________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૮૪ જે ન સાહિત્યને
પ્ર ચા ૨ કઇ રીતે વિકસે?
કઈ પણ કાર્ય માટે આજે પ્રચાર એ મુખ્ય સાધન છે. કહેવાય પણ છે કેબેલે તેના બોર વેચાય.” અને તેથી તે જોઈએ છીએ કે પ્રીસ્તી ધર્મની ચોપડીઓ ત્રણ પાઈની નજીવી કિંમતે સ્ટેશને મળે તે પ્રબંધ જોઈ શકાય છે. જૈન સમાજે પણ એ પદ્ધતિએ કામ લેવાની જરૂર છે. જૈન શાસનના સિદ્ધાંતને ખૂબ પ્રચાર થાય એ અતિ આવશ્યક કર્તવ્ય છે પણ તેને માટે જૈન સમાજમાંથી કઈ “ભિક્ષુ અખંડાનંદ” પાકવાની જરૂર છે. જૈન સાહિત્યપ્રકાશક સંસ્થાઓમાંથી કઈ એકાદે “સસ્તુ સાહિત્ય વર્ધક કાર્યાલય” નું રૂપ ધારવાની આવશ્યકતા છે. જ્યારે એ યોગ બનશે ત્યારે હજારે નહીં પણ લાખની પુસ્તકસંખ્યા લોકોને ઘેર ઘેર પહોંચશે. વ્યાપારી વૃત્તિને તે એ કાર્યમાં તિલાંજલી જ દેવી ઘટે છે. એટલું સસ્તુ દેવા છતાં આખરે તે છેડે નફે બહોળા વ્યાપારની જેમ બન્ને રીતે લાભ જ થવાનું છે. સસ્તા સાહિત્યનું દષ્ટાંત તે માટે નજર સન્મુખ છે. ગીતાની લાખો નકલે તેણે બે બે કે ત્રણ ત્રણ આને વહેંચી છે. રામાયણ, મહાભારત કે આર્ય ભિષક જેવા દળદાર ગ્રંથો તે સંસ્થાએ અતિ સસ્તામાં આપીને અપૂર્વ લોકસેવા અને સાહિત્યસેવા બજાવી છે. લોકોના હૃદયમાં એ રીતે તેણે સ્થાન પ્રાપ્ત કર્યું છે. બસ, એ પદ્ધતિએ જૈન સમાજમાં કાર્ય થશે ત્યારે ભગવાન મહાવીરના ઝળહળતા સિદ્ધાંતોને જગવ્યાપી બનતાં વાર નહીં લાગે– ત્યારે જૈન સાહિત્યને ઉત્કર્ષ પણ દૂર નહીં હોય.
લે જપાળ મગનલાલ લહેરા
બ્રાહ્મણ ધર્મમાં જ્ઞાન અને કર્મ બને છે. જ્ઞાન એટલે વસ્તુ જાણવી, જેવી અને આચરણમાં ઉતારવી એ સામાન્ય અર્થ. જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્ર એમ બતાવવામાં આવે છે. ગુરુ આગમમાં શ્રદ્ધા અને સાક્ષી છૂટું પાડીને ચારિત્ર્ય ઘડવું. જ્ઞાન હોય પણ ચારિત્ર્ય ન હોય એમ બને છે. દર્શન અને જ્ઞાનવડે ચારિત્ર્ય ઘડવું જોઈએ. ઘણું વસ્તુઓ અમુક ચીજને પોષવા માટે કરવી પડે છે. એમ જ આ વ્રત વગેરે છે. આંબાનું રક્ષણ કરવા માટે વાડની જરૂર છે. એ જ રીતે કર્મની કેટલીક જન શાસ્ત્રકારોએ કરી છે. તેમાં બુદ્ધિનો વિલાસ નહિ પણ મનુષ્યને એ ભાગે ચઢાવવા માટે એ યોજના કરવામાં આવી છે; તેથી જ્યાં સુધી આખો આત્મા એમાં ન જાય ત્યાં સુધી ધર્મનું આચરણ ન થાય,
શ્રી. આનંદશંકર ધ્રુવ
For Private And Personal Use Only
