Atmanand Prakash Pustak 034 Ank 08

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 8

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. અનુરાગ-પલ્લવધરા, રતિ-વલ્લીમાં હાસ-કુસુમ ધરતા; શૃંગારવને હા, મન ન લીન તપ તમ છતાં ! ૨૪.
જ્યાં અનુરાગ-નેહરૂપ પલ છે, અને જ્યાં રતિરૂપ વેલડીમાં હાસ્યરૂપ પુ ખીલી રહ્યા છે એવા શૃંગારરૂપ ઉદ્યાનમાં, હારું મન તપથી તાપ પામેલું છતાં, લીન ન થયું !-આસક્ત ન થયું !
તાપથી તપેલો મનુષ્ય ઉદ્યાનમાં બેસવાની ઈચ્છા કરે એ સ્વાભાવિક છે, પણ તું તે એ વિલક્ષણ છે કે હારું મન તપથી તાપ પામ્યા છતાં શિંગ રવનમાં–કામરૂપ ઉદ્યાનમાં લીન ન થયું ! આસક્ત ન થયું ! તે શૃંગારવનમાં નેહરૂપ પલ્લો છે, રતિરૂપ વેલડીએ છે અને તેમાં હાસ્યરૂપી ફૂલ ખીલી રહ્યા છે. આવા સુંદર વનમાં પણ તું લેજા નહિં એ આશ્ચર્યની વાત છે ! અહીં ભગવાન હાસ્ય-રતિ આદિ દુષણથી રહિત છે એમ સૂચવ્યું, ઉપલક્ષણથી અરતિ–શક-ય-જુગુપ્સા આદિ દેષથી પણ ભગવાન રહિત છે એમ જાણવું.
અત્રે રૂપક અને વિશેષક્તિથી મિશ્ર એ સંકર અલંકાર છે. કારણ છતાં કાર્યને અભાવ તે વિશેષેક્તિ,
વિરોgિer : Rાવ ” .
દુર્જય કામને જય ગાથા ૨૫-૨૬. હરિહરે પણ જેની, આજ્ઞા શેષ જ્યમ ધારી શીર્ષ પરે; તુજ ધ્યાનાનલ તે પણ, મદન મદન (મીણ) યમ વિલીન ખરે ! ૨૫
વિષણુ અને શંકરે પણ જેની આજ્ઞા શેષાની જેમ માથે ચઢાવી છે, એ મદન (કામ) પણ હારા ધ્યાન-અગ્નિમાં મદનની (મીની) જેમ વિલીન થ (નષ્ટ થયે, ઓગળી ગયે)!
આ જગતમાં કામદેવ મહાસુભટની આજ્ઞા લેપવી દુષ્કર છે; કામ મડાદુર્જય છે. વિષ્ણુ અને મહાદેવ જેવા લેકમાં ઈશ્વર તરિકે ખપતા મોટા દેવોએ પણ તેની આજ્ઞા શેષાની જેમ બહુમાનપૂર્વક માથે ચઢાવી છે ! એ મદન–કામ પણ ત્વારા ધ્યાન–અગ્નિમાં મદનની (મીણની) જેમ વિલીન થે. ઓગળી ગયો ! શંકરે મદનને ભસ્માવશેષ કર્યો માવશે માનં વજાર ( કુમારસંભવ) એમ ભલે લેકમાં કહેવાતું હોય; પણ વાસ્તવિક રીતે કામ અનંગ થઈને પણ તેના અંગેઅંગમાં વ્યાપી ગયે ! દેવની પ્રસાદીરૂપ શેષાની જેમ તેણે પણ કામની આજ્ઞા માથે ચઢાવી.