________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સુખ ની
શે ધ માં
૧૮૭
અનુકૂળ જડ વસ્તુઓને સંયોગ થતાં વેંત જ રહે છે ત્યાં સુધી પ્રાણી સુખ વેદે છે; પણ તકાળ ક્ષણિક સુખ તથા આનંદ પ્રાપ્ત થાય છે. જડને સંગ દૂર થવાથી પાછા હતા તેવા દુઃખી પણ સાચું સુખ તે જીવ ઉપર રહેલા આવરણને થઈ જાય છે. જે જ્ઞાની વૈદ્ય મળશુદ્ધિ સદશ ત્યાગ ક્ષય થવાથી ઉત્પન્ન થાય છે. સાચા સુખને ન વૈરાગ્યને જુલાબ આપી કર્મમળની શુદ્ધિ કરે તે ઓળખી મિથ્યા સુખને જ સુખ માનનારા અજ્ઞાની પછી નિત્યસુખની પ્રાપ્તિ થાય છે. ફરીને આધિછે અનુકૂળ જડ સંગ માટે જ નિરંતર પ્રયત્ન વ્યાધિનું દુઃખ ઉત્પન્ન થતું નથી. જો સુખી થવા કર્યો જાય છે. પરંતુ અજ્ઞાનતાથી આવરણના ક્ષય માટે અનાદિકાળથી વિવિધ પ્રકારના જડના વિકામાટે લેશ માત્ર પણ પ્રયત્ન કરતા નથી, જેથી કરી ના સંગ રૂ૫ ઉપચાર કરતા આવ્યા છે, છતાં તેમની સુખની ઇચ્છા પૂર્ણ થતી નથી.
કર્મમળના સભાવથી જન્મ, જરા તથા મરણ આત્મા ઉપર જ્યાં સુધી આવરણ વિદ્યમાન આદિના દુઃખ ભોગવી રહ્યા છે. જડાત્મક ક્ષણિક છે ત્યાં સુધી લેશ માત્ર પણ સખ છને મળી સંખમાં સંતોષ માનનારાઓ મક્તિના
ચા સુખથી વંચિત રહીને દુઃખોથી છૂટી શકતા આત્માનું સ્વરૂપ છે. આવરણના વિદ્યમાનપણમાં નથી. અનુકૂળ જડના સંગથી છ જે સુખ માને છે સંગથી ઉત્પન્ન થવાવાળી વસ્તુ બનાવટી તે દુઃખમાં સુખની ભ્રાન્તિ છે–ભ્રાન્તિજન્ય સુખ હોય છે. માટે જ તે વસ્તુ સાચી હોતી નથી; છે, વાસ્તવિક સુખ નથી. અને તેથી કરીને પરિ- કારણ કે સંયોગનો વિયોગ થવાથી તરત જ તે ણામે તે દુઃખના રૂપમાં બદલાઇ જાય છે અર્થાત વસ્તનો નાશ થઈ જાય છે. ઇટ, ચૂનો, પત્થર, પોતાના મૂળ સ્વરૂપમાં પ્રગટી નીકળે છે. બે જડ લાકડાં. માટી આદિના સંગથી બનેલું મકાન વસ્તુઓના સંગનું નામ સુખ નથી; પણ આત્મા આપણને આનંદ આપે છે. પણ તે મકાન પડી અને આત્માની સાથે મળેલા જડના વિયાગનું નામ જ ય વિગેરે વસ્તુઓ છૂટી પડી ગયા પછી આપણને ખ છે, સુખ અને આત્મવિકાસ નામાંતર છે
આનંદ આપી શકતું નથી. રંગબેરંગી તાંતણું‘પણ અર્થાતર નથી; તેવી જ રીતે દુઃખ અને
એથી વણાઈ તૈયાર થયેલું વસ્ત્ર આપણને સુંદર આત્મવિનાશ પણ નાતર જ છે.
લાગી આનંદ આપે છે, તે જ વસ્ત્ર ફાટી જવાથી, કોઈને પેટમાં મળ ભરાઈ રહેવાથી દરદ થતું
તાંતણાઓ છુટા પડી ગયા પછી આનંદ આપતું હેય, અને વિદ્ય પેટ ઉપર દવા ચોપડે કે તરત જ
નથી. આવી જ રીતે જડ તથા જડના વિકારોથી તે દવાની અસરથી પેટમાં દુખતું બંધ થઈ જાય
બનેવી બનાવટી વસ્તુઓ આમાને સાચું સુખ છે; પણ તે દવાના પરમાણુઓ નષ્ટ થયા પછી
તથા સાચો આનંદ આપી શકતી નથી. દવાને અંગે મટી ગયેલ દરદ પાછું હતું તેવું થઈ જાય છે-ક્ષણિક જ આરામ રહે છે અને દવા ન
આનંદ તથા સુખ આત્માને ધમ છે, અને તે ચોપડતાં જુલાબ આપી મળશુદ્ધિ કરવામાં
આત્મામાં જ રહે છે. જેમ ફૂલની સુગંધ ફૂલમાં, આવે તો સર્વથા દરદનો નાશ થઈ જાય છે, મળના
સાકરની મીઠાશ સાકરમાં, દીવાનું અજવાળું દીવામાં અભાવે લેશ માત્ર પણ દરદ રહેતું નથી. તેમજ રહે છે તેવી જ રીતે આત્માને આનંદ તથા સુખ
છું થતું નથી. તેવી જ રીતે કર્મ મળને આત્માને છેડીને બીજી કોઈ પણ જડ વસ્તુમાં લઈને પીડાતા પ્રાણીઓને સુખના માટે–પીડા દૂર રહેતાં નથી. સાકરને મીઠાશ માટે, ફૂલને સુગંધી માટે કરવા જડ વસ્તુઓના સંયોગ રૂ૫ ઉપચાર અને દીવાને અજવાળા માટે બીજી વસ્તુઓની કરવામાં આવે છે તે જડને જ્યાં સુધી સંગ જરૂરત નથી તેવી જ રીતે આત્માને સુખ માટે
For Private And Personal Use Only
