________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૩૬
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
હોય છે અને અવ્યવહારરાશિમાંથી વ્યવહારરાશિમાં પણ આવેલા હોય છે; આ શ્રેણીથી આગળ વધાય છે જેથી પ્રથમ શ્રેણી કહેવાય છે.
૨ સાસ્વાદન ગુણસ્થાન–અતિ તીવ્ર ઝેધાદિકષાયથી યુક્ત સમ્યગદર્શન પ્રાપ્ત થયા પછી પણ તીવ્ર કષાયોને ઉદય થતાં ત્યાંથી પડવાને વખત આવે છે. મિથ્યાત્વને ઉદય ન હોય ને અનંતાનુબંધી કષાને ઉદય હોય ત્યારે છે આવલીની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ છે. આ ગુણસ્થાન પતન અવસ્થારૂપ હોવા છતાં પૂર્વે અમૃતરૂપી સમ્યગદર્શનનું પાન થઈ ગયેલું હોવાથી (ઉલટી થતાં પ્રથમ ખાધેલ મિષ્ટ ખેરાકને જેમ સ્વાદ રહી ગયું હોય તેમ ) આ સ્થાનવાળાને સંસારની હદ બંધાઈ ગયેલ હોય છે, તે ભવ્ય જીને હોય છે,
૩ મિશ્રગુણ શ્રેણી–આત્માના એવા વિચિત્ર અધ્યવસાય હોય છે, એ આત્માઓને સત્ય અને અસત્ય બંને માર્ગ ઉપર શ્રદ્ધા હોય, રૂચ–અરૂચિ હોય નહિ, ગોળ બાળ સરખા ભાસે, સમ્યગ અને મિથ્યાત્વના રોગથી મિશ્રપણું હોય તેની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ અંતર્મુહૂર્તાની છે. તેને પણ સમ્યકત્વનું પાન થયેલ હોવાથી ભવભ્રમણના કાળને છેડે બંધાઈ ગયેલ હોય છે. પરભવનું આયુષ્ય તે બાંધત નથી તેમ મરણ પણ પામતો નથી. કાં તે ચોથામાં આવી મરણ પામે. બારમાં, તેરમામાં પણ મરણ પામતે નથી. પ્રથમ બીજું, ત્રીજું ગુણસ્થાન જીવની સાથે જાય છે.
૪ અવિરતિસમ્યગદષ્ટિ–દત પચ્ચખાણ વગરનું સમ્યમ્ તે એથું સ્થાન, સમ્યફને સ્પર્શ થવાથી ભવભ્રમણને કાળ બંધાયેલ હોય, આત્માના એક પ્રકારના શુદ્ધ (શ્રદ્ધાવાળા) ભાવને સમ્યકત્વ કહેવાય છે. આ સ્થાનમાં તત્ત્વ વિષયક સંશય, ભ્રમને અવકાશ હોતો નથી. મોક્ષ માટે લાયકાત પરવાને અહિંથી શરૂ થાય છે તે સિવાય ગમે તેટલું જ્ઞાનાધ્યયન કષ્ટ અનુષ્ઠાન કરે તે પણ મેક્ષ પ્રાપ્ત થતું નથી. આ સ્થાનવાળાને ઉપશમ, ક્ષપશમ કે ક્ષાયિક સમકિત પ્રાપ્ત થયું હોય, વિરતિ મોક્ષ આપનાર છે તેમ જાણવા છતાં પ્રત્યા
ખ્યાનીકષાયને ઉદય હોવાથી વ્રત પચ્ચખાણ તે આત્મા કરી શકતો નથી, પરંતુ દેવ-ગુરૂ-ધર્મ ઉપર શ્રદ્ધા હેવાથી તીર્થકર નામકર્મ, મનુષ્ય, દેવ આ ત્રણ આયુ પ્રથમના ત્રણ ગુણસ્થાન કરતાં અહિં અધિક બાંધે છે. નરકાયું થાય થાય છે
૫ દેશવિરતિ–સમ્યફત્વ સહિત ગૃહસ્થના વ્રતોનું પાલન કરવું તે આ સ્થાન છે. ચેથા અને પાંચમા આ બે ગુણશ્રેણી ઉપર સાગારધમ આત્માઓ હોય છે. આ સ્થાને તિર્યંચાયુ ક્ષય થઈ જાય છે.
For Private And Personal Use Only
