Atmanand Prakash Pustak 045 Ank 02

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 5

સાચી પવિત્રતા
લેખકઃ-આચાર્ય શ્રી વિજયકસ્તૂરસૂરિજી મહારાજ પરમ પવિત્ર સર્વજ્ઞ પ્રભુ પરમ ઉચ્ચ કોટીના આત્મા છે. બધાય પ્રકારની અપવિત્રતાથી મુકાઇને પવિત્ર અન્યા છે. જ્યાં સુધી કર્મના સસ` હાય છે ત્યાં સુધી કાઇ પણ આત્મા પવિત્ર બની શકતા નથી. જેટલે અંશે કર્મની નિર્જરા થઇને આત્મિક ગુણુ પ્રગટે છે તેટલે અંશે આત્મા પવિત્ર અને અને જ્યારે સર્વ કર્મ થી સુકાઇ જાય છે ત્યારે પરમ પવિત્રતા મેળવે છે. આત્મામાં સ્વાભાવિક પવિત્રતા રહેલી હાવાથી ઉપાચાદ્વારા પ્રગટ થઈ શકે; પણ સ્વભાવથી જ અપવિત્ર દેહ પવિત્ર અનીશકે જ નહિં દેહને પવિત્ર મનાવવાને માટે પાણીના ઉપયાગ કરવામાં આવે છે જેથી અશુચિ વસ્તુ દૂર થઇ શકે છે પણ પવિત્ર બની શકતુ નથી, કારણ કે શરીર મળમૂત્રાદિ સાત ધાતુઓના પિંડરૂપ છે, છતાં વ્યવહારમાં શરીરને બહારથી ચાંટેલી અશ્રુચિ વસ્તુ દૂર થવાથી પવિત્ર માનવામાં આવે છે. પણ તાત્ત્વિક દષ્ટિથી વિચાર કરીએ તેા મળમૂત્રની ઉત્પત્તિનું સ્થાન જ શરીર હાવાથી તે પવિત્ર કેવી રીતે ખની શકે? પાંચ ઇંદ્રિયાને ધારણ કરવાવાળા પશુઓ તથા માનવીઓના દેહને આશ્રયીને મળમૂત્રની ઉત્પત્તિ થાય છે. તેમાં પણુ અપવિત્રતાનું કારણ તા માનવીઓનું જ મળમૂત્ર હાઇ શકે છે, પણ પશુએનુ હાતુ નથી. તેના માનવી માત્રને પ્રત્યક્ષ અનુભવ થાય છે. માનવીના મળમૂત્રથી અપવિત્ર થયેલું સ્થાન ગાય, ભેંસ આદિ પશુઓના છાણુરૂપ મળથી પવિત્ર થાય. છે. ગામૂત્ર ઘણા પવિત્ર કાર્યામાં વપરાય છે. ગામૂત્ર છાંટવાથી અપવિત્ર સ્થળ પવિત્ર
થાય છે. જ્યાં પશુ પક્ષી આદિ પ્રાણીઓના જ વસવાટ હાય એવા નિર્જન વગડામાં અપવિત્રતા કે અસ્વચ્છતા જેવું કાંઇ ખાસ હાતું નથી. ત્યાં આરોગ્યતા મેળવવાના અથવા તા માજ શાખના હેતુથી શ્રીમ ંતા તથા સાધારણ માણુસા ઝૂંપડાં કે બંગલા બાંધીને હવાપાણીના ઉપભાગ કરવા રહે છે પણ તેમને રહેતાં જ્યાં થાડા દિવસ થાય છે કે તરત જ તે સ્થળ માનવીઓના મળમૂત્રના સંસર્ગને લઈને અપવિત્ર તથા અસ્વચ્છ અની જાય છે. જેથી કરીને જે સ્થળ હવાપાણી સ્વચ્છ હાઇને આરાગ્ય આપવાવાળુ હતુ તે ખગડી જવાથી રાગાત્પત્તિનુ કારણ અને છે, એકેદ્રિય માટી, પાણી, પવન તથા અગ્નિ આદિ અસ્વચ્છ તથા અપવિત્ર સ્થળા તથા માનવદેહને પવિત્ર તથા સ્વચ્છ બનાવવા માટે વપરાય છે. આ બધું ય જોતાં સંસારમાં અસ્વચ્છતા તથા અપવિત્રતાના કારણભૂત માનવદેહ છે.
જગતમાં આત્મા સિવાય તાત્ત્વિક પવિત્રતા કયાંય નથી, છતાં દેહને પવિત્ર મનાવવાને માટે જે કાંઈ પ્રયાસ કરવામાં આવે છે તે કાલસાને ધેાળા બનાવવાના પ્રયત્નની જેમ નિષ્ફળ છે. આત્માને પવિત્ર બનાવવાને માટે ઉચિત પ્રવૃત્તિ કરવામાં આવે તે સફળતા મળી શકે છે. ધેાળું કપડુ મેલથી કાળુ થઈ ગયુ` હાય તા ક્ષાર આદિથી સાફ થઇ જવાથી ધેાળુ થાય છે, કારણ કે કપડામાં કાળાપણ સ્વાભાવિક નથી પણ મેલના સંસર્ગથી થયેલુ
છે એટલે કપડાનુ સ્વાભાવિક ધેાળાપણુ આગતુક મેલ દૂર થવાથી પ્રગટ થઇ શકે છે,