલાવવામાં આવી હતી અને નીચે મોકલી આપે તેની સ્વીકાર કરે તે રીતે ઠરાવ કરપ્રમાણે ખુશાલીનાં ઠરાવ કરવામાં આવ્યા હતા. વામાં આવ્યો હતો.
૧. ઉપરોકત મહોત્સવ માટે સેક્રેટરીઓ તરફથી ૩. આ મહત્સવની ખુશાલી નિમિત્તે આવતા વિવેચન કરવામાં આવ્યું કે કમી વેર, ઝેર મટી કાલે સભાના કરોને બેણી આપવી તેમ ઠરાવવામાં સર્વત્ર શાંતિ પથરાય, હિંદની સર્વ પ્રજા એકમેક થઈ આવ્યું. પ્રમાણિક સ્વતંત્રતા દેશમાં વ્યાપે અને અહિંસા ૪. કલમ બીજીમાં બતાવ્યા પ્રમાણે રૂા. ૧૦૦૦)નું ધમને આખા ભારતમાં ધ્વજ ફરકાય તે માટે પ્રથમ વ્યાજ આવતી સાલ ઉપજે ત્યારે ઉપયોગ થાય પરમાત્માની પ્રાર્થના કરવામાં આવી હતી.
માટે આજથી જ તેની શરૂઆત કરવા માટે રૂા. ૫૧) ૨. આ માંગલિક દિવસની યાદગીરી નિમિત્તે અકે એકાવન આવતી કાલે તા. ૧૫-૮-૪૭ નાં સભાના સાધારણ ખાતેથી આજના ખુશાલી પ્રસંગે દિવસની ખુશાલી નિમિત્તે આપણું જરૂરિયાતવાળા રૂ. ૧૦૦૦) જમે કરી દર વર્ષે તેનું વ્યાજ ટકા સ્વામીભાઈઓને સહાય તરીકે આપી આજથી તેની ચાર લેખે સભાએ આપવું અને તે રકમ આ તારીખે શરૂઆત કરીને અમલ કરવો. દર વર્ષે આપણા સાધમ બંધુઓને રાહત માટે ઉપર પ્રમાણે સભાની મેનેજીંગ કમીટીએ પરમાવાપરવી. આ સભા પેટ્રન સાહેબ તથા લાઈફ માની જય બોલાવ્યા પછી સભાસદ હર્ષ સાથે મેમ્બર પણ આ ઉત્તમ કાર્યમાં પિતાને ફાળે વિદાય થયા હતા. સમાયેલી છે, કારણ કે જૈન શાસ્ત્રકારે ફરમાવે વિ. સં. ૨૦૦૩ ના ભાદરવા શુ. ૫. શુક્રવાર છે કે-“અતિદીન, દુઃખી, અનાથ, અશરણ, તા. ૧૯-૯-૪૭. નિરાધાર તેમજ દયાપાત્ર પ્રાણી કે જે જૈન હા અમે છીએ આપના શ્રી ભાવનગર જૈન કે જેનેતર છે, નાને કે મોટા હો, દુનિ- સંઘના સેવકે– યાને હરકોઈ પ્રાણ હો, તેને તન, મન ને ધનથી સહાય કરનાર “જૈન મહાશ્રાવક
જુઠાભાઈ સાકરચંદ વોરા કહેવાય છે.
ખાંતલાલ અમરચંદ વેરા આશા છે કે-પ્રેમભાવે પાઠવેલ વિશ્વશાંતિ.
ગુલાબચંદ આણંદજી શાહ નિમિત્તક આ સંદેશને આપ સપ્રેમ વધાવી લેશે.
ભોગીલાલ મગનલાલ શાહ અને વિશ્વની શાંતિમાં આપનો ફાળો અભિવ્યક્ત
પરમાણંદ તારાચંદ વોરા કરશે. એજ વિનંતિ.
છોટાલાલ નાનચંદ શાહ

Page #22

વર્તમાન સમાચાર
૪૭
અમારી નિરંતરની ચિંતા
આજદિન સુધી સહી સલામત છીએ. જે નીકપ્રાતઃસ્મરણીય આચાર્યદેવશ્રી વિજયવલ્લભ ળશું તે ખબર આપશું.
* વલ્લભસરિ” સૂરીશ્વરજી મહારાજ સપરિવાર ગુજરાનવાલામાં ચાતુ
છેલ્લા તારે સમાચાર મંસિ બિરાજમાન છે. ત્યાં ભયંકર સ્થિતિ હોવાથી
શ્રી વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજી મહારાજને ખુદ આ સભાને નિરંતર ચિતા થયા કરે છે, અને તે
પિતાને તા. ૨૦-૯-૪૭ ને અકેલે અરજંટ તાર માટે ગુજરાનવાલા, અમૃતસર, લહેર અને દિલ્હી,
આજે તા. ૨૨-૯-૪૭ ના રોજ અમને મળ્યો છે. વડાપ્રધાન, મુંબઈ, શેઠ આણંદજી કલ્યાણજી વગેરે જે નીચે મુજબ છે. ઉપર અવારનવાર તારા અને પત્ર લખાયા જાય છે. shan Jai Amonk sikho છેલ્લા સમાચાર શેઠશ્રી આણંદજી કલ્યાણજી અમ- Bhavnagar-Received to-day all well દાવાદથી તા. ૧૩-૯-૪૭ નાં રોજ મળેલ છે તે Samashri Khamana, સમાજની જાણ માટે નીચે પ્રમાણે આપીએ છીએ.
« Vallabhasuri.” જેન જનતાની જાણ માટે
તમારે તાર આજે મળે. સર્વે સુખશાંતિમાં
છીએ. સંવત્સરી ખામણ. બેડ બ્રોડકાસ્ટીંગ સ્ટેશન મારફત આચાર્ય
શ્રી વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજી મહારાજ વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબ
જૈન સમાજની જાણ માટે ઉપરના તાર સમાચાર વગેરે સાધુઓને સુખશાતા સંબંધમાં સમાચાર પ્રગટ કરીએ છીએ. અમોને પણ આ સમાચાર જાણી મંગાવેલા તે બ્રોડકાસ્ટીંગ સ્ટેશનવાળાને હોશીયાર- ચિંતા ઓછી થઈ છે અને આનંદ થયો છે. પુરથી તા. ૩-૯-૪૭ ના પત્રમાં ભોગીલાલ એમ. શાહ જણાવે છે કે મહારાજ શ્રી વિજયવલ્લભ
* હજી પણ ગુરૂદેવશ્રી વિજયવલભસુરીશ્વરજી સૂરીશ્વરજી તથા તેમની સાથેના અન્ય સાધુ સાધ્વી
મહારાજ સપરિવાર ત્યાંથી ક્ષેમકુશળ વિહાર કરી
સહીસલામત સ્થાન પર ન જાય–પહોંચે ત્યાં સુધી જી ગુજરાનવાલામાં ક્ષેમકુશળ છે. ચોમાસું પણ
ચિંતા મટે તેમ નથી. ગુજરાનવાલામાં કરવાનું નક્કી રાખેલું છે. મહા
મુનિરાજ શ્રી વિકાસવિજયજી મહારાજશ્રીને તા. રાજશ્રી પાસે આપણે જેને ભાઈઓ બસોએક છે.
૨૫-૯-૪૭ ને અમૃતસરથી તાર છે તેમાં જણાવે મહારાજશ્રીની બાબતમાં કઈ પણ જાતની ચિંતા
છે કે આચાર્ય મહારાજશ્રી વિજયવલ્લભસૂરીજી કરશે નહિં.
ગુજરાનવાલામાં સુખશાતામાં છે. આપણું જૈન ભાઈઓને પણ કંઈ નુકશાન થયું
શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા-ભાવનગર નથી તેમ લખે છે. ગુરુમહારાજના પ્રતાપે ત્યાં શાંતિ છે. વધુ માહિતી સંબંધી શ્રી ગુલાબચંદ જૈન, નવ
ખેદજનક અવસાન, ગ્રહના દેરાસર, કીવારી બજાર પુછાવવા લખે છે. સંઘવી મણિલાલ પિપટલાલ ભાવનગરનિવાસી છેલ્લા તાર સમાચાર
કે જેઓ આ સભાનાં લાઈફ મેમ્બર હતા તેમનું સભાને તા. ૨૦-૯-૪૭ નાં રોજ શ્રીમદ્દ વિજય- બીજા શ્રાવણ સુદિ ૧૩ ને શુક્રવારના રોજ ખેદજનક વલ્લભસરીશ્વરજી મહારાજને ખુદ પિતાને જ નીચે અવસાન થયું છે. તેઓ મીલનસાર સ્વભાવના અને મુજબ તાર ગુજરાનવાલાથી આ સભાને મળે છે. ધર્મશ્રદ્ધાળુ હતા. આ સભાના તેઓ ઘણા વર્ષોથી લાઈફ - Safe uptill to-day will inform if મેમ્બર હતા. સદ્દગત આત્માની શાંતિ ઈચ્છીએ છીએ. starting
Vallabhsuri.

Page #23

૪૮
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ :
ઇનામી નિબંધ
લેમિંગ્ટન રોડ-મુંબઈ નં. ૭, “સામાજિક, રાજકીય અને ધાર્મિક દ્રષ્ટિએ જેન (૮) શ્રી વીરપ્રકાશ-શ્રી શહેર વિશાશ્રીમાળી જૈન સમાજનું ભાવી” એ વિષય ઉપર ૪૦૦ લીટીને યુવક મંડળ તરફથી, અંક ૧ લે. નિબંધ તા. ૩૧-૧૨-૪૭ સુધીમાં નીચેનાં સ્થળ (૯) વિજયકેશરસૂરિનાં વચનામૃત - સંગ્રાહક ઉપર મોકલી આપવા વિજ્ઞપ્તિ કરવામાં આવે છે. અને પ્રકાશક-પંડિત માવજી દામજી શાહ. મુખ્ય સાધુ અને યતિ પણ આમાં ભાગ લઈ શકે છે. ધર્મ શિક્ષક, બાબુ પન્નાલાલ પૂનમચંદ જેને
આ નિબંધમાં પ્રથમ આવનારને રૂ. ૧૦૧) હાઈસ્કૂલ-મુંબઈ. અને બીજા નંબરે આવનારને રૂા. ૫૧) નું ઈનામ (૧૦) પ્રભાવિક પુરુષે ભા. ૨ જે, લેખકઃ-મોહનઆપવામાં આવશે.
લાલ દીપચંદ ચેકસી–મુંબઈ. પ્રકાશક-શ્રી લી. માનદ મંત્રીઓ.
આત્માનંદ જૈન સભા-મુંબઈ. મૂલ્ય રૂ. ૩-૦-૦. આત્માનંદ જૈન સભા, (૧૧) શંખેશ્વર મહાતીર્થ ભા. ૧લે. લેખક૧૭, ધનજી સ્ટ્રીટ, મુંબઈ નં. ૩ શાાતિ મુનિરાજશ્રી જયન્તવિજયજી. બીજી
આવૃત્તિ. શ્રી યશોવિજયજી મંથમાળા કિં. સાભાર-સ્વીકાર.
રૂ. ૧-૬-૦.
(૧૨) ધન્ય નારી:-શ્રી લબ્ધિસૂરીશ્વર જૈન મંથ(૧) પ્રતિમા :-શ્રી વિજયનેમિસુરિ ગ્રન્થ- માળા (૧૯) લેખક-પૂ. પં. શ્રી પ્રવિણવિજ
માળા રનમ ૨૭. પ્રકાશક શ્રી જૈન ગ્રંથ પ્રકા- યજી ગણિવર, સહાયક પૂ. મુનિ મહારાજશ્રી શક સભા. અમદાવાદ. કિં. ૦-૧૨-૦.
મહિમાવિજયજીના સદુપદેશથી સુરત નિવાસી (૨) આત્માની ઉન્નતિનાં ઉપાય:-શ્રી હંસસા- બાલુભાઈ પ્રેમચંદ ઝવેરી.
ગરજી મહારાજે આપેલું જાહેર વ્યાખ્યાન. (૧૩) નરકેશ્વરી વા નરકેસરી -લેખક-જયભિખુ મુંબઈ. પ્રકાશક શા. મેતીચંદ દીપચંદ, તંત્રી પ્રકાશક-ગૂર્જર ગ્રંથરત્ન કાર્યાલય-અમદાવાદ.
શ્રી શાસન સુધાકર-ઠળીયા. . (૧૪) તીર્થાધિરાજ શ્રી સિદ્ધગિરિ પંચાશિકા - (૩) શત્રુજ્ય તીથદર્શન-યજક ફુલચંદ હરી- રચયિતા-પૂજ્ય મુનિરાજશ્રી સુશીલ વિજયજી મહા
ચંદ દેશી મહુવાકર. નિયામક, શ્રી યશોવિજયજી રાજ. કિં. રૂ. ૦–૮–૦. જૈન ગુરુકુલ-પાલીતાણું.
(૧૫) જેન બાલ ગ્રંથાવલિઃ-શ્રેણી પહેલી:-પ્રકા(૪) હિતશિક્ષા છત્રીસી:-છપાવી પ્રસિદ્ધ કરનાર શક-ગૂજર ગ્રંથરત્ન કાર્યાલય-અમદાવાદ.
મોહનલાલ ખેડીદાસ શાહ, શાંતાક્રુઝ (મુંબઈ.) (૧૬) શ્રી વિજયધર્મ સરિ લેકાંજલિ-રચસ્વર્ગવાસી ભાઈ રવીન્દ્રના સ્મરણાર્થે.
યિતા-મુનિ ન્યાયવિજયજી, તેને ગુજરાતી તથા (૫) શ્રી સીમંધરસ્વામીને વિનતિરૂપ સવા સે, અંગ્રેજી અનુવાદ.
ગાથાનું સ્તવન –લેખક પંડિત જયંતીલાલ (૧૭) ધાર્મિક અભ્યાસક્રમ પાઠ્યપુસ્તક પહેલું:
જાદવજી. શેઠ રતીલાલ નથુભાઈ તરફથી ભેટ. સંપાદક-નંદલાલ ચત્રભુજ શાહ ગૃહપતિ, જૈન (૬) જૈન ધર્મ દર્શન - જક મણિલાલ મોહન છે. મૂર્તિપૂજક વિદ્યાર્થી ભવન-કડી. લાલ ઝવેરી-મુંબઈ.
(૧૮) શ્રી સિદ્ધાચલ તીર્થ સ્તવનમાલા (નવ (9) જૈન સિદ્ધાંત માસિક તથા પર્યુષણપર્વ વિશે- સ્મરણ સહિત) -પ્રકાશક –મેઘરાજ જેને પુસ્તક ના વાંક-પ્રકાશક-જૈન સિદ્ધાંત સભા. શાંતિસદન, ભંડાર. મુંબઈ.

Page #24

અમારા માનવતા લાઇફ મેમ્બરને નમ્ર સૂચના. અત્યાર સુધીમાં થયેલા લાઈફ મેમ્બરોને શ્રી વસુદેવ હિંડી તથા શ્રી શાંતિનાથ ચરિત્ર (તૈયાર થવા આવ્યું છે તે તૈયાર થયેથી તરત જ ) બને ૨ થે પ્રથમ વર્ગના લાઈફ મેમ્બરને ભેટ, બીજા વર્ગના લાઈફ મેમ્બરને (ધારા પ્રમાણે ) ભેટ મોકલવામાં આવશે માટે. હાલ બેમાંથી એકપણ ગ્રંથ ભેટ મંગાવવા તસ્દી લેવી નહિં.
રજીસ્ટર થયેલ પ્રાચીન ભંડારને પણ ભેટ તે વખતે મળશે.
બીજા વર્ગમાંથી પ્રથમ વર્ગ થયેલાં માનવતા લાઈફ મેમ્બરે. શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશના અશાડ માસના અંકમાં જણાવ્યા પ્રમાણે અમારી નમ્ર સુચનાને માન આપી હાલમાં અપાતાં શ્રી સંધપતિ રૂા. ૬-૮-૦ તથા શ્રી મહાવીર યુગની મહાદેવીઓ રૂા. ૩-૮-૦ રૂા. ૧૦) દશના બે ગ્રંથે રૂા. ૫૦)ના વધારાના આપી પ્રથમ વર્ગના લાઈફ મેમ્બરો ઘણુ બંધુઓ ( આત્મિક અને આર્થિક દૃષ્ટિએ લાભ વિચારી ) ઉત્સાહપૂર્વક થાય છે, તેમને ભેટ આપેલી છે. હવે આ માસમાં બીજા અન્ય ધર્મ બ ધુઓ જે નવી બીજા વર્ગમાંથી પ્રથમ વર્ગમાં સભાસદો થયા છે તેના નામ નીચે મુજબ છે.
બીજા વગમાંથી પ્રથમ વર્ગનાં થયેલા માનવંતા લાઇફ મેમ્બરે. ૧ શ્રી ગાંડલ જૈન પુસ્તક ભંડાર ૫ શેઠ જીવણભાઈ ગોરધનદાસ ૧૦ શેઠ દીપચંદ જેઠાભાઈ | હા. શેઠ હેમચંદ રતનશી ૬ શેઠ પરમાણુ દદાસ નરશીદાસ ૧૧ શેઠ વેલચંદ કરશનદાસ ૨ શાહ કાન્તિલાલ કેશવલાલ ૭ વકીલ ગુલાબચંદ મૂળચંદ ૧૨ શાહ દીપચંદ જીવણુલાલ ૩ શાહ રાયચંદ મગનલાલ કા ૮ શેઠ હિરાચંદ મગનલાલ ૧૩ દલાલ છોટાલાલ ચુનીલાલ ૪ શાહ કુંવરજી જેઠાભાઈ ૯ શાહ માણેકચંદ ગોરધનદાસ
બીજા વગનાં લાઈફ મેમ્બરાને નમ્ર સુચના. સ્થાનિક તથા બહાર ગામના સભ્ય સાહેબને જણાવવાનું કે હજી સુધી રૂા. ૫૦) વિશેષ ભરી પ્રથમ વર્ગના લાઈફ મેમ્બર નથી થયા તેઓ પણ વિચાર કરી તેમ કરી શકે માટે આસો વદી ૩૦ સુધી પહેલા વર્ગમાં દાખલ થઈ ભેટનો લાભ મેળવે તેમ ઇચ્છીએ છીએ. કદાચ તે પ્રમાણે ભેટને વિશેષ લાભ મેળવવા ઈચ્છા ન વધે તો છેવટે ઉપરની મુદત સુધીમાં સભાને પત્ર લખી-શ્રી સંધપતિ ચરિત્ર કિં. રૂા. ૬ તથા શ્રી મહાવીર પ્રભુનાં યુગની મહાદેવીએ કિં. રૂા. ૩ાા વેળાસર મંગાવી લેવા સૂચના છે. કારણ કે આ બંને ઉપયોગી ગ્રંથા અન્ય જૈન બંધુઓ ઘણા મોટા પ્રમાણમાં મંગાવે છે જેથી આસો વદી ૩૦ પછી તે બંને મુકો સિલિકે રહેવા સંભવ નથી, જેથી તે મુદત પછી આપ આ બુકે ભેટ તરીકે મંગાવવા ઈચ્છા ધરાવતા નથી તેમ ધારી તે સિલિકે નહિં રહે તે પછી સભા આપને આપી શકશે નહિં' માટે આપને યોગ્ય લાગે તે રીતે વિચાર કરી વેલાસર મંગાવી લેવા નમ્ર સૂચના છે. | નવા તૈયાર થતાં અપૂર્વ સાહિત્ય પ્રકાશનો
| ( અનુવાદ ) ૧ કથાનકોષ
૨ શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુ ચરિત્ર ૩ શ્રી શ્રેયાંસનાથ પ્રભુ ચરિત્ર
૪ મહાસતી દમયંતી ચરિત્ર ( સ્ત્રી ઉપયોગી
સીરીઝ તરીકે.)
યોજનામાં 0 ) ૫ શ્રી સુમતિનાથ પ્રભુ ચરિત્ર (શ્રી સોમપ્રભાચાર્ય કૃત ) નંબર ૧-૩-૫ માં આર્થિક સહાયની અપેક્ષા છે.

Page #25
Reg. No. B. 431 1 શ્રી વસુદેવહિંડી ગ્રંથ ( શ્રી સ ધદાસ ગણિકૃત ભાષાંતર ) તત્ત્વજ્ઞાન અને બીજી ઘણી બાબતોને પ્રમાણિક ઠરાવવા સાદતરૂપ આ ગ્રંથની સુમારે પાંચમા સૈકામાં શ્રી સંધદાસગણિ મહારાજે રચના કરેલી છે. મૂળ ગ્રંથનું બહુ જ પ્રયત્નપૂર્વકનું સંશોધનકાય* સદ્ગત મુનિરાજ શ્રી ચતુરવિજયજી મહારાજ તથા વિદ્યમાનું સાક્ષરવર્ય મુનિરાજ શ્રી પુણ્યવિજયજી મહારાજે કરી જૈન સમાજ ઉપર મહાન ઉપકાર કર્યો છે. ભારતના ઇતિહાસ તૈયાર કરવા માટે અજોડ અને બહુ જ પ્રાચીન ગ્રંથ છે. દરેક જૈન જૈનેતર સાક્ષર અને સાહિત્યકારની પ્રશંસાને પાત્ર થયેલ આ ગ્રંથ છે. આવા બહુ મૂલ્ય ગ્રંથનું ભાષાંતર વિદ્વાન રા. રા. ભોગીલાલ જ. સાંડેસરા એમ. એ. અમદાવાદવાળા પાસે તૈયાર કરાવેલ છે. ખરેખરી જ્ઞાનભક્તિનું આ ઉત્તમોત્તમ કાર્ય છે. આ ગ્રંથમાં અનેક ઐતિહાસિક સામગ્રી અનેક જાણવા યોગ્ય વિષયો અને કથાઓ આવેલી છે. શુમારે શેહ પાનાનો ગ્રંથ કપડાનું પાકું બાઈન્ડીંગ સુંદર સચિત્ર કવર છેકેટ સાથે કિ મત રૂા. 12-8-0 પટેજ અલગ. પ્ર૦ વ૦ના લાઇફ મેમ્બરાને ભેટ મળશે. ( 2 શ્રી શાંતિનાથ ચરિત્ર-શ્રી અજિતપ્રભસૂરિકૃત. મૂળ ઉપરથી ગુજરાતી ભાષાંતર સુંદર-સરલ-વિવિધ કલરીંગ સચિત્રો સાથે, ઉંચા કાગળ ઉપર, સુંદર ગુજરાતી ટાઈપમાં છપાય છે ,પાકા બાઈન્ડીંગથી અલંકૃત કરવામાં આવશે. દેવાધિદેવ શ્રી શાંતિનાથ પ્રભુના બાર ભવાનું અyવ* સ્વરૂપ, અનેક બીજી અંતર્ગત કથાઓ, બાર વ્રત અને બીજા વિષય ઉપરની દેશના, અનુકંપા( જીવદયા )નું અભૂત, અપૂર્વ, અનુપમ વૃત્તાંત આ ચરિત્રમાં આવેલ છે જે મનન કરવા જેવું છે. ઘણે ભાગે દીવાળી લગભગ પ્રકટ થશે. છમાય છે. રૂા. 101) આપી પ્રથમ વર્ગના ભાદરવા વદી 70 સુધીમાં નવા પૈનારા લાઈફ મેમ્બરોને આ ભેટનો લાભ મળશે. " નૂતન સાહિત્ય પ્રકાશન 1 શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુ ચરિત્ર. શ્રીમાન્ દેવભદ્રાચાર્ય કૃત 11000 હજાર શ્લેક પ્રમાણુ, પ્રાકૃત ભાષામાં બારમા સૈકામાં રચેલે તેનું ભાષાંતર છપાય છે. આ ચરિત્ર ગ્રંથકર્તા આચાર્ય મહારાજની વિદ્વત્તાપૂર્ણ સુંદર, અનુપમ, અલૌકિક રચના છે. આટલે હેટ શ્રી પાર્શ્વનાથ ચરિત્ર ગ્રંથ બીજે નથી. તેમ આવી મહત્વપૂર્ણ ચરિત્ર રચના ભાગ્યેજ બીજા ગ્રંથમાં હશે. પ્રભુના ભવાનો વિસ્તૃત વર્ણન સાથે, પ્રભુના દશ ગણધરના પૂર્વ ભવના ચરિત્રો સાથે આપવામાં આવેલ છે. સાથે અનેક અંતર્ગત કથાઓ અને ઘણા જાણવા યોગ્ય વિવિધ વિષયો પણ આવેલાં છે. ચંય છપાય છે. આ એક અપૂર્વ કૃતિ છે. 65 ફોમ સાડા પાંચસંહ પૃષ્ઠ, અને આકર્ષક રંગીન ચિત્રા, મજબુત બાઈન્ડીંગવડે ગુજરાતી સારા અક્ષરોથી છપાય છે. આર્થિક સહાય શેઠશ્રી ચંદુલાલ ટી. શાહ (ડેપ્યુટી મેનેજર, ક્રાઉન લાઈફ કંપની) તરફથી પોતાના પૂજ્ય સ્વર્ગવાસી પિતા શ્રીયુત ત્રિભુવનદાસ મંગલજી શાહના સ્મરણુાથે સભાને મળેલી છે. 2 શ્રી કથાનકોષ ગ્રંથશ્રીમાન દેવભદ્રાચાર્ય મહારાજે (સંવત 1158 માં પ્રાકૃત ભાષામાં રચેલો છે. જેમાં સમ્યક્ત્વ આદિ તેત્રીશ સામાન્ય ગુણો અને પાંચ અણુવ્રત આદિ વિશેષ ગુણોને લગતી 50 વિષયો સાથે તેની મૌલિક, સુંદર પઠનપાઠન કરવા જેવી કથાઓ વાચકૅની રસવૃત્તિ આ ગ્રંથ વાંચતા નિરસ ન કરે તેવી સુંદર રચના આચાર્ય મહારાજે કરી છે. આ ગ્રંથમાં આવેલ ગુણોનું સ્વરૂપ, તેનું વિવેચન, તેને લગતા ગુણદોષ, લાભ-હાનિનું નિરૂપણ આચાર્ય મહારાજે એવી સુંદર પદ્ધતિ, સંકલનાથી કર્યું છે કે જેથી આ ગ્રંથની અનુપમ, અમૂલ્ય અપૂર્વ રચના બનેલ હોવાથી તે અપૂર્વ સાહિત્ય ગ્રંથ ગણાય છે. આ સુંદર ગ્રંથ મૂળ અમોએ પ્રસિદ્ધ કર્યો છે, જેની મૂળની કિંમત રૂા. 8-8-0 છે. જેનું આ સરલ શુદ્ધ ભાષાંતર પણ સાક્ષરવૃર્ય મુનિરાજ શ્રીપુણ્યવિજયજી મહારાજની દેખરેખ નીચે થયેલ છે. તે ગ્રંથના પાના શુમારે પાંચસેંઢ ઉપરાંત થશે. મક શાહ ગુલાબચંદ વલ્લભાઈ : બી મહાય પ્રિન્ટિંગ પ્રેસ : દાણાપીઠ-ભાવનગર, For Private And Personal Use Only