________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
અધ્યાત્મજ્ઞાન યાને બ્રહ્મવિદ્યા.
___ न ऋत्ते ज्ञानात् मुक्तिः ઉપરોક્ત વિષયમાં જીવન–સાફલ્યતા એટલે જન્નતિ એ વિષય ઉપર વિવરણ કરવામાં આવ્યું છે, પણ આત્મત્કર્ષ અથવા આત્મોન્નતિ કયા સાધનદ્વારા કરી શકાય તે જાણવાની ખાસ આવશ્યક્તા છે.
જ્યાં સુધી જીવાત્મા માયાવેષ્ટિત હોય, અને કર્મપટલથી આચ્છાદિત હોય અને પૂર્વ પાપના પ્રભાવથી અત્યંત આસક્તિ હોય ત્યાં સુધી જીવાત્મા કઈ કાળમાં મોક્ષમાર્ગી થવાને ઉત્સાહ કરી શકતા નથી પણ વધારે વધારે માયામાં પારેવાય છે, તેને અસત્યમાં સત્ય ભાસે છે, સત્ય વસ્તુને અસત્ માને છે, કષાયાદિ વિષયમાં ચિરકાળ પ્રવૃત રહે છે. આ બધી જીવાત્માની બાલદશા છે. જેવી રીતે બાળક પિતાના સત્ય સ્વરૂપને વીસરી જાય છે તેમ જીવાત્મા અજ્ઞાનાવસ્થાને કારણે સ્વભદ્ર જોઈ શકતું નથી.
આ સંસારમાં આજે સવના મુખમંડળ ઉપર આશા, ઉત્સાહ અને હાસ્યમયી પ્રભા દષ્ટિગોચર થઈ રહી છે. આપણે આજે લોકિક વિષયમાં અત્યંત આહલાદને અનુભવ જેટલા પ્રમાણમાં મસ્ત બની કરી રહ્યા છીએ તવ્રત દીર્ઘકાળ પશ્ચાત્ આ જીવનની ભાવી સ્થિતિના મુખપ્રતિ દષ્ટિપાત કરવા કાંઈ પણ સમય લેતાં નથી તે ખરેખર આ બાબત શોચનીય છે.
દિવાની દુનીયારૂપી દરીયાના વિપત્તિરૂપી વારિ તરંગના વિરાટ ચક્રમાં આ આત્મરૂપી નાવની સલામતી સાધવાને અને કુશલ કર્ણધાર થઈ તે નકાને પાર ઉતારવાને હે પ્રમાદી જી ! ઉત્સાહપૂર્વક બ્રહ્મજ્ઞાનના જ્ઞાતા થવાને ઉત્સુક થતા નથી, તેથી આ જીવનની અવનતિ અને અનીષ્ટ કરી રહ્યા છીએ.
હે મુસાફર! હારા સુખને સ્વાર્થ સિદ્ધ કરવાને અને શરીરરૂપી નગરીનાં આત્મરાજને વિદ્રોહી બની તેનું અયોગ્ય રીતે દમન કરી વિષયાસક્તિમાં જેટલા પછાડા મારે છે, તેથી ત્યારા ચિરકાળ શાંતિસ્થાનથી વિમુખ થતું જાય છે.
જગતના ક્ષણિક વૈભવમાં રસજ્ઞ તેમજ રાગ, દ્વેષ, લોભ અને મહાદિમાં મગ્ન તથા સ્ત્રી-પુત્ર-ધનાદિમાં અત્યંત મમતાવાળો અજ્ઞાનતાના કારણે રહે છેઃ કારણ કે આત્મજ્ઞાનને હજુ સુધી અભાવ જ છે. અને જયાં જ્ઞાનને અભાવ છે ત્યાં દરેક જીવાત્માની અજ્ઞાનકશા જ છે. જ્ઞાન એ જ અજ્ઞાનતાને દૂર કરવાનું
For Private And Personal Use Only
