________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
el (Faith) o (ગતાંક પૃષ્ઠ ૧૧૮ થી શરુ)
લેખક – ર. વકીલ ન્યાલચંદ લક્ષ્મીચંદ, બી. એ., એલએલ. બી. સાદરા.
સાંસારિક બાબતો કરતાં ધાર્મિક બાબતમાં પિતે સ્વીકારેલ ધર્મમાર્ગમાં આગળ વધવા શ્રદ્ધાની વધારે ઉપયોગિતા જણાય છે. દર્શન માટે મુમુક્ષુ પુરુષને તે તે વિષયના યથાર્થ શાસ્ત્રીઓ-તત્ત્વવેત્તાએ–શાસ્ત્રકારો જુદી જુદી– જ્ઞાનની આવશ્યકતા જણાય છે, એટલે તેમને દષ્ટિએ વસ્તુઓનું-વસ્તુઓના ધર્મોનું-સ્વભાવ- આમ પ્રમાણને આશ્રય લેવો જ પડે છે. નું યથાર્થ જ્ઞાન મેળવવામાં સાધનભૂત થતા આગમાં ધર્મશાસ્ત્રોના પુસ્તકમાં આવા તમામ પ્રમાણોના અનેક ભેદ પાડે છે; તેમાં મુખ્યત્વે વિષયના જ્ઞાનના ભંડારો ભર્યા પડ્યા છે. પ્રત્યક્ષ અને પક્ષ પ્રમાણ ઉપરાંત આગમ કેવળ ઉપકાર બુદ્ધિથી જ શાસ્ત્રકારોએ પોતાની પ્રમાણને પણ આગળ કરવામાં આવે છે અને અગમ્ય બુદ્ધિશક્તિને, અપૂર્વ પ્રતિભા--પ્રભાઅતીન્દ્રિય વિષયેના જ્ઞાન માટે તેના સ્વરૂપની વને, વિશાળ જ્ઞાનરવને, અનિવનીય યથાર્થ સમજણ માટે આપણે તે આગમ પ્રમાણ આંતરપ્રેરણાને નિચોડ કાઢીને, જ્ઞાનાવરણીય ઉપર જ આધાર રાખે પડે છે. જે તે વિષયનું કર્મના ક્ષેપર્શમના પ્રતાપે અનેક શાસ્ત્રોને ઈન્દ્રિયની મદદથી જ્ઞાન થઈ શકતું નથી અને ધર્મપુસ્તકોનો અમૂલ્ય વારસો આપણને કરતાં આ ગ્રંથની વિશેષતા એ છે કે, ફક્ત જ નહિ પણ પાછળના સમયમાં દિગબર યુક્તિઓથી અન્ય મતનું ખંડન અને સ્વમાની આખાયમાં ધુરંધર તત્વોએ અનેકાંતવાદને સ્થાપના કરવામાં આવતા નથી, પણ અન્ય યથાર્થ સ્વરૂપમાં મૂકવાને અને ન્યાય અને તર્કની દર્શનનું સૂક્ષ્મ અવલોકન કરતાં તેમાં કેવી દષ્ટિએ સંગત બનાવવાને જે ફાળો આપે અસંગતતા આવે છે, અને અનેકાંત દષ્ટિએ તે હતું તેનું પણ ઉપાધ્યાયજી મહારાજે સૂમ અસંગતતાને કેવી રીતે પરિહાર થઈ શકે છે નિરીક્ષણ કરેલ છે અને તેમાં જ્યાં જ્યાં ન્યાયની તેવી સમન્વયસેલી ( constructive method) દષ્ટિએ વિરોધ આવે છે તે સ્પષ્ટ ભાષામાં આ ગ્રંથમાં ગ્રહણ કરવામાં આવી છે. બીજું, બતાવેલ છે. ટૂંકામાં જૈન તત્વજ્ઞાન-અનકાંતવાદ ન્યાય વેદાંત આદિ દર્શને ધીમે ધીમે વિકાસ સમજવાને આ અપૂર્વ ગ્રંથ છે. આ ગ્રંથ પામતાં જે પરિપકવ સ્વરૂપ અઢારમી સદી છપાવી પ્રસિદ્ધ કરવામાં પ્રકાશક સભાએ અને સુધીમાં તે દર્શનાએ ગ્રહણ કર્યું તેનો યથાસ્થિત સંશોધન કરી તૈયાર કરવામાં આચાર્ય મહારાજ અભ્યાસ અને મનન કરી તે દર્શનોમાં પણ શ્રી ઉદયસૂરિજી મહારાજ તથા તેઓશ્રીના અનેકાંતવાદ કેવી રીતે આવે છે. તે બનાવવા સફારી મુનિમહારાજેએ જેના દર્શનની ગ્રંથકાર મહારાજે મહાન પ્રયાસ કર્યો છે એટલું સંપૂર્વ સેવા કરેલ છે.
For Private And Personal Use Only
