________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મહા વી ૨
નિ વ ણ નિરાવરણ બનીને શુદ્ધ સ્વરૂપ મેળવ્યું. સર્વ શુદ્ધ આત્માના સોગથી એ શરીર દેવેંદ્રોને પણ પરમપૂજ્ય બન્યું.
એ દિવ્યરમિ–સંસારમાં ફરીને અનુદય થવાપણે–અસ્ત થવાને હત-સંસાર માંથી છેલી વિદાય લેવાની હતી. એ હેતુથી, અનંતા કાળથી અનંતા ભવવાસિની સાથે અનેક પ્રકારના શરીરમાં, અનેક પ્રકારના સંબંધોમાં રહીને અનેક પ્રકારની અણજાણ દશાઓમાં કરેલા અનેક પ્રકારના અપરાધોની ક્ષમા માગી, અને અન્ય જીવોથી થયેલા અપરાધની ક્ષમા આપી, જેઓની ઈચ્છા વૈરને બદલે ક્ષમાથી નહીં પણ વિરથી લેવાની હતી તેઓના કરેલા અનુકૂળ તથા પ્રતિકૂળ ઉપસર્ગોને પ્રતિકાર કરવાને સમર્થ હોવા છતાં પણ અદનપણે ખુશી થઈને સહન કર્યા અને તેઓના ઋણથી મુક્ત થયા.
દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ અને ભાવથી પુગલપરાવાની અવધિ સમાપ્ત થઈ ગઈ હતી; પૌગલિક સંબંધોથી સર્વથા મુક્તિ મેળવવાની હતી; સંસારવાસિયેથી સદા સર્વદાને માટે વિયેગી થવાના હતા અને સંપૂર્ણ આવરણોથી અલગ થઈને અત જ્ઞાન, દર્શન, જીવન અને સુખ આદિ નિજ સ્વરૂપના પરિપૂર્ણ વિકાસી થઈ ચૂક્યા હતા તે સમયે ચરમ શરીરથી છૂટા થયા, કર્મ અને સંસારના અનાદિ સંભોગથી મુક્તિ મેળવી નિર્વાણ પામ્યા.
સંસારની ચાર ગતિમાં વસવાવાળા વૈકિય તથા ઔદારિક દેહધારિનો દેહવિભાગ વન તથા મરણના સંકેતથી ઓળખાય છે વૈક્રિય શરીરવાળાના દેહવિયોગને વન અને દારિક શરીરવાળાના દેહવિયોગને મરણ પ્રાયઃ કહેવામાં આવે છે. આ અવન અને મરણ ફરીને દેહધારી થવાવાળા સંસારવાસી ના દેહવિયેગને આશ્રયીને જ કહેવાય છે. બાકી તે તીર્થંકરનામક નિકાચન કરીને કેવળી થયેલા તથા સામાન્ય કેવળી થયેલા ચરમશરીરીઓને દેહવિયેગ અંતિમ હોવાથી નિર્વાણના સંકેતથી ઓળખાય છે; માટે પ્રભુ શ્રી મહાવીર દેવગત થયા, મરણ પામ્યા કે યુવ્યા એમ ન કહી શકાય; ૫) નિર્વાણ પામ્યા કહી શકાય,
પ્રભુના પાંચ કલ્યાણકમાંથી નિર્વાણ, અંતિમ કલ્યાણક કહેવાય છે. કલ્યાણક એટલે સુખદ સમય. પ્રભુના ચ્યવન, જન્મ, દીક્ષા અને કેવળ આ ચાર કલ્યાણકે તે વિશ્વવાસી ભવ્ય અને સુખદ નિવડયાં, પણ અંતિમ નિર્વાણ કલ્યાણક પ્રભુના ઉપર ઉત્કટ રાગ રાખનાર પરમ ભકતોને માટે દુઃખદ નિવડયું. પ્રભુના નિર્વાણ પામવાથી દેવેંદ્ર-નરેંદ્ર આદિ ભવ્ય પ્રાણવગ શેકસાગરમાં ડૂબી ગયે. પ્રભુના જ્યેષ્ઠ અંતેવાસી શ્રી ઇદ્રભૂતિ અણગારે પ્રભુને વિયોગ થવાથી પ્રભુ ઉપરના રાગના આવેશથી અતિશય વિલાપ કર્યો હે પ્રભો! આપ જીવિત દિવ્યરશ્મિના અસ્ત થવાથી ભારતવર્ષમાં સર્વત્ર સ્થળે અજ્ઞાનતમ છવાઈ ગયું. હવે તીર્થાતરીય ધૂકની ગર્જનાથી ભારતવર્ષ ગુંજી ઊઠશે, ઉત્પાતે અને ઉપદ્રવોથી ભારતવર્ષ સીદાસે વિગેરે વિગેરે.
For Private And Personal Use Only
