Atmanand Prakash Pustak 045 Ank 02

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 8

સાચી પવિત્રતા
૩૩
અનાદર કરવામાં જ શાંતિ છે, સર્વ કર્મોથી અજ્ઞાની અપવિત્ર કહેવાય છે. તે જડસ્વરૂપ મુકાઈ જવું તે જ સાચી વિશ્રાન્તિ છે, ઈત્યાદિ અપવિત્ર કર્મ પુદ્ગલે ખસી ગયા પછી જ્ઞાનશ્રદ્ધાવાળો માનવી અધ્યવસાયની શુદ્ધિદ્વારા સ્વરૂપ પવિત્રતા પ્રગટ થવાથી જ્ઞાની પવિત્ર આત્મશુદ્ધિ સાધી શકે છે અને તે વિલાસમાં કહેવાય છે. મલિનતા ધર્મના અભાવવાળી અનુકૂળતા મેળવી આસક્તિ વધારવા દેહાદિની સ્વચ્છ વસ્તુઓમાં અસ્વચ્છ મલિનતા ધર્મવાળી શુદ્ધિ તરફ લક્ષ આપતો નથી, કારણ કે તે વસ્તુઓના ઓળા પડે છે અને તે સ્વચ્છ વિકાસી છે, વિકાસની વાટે વળેલો છે. વસ્તુઓમાં દેખાય જ છે. જે દેખાય છે તે
પવિત્રતા એક પ્રકારને અસાધારણ ધર્મ છે, મલિન વસ્તુ છે, છતાં સ્વચ્છ વસ્તુમાં આરોપ અને તે આત્મા સિવાય બીજે કયાંય પણ રહી કરીને સ્વચ્છ વસ્તુને અસ્વચ્છ તરીકે ઓળશકતું નથી. જેવી રીતે પવિત્રતા ધર્મ છે તેવી ખવામાં આવે છે જેથી તેને વ્યવહાર કહેવામાં જ રીતે અપવિત્રતા પણ ધર્મ છે કે જે પાગ- આવે છે. લિક જડાત્મક વસ્તુઓમાં રહે છે. પવિત્રતા આત્મા એક સ્વરૂપવાળો હોવા છતાં પણ જ્ઞાનાદિની સહભાવી છે ત્યારે અપવિત્રતા વર્ણ કર્મના વિકારોને લઈને અનેક સ્વરૂપે ઓળગંધાદિની સહભાવી છે. જે જ્ઞાનાદિનું આધાર ખાય છે. અરૂપી, અભેદ્ય, અછેદ્ય આદિ ભૂત દ્રવ્ય છે તે પવિત્રતાનું પણ છે અને જે વિકારોથી શૂન્ય હોવા છતાં રૂપ તથા ભેદનવણદિનું આધારભૂત દ્રવ્ય છે તે અપવિત્રતાનું છેદન આદિ કર્મના કાર્યોને આત્મામાં આરોપ પણ છે. આત્મા જે અપવિત્ર કહેવાય છે તે કરીને આત્માને અરૂપી તથા છેદ્ય, ભેદ્ય આદિ તાવિક નથી, કર્મની ઉપાધિને લઈને કહેવાય અવસ્થાવાળે માનવામાં આવે છે. જો કે વ્યવછે. આત્મા તે સ્વચ્છ સ્ફટિક જેવા છે. ફટિક હારિક દૃષ્ટિથી માનવાથી બાધ આવતો નથી; વિચિત્ર વર્ણવાળી વસ્તુઓના સંસર્ગને લઈને છતાં નેયિક દષ્ટિની ઉપેક્ષા કરી શકાય નહિ, વિચિત્ર વર્ણવાળો જણાય છે, છતાં તે વિચિત્રતા કારણ કે વ્યવહારિક દષ્ટિ અતાવિક છે અને સ્ફટિકની નથી પણ સંબંધવાળી વસ્તુઓની છે. સ્થિયિક દષ્ટિ તાવિક છે. જે કેવળ વ્યવહારિક વ્યવહારથી ભલે સ્ફટિકને કાળું પીળું કહેવામાં દષ્ટિ માનીને નિશ્ચયને નિષેધ કરવામાં આવે આવે પણ તે વર્ણ વિચિત્ર સંબંધવાળી વસ્તુઓ તો મૂળ શુદ્ધ વસ્તુનો અભાવ થઈ જાય છે. ખસી જવાથી ખસી જાય છે, ત્યારે સ્ફટિકની જેમકે કડું, કુંડળ, કંઠી આદિ ઘરેણું માનવામાં સ્વાભાવિક સ્વચ્છતા પ્રગટ થાય છે. ભિન્ન આવે અને સુવર્ણન નિષેધ કરવામાં આવે તો ધર્મવાળી વસ્તુઓને સ્ફટિકની સાથે ગમે તેટલો સુવર્ણ અભાવ થવાથી કડા, કંઠી જેવી સંબંધ થવા છતાં પણ સ્ફટિકની સ્વચ્છતામાં વસ્તુને અભાવ થઈ જાય છે. તેમ શુદ્ધ આત્માઅંશમાત્ર પણ ફરક પડતો નથી. તેવી જ રીતે નો નિષેધ કરવામાં આવે તે પછી નર, નારક આત્માની જ્ઞાનસ્વરૂપ પવિત્રતા અનેક પ્રકારની આદિ અવસ્થા જેવું કશુંય રહેતું નથી અર્થાત અપવિત્ર જડાત્મક વસ્તુઓના સંસર્ગથી અંશ પરિણામોને માનીને પરિણામને નિષેધ થઈ માત્ર પણ નષ્ટ થતી નથી. આત્મામાં અપવિત્રતા, શકે જ નહિ, કારણ કે પરિણામ વગર પરિઅજ્ઞાનતા દેખાય છે તે જડાત્મક વસ્તુઓના ણામી જેવી કે વસ્તુ જ નથી. પરિણામ સ્વચ્છ આત્મામાં પડતા ઓળા છે, માટે તે સ્વભાવ તથા વિભાવના ભેદથી બે પ્રકારના છે. આત્મસ્વરૂપ નથી. તે યે વ્યવહારથી આત્મા કર્મના સંગથી થવાવાળા આત્માના પરિણામ