________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આશા-તૃષ્ણ
છતાં આશાને કેફથી સર્વ કંઇ ભૂલાય છે. જેણે આશા છોડી છે, સંતોષવૃત્તિ ધારણ ઘડીક પૃથ્વી માટે, ઘડીક સમગ્ર સમાજને કરી છે તે જ લેભને પરાજય કરી શકે. લાભ દોરવનાર નેતા તરીકેની ભાવના જાગે છે. તેને ઘટે તો મોહ ઘટે. ત્યારે જ મમતા જાય અને પિષવા અનેક કુમતની રચના કરવી પડે છે. સંતોષ સુખની પ્રાપ્તિ થાય. ક્ષણિક વિનશ્વર શાસ્ત્રોનાં અર્થને પોતાના પક્ષમાં લઈ જવા વસ્તુની અસારતા અને અનિત્યાદિ ભાવનાને પ્રયત્ન થાય છે. ભેળા જીવેને પોતાની જાળમાં વિચાર કરનાર આશા-તૃષ્ણાને ઉછેદ કરે છે. ફસાવી સાનુકૂળતા મેળવી જીવ ખુશી થાય છે, આધ્યાત્મિક ભૂમિકા તેને પ્રાપ્ત થાય છે. પરંતુ જ્ઞાની પુરુષ તે આ બધી ધાંધલને સાધુતાનો તે ખરેખર અધિકારી બને છે. ઉચ્ચ આત્મવિનાશ તરીકે ઓળખાવે છે. આશાના ગુણસ્થાન પ્રાપ્ત કરે છે. વલકલ વસ્ત્ર માત્ર જે ગુલામ બને છે તે જગતના ગુલામ તરીકે પરિગ્રહીને આશા તૃષ્ણ હોય તો તે ભિખારી છે. લેખાય છે.
નિરિહભાવે કિંમતી વસ્ત્રો દેહ પર પડ્યા હોય, આશા દાસીકે જે જાય,
તે ઉપર મમતા ન હોય તો તે ખરે ત્યાગી છે. તે જન જગકે દાસા” આશાએ કપેલી વસ્તુ પણ કલ્પિત અને આશા દાસી કરે જે નાયક,
નાશવંત હોય છે. જે આશા શુભ અનુષ્ઠાન લાયક અનુભવ થાસા” કરવા માટેની હોય તો તેને ધર્મમાર્ગમાં “મારા જે રાસાત્તે રાણા વૈવસ્થા આગળ વધારે છે. મોક્ષને અભિલાષ તે તે મારા જેવાં રાણી તેષાં વાતાયને ઢોર || * આત્માને મોક્ષ તરફ લઈ જાય છે. માર્ગમાં
જે આશાને સમજી છોડે છે તે જગતના આવતા કછો તે સંતોષદ્વારા સહન કરી, કર્મ નેતા બને છે, સર્વ સુખના અધિકારી બને છે, ખપાવી સસુખની પ્રાપ્તિ કરે છે. ધન, સત્તા, ઈન્દ્ર, ઉપેન્દ્ર, ચક્રવત્ત કરતાં પરમ સંતોષમાં પરિવાર એ આત્માને દુઃખ અપાવનાર છે. તેની રહેનાર સંત સાચો સુખી છે. સંતોષરૂપી આશા તૃષ્ણા આત્માને કષ્ટ આપનાર છે, એમ અમૃતથી એ પરિતૃપ્ત થયેલ હોય છે. તૃષ્ણથી સમજી આશા તૃષ્ણાથી દૂર થવા ભવ્યાત્મા ઘેરાયેલો આત્મા ભલે સત્તાધારી હોય કે ધન- પ્રયત્ન કરે. દરેક જીએ સંયમના માર્ગે કુબેર હોય. પણ જનહિતાર્થે તેને સદ્દઉપયોગ ન શાસનની પ્રાપ્તિ કરવા અર્થે પ્રયત્ન કરવો જોઈએ. કરતો હોય તે તે દુઃખી છે. બીજી જિંદગીમાં જેની પાસે શક્તિ હોય, બુદ્ધિબળ હોય ભિખારી દશામાં પરિભ્રમણ કરતો ને બીજા કે ઓજસ હોય તે આત્મા શાસનની ઉન્નતિ, પાસેથી યાચના કરતા નજરે પડે છે. જે સેવા કરવામાં ખરચીને કૃતકૃત્ય થાય. નાહકનાં અન્યને આપે છે તે જ મેળવે છે. જે પર. કલેશે ઉત્પન્ન કરી સંસારમાં પરિભ્રમણ કરાવહિતાર્થ કંઈ જ નથી આપતો તે સર્વ કંઈ નાર ખોટાં મતપંથની સ્થાપના કરવાના ગુમાવે છે. આકાશ ભરાય તે તૃષ્ણા ધરાય. પાતકથી સદા દૂર રહા ! તો જ ધર્મ અને આકાશ અનંત તેમ આશા-તૃષ્ણ અનંત છે. શાસનની પ્રાપ્તિ જન્માંતરમાં પણ થાય અને “કેઉ સ્વયંભૂ રમણકે, જે નર પાવે પાર. તેના નિમિત્તથી જન્મ મરણ મટશે–થોડા સે ભી લોભ સમુદ્રક, લઈ મધ્યન પ્રચાર જન્મ મરણ થશે. સધર્મની પ્રાપ્તિ કરી અજરામન સંતોષ અગસ્તિક, તાકે શોષ નિમિત્ત. મરતા મેળવી અન્યને મદદરૂપ બને. આશાનિત સેજિનિસ કિયે,નિજજળ અંજલી મિત્ત.” તૃષ્ણના પરિત્યાગમાં મોક્ષ છે, આત્મસમાધિ છે.
For Private And Personal Use Only
