________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૪૪
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
QOQOOQOOOOOOOO00000
અમારી પૂર્વદેશની યાત્રા.
(ઐતિહાસિક દષ્ટિએ.) OCC ( ગતાંક પૃષ્ઠ ૧૦૫ થી શરૂ ) SSC શિખરજી-થી બૈજનાથ થઈ પુનઃ ચંપાપુરી ગયા. ત્યાં શ્રી વાસુપૂજ્ય પ્રભુનાક લ્યાણકને ઉત્સવ ધામધુમથી ઉજવી ડુમકા રસ્તે થઈ આગળ વધ્યા. ડુમકાનું જંગલ ભયંકર આવે છે. અમે જંગલમાં વિહાર કરતા..... ગયા. સોળથી સત્તર માઈલન વિહાર થયો પરંતુ ઉતરવાના સ્થાનને પત્તો ન હતો. ત્યાં સામેથી ઉઘાડા બદનવાળે, માત્ર લંગોટી પુરતી અડધી ધોતી પહેરી હતી તે આવ્યો અને નમસ્કાર પ્રેમથી કર્યા તેણે પોતાની ભાષામાં પૂછ્યું આપ કયાં જાઓ છે? અમે કહ્યું આગળ. પરંતુ તેણે કહ્યું આગળ જંગલ બહુ જ ભયંકર આવે છે. સૂર્ય માથે ચઢયો છે –આવ્યો છે. આ ગરીબની ઝુંપડી પાવન કરે. હું ગરીબ છું. આપની ખાતરી કરવા યોગ્ય નથી છતાંય જે સુકી રેટી હશે તે આપીશ. અમે કહ્યું વધે નહી. ઉતરવાનું સ્થાન મળે તે ઘણું છે. પછી એ પોતાના સ્થાને લઈ ગયો. સુંદર મકાન આપ્યું. પછી માલુમ પડયું કે આ ગરીબ કહેવાતો માણસ તો આ જંગલને રાજા છે. અમને બધી સગવડ કરી આપી પછી અમે બલિપમોધર્મઃ નો પવિત્ર મંત્ર સુણાવ્યું. ઘરમાં જ પચાસેક માણસ હશે. બધાને ભેગા કર્યા, ઉપદેશ સાંભળે. આજુબાજુના ગામોમાં તેણે ખબર આપ્યા. બધાય માણસે એકત્ર થયા. ઉપદેશ સંભળાવ્યું. અહિંસા ધર્મ, અને જૈન ધર્મનું, જૈન સાધુઓનું સ્વરૂપે વર્ણવ્યું. જે સાધુઓના ત્યાગ, નિસ્પૃહતા અને અકિંચનતા જોઈ, સાંભળી તે લોકો બહુ જ ખુશી થયા. ત્યાંથી વિહાર કરતા શાંતિનિકેતન ગયા.
ભારતની પ્રાચીન સંસ્કૃતિના રક્ષણ સાથે અર્વાચીન સંસ્કૃતિનો વિકાસ અને પૂર્વ કે પશ્ચિમ બંને દેશની વર્તમાન સંસ્કૃતિની સાંકળ ગુંથવાના ભવ્ય મનોરથી આ સંસ્થા પ્રાદુર્ભત થઈ છે. આ સંસ્થાની મૂળ સ્થાપના મહર્ષિ દેવેન્દ્રનાથ ઠાકુરે કરેલી. ત્યારપછી તેને વિકાસ મહાકવિ રવીન્દ્રનાથ ટાગોરે કર્યો. દેશવિદેશના અનેક વિદ્વાને ત્યાં રહી ભારતની પ્રાચીન સંસ્કૃતિના વિકાસનો અભ્યાસ કરી નૂતન આવિષ્કારો પ્રગટ કરે છે. ભારતના દર્શનશાસ્ત્રો, ધર્મ, ગ્રંથે, સાહિત્ય તથા અનેકવિધ સાહિત્યનો અભ્યાસ કરવા સાથે પાશ્ચાત્ય દેશની સંસ્કૃતિ અને સાહિત્યમાં નિષ્ણાત થાય છે. અહીં સરકારી પરીક્ષાઓનાં બંધનથી ખુદ મહાકવિ રવીન્દ્રનાથ પણ ગર્વપૂર્વક કહે છે કે યદિ મારે આ વિકાસ અને ઉન્નતિ થઈ હોય તો પરીક્ષાના બંધનેને અભાવ જ છે. પંડિત સુખલાલજી ત્યાં મળ્યા અને તેમણે એક અનુભવી વિદ્યાથી સાથે આખી સંસ્થા બતાવી. અનેકવિધ વિષયો ત્યાં ચાલે છે. અભ્યાસ વૃક્ષોની છાયામાં કુદરતની ગોદમાં જમીન ઉપર જ થાય છે. ત્યાં શાસ્ત્રીજી અને પ્રસિદ્ધ કલાવિશારદ......ને પ્રત્યક્ષ પરિચય થયો. બહુ જ સજજન અને ભલા છે તેમજ પ્રખર ધુરીણ વિદ્વાન છે. આ સિવાય એક ચીનાઈ અને જાપાનીઝ પણ હતા. હું ભૂલતો ન હોઉં તે અમેરીકન પણ એક હતા. આ સિવાય પુસ્તકાલય-જ્ઞાનભંડાર પણ ખાસ જોવા જેવો છે. બૌદ્ધિક અને વૈદિક સાહિત્ય તેમજ પાશ્ચાત્ય દેશીય સાહિત્ય વિપુલ પ્રમાણમાં છે. જેને સાહિત્ય નહિવત જ છે. કઈ
For Private And Personal Use Only
