________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૮૨
:: શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
બનાવવામાં, પ્રભુના શરીર ઉપર સિક કલા- શાસ્ત્રમાં ધર્મના સાધનની વ્યવસ્થા અધિ પૂર્વક ગોઠવવામાં તેમજ પૂજાની અન્ય સાધન- કારની અપેક્ષા રાખવામાં આવેલી હોવાથી સામગ્રી એકઠી કરી, તેને ઉપગ કરવામાં ગૃહરદિશામાં રહેલ મનુષ્ય માટે, જ્યારે બંને કલાકોના કલાકોનો આનંદ અને રસપૂર્વક પ્રકારની પૂજાની આવશ્યક્તા સ્વીકારવામાં ભોગ આપે છે અને સંગીત, ગીત, વાદ્ય અને આવેલ છે ત્યારે સાધુદશામાં રહેલા પુરુષ માટે નૃત્યના સુસજજ સાધનોની મદદથી પરમાત્મા ફઝા ભાવપૂજાની જ આવશ્યકતા સ્વીકારપ્રભુની સ્તુતિ અને ગુણગાનમાં, ઘડીભર વામાં આવેલ છે. વળી દ્રવ્યપૂજા તે ભાવપૂજાનું દુન્યવી તમામ વસ્તુઓને ભૂલી જઈ ભક્તિ- નિમિત્ત ગણાવવામાં આવેલ હોવાથી, મુખ્યનાં, ભાવ અને પરમોલ્લાસપૂર્વક આનંદમગ્ન બની મહત્વતા–પ્રધાનતા તો ભાવપૂજામાં જ રહેલી છે. રહે છે; તેમજ જપમાળાની મદદથી ધ્યાનારુઢ
ઉત્તમ પ્રકારની વિપુલ સાધનસામગ્રી થઈ એકતાનતા સાધે છે.
દ્રવ્યપૂજાને ઉચ્ચ સ્થાન ઉપર મૂકવામાં, તેની આ બધી વસ્તુઓના દિનપ્રતિદિનના સતત યથા પ્રકારે ખીલવણું કરવામાં ઘણું મદદગાર અને ચાલુ અભ્યાસથી કવચિત્ ચિત્તની તમ થઈ પડે છે અને તેવી દ્રવ્યપૂજા હૃદયના શુદ્ધ યતા અને એકાગ્રતા ન જ થવાની હોય તો ભાવ અને પવિત્ર ભાવનામામાં પ્રેરણાદાયી પણ યાંત્રિક ઘટનાની માફક તે આપોઆપ હોવાથી, દ્રવ્યપૂજામાંથી ભાવપૂનમાં પ્રવેશ બની રહે છે એટલે કવચિત મન અન્ય થતાં આનંદ અને ઉલ્લાસની અવધિ થઈ રહે છે; વિચારણામાં રોકાઈ ગયું હોય તો પણ રોજની એટલું જ નહિ પણ પૂર્ણ ભકિત, અનાથી શુદ્ધ કાર્યપ્રણાલિકા યથાપ્રકારે જળવાઈ રહે છે હૃદયની તલ્લીનતા અને તાદાભ્ય ભાવ જાગૃત અને અન્ય સાવદ્ય ચોગથી નિવૃત્તિ મેળવેલી થાય છે. હાઈ પરમાત્મદેવની ભક્તિ-પૂજામાં તલ્લીન મહાદેવ-તીર્થકર ભગવાન–વીતરાગ પર રહે તે ભક્તજન પિતાને ધન્ય અને સાધક
માત્માના આવા પ્રકારના ભક્તિમાં પણ દશામાં આગળ વધેલો માની લઈ આત્મરાતોષ
જેન દઇએ-આર્ય સંસ્કૃતિ પાષક અન્ય સાંપ્રમેળવતો રહે છે. આરાધ્યદેવની આરાધનાના
દાયિક દષ્ટિ કરતાં એટલી વિશેષતા અગર આ એક અગત્યના પ્રકાર છે અને તે ઉકત
ભિન્નતા ધરાવે છે કે વીતરાગ પરમાત્મા મહાદેવની આજ્ઞાના અભ્યાસનું પરિપકવ
આપણું આરાધ્યદેવ, વીતરાગદશામાં હોઈ પરિણામરૂપ જ છે.
આપણા તરફના ભક્તિભાવની લાલચ કે અપેક્ષા ઉપરોક્ત પ્રકારે સાધકદશામાં આગળ રાખતા નથી, તેમજ આપણી ભક્તિને વશ વધતો મનુષ્ય, વધતા ઓછા અંશે, શુદ્ધ હૃદય થઈને કે આપણા ભકિતભાવથી પ્રસન્ન થઈને પૂર્વકની ભાવનાના પ્રમાણમાં પોતાના આત્માનું કે આપણી દુખપૂર્ણ દયાપાત્ર સ્થિતિથી દયાદ્ર કલ્યાણ સાધતા, સાધ્યદિશા તરફ પ્રયાણ બનીને યા તો આપણું ઉપર ફીદા થઈને કરતો જણાય છે. જેનદષ્ટિએ આવી દેવપૂજાના સામાન્ય કેટિના દેવદેવીને જેમ તપજપ કે બે ભેદ પાડવામાં આવેલ છે. તે દ્રવ્યપૂજા પ્રશંસા કે ખુશામત કે લલચાવનારી વસ્તુઓથી અને ભાવપૂજા. તેમાં પણ ધરાવરાવ રીઝાઈને વરદાન આપવા જેમ તૈયાર થઈ જાય રાત્રે ધર્મવાધન સંસ્થિતિ એ સૂત્ર અનુસાર છે, તેમની માફક વીતરાગ પરમાત્મા આપણને
For Private And Personal Use Only
