Atmanand Prakash Pustak 031 Ank 05

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/531362/1

Page #1

853
श्री
Truel
DG Mall
૫૦ ૩૧ મું. મારા . અક ૫ મા
50 11125
મુલ્ય રૂા. ૧)
આત્માનં તવન
પ્રકાશક,
શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા
ભાવનગર.
૫૫૦ ૪ આના.
વીરસં.૨૪૬૦ આત્મ સ. ૩૮ વિ.સં.૧૯૯૦

Page #2

જલદી મંગાવા.
66
૧ શ્રો મહાવીર-જિનવંદન. ૨ અમારી પૂ દેશની યાત્રા. ૩ અધ્યાત્મજ્ઞાન યાને બ્રહ્મવિદ્યા. ૪ મ-માન-અભિમાન ૫ જૈન–આચાર ૬ શ્રી ઉમિતિભવપ્રપંચાકથાનું ભાષાંતર
૭ સ્વીકાર અને સમાલાચના.
૮ વમાન જૈન સમાચાર.
800
વિષય–પરિચય.
લે શાહ બાથુશાલ પાનાચંદ. મુનિ શ્રી દર્શનવિજયજી મહારાજ... લે॰ વીરકુમાર...
લે આત્મવલ્લભ。。
શુદ્ધ આચાર ઈછ±...
...
----
6.3
શ્રી પ્રભાવકચરિત્ર. ( જૈન ઐતિહાસિક ગ્રંથ. ) શ્રી પેથડકુમાર ચરિત્ર,
(",)
શ્રી ધર્મ પરીક્ષા. શ્રી મહાવીરચરિત્ર.
થોડી નકલા સીલીકે છે.
નવું પ્રક્ટ થતુ જૈન સાહિત્ય.
ગુજરાતી ભાષાના ગ્રંથા.
6330
...
...
‘અનેાનંદન’...
600
6038
....
૧ બૃહતકલ્પસૂત્ર—પ્રથમ ભાગ. ફા` ૩૮ સવાત્રÄહ પાનામાં, ખેંલેઝર ઉંચી જાતના પેપરા ઉપર. કિંમત ચાર રૂપીયા.
...
૨ શ્રી કગ્રંથ (ચાર) શ્રી દેવેન્દ્રસૂરિષ્કૃત (સ્વાપ૪) ટીકા સહિત—ખત્રીશ ફ્રામ પાણાત્રણશેઢ પાના ( સૂપરાયલ આઠ પેજી સાઇઝ ) ક્રોક્ષલીલેઝર કિંમતી કાગળા ઉપર અને ગ્રંથા મુંબઇ શ્રી નિષ્કુ યસાગર પ્રેસમાં શાસ્ત્રી સુ ંદર વિવિધ ટાપાથી છપાવેલ છે. આઈડીંગ ( પુંઠા ) પાકું સુશેાભિત ટકાઉ કપડાથી તૈયાર કરાવવામાં આવેલ છે. કિ ંમત ત્રણ રૂપીયા. ( પાસ્ટેજ જુદું ).
કૃપાળુ મુનિરાજો શ્રી ચતુરવિજયજી મહારાજ અને શ્રી પુણ્યવિજયજી મહારાજના શાધન વગેરે અથાગ પરિશ્રમના ફળરૂપે આવુ ઉચ્ચ સાહિત્ય પ્રગટ થાય છે. વિશેષ પરિચય હવે પછી,
...
938
6006
૧-૦-૦
શ્રી સુરસુંદરી ચરિત્ર.... શ્રી શ્રીપાળરાજાના રાસ....
છપાય છે. ભાવનગર—માનંદ પ્રિન્ટિંગ પ્રેસમાં શેઠ દેવચંદ દામજીએ છાપ્યું.
www
99
***
...
જલદી મગાવા.
900
૯
૧૦૦
૧૦૬
૧૧૨
૧૧૪
૧૧૮
૧૨૧
૧૨૩
૨-૮-૦
૧-૦-૦ છપાય છે.
29

Page #3

આચાર્ય શ્રીમદ્ વિજયાનંદસૂરીશ્વરજી (આત્મારામજી) મહારાજના પટ્ટધર
અજ્ઞાનતિમિરતરણી, કલિકાલક૫તરૂ—
5.9.
gિes, '
શ્રીમદ્ ૧૦૦૮ શ્રી વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજી મહારાજ
! ; ; , ', S
|

Page #4

શ્રી સિદ્ધાચળજીમાં સૂરિજીના સ્વાગતની સ્તુતિએ.
ભક્તિ દર્શન.
પધારો વલ્લભ સૂરિવર રાજ; અમારા ભાગ્યોદય છે આજ. જીવન ધન સમ જગ પૂજ્ય છો, આત્મયોગી સ્વરૂપ; શાન્ત વિચારક સમાજતારક, નિર્મળ ભાવ સ્વરૂપ
ઝીલજો વદન હો મુનિરાજ. જ્ઞાન પર્વના પરમ પ્રવર્તક આગમ અંગ સુજાન; સમાજને જાગૃત કરનારા, પ્રગતિ ત મહેન
અમર હે કીતિવત મહારાજ. ત્યાગ ' રંગથી ઝળહળતા, જૈન-જગતના સંત; વંદન કરીએ પ્રેમે આજે, યેશભીના ગુણવત
તમારા અચળ દિવ્ય પ્રતાપ
શ્રી વિજયાનંદસૂરિના પગલે
એ વિજયાનંદસૂરિ મહાન હતા, આ વલભ એના પગલે છે. એ ભેખ તેજ ભરપૂર હતા, આ વલલભ ત્યાગને પથે છે. એ ધમ ધુર ધર વીર હતા, આ શાંત સદા ગંભીર દીશે. એને પગલે પાવન જયેત હતી, આને પગલે સમાજ ઉત્થાન છે. એ વિશ્વ વિજયતા કહેવાતા હતા. આ પ્રાણપ્રણેતા કહેવાય છે. એ શાસ્ત્ર ધર્મ પ્રચુર હતા, આનું જ્ઞાન અટુલ ગણુ એ છે. એ પંજાબમણા ચમકાર હતા, અને શબ્દ ચમકાર દીશે. એ જૈન સમાજના જીવન હતા, આ વલલભ જૈન-જવાહીર છે, એ સૂર્યને અસ્ત અકાળે થયે, ત્યારે સૂર્ય બીજો અહીં પ્રગટે છે. ઉર ઉરમાં આત્મારામ રહ્યો, ગૃહ ગૃહમાં વલ્લભ નામ રહ્યો.

Page #5

I આમાનદ પ્રકાશ
*
*
*ok
॥ वन्दे वीरम् ॥ . भावयेद्यथासङ्ख्यम् । मैत्री सर्वसत्त्वेषु । तमेऽहं सर्वसत्त्वा** नाम् । मैत्री मे सर्वसत्त्वेषु । वैरं मम न केनचिदिति ॥ प्रमोदं गुणा
धिकेषु । प्रमोदो नाम विनयप्रयोगः । वन्दनस्तुतिवर्णवादवैयावृत्त्यकरणादिभिः सम्यक्त्वज्ञानचारित्रतपोऽधिकेषु साधुषु परात्मोभयकृतपूजाजनितः सर्वेन्द्रियादिभिर्व्यक्तो मनःप्रहर्ष इति ॥ कारुण्यं क्लिश्यमानेषु । कारुण्यमनुकंपा दीनानुग्रह इत्यनर्थान्तरम् ॥ तन्मोहाभिभूतेषु मतिश्रुतविभङ्गाज्ञानपरिगतेषु विषयतर्षाग्निना दन्दह्यमानमानसेषु हिताहितप्राप्तिपरिहारविपरीतप्रवृत्तिषु विविधदुःखार्दितेषु दीनकृपणानाथबालमोमुहवृद्धेषु सत्त्वेषु भावयेत् ॥ तथाहि भावयन् हितोपदेशादिभिस्ताननुगृह्णातीति ।।* माध्यस्थ्यम विनेयेषु । माध्यस्थ्यमौदासीन्यमुपेक्षेत्यनर्थान्तरम् ॥
___ तत्त्वार्थभाष्य -- सप्तम अध्याय.
FATNA
*
*
.*.*
.
.
*
.
.
100वा
.*
*
SIA-
6
0
%
% 3DE
0000000000000000000000000000
पुस्तक ३१ । वीर सं. २४६०. मार्गशिर्ष श्रात्म सं. ३८ अंक ५ मो. oxxwoooooooosXOOROOORooooocxocomoooooooooooxaooog
શ્રી મહાવીર–જિન વંદન.
(२१-शु स्या, तर त्रितास. ) વદ ભવી ત્રિશલા નંદના,
प्रभु पूष्णः । मन-मानस...... सी . એ પ્રભુ સેવત, સબ દુઃખ જાવત;
तित महावी। ......... ...... सवी. દેવા ! દુ:ખ હરે તુજ બાલના,
એ પ્રભુ ભજત, સબ દુ:ખ હરત, सेवा सवी महावी। ... ... । सवाल
શાહ બાબુલાલ પાનાચંદ.
( ना६४२) socoooooooooooooxxx900x300x30x500x0 0xc08
000000000000000000000000

Page #6

૧૨
૧૦૦
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO
અમારી પૂર્વેદેશની યાત્રા. Sિ (ઐતિહાસિક દષ્ટિએ.)
GOOG ( ગતાંક પૃષ્ઠ ૬૧ થી શરૂ) OOG અમે પાવાપુરીજી આદિ તીર્થોની પુનઃ યાત્રા કરી પહાડને રસ્તે બધું જોતા જોતા નવાદાની સડકે થઇ ગયાજી થઈ ભદ્દિલપુર ગયા. ગયા છે.
- પાવાપુરીથી ઉત્તરે ૩૬ માઇલ ગયા છે, તેમજ બનારસથી કલાકત્તા જતાં વચમાં જ ગયા જંકશન આવે છે. વૈષ્ણવો અને શેવોનું મોટું તીર્થધામ છે. ફગુના કિનારે પિતાના પૂર્વજોને પિતૃપિંડ દેવા અનેક ભક્તો આવે છે. અહીં પંડાઓનું અધિક જોર છે. ઘણા ખરા માલેતુજાર છે. આ પંડાઓએ તીર્થોનું વાતાવરણ એટલું ગલીચ અને હીન કરી નાખ્યું છે કે સારા માણસે અહીં આવતાં અચકાય, પણ છતાં ય એજ અબ્ધ પરંપરા અને અંધશ્રદ્ધા ચાલી આવે છે. રોજ હજારો રૂપીયા તેમને મળતા હશે. અહીં એક પાદુકા છે અને વિષ્ણુની મૂતિ છે, જ્યાં પિતૃપિંડ અપાય છે. પંડાઓને ત્યાંનું બધું ધન મળે છે. પિંડ પાછળ હજારો રૂપિયા ખર્ચાનારા હિન્દમાં પડયા છે. ખેતી અને હીરાની માળાઓ રેશમી વસ્ત્રો અને અનેક કિમતી દાગીના મળે છે. આમાં કાઈ ટીખળી ગ્રાહક આવ્યો હોય તે આઠ, દસ પંડાઓને એકઠા કરી બધાની સાથે વાત કરી પિતાનું કામ કરવા તૈયાર કરે. પછી બધા ભેગા થઈ મારામારી કરે, ધેકાબાજી ઉડે, હરામના માલનું પરાક્રમ દાખવે અને ગ્રાહક–પ્રેક્ષક તાલી પાડતા હશે. પંડાઓને બેવકુફ બનાવી રસ્તો માપી જાય. અહીં બ્રાહ્મણોનું જોર છે. શ્વેતાંબર જૈનનું એક પણ ઘર નથી. દિગંબર જૈને વસે છે, એક મંદિર પણ છે. આપણું સાધુઓને ઉતરવાના સ્થાનની પણ મુશ્કેલી પડે છે. અહીંથી બુદ્ધગયા સાત માઈલ છે. બુદ્ધગયા,
બુદ્ધગયામાં પણ હજારો યાત્રી આવે છે. શું બૌદ્ધ કે હિન્દુ બધાય આવે છે. અનેક ધર્મશાળાઓ છે, સેંકડો બાવા-સાધુઓ ત્યાં પડેલાં હોય છે. બૌદ્ધો માટે ત્યાંની મ્યુનીસીપાલીટીએ એક વિશાલ સુંદર ધર્મશાળા બંધાવી છે. પુષ્કળ બૌદ્ધયાત્રીઓ આવે છે અને જાય છે. રોજ નાનકડા મેળા જેવું રહે છે. અહીં અમને ઉતરવાની મુશ્કેલી પડી હતી. બુદ્ધગયાના મંદિરનો વહીવટ શ્રીમાન શંકરાચાર્યજી કરે છે. તેઓ બહુ જ ભલા અને સજજન માણસ છે. તેમણે અમને પિતાના મઠના એક ભાગમાં ઉતરવાનું સ્થાન આપ્યું. શંકરાચાર્યજી એટલે બીજે રાજા સમજી લ્યો. રાજસત્તા પિતાનું ગૌરવ ટકાવી રાખવા જે વ્યવસ્થા અને વહીવટ કરે તે બધું અમે અહીં જોયું. કયાં ભારતની એ ત્યાગી નિષ્પરિગ્રહી સાધુ સંસ્થા અને કયાં આજની આ પરિગ્રહધારી સત્તાની મૂતિ સમા શંકરાચાર્યજીની સાધુ સંસ્થા. તેમનો તુમાર, તેમનું ગૌરવ, પરિગ્રહ, વહીવટને પ્રપંચ અને સત્તાને શેખ જોઈ તમને એમ ન લાગે કે આ કોઈ ધર્મગુરૂ છે. તેઓને

Page #7

અમારી પૂર્વશની યાત્રા.
૧૦૧ ધર્મગુરૂપદ કરતાં રાજામહારાજાનું પદ સુંદર શોભે તેમ હતું. અસ્તુ. માણસ મળતાવડા, અને પ્રેમી છે. બપોરે અમે તેમને મળ્યા; તેમણે કહ્યું હતું “ હું આપની સાથે જૈન ધર્મ સંબંધી ચર્ચા કરવા માંગું છું. જૈન ધર્મ પ્રત્યે પ્રેમ છે-માન છે. તેમની સાથે ચારથી પાંચ કલાક વાતૉલાપ ચાલ્યો. સ્યાદ્વાદ માટે ઘણો વાદ થયો તેમજ તીર્થકર માટે પણ તેમને ઘણી શંકાઓ હતી. જગતકર્તા સિવાય તો ચાલે જ કેમ? અમે જૈન ધર્મના સિદ્ધાંત અને દૃષ્ટિબિન્દુ સમજાવ્યાં. સ્યાદ્વાદમાં તો તેમને રસ પડયે પણ જગત કતૃત્વ વિરૂદ્ધની દલીલે તેમને ન ગમી, અન્તમાં કહે–સવ નવ વા વિદ્વાન હૈ, સર સવ વી માન્યતા હૈ. પછી અમે ધીમે રહીને પૂછયું આ બુદ્ધગયા તે બૌદ્ધોનું પવિત્ર સ્થાન છે આ વિશાલ ગગનચુમ્બી મંદિર પણ બૌદ્ધોનું છે એમ અમે સાંભળ્યું છે. તેમણે હસીને જવાબ આપ્યો “ તે વાત તદ્દન જુઠી છે. અમે બૌદ્ધાવતાર માનીએ છીએ, અને આ મંદિર સનાતનધમી.....રાજાએ બંધાવેલ છે. અમારી પાસે તેના સજજડ પુરાવા છે. બૌદ્ધો ફોગટનું લઈ પડયા છે. ” પછી અમે તે મંદિર જેવા ગયા. મંદિર વિશાલ અને ઉન્નત છે. પ્રાચીન બાંધણ અને રચના તેની મહત્તામાં વધારો કરે છે. શાંત પ્રગાઢ, ગંભીર મોટી બુદ્ધદેવની મૂર્તિ બેઠી છે. શિલ્પકારે બુદ્ધદેવના હદયંગત ભાવોનું સફલતા પૂર્વક પ્રદર્શન કરાવ્યું છે. પોતાની સંપૂર્ણ કળાને ઉપયોગ કરી સિદ્ધહસ્ત બનેલ છે. મંદિર સાત માળ ઉંચું છે. ત્રણ માળ સુધી ઉંચે જવાય છે. પછી તો શિખરોના આકાર જ છે, પરંતુ અહીં એક વાત જરૂર ખટકી; જૈન મંદિરોની જે સ્વચ્છતા સુંદરતા અને સુઘડતા છે તેને જેટો બીજે નહિં જ મલે. અહીં પણ સ્વચ્છતાનું નામ ન મળે.દુનિયાના બૌદ્ધાનું તીર્થ કેવું ગન્દુ, ઘીના ડાઘ અને ચિકણાઈથી બેઠુંદુ લાગે છે. ચાલતાં ચાલતા પડાને ભય લાગે જૈનોનાં તીર્થોમાં જૂવો. તારંગા, આબુ કે માણેકસ્વામિ, સિદ્ધાચલ, ગિરનાર કે શંખેશ્વરજી ગમે ત્યાં જે પવિત્રતા, સુંદરતા, સ્વચ્છતા અને સુઘડતા ઠાંસી ઠાંસીને ભરી હોય છે.
અહીં અમને નેપાલભૂતાનના, સિલેનના અને રંગુનના બૌદ્ધ સાધુઓ મળ્યા. તેમના આપસમાં પણ અનેક નાના નાના ધાર્મિક મતભેદો અમે ત્યાં જોયા. તેમાં નેપાલી સાધુ બહુ જ ભલા અને ભોળા લાગ્યા. અમને જોઈ ગાંડા ઘેલા થઈ ગયા. ઓહ હે જૈન સાટું-ધુ. ટુંમ મહાવીર કે સાધુ-તું. તેમાં એક સાધુએ તો હાથ લાંબો કરી ઓધાની–ભગવાન મહાવીરના ધર્મધ્વજની માગણું કરી, અમે કહ્યું કે જેઓ જૈન શ્રમણ-નિગ્રંથ બને છે તેમને જ આ ઓઘો અને ડાંડે અપાય છે ત્યારે તેમણે કહ્યું કે-હું એક વાર જરૂર જૈન સાધુ-નિર્ગથ થઈશ. આ વસ્તુ ( ઘા) પ્રત્યે મને બહુ જ પ્રેમ
ને ભકિત ઉત્પન્ન થાય છે. એનો આધા પ્રત્યે અટલ પ્રેમ જોઇ અમે પણ ક્ષણ વાર મુંઝાયા. અમે જ્યાં સુધી ત્યાં ફર્યા ત્યાં સુધી તેમણે અમારો ઓઘો જ જોયા કર્યો. ભદ્રિક પરિણમી અને સરલતાની મૂર્તિ જેવા તેઓ હતા. તેઓ ન સમજે પુરી હિન્દી ભાષા કે અમે ન સમજીએ તેમની નેપાલી ભાષા. માત્ર અમુક ઇંગિત સંગાથી દમ્પર્ય સમજાતું. તેઓ બિચારા પરાણે પરાણે ભાગ્ય ટુટયું હિન્દી બોલતા. બાકી સંજ્ઞાથી અમે તેમજ તેઓ એક બાજુનું કહેવાનું સમજી જતા.
એક રંગની સાધુ લગાર અહંભાવી અને આચહી દેખાયો. જેના વિરૂદ્ધ ત્રિપીટકમાં

Page #8

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વાંચેલી એક વિરોધી કથા ભાંગી ટુટી હિન્દીમાં કહી સંભળાવી. અમે તેમને સત્ય સમજાવી મૂળ કથાને આશય સમજાવ્યો પણ એ કેમ માને ? ભગવાન મહાવીર અને તેમના ધર્મ માટે હૃદયમાં જે આગ ભરી હતી તે ભડકવા માંડી. અમે પણ ઉત્તર આપતા જતા હતા. અને તે તે ઉઠીને ચાલ્યા જ ગયા. એને તો એમ જ હતું કે તમે મારું સાંભળે હું તમારૂં ન સાંભળું. અમે કહ્યું એ ન્યાય નથી. આ સિવાય બીજી પણ ઐતિહાસિક ચર્ચા ચાલી હતી. ભગવાન મહાવીરને નિર્ગાઠનાથપુર-નાયપુત્ત તરીકે બહુ સારી રીતે ઓળખે છે. બીજે દિવસે અમે ભદ્દિલપુર જવા વિહાર કર્યો ત્યાંથી ૧૪ માઈલ દૂર ડભી ગયા ત્યાં ડાક બંગલામાં ઉતર્યા. ભદ્દિલપુર જવાનો રસ્તો શોધવા માંડ્યો જેને પૂછીએ તે બધાય જુદે જુદો રસ્તો બતાવે. અન્ત બુદ્ધગયામાં શંકરાચાર્યજીએ જે રસ્તો બતાવ્યો હતો તે જ રસ્તો ટુંકે હતો. અમે પણ તે જ માગ લીધે. ભક્િલપુર
એક વસ્ત જૈન તીથ. અહીં શીતલનાથ પ્રભુનાં ચાર (ચવન, જન્મ, દીક્ષા અને કેવળજ્ઞાન) કલ્યાણ થયાં છે. અન્તીમ તીર્થપતિ શ્રી મહાવીરદેવે અહીં ચાતુર્માસ કર્યું છે. મહાસતી પરમ આહોંપાસિકા-શ્રાવિકા સુલસાને અંબદ્વારા સંદેશ–ધર્મલાભ મોકલ્યો હતે. આવી રીતે આ સ્થાન અત્યંત પ્રાચીન અને પુનિત છે, કિન્તુ અધુના આ સ્થાનને ભકિલપુર તરીકે કોઈ ઓળખતું નથી. હાય ! કાલચક્રના સપાટામાંથી કેરું બન્યું છે કે આ નગરી પણ બચે ? અમે ભદિલપુર જવા જંગલના ટૂંકા રસ્તે ચાલ્યા, પરંતુ અધવચ્ચે ભયંકર અરણ્યમાં અમે ભૂલા પડયા–માત્ર અમે ત્રણ જણ હતા કેાઈ માણસ પણ ન મલે. રસ્તે જનાર કે આવનાર પણ કોઈ ન મલે. જે સ્થાને અમે ૮-૯ વાગે પહોંચવાની ધારણા રાખતા ત્યાં જંગલમાં ૧૧ વાગ્યા. ગરમી કહે મારું કામ. તરસ લાગેલી. થોડું પાછા વળી દરથી ખેતરમાં આદમી દેખાતા ત્યાં ગયા. બહુ મુશ્કેલીથી રસ્તો મળ્યો એક વાગે આઠ દસ ઝુંપડાંવાળું ગામ આવ્યું જેને અત્યારે હટવરીયા કહે છે. ગામમાં આઠ દસ ઝુંપડાં એજ મકાન કે ધર્મશાલા હતાં, ઉતરવા માટે કયાંય સ્થાન નહતું. ત્યાં એક પોલીસ ચોકી દેખી. પણ વિચાર્યું ચાલો પહાડ પાસે કયાંક ધર્મશાળા હશે, બે માઈલ ચાલી ત્યાં ગયા. માત્ર વડના ઝાડ ધર્મશાળારૂપે હતાં. ધર્મશાળા તે ખંડિયેર રૂપે ઉભી હતી. ઝાડ નીચે રાત કાઈ રહેતું નહિ. જગલનો મામલો, ડર જેવું ખરૂં, અમે થાકયાપાકયા બેસવાનો-વિશ્રાંતી લેવાનો વિચાર કર્યો પરંતુ ત્યાં તો પહાડ ઉપરથી માણસો બકરાનાં કપાયેલાં ધડ લઈ લોહીથી ખરડાયેલા, લોહીનાં ટીપાં જમીન ઉપર પડતાં હતાં અને આવી પહોંચ્યા. અમને પ્રથમ બહુ આશ્ચર્ય થયું પણ આજે . ... સાતમ અને વાર...હતો. દેવીને બલિ ચડે છે તેનો દિવસ હતો. અમે ઉપદેશ શરૂ કર્યો પણ અમારૂં ત્યાં કાંઈ ન ચાલ્યું. અને અમે ઉઠી પુનઃ ગામમાં આવી પોલીસ ચેકીમાં ઉતારો કર્યો.
બીજે દિવસે પહાડ ઉપર ચઢયા ચઢાવ કઠીણ અને મુશ્કેલીભર્યો છે. પહાડ બહુ ઉચો નથી પરન્તુ વચમાં રસ્તે જ ખરાબ છે. જેમ તેમ કરી ઉપર પહોંચ્યા ત્યાં સામે જ એક ઝાડના થડમાં જિનવરેંદ્રની ખંડિત મૂર્તિ છે. ત્યાં સામે એક

Page #9

અમારી પૂવદેશની યાત્રા.
૧૦૩
માતા-દેવીનું મંદિર છે જ્યાં બકરાં અને પાડાને બલિ દેવાય છે. મંદિરની બહાર -ગાન છે જ્યાં ઝાડના થડમાં રહેલ જિનેશ્વરની મૂર્તિની દષ્ટિ દેખાય છે. ત્યાં જ વધ થાય છે.
અહિંસાના અવતાર, કરૂણાસાગર સામે નિર્દોષ પશુઓનો બલિ દેવાય એ પણ અવધિ જ લેખાય! તે દિવસે આવેલ બકરાંને અમે તેમના માલિકને અને પંડાઓને સમજાવી છવિતદાન આપ્યું. નવ બકરાં જીવતાં ઘેર ગયાં પંડાઓને ઘણું સમજાવ્યું કે આ જૈનોનું સ્થાન છે. અહિં હિંસે ન થાય પણ તેમણે કહ્યું કે-આના ઉપર અમારા સે ઘરની રોજી છે તેનું કેમ? આ દેવી પણ જૈનશાસનદેવી જ છે. યદિ અહીં પુનઃ જીર્ણોદ્ધાર થાય તો પડાઓ માને તેમ છે. ત્યાંથી આગળ થોડે દૂર એક મોટું વિશાલ સરેવર છે, જેમાં લાલકમલો થાય છે. બીચતળાવમાં જિનેશ્વરની પાદુકાવાળો મોટો પથ્થર છે. પાવાપુરીના જલમંદિરનું અનુકરણ છે પરંતુ જેનોના આવગમનના અભાવે તે કાર્ય પુરૂં નથી થયું, ત્યાંથી ઉપર બીજી પહાડી ઉપર ગયા ત્યાં ખંડિત જિનમંદિર અને મૂર્તિ જોઈ. ત્યાંથી આગળ જતાં પહાડમાં કરેલી દસ છે. જિનમૂર્તિઓનાં દર્શન કર્યો. આખા પહાડમાં આ સ્થાન શુદ્ધ અને પવિત્ર છે. કેાઈ રડયોખો યાત્રી આવે છે. મૂર્તિઓ નાની પણ સુંદર છે. આ સ્થાનથી પણ ઉપર થોડે દૂર આકાશવાણીનું સ્થાન છે. આખા પહાડમાં ઉંચામાં ઉચું સ્થાન આજ છે. જાણે આકાશ સાથે વાત કરતું હોય તેવું દેખાય છે. ઉપર ચઢવામાં જાનને નુકશાન થાય તેવું છે. સાહસ કરી ભક્તિ અને પ્રેમથી પ્રેરાઈ અમે ઉપર ચઢયા શાસનદેવની કૃપાથી વધે તો ન આવ્યો પરંતુ ઉતરતા તે યાદ કરી ગયા. સિધું નીચે ઉતરવાનું, લપસે તે ખીણમાં જ પડે. ઉપર જિનેશ્વરની પાદુકા છે. અહીં પ્રભૂ એ ઉપદેશ આપેલ અને ઉંચામાં ઉંચું સ્થાન છે એટલે આકાશવાણું કહે છે. ત્યાંથી નીચે ઉતરી ત્રણ પહાડી વટાવી સામેની પહાડી તરફ ગયા, જ્યાં એક ગુફામાં નવફણવાળી શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુની મૂર્તિ છે. અજ્ઞાનલે કે તેને ભૈરવજી કહી સિંદુરથી પૂજે છે, નારીયેલ ચઢાવે છે. અહીં હિંસા નથી કરતા. મૂર્તિ બહુ જ ચમત્કારી માને છે. મૂર્તિ બહુ સુંદર, પ્રભાવશાલી, તેજસ્વી, ભવ્ય અને મનોહર છે. હદય ઉપર શ્રીવત્સ છે, નીચે બે બાજુ સિંહ, વચમાં ધર્મચક્ર (આવી મૂર્તિઓ મથુરાના કંકાલીટીલામાંથી ઘણી નીકળી છે જે અત્યારે લખનૌ અને મથુરાના મ્યુઝીયમમાં છે. કુશાનકાલીન કહેવાય છે. તેના ઉપર નાગરાજ (સર્પ)નું સુંદર આસન બનાવ્યું છે. શીલ્પકારે પોતાની સંપૂર્ણ કલાનો ઉપ
ગ કરી આસન બનાવ્યું છે અને તે એવી કુશલતાથી કે લંછન પણ જણાય અને આસન પણ બને. દરવર્ષે હજારો યાત્રી અહીં આવી યથાશક્તિભકિતથી પ્રભુચરણે ધન ધરે છે, નૈવેદ્ય ચઢાવે છે અને સિંદુરથી પૂજે છે. ત્યાંય થડે નાની ગુફામાં એક નાની જિનમૂતિ છે. ખંડિત છે. જોકેએ અજ્ઞાનતાથી સિંદુરના થથેડા કરી આકૃતિ બગાડી નાંખી છે. ત્યાંથી પુન: એ રક્તરંજીતસ્થાને આવ્યા. પંડાઓને ઉપદેશ તે સારી રીતે આપ્યું હતું. કહ્યું કે-આ જૈનશાસન દેવી છે તેની સામે આ પાપલીલા ન હોય પરંતુ રસેન્દ્રિયના ગુલામ ભૂદેવોએ જ્યાં પિતાના સ્વાર્થ ખાતર જ આ પાખંડ ચલાવ્યું છે ત્યાં ઉપદેશ પણ કેટલી ઘડી ટકવાને હતો ? અમારી સાથે આવેલા એક સિપાઇએ કહ્યું કે અહીં ઘણું જૈનમૂતિઓ હતી પરંતુ આ પંડાઓએ ઘણું તોડફેડી નાંખી દીધી છે. તેમનું ચાલે તો

Page #10

૧૦૪
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
હાલમાં જેટલી કૃતિઓ છે તે પણ ન રાખે પરંતુ કેટલીક પહાડમાં કોતરેલી છે; અને જે છૂટક છે ત્યાં ચમત્કાર છે. આવક પણ આવે છે એટલે આ થેડી મતિઓ રાખી છે,
આ હટવરીયા ગામ અને પહાડ કલકત્તાના સુપ્રસિદ્ધ દાનવીર બાબુ રાયબદ્રીદાસ મુકીમે ખરીદી લીધેલ છે, એટલે વેતાંબર જૈન તીર્થ છે. આમાં શ્વેતાંબર જૈન સંઘે ખુશી થવા જેવું છે. પરંતુ આ ધ્વસ્ત તીર્થને ઉદ્ધાર કરવાની પરમ આવશ્યક્તા છે. નવીન તીર્થ કરતાં પ્રાચીન તીર્થના જીર્ણોધારમાં ઘણું ફલ છે. તેમાંય આ તે તીર્થંકર પ્રભની કલ્યાણક ભૂમિ છે. આ તીર્થને વિશેષ ઈતિહાસ જૈન જ્યોતિના પ્રથમ વર્ષના અંકમાં મેં આપ્યો છે એટલે અહીં લંબાણું નથી કર્યું.
ભદિલપુર તીર્થભૂમીની ક્ષેત્રફરસના જરૂર જૈનોએ કરવી જોઈએ આ સ્થાન ગ્રાન્ટ ટેન્ક રેડ ઉપર કાશીથી આવતાં શેર ઘાટીથી છ કેસ દૂર છે અને શિખરજીથી આવતાં ભી ગામથી છ કેશ દૂર છે. ગૃહસ્થો માટે કાશીથી શિખરજી યાતો કલકત્તા જતાં ગયાજી સ્ટેશન વચમાં આવે છે ત્યાંથી સીધે રસ્તે હન્ટરગજ યાતો શેર ઘાટી મેટર જાય છે અને ત્યાંથી ભદ્દિલપુરને રસ્તો મળી જાય છે. પહાડની નીચે ભદિલા ગામ પણ છે એટલે પ્રાચીન નગરી તે બાજુ હોય તેમ સંભવે છે. ત્યાંથી પહાડનો ચઢાવ પણ રહેલો છે. ત્યાંથી માત્ર માઈલ દોઢ માઇલને જ ચઢાવ છે. બેશક સ્થાન ખુણુમાં છે પરતુ જરૂર તીર્થભૂમિની ફરસના કરવી જોઈએ.
અમે ભક્િલપુરથી પુનઃ ડેભી જંગલને રસ્તે આવ્યા. આ વખતે પણ ભૂલા તે પડયા પરંતુ એક માણસ મળી જવાથી સરલતા રહી.
અનુક્રમે અમે ડોભીથી ૮૪ માઇલ વિહાર કરી ઇસરી ( હાલ પાર્શ્વનાથ સ્ટેશન
ય છે.) આવ્યા. અહીંઆ. કે. પેઢીની ધર્મશાળામાં ઉતર્યા. ત્યાંથી નિમિયાઘાટ થઈ શિખરજીની પુનઃ યાત્રા કરી. શિખરજીનું વિવેચન આગળ આવી ગયું છે પરંતુ હમણાં કેટલાક ગ્રંથનું અવલોકન કરતાં જણાયું કે પ્રાચીન સમયમાં અહીં જિનમંદિર અને મૂતિઓ ઘણી હતી. પ્રમાણ આ પ્રમાણે છે. વૃન્દારૂવૃત્તિકર્તા શ્રી દેવેન્દ્રસૂરિ
सोऽप्यूचे यत्र संप्राप्ता, विंशतिस्तीर्थनायकाः। નિ તેના શૈક્તો, સંતરતીથકુત્તમમ્ ! ૧૩ | પૃ. ૭૮
કહેવાય છે.) આવ્યા. આ
ततश्च सम्मुखायातदेवार्चकनरानुग: आरोहत्सपरीवारस्तं शैलं नपतिर्मदा
जिनायतनमालोक्य, नृत्यति स्म दधत्तनो असंमान्तभिवानन्दं रोमाञ्चव्याजतो बहिः
॥ २४ ॥

Page #11

અમારી પૂર્વશની યાત્રા
૧૦૫ चैत्यान्तविधिवद्गत्वा, कृत्वा तिनः प्रदक्षिणाः स्नपयित्वा जिनानुचैरर्चयामास सादरः ॥ २५ ॥ दत्वा महायजादींश्च, कृत्वा चाष्टाहिकोत्सवम्
સતઆશાતનામ કતાર જો તું ૨૬ . (દેવચંદ લાલભાઈ પુસ્તક દ્ધારફંડ તરફથી પ્રકાશિત વૃન્દાવૃત્તિ પૃ-૭૮-૭૯ )
श्रीनागेन्द्रगणाधीशैः श्रीमद् देवेन्द्रसूरिभिः
प्रतिष्ठितो मंत्रशक्तिसंपन्नसकलेहितैः तैरेव सम्मेतगिरेविंशतिस्तीर्थनायकाः
भानिन्यिरे मंत्रशक्तया वयः कान्तीपुरीस्थिताः (૫ શ્રી ઉમંગવિજયજી તરફથી પ્રકાશીત ચંદ્રપ્રભચરિત્રની મો. દ. દેશાઈ લખિત પ્રસ્તાવનામાંથી.)
આ સિવાય કુંભારીયામાં શ્રી નેમિનાથજીના મંદિરમાં દેવકુલિકાઓ છે તેમાં એક દેવકુલિકાના દરવાજા ઉપર લેખ છે. લેખ બહુ મોટો હોવાથી અહીં નથી આપતો પરંતુ તેમાં એમ લખ્યું કે “શરણુદેવ પુત્ર વીરચંદે ભ્રાતાપાત્ર પૌત્ર પરિવાર સાથે ૧૩૪૫માં શ્રી પરમાણંદસૂરિના ઉપદેશથી સમેતશી પર તીર્થ ઉપર મુખ્ય પ્રતિષ્ઠા કરી હતી.
( હિન્દી આત્માનંદ પ્રકાશ ૧૯૩૩ના મે મહિનાના અંકમાં ૫ કસ્તુરવિજયજીને કુંભારીયાજીની યાત્રામાં આ શિલાલેખ આપે પ્રગટ થયા છે. આ બધા પ્રમાણે એમ સુચવે છે કે શ્વેત. આચાર્યોએ ત્યાં પ્રતિષ્ઠા કરાવી હતી, ત્યાં મોટાં મંદિરો અને અનેક જિનમૂર્તિઓ હતી અને તે બધી શ્વેતાંબરી જ. એક સાથે વીસ પ્રતિમાજી અહીંથી ગુજરાતમાં છે, મંદિર માટે વે, આચાર્યા લઈ જાય છે ત્યારે અહીં કેટલી પ્રતિમાજી જિનમૂર્તિઓ હશે? આ બધા પ્રમાણે સમેતશિખર પહાડ અને મંદિરો વે, છે તેને જીવતા જાગતા પુરાવારૂપ છે. દિ. ભાઈએ આ બધું સમજી જુઠ્ઠા કેસ કરવાનું માંડીવાળી આત્મ-કલ્યાથના પરમમર્ગે પ્રવે એ જ શુભેચ્છા.
(ચાલુ)
\
\
|

Page #12

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
અધ્યાત્મજ્ઞાન યાને બ્રહ્મવિદ્યા.
___ न ऋत्ते ज्ञानात् मुक्तिः ઉપરોક્ત વિષયમાં જીવન–સાફલ્યતા એટલે જન્નતિ એ વિષય ઉપર વિવરણ કરવામાં આવ્યું છે, પણ આત્મત્કર્ષ અથવા આત્મોન્નતિ કયા સાધનદ્વારા કરી શકાય તે જાણવાની ખાસ આવશ્યક્તા છે.
જ્યાં સુધી જીવાત્મા માયાવેષ્ટિત હોય, અને કર્મપટલથી આચ્છાદિત હોય અને પૂર્વ પાપના પ્રભાવથી અત્યંત આસક્તિ હોય ત્યાં સુધી જીવાત્મા કઈ કાળમાં મોક્ષમાર્ગી થવાને ઉત્સાહ કરી શકતા નથી પણ વધારે વધારે માયામાં પારેવાય છે, તેને અસત્યમાં સત્ય ભાસે છે, સત્ય વસ્તુને અસત્ માને છે, કષાયાદિ વિષયમાં ચિરકાળ પ્રવૃત રહે છે. આ બધી જીવાત્માની બાલદશા છે. જેવી રીતે બાળક પિતાના સત્ય સ્વરૂપને વીસરી જાય છે તેમ જીવાત્મા અજ્ઞાનાવસ્થાને કારણે સ્વભદ્ર જોઈ શકતું નથી.
આ સંસારમાં આજે સવના મુખમંડળ ઉપર આશા, ઉત્સાહ અને હાસ્યમયી પ્રભા દષ્ટિગોચર થઈ રહી છે. આપણે આજે લોકિક વિષયમાં અત્યંત આહલાદને અનુભવ જેટલા પ્રમાણમાં મસ્ત બની કરી રહ્યા છીએ તવ્રત દીર્ઘકાળ પશ્ચાત્ આ જીવનની ભાવી સ્થિતિના મુખપ્રતિ દષ્ટિપાત કરવા કાંઈ પણ સમય લેતાં નથી તે ખરેખર આ બાબત શોચનીય છે.
દિવાની દુનીયારૂપી દરીયાના વિપત્તિરૂપી વારિ તરંગના વિરાટ ચક્રમાં આ આત્મરૂપી નાવની સલામતી સાધવાને અને કુશલ કર્ણધાર થઈ તે નકાને પાર ઉતારવાને હે પ્રમાદી જી ! ઉત્સાહપૂર્વક બ્રહ્મજ્ઞાનના જ્ઞાતા થવાને ઉત્સુક થતા નથી, તેથી આ જીવનની અવનતિ અને અનીષ્ટ કરી રહ્યા છીએ.
હે મુસાફર! હારા સુખને સ્વાર્થ સિદ્ધ કરવાને અને શરીરરૂપી નગરીનાં આત્મરાજને વિદ્રોહી બની તેનું અયોગ્ય રીતે દમન કરી વિષયાસક્તિમાં જેટલા પછાડા મારે છે, તેથી ત્યારા ચિરકાળ શાંતિસ્થાનથી વિમુખ થતું જાય છે.
જગતના ક્ષણિક વૈભવમાં રસજ્ઞ તેમજ રાગ, દ્વેષ, લોભ અને મહાદિમાં મગ્ન તથા સ્ત્રી-પુત્ર-ધનાદિમાં અત્યંત મમતાવાળો અજ્ઞાનતાના કારણે રહે છેઃ કારણ કે આત્મજ્ઞાનને હજુ સુધી અભાવ જ છે. અને જયાં જ્ઞાનને અભાવ છે ત્યાં દરેક જીવાત્માની અજ્ઞાનકશા જ છે. જ્ઞાન એ જ અજ્ઞાનતાને દૂર કરવાનું

Page #13

અધ્યાત્મજ્ઞાન અને બ્રહ્મવિદ્યા.
ઉત્તમ સાધન છે. “જ્ઞાન ગંગ બન મછ માનવી જલ વિન મીન મરંત” જેવી રીતે જલહીન નદીમાં મછ રહી શકે નહિ તેમ અજ્ઞાનાવસ્થામાં આત્માને ઉદ્ધાર હોઈ શકે નહિ. હે મન ! જેઓ દુઃખને લીધે અથવા તે આળસને લીધે શાસ્ત્રોકત જ્ઞાન સમજવાને યત્ન કરતાં નથી, પરંતુ શાસ્ત્રવિધિને ત્યાગ કરે છે તે રજોગુણી અથવા તમે ગુણ જીવાત્માએ ગણાય છે.
જે જીવાત્માઓ પૂર્વતપના પ્રભાવથી પાપમુક્ત થયા હોય અને તેના પવિત્ર હૃદયમાં બ્રહ્મજ્ઞાસા ઉદ્દભવી હોય, મુમુક્ષત્વ પ્રાપ્ત થયું હોય, તથા જેના મનની વૃત્તિઓ સત્ અને અસતુના વિચાર તરફ વળી સંસારમાં સુખમય ભાસતાં અનેકવિધ પદાર્થોમાં સત્ અને શાશ્વત શું છે? તેના નિશ્ચય તરફ જે જીવાભાનું મન પ્રેરાયું હોય તે તેવા જીવોની પ્રવૃત્તિ સવગુણી હોય તે તેઓ સાત્ત્વિક હોવાથી આત્મજ્ઞાનનાં અધિકારી છે.
પરંતુ તેમની શ્રદ્ધા સવગુણથી ભિન્ન હોય તે અધિકારી ગણાય નહિ અને આત્મસિદ્ધિના સિદ્ધ થઈ શકે નહિ. જે જીની હરહંમેશ વૃત્તિઓ ઇશ્વરાભિમુખ હોય તે જ સિદ્ધારૂઢ થઈ શકે.
આ ભયંકર ઘોર કલિકાળમાં એકાગ્ર ચિત્તથી અધ્યાત્મજ્ઞાનનું શ્રવણ, મનન અને નિદિધ્યાસનના સાધનથકી મનુષ્ય સંસારસાગરને ઓળંગી જઈ શકે છે. અર્થાત-કલિકાલ સામ્રાજ્યમાં સંસાર સમુદ્રને તરી જવાને ઉતમે તમ જ્ઞાન એક જ ઉપાય છે.
હે ચેતન ! આ દેહ મલ, મૂત્ર, રૂધીર, અસ્થિ, પલ, ચિંતા, દુઃખ અને ક્ષણિક સુને ખજાને છે તેને કદ વિચાર કર્યો છે ? અને જે હે મિત્ર ! ન કર્યો હોય તો આજે કરી લે અને પછી આ જીવનની સાફલ્યતા અને આત્મશ્રેય સાધવાને અનુકૂલ સાધનસામગ્રી સાધી લેવાને જ્ઞાનપ્રાપ્તિમાં મ રહે, જે જે જ્ઞાન સાધનથી દીર્ઘકાળ શાંતિ-સુખામૃતનું પાન કરવાને સદાને ભાગ્યશાળી થઈ રહીશ.
કાલપ્રય ણ સમયે દેહની દુર્દશા અને પિતાના દુષ્કાને વિચાર કરી પશ્ચાત્તાપ કરવા મંડીએ છી એ કિંતુ મૃત્યુ કઈને મુકતું નથી ને દેહને કાલે નાશ છે તે મૃત્યુના ભયથી મનુષ્ય મુક્ત થઈ શકતો નથી.
હે બાલ! મૃત્યુભય શા માટે રાખે છે? કારણ કે સવ વહુ કાલને આધીન છે અને કાળે કરી નાશ થાય છે. વળી એટલે જન્મ અને મરણની એ જ આ શરીરની પ્રકૃતિ છે.” એમાંથી બચવાના ઉપાય આત્મજ્ઞાન જ છે.
मृत्युना विभेत किं बाजसच भीतं नमुंङचति, अजातम् नैव गृहणाति कुरु प्रयत्नमजन्मनि.

Page #14

૧૦૮
શ્રા આત્માનંદ પ્રકાશ,
કાલના વિકરાળ ભયથી ત્રાસ પામતાં હું માલવ તેને કાલદેવ મૂકતા નથી. જો મૃત્યુદેવને જીતવા હોય તે અન્ય ન્માવસ્થા પ્રાપ્ત કર જેથી જન્મ અને મરણના ભય કોઇ કાળમાં તેને સંભવે નહિ.
“ હું' માતાન ગર્ભવાસમાં ફરીવાર જન્મ લઇ સ્તનપાન કરવા ઇચ્છતા નથી” એવી મનની વૃત્તિના બલવર્ડ અસ્મિતા, સમાહ અને અવિદ્યાના પડદા છુટી જાય છે.
હે જીવ! પુનઃ માતુ પચેાધરરસનું પાન ન કરવું હોય તા બ્રહ્મજ્ઞાનામૃતનું પાન કરવાથી પુનઃ કાળ આવતા નથી.
આ સંસારનું સર્વ જ્ઞાન મેળવવા જેટલા પ્રયત્નશીલ થાવ પણ જ્યાં સુધો આ આત્મજ્ઞાન પ્રાપ્ત થાય નહિ ત્યાં સુધી ઇન્દ્રિયજન્ય સુખા સિવાયનુ અન્ય સુખ પ્રાપ્ત કરવાને કદિ ભાગ્યશાળી બનશે। નહિ, અને ત્યાં સુધી મરણ ભયમાંથી મુકત થઇ શકવાના નથી. કદાપિ દુઃખકાળે સ્મશાનવૈરાગ્યથી મરણુભય દૂર થતા નથી તેમ મિથ્યા પોપકારથી કાલના ગ્રાસથી બચવાને શકિતવાન થવું અસભવિત છે.
શ્રીમાન્ શુભચ ંદ્રાચાયે જ્ઞાના વમાં કહ્યુ` છે કેઃ—
अहोऽनंतवीर्योऽयमात्मा विश्वप्रकाशकः
त्रिलोकयम् चालयत्येव ध्यानशक्तिप्रभावतः ||
આ વિશ્વને પ્રકાશ આપનાર આત્મા અનંત શક્તિવાળા છે, તે પેાતાની ધ્યાનશકિતના પ્રભાવથી ત્રણ ભુવનને હલાવવા સમર્થ છે. આ આત્મશકિતને દેવા અને અસુર પણ વશ થાય છે તે પછી સામાન્ય મનુષ્ય અને પશુએની તા વાત જ શી ? આ આત્મશકિત આગળ મોટા નરેશે અને ચક્રવર્તીએ પણ નમી પડે છે. આત્માનુ પ્રેમ સ્વરૂપ જ્યારે પ્રકટ થાય છે ત્યારે તે સ્વરૂપ પ્રકટ કરનારની સમીપમાં આવનારા વિરોધીઓના વિરાધ ટળી જાય છે. પ્રેમની પ્રભા આગળ વૈવિરોધનું વાદળ ટકી શકતુ નથી.
મનુષ્યાને પેાતાના આત્માના દિવ્ય આનદનું ભાન જેટલા પ્રમાણમાં ઓછુ તેટલા પ્રમાણમાં તે આનંદ મેળવવા માટે માહ્ય પદાર્થા વિષે ઇચ્છા કરે છે, પણ ખરા આત્માજ્ઞાનને આનંદ પેાતાનામાં રહેલા હેાવાથી તે બાહ્ય વસ્તુઓના સદ્ભાવ કે અભાવમાં એક સરખી પ્રસન્નતા જાળવી શકે છે અને તે અનુકૂળ કે પ્રતિકૂળ પ્રસ ંગેામાં જગત જેને સુખ અને દુઃખના પ્રસ ંગેા કહે છે તેવા પ્રસંગેામાં—આન માં રહી શકે છે,

Page #15

અધ્યાત્મજ્ઞાન અને બ્રહ્મવિદ્યા. પવિત્રતા એ આત્માને સ્વભાવ છે. સત્ય, પ્રેમ, દયા, મંત્રી, પરોપકાર એ આત્માના સ્વાભાવિક ગુણે છે. આત્મા પિતાની શકિત, જ્ઞાન અને પ્રેમ જગતમાં પ્રકાશ કરવા માંગે છે, પણ તે પ્રકટ કરવામાં કેટલીક અસ્વાભાવિક-વિભાવિકવૃત્તિઓ નડે છે તે અજ્ઞાનતાના કારણભૂત મનાય છે. ખાસ કરીને મમતાની કારણે સ્થલ પીંડદેહ સાથે આપણને વધારે સંબંધ છે તેમ ભાસે છે, પણ તે ભાસ મિથ્યા છે; પણ જીવને તમામ વ્યવહાર અનંતર સૃષ્ટિ સાથે છે વિચાર કરીએ તે બાહ્યાભ્યાક્તર સુષ્ટિ સાથે આપણે ઘણું જ સંબંધ છે. હૃદયમંદિરને વિષે જ્ઞાનદીપ ઝળહળે નહિ ત્યાં સુધી મમતારૂપી અંધકારને નાશ સંભવે નહિં અને જ્યાં સુધી મમતા ત્રુટે નહી ત્યાં સુધી જ્ઞાન એટલે ભાન એમ કહી શકાય નહી; કારણ કે મમતા એટલે માયા અને માયા એટલે અવિદ્યા. હવે અવિદ્યાનો વાસ જે સ્થળે હોય ત્યાં જ્ઞાન કેમ સંભવે ? કેમકે વિષ અને અમૃત સાથે રહી શકે નહિં એકના અભાવે બીજાને ભાસ થાય એટલે કાં તે અજ્ઞાનતા અને કાં તો જ્ઞાનપણાને સંભવ હોઈ શકે.
આ જગતમાં આત્મજ્ઞાનથી મોટું કઈ જ્ઞાન નથી. આના સુખની આગળ સંસારિક ક્ષણિક સુખે તુચ્છ છે. આત્મજ્ઞાન સિવાય તત્ત્વસંકેતને ઉકેલ કરે મુશ્કેલ છે.
વિવેક, વૈરાગ્યની ખામી હોય, ચિત્તની મલીનતા હોય, આત્માની અશુદ્ધતા હોય, કમળનું પ્રાબલ્ય જામેલું હોય તે અવિદ્યાના આવરણથી મનુષ્ય દારૂણ દુ:ખને જોક્તા થઈ પડે છે.
संसाररोगात् न परोऽस्ति दुःखम्, सम्यग्विचारम् परमौषधम् च. તત્તળદુ,વસ્થ વિનાશત:, નવરાતોરમ્ ચિત્તે વિવાદ: (હૃદયપ્રદીપ)
હે ચેતન! સંસારના રેગ જેવું કંઈ બીજું દુઃખ નથી અને સમ્યમ્ જ્ઞાન, ચારિત્ર્ય અને દશન સિવાય અન્ય ઉત્તમ ઔષધ નથી. તે મહારોગ દૂર કરવાને સશાસ્ત્રના અભ્યાસ અને અધ્યવસાયની ખાસ જરૂર છે. જીને પ્રથમ ધર્મને રસ્તે ચઢાવવાને જ્ઞાનની જરૂર છે.
શક્ટ્રિ જાત્રા શુત્તિ મન: સત્યેન સુથતિ છે. જેમ આપણું શરીરના તમામ અવયવે કોઈ મલીન પદાથી ખરડાય ત્યારે પાણી દ્વારા શુદ્ધ કરીએ છીએ, તેમ માનસિક મેલને દેવાને જ્ઞાનવારિ એ જ ઉત્તમ સાધન છે. તે સિવાય મનના સંદેહો, મનની મલીનતા તેમ માનસિક દારિદ્રયતા, મનના અનેક વિકારો શમે નહિ એ નિઃસંદેહ વાત છે. તેમ પણ આત્માની નિર્બલતાને નાશ થાય નહિ ત્યાં સુધી આપણે આપણું જીવન ઉન્નત

Page #16

'૧૧૦
આત્માનંદ પ્રકાશ. કરી શકીએ નહિ; છતાં સંસારી જી આ અમૂલ્ય અમૃતનું પાન કરવાને દત્તચિત્ત થતાં નથી એ મહાન દુર્ભાગ્યનું સૂચન કરે છે.
જગતના બ્રહ્મજ્ઞાની પુરૂએ જ્ઞાનનું પરિબલ મહાન કહેલ છે.
“Let Knowledge grow from more to more,
more of reverence in us dwell. Lord Tanyson હે મનુષ્ય! હારી જ્ઞાનપીપાસાને આગળ ધપાવ. જેમ જેમ તારૂં જ્ઞાન વૃદ્ધિગત થતું જશે તેમ તેમ ત્યારામાં વિશેષે દેવત્વ અથવા દેવત પ્રાપ્ત થશે અને જેના થકી તારૂં ઈષ્ટ સાધી લેવાને ભાગ્યશાળી બનીશ.
મનુષ્ય દરેક ઇન્દ્રિયોથી યુક્ત હોવા છતાં ચક્ષુવિહીન હતાં પરાધીન અને નિરૂપયોગી છે તેમ આત્મજ્ઞાનરૂપ જ્ઞાનનેત્ર સિવાય મનુષ્ય ભવાટવીનું ભ્રમણ કરવાને અને યમરાજના દંડને અસહ્ય પ્રહાર સહન કરવાને, માનષિક જીવનની ખરાબી કરવાને દુર્ભાગ્યશાળી બનતું જાય છે.
अनुभूतिं विना मूढो वृथा ब्रह्मणि मोदते ।
प्रतिबिंबितशाखाग्रं फलास्वादेन मोदते । જ્ઞાનાનુભૂતિ સિવાય આત્મારામ બનવાને-બ્રહ્મમાં લીન થવાને વૃથા પ્રયાસ છે, કારણ કે જેમ મનુષ્ય કાછના બનાવેલા ફલેને મુખમાં મૂકવાથી કોઈ જાતને સ્વાદ અનુભવી શકતું નથી તેમ વૃક્ષછામાની શાખાની અગ્રભાગમાં લટકતાં ફલને આમોદ લઈ શકતા નથી, તદ્દવ૬ જ્ઞાનાનુભૂતિ સિવાય બ્રહ્માનંદના સાગરને મછ થવાના માનષિક પ્રયાસ ફેગટ છે.
જેમ મનુષ્યને અંધેરીઓ બાંધ્યા પછી કોઈ પણ દેખી શકાતું નથી તેમ અજ્ઞાનરૂપી અંધેરીવાળા જીવાત્માઓની દશા ઉન્નત થતી નથી. વળી જે જીને પૂર્વ પાપના પ્રભાવથી સ્વયં જ્ઞાનની કુર્ણાઓ થતી નથી તે તેની શાસ્ત્રદ્વારા પણ ઉન્નતિ થઈ શકતી નથી, કારણ કે તેઓ અંધ ને અરીસા બરાબર છે.
सत्येन निर्मलतपसा एष आत्मा, सम्यगज्ञानेन ब्रह्मचर्येण नित्यम् । अन्तःशरीरे ज्योतिर्मयो हि शुभ्रो, यं पश्यंति यतयः क्षीणदोषाः ।।
જેઓના કાયિક, વાચિક અને માનસિક દોષ ક્ષીણ થઈ ગયા છે એવા યતિઓ સત્ય, તપ, તત્ત્વજ્ઞાન અને બ્રહ્મચર્યના પ્રતાપે તિરૂપ શુભ પરમાત્માનું નિત્ય હૃદયકમલમાં દર્શન કરે છે.

Page #17

અધ્યાત્મજ્ઞાન અને બ્રહ્મવિદ્યા. संसारसागरम् घोरम् तर्तुमिच्छति यो नरः।
ज्ञाननावम् समाराध्य पारं याति सुखेन सः॥ જે જીવાત્માઓ અઘાર સંસાર સમુદ્રને તરવાને ઈચ્છતા હોય તેઓ જ્ઞાનનૌકામાં બીરાજમાન થવાથી સંસારરૂપી સમુદ્રને સહેલાઈથી તરી જવાને ભાગ્યવાન થાય છે, અને આ સંસાર જે અજ્ઞાનીઓને દુતર છે તે તેમની દષ્ટિએ સુતર છે તે મુમુક્ષુ જીવાત્માઓએ તે જ્ઞાનનાવ ઉપર આરૂઢ થવાની જરૂર છે. विज्ञाननावम् परिगृह्य किञ्चित् तरेद् यद् ज्ञानमयम् भवाब्धिः । ज्ञानासिना योऽहि विच्छिद्य तृष्णाम विष्णोःपरम् याति स एव घन्यः ।
વિજ્ઞાનરૂપી તેને ગ્રહણ કરીને જગતરૂપી સમુદ્રને દરેક જીવાત્માઓએ તરી જવા યત્ન કરવો જોઈએ અને જે જીવાત્માઓ જ્ઞાનરૂપી તરવારથી પુત્રેષણા, ધનેષણા આદિ ઈચ્છાઓને છેદી નાખીને કેવલ્યપદ પ્રાપ્ત કરવા મથે છે તેવા ભાગ્યવાન મહાન આત્માઓ નિર્વાણપદના અધિકારી થઈ શકે છે અને તેઓ જ જીવનની કૃતાર્થતા કરી શકે છે.
ઉપદેશથી મેળવેલા જ્ઞાનવડે, અનુભવથી મેળવેલા જ્ઞાનવડે જેનું મન તૃષ્ણા રહિત થયું છે, જેણે ઇન્દ્રિય જીતી છે, માત્ર ઉપર સમાનતા રાખે છે પાષાણુ અને સુવર્ણ ઉપર સમાનબુદ્ધિ છે તે પુરૂષ શ્રેષ્ઠ ગણાય છે, તેથી હરહંમેશ જ્ઞાન મેળવવા યત્ન કરે જોઈએ અને જીવનને ઉન્નત કરવા જ્ઞાન મેગી બને.
અખંડ સ્કુરણરૂપ આત્મજ્ઞાન હરાઈ ગયું છે એવા દેહાદિને તથા ઈન્દ્રિયોને તૃપ્ત કરવામાં પ્રીતિવાળા પામર જીવોને અક્ષરધામ પ્રાપ્ત થતું નથી.
પૂર્વજન્મમાં જેમણે અનેક પુણ્યનો સંચય કરેલ છે, એ જ્ઞાની જીવ નિરંતર પ્રભુમાં ઈચ્છા રાખનારે જીજ્ઞાસુ તથા ધન, સ્ત્રી આદિ ભેગસાધનને તુચ્છ, માનના આત્માને સાક્ષાત્કાર કરી શકે છે.
આત્માના પ્રભાવને મુમુક્ષુઓ અમાનિત્વાદિક સાધન વડે જાણી લઈ દુઃખરૂપી સંસારથી મુક્ત થઈ શકે છે. અસ્તુ.
(વીરકુમાર )

Page #18

૧૧૨
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. @@ DDDDDDDDDD) @ જ મદ-માન-અભિમાન હું
இருமுடி முருருருருருருருமுருக પિતાને મળેલી ગમે તેવી કે તેટલી સંપત્તિથી, સો કરતાં પોતાનો ઉત્કર્ષ એટલે અધિકતાની દષ્ટિથી મદ ઉત્પન્ન થાય છે, તેમજ બીજાથી હીનતાભાવ પિતાને અવલોકવાથી દીનતા પ્રાપ્ત થાય છે. આત્મપ્રશંસાથી થયેલ મદરૂપી પવનથી પ્રેરીત ક્ષોભ ઉત્પન્ન થતાં મનુષ્યના જ્ઞાનાદિ ધર્મો પરપોટાની જેમ નિષ્ફળ જાય છેવિનાશ પામે છે. આત્મપ્રશંસા તે તે જ કરે છે કે જે ગુણએ કરીને સંપૂર્ણ હતાં નથી, કારણ કે સંપૂર્ણ ગુણએ કરી બિરાજમાન મહાપુરૂષને આત્મપ્રશંસા કશા કામની હોતી નથી.
માન–મદ–અભિમાન એ પર્યાયવાચક નામે છે, તેને અથે તો એક જ છે. કેટલાક સ્થળે તે હું બીજાથી વૈભવમાં કે ચીયાત છું એટલે પોતાનો ઉત્કર્ષ વિચારો તે માન અને બીજા બધા મારા કરતાં કેવા ઉતરતા છે તેમ બીજાને અપકર્ષને વિચાર કરશે તે મદ છે.
શાસ્ત્રમાં માનને ગજરાજ કહેલ છે અને તેટલા ઉપરથી બાહુબલજી મહારાજને માન ઉત્પન્ન થયું અને કેવળજ્ઞાન અટકયું, ત્યારે ભગવંત આદિનાથે બ્રાહ્મી તથા સુંદરીને તેમની પાસે મોકલ્યા, જ્યાં આવી તેઓ સતીશિરોમણી “વીરા ગજથી હેઠા ઊતરે ” એ સંજ્ઞાથી માન મૂકી દેવા સૂચવ્યું. માન વિનયરૂપી વિશાળ બગીચાને મૂળમાંથી ઉખેડી નાખે છે, દુર્ગુણોરૂપી ધૂળના સમૂહ ઉડાવ ચેતરફ ફેલાવે છે. શાસ્ત્રમાં મદને પર્વતની ઉપમા આપી છે. તેને જાતિ, કુળ, બળ, રૂપ, તપ, એશ્વર્ય, વિદ્યા-જ્ઞાન અને લાભ તે શિખરે છે કે જે વિનય, સદાચાર વગેરેને સંહાર કરનારા, અને મનુષ્યના વિવેકરૂપી નેત્રને નાશ કરનારા આ પ્રકારે છે.
શાસ્ત્રમાં એક એક મદ દુર્ગતિ આપનાર એમ જણાવેલ છે. જેમકે જાતિમદ હરકેશીએ પૂર્વભવ કરવાથી ચંડાળ કુળમાં ઉત્પન્ન થયા, કુળમદ કરવાથી મરીચિને કડાકડી સાગરોપમ ભવમાં પરિભ્રમણ કરવું પડયું, અને છેલ્લે બ્રાહ્મણકુલીમાં ઉત્પન્ન થવું પડયું, શ્રેણિક અને વસુભૂતિ વગેરે એ બળમદથી દુ:ખ પામી નરક કષ્ટ ભગવ્યા, રૂપને ગર્વ કરવાથી સનકુમાર ચકીને રેમેમે રોગ ઉત્પન્ન થયા, કુરગડુ રૂષિએ તપને મદ કર્યો જેથી તપને અંતરાય પામ્યા, ઐશ્વર્યને અભિમાન કરવાથી દશાર્ણભદ્ર ઈદ્રની વિભૂતિ-વૈભવ જોઈ બુઝી સંસાર તજી જ્ઞાની થયે, વિદ્યાને મદ કરવાથી સ્થૂલિભદ્ર શ્રુતપૂર્ણ અર્થ ન પામ્યા, લેભને મદ સુભૂમ

Page #19

મદ-માન-અભિમાન,
૧૧૩
ચક્રીએ કરવાથી પખંડને ધણી છતાં હાથી, ઘોડા, રથ સર્વ સમુદ્રમાં ગયું. આવા આવા મહાપુરૂષને અભિમાને છોડ્યા નથી તે પામર મનુષ્ય કઈ વિસાતમાં!!! જેથી તન, ધન, યવન, રાજ્ય, વગેરેને અહંકાર ન કરો, કારણ કે તે અસ્થિર અસત્ય અને ક્ષણમાં વિણસાઈ જાય તેવું છે.
ઉત્તમ, મધ્યમ, કનિષ્ઠ જાતિ, ઉચ્ચ નીચ કુળ, સંપત્તિ કે ગરીબાઈ લાભ કે ગેરલાભ, બળવાનપણું કે નિબળપણું, સુરૂપ કે કુરૂપ, જ્ઞાની કે અજ્ઞાનીપણું, તપસ્વીપણું કે અતપસ્વીપણું એ બધી બાબતે શુભ કે અશુભ કર્મ ઉપર આધાર રાખે છે, તે નકામું અભિમાન કરી, પાપને સંચય કરી, નરકની વેદના ભેગવવી પડે એમ જાણી રૂપી શાખાને વિસ્તારનારા, ગુણરૂપી મૂળને ઉખેડનાર એવા મદરૂપી વૃક્ષને મૃદુતારૂપી નદીના પ્રવાહ વડે જડમૂળથી ઉખેડ કે જેથી મનુષ્યને વિનયની પ્રાપ્તિ થતાં મિક્ષ સમીપ આવે.
જે જે મનુષ્યએ આઠ પ્રકારમાંથી કોઈપણ મદ કર્યો છે તે તે બધા દુર્ગતિમાં ગયા છે અને જગતમાં પ્રાણીઓ અભિમાન કરવાથી છેવટે દુઃખી થયા દેખીયે છીએ. જગતમાં સૂર્ય, ચંદ્ર મેટા કહેવાય છે જેથી રાહુથી ગ્રસાય છે, તારા લઘુ કહેવાય છે તેને રાહુની ભિતિ નથી. કી જનગંધી કહેવાય છે, લઘુ ગણાય છે તે જ્યારે છ રસને સ્વાદ સુગંધયુકત લઈ શકે છે ત્યારે હાથી મેટાઈ ધારણ કરેલ હોવાથી તે શુંઠવડે ધૂળ પોતાના શિર ઉપર ઉડાડે છે. બીજને ચંદ્રમા લધુ કહેવાતા છતાં સૌ જગ જેવા નીકળે છે ત્યારે પૂનમને ચંદ્રમા માટે કહેવાય છે ત્યારે તેની ક્ષીણ કળા થવા માંડે છે. મનુષ્યના શરીરમાં નાક, શ્રવણ (કાન) ગુરૂપણું ધારણ કરે છે ત્યારે તેનું છેદન કરવામાં આવે છે, પરંતુ પગ જયારે લઘુ કહેવાય છે ત્યારે તે પૂજન કરાવે છે. બાળક જ્યારે નાની ઉમરનો હોય છે ત્યારે રાજ્યના રાણવાસમાં જાય છે ત્યારે સખીઓ મળી રમાડે છે અને તે જ બાળક જ્યારે મેટે થાય છે અને જે રાણીવાસમાં જાણ્યા વગર જાય છે તે શીશ કપાવે છે. આ બધુ લઘુતા નહિં ધારણ કરવાથી બને છે, માટે દરેક મનુષ્ય પૂર્વકાળે થયેલા પુરૂષપ્રધાન વૈર્ય, ગાંભીર્યાદિ અનંત ગુણવાળા ગૌતમ, સુધર્મા આદિ મહાપુરૂષોના કરતાં પિતાનું અત્યંત લઘુપણું ભાવવું. સુકર્મ જનિત મળેલ વિભવ, વિલાસ, સંપત્તિરૂપ વગેરેનું પણ અભિમાન ન કરતાં કર્માજનિત તે માની, મૃદુતા ધારણ કરી વિનય છે કે ધર્મનું મૂળ અને મેક્ષ મળવા માટે પ્રથમ ગુણ ગણાય છે તે પ્રાપ્ત કરવો.
આત્મ વલભ.

Page #20

૧૧૪
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ, કાકક્રFFFFFFFFFFFF ક જૈન-આચાર.
(ગતાંક પૃષ્ઠ ૯૮ થી શરૂ) ગતાંકમાં ન્યાયથી દ્રવ્ય ઉપાર્જન કરવા કહેલ છે. શાસ્ત્રોમાં કહેલ છે કે જે પુરૂષ અન્યાયથી ગ્રહણ કરેલા દ્રવ્યે કરી પોતાના હિતને ઈછે છે, તે પુરૂષ કાળફૂટ ઝેરના ભક્ષણથી જીવવાની ઈચ્છા રાખે છે. એટલે કે અન્યાય, કલેશ, અહંકાર અને પાપબુદ્ધિમાં જ પ્રવૃત્તિ થાય છે.
આ લેખમાં જ્યાં જ્યાં શ્રાવક શબ્દ આવેલ છે તે શ્રાવક કોને કહે તે સંક્ષિપ્તમાં જણાવવું અસ્થાને નથી.
જે ઉપગપૂર્વક પરલોકમાં હિતકારી એવા જિનેશ્વર ભગવાનના વચને સમ્યફ પ્રકારે સાંભળે, અને અતિ તીવ્ર કષા (કર્મો) થી મૂકાયેલો હોય તે શ્રાવકનામને અધિકારી છે. શ્રદ્ધાળુપણાને દઢ કરે, જિનેશ્વરભગવાનની આજ્ઞાને શ્રવણ કરે, ધારણ કરે, ન્યાયથી દ્રવ્ય ઉપાર્જન કરી શુભ ક્ષેત્રમાં દ્રવ્યને વ્યય કરે, સમ્યફત્વને વરે–આદરે પાપનો નાશ કરે અને મન, ઇંદ્રિયને વશ કરે તેને મહાપુરૂષો શ્રાવક કહે છે.
હવે દિવસના બીજા પહેરે કરવા યોગ્ય શ્રાવકની કરણી કહેવામાં આવે છે.
સુજ્ઞ શ્રાવકે બીજે પહોરે પિતાના મંદિરે જવું અને ત્યાં જીવજંતુ વગરની ભૂમિએ પૂર્વદિશા સન્મુખ બેસીને શરીરશુદ્ધિ માટે પ્રાસુક જળવડે અથવા તે ન હોય તો ગળેલા એવા સચિત્ત જળવડે સ્નાન કરવું. સ્નાન કરવા માટે નાળ સહિત એક શ્રેષ્ઠ બાજઠ કરાવે છે જેથી તે નળ દ્વારા નીકળેલા જળમાં જંતુઓની વિરાધના ન થાય. તેમાં જળ પણ પરિમિત-માત્ર જોઈએ તેટલું જ વાપરે.
રજસ્વલા સ્ત્રી કે કેઈમલીન વસ્તુને સ્પર્શ થયો હોય, સૂતક હેય અથવા સ્વજનેમાં મરણ નીપજ્યું હોય તેવા પ્રસંગે જ આખા શરીરે સ્નાન કરવું સિવાય દેવપૂજન નિમિત્તે સહેજ ગરમ અને ભેડા જળવડે મસ્તક લઈને બાકીના શરીરે સ્નાન કરવું. ચંદ્ર, સૂર્યના કિરણ સ્પર્શથી જગત પવિત્ર થાય છે તે તેનાં આધારે રહેલ શીરને રોગી પુરૂષે સદા પવિત્ર સમજે છે. ધર્મનિમિત્તે જે સર્વ સદાચાર સેવાય છે તે દયાપ્રધાન હોય છે, તેથી જ દરરોજ મસ્તકના છેવાથીશિર ઉપર પાણી નાંખવાથી તેમાં રહેલ જીને ઉપદ્રવ-બાધા થાય છે, માટે ઉપરોક્ત કારણે સિવાય મસ્તકને છોડીને દેવપૂજા માટે સ્નાન કરવું. વળી પણ

Page #21

જન-આચાર.
૧૧૫
કહેવામાં આવેલ છે કે નિરંતર વસ્ત્રવડે મસ્તક ઢંકાયેલ હોવાથી મસ્તક પવિત્ર છે, તેમજ નિર્મળ તિવાળા આત્માની પણ ત્યાં વિશેષ સ્થિતિ હોવાથી તેમાં અપવિત્રતા ન હોય.
સ્નાન માટે પહેરેલ ધોતીયું તજી, બીજું વસ્ત્ર પહેરી, જ્યાં સુધી પગ ભીના હોય ત્યાં સુધી જિન ભગવંતનું સ્મરણ કરતાં ત્યાંજ ઉભા રહેવું, નહિં તે મળસ્પર્શ થતાં પુનઃ પગ અપવિત્ર થાય એટલું જ નહિં પણ તે મળમાં રહેલાં જીવન ઘાત થતાં મેટું પાપ લાગે. ત્યારબાદ ચિત્ય આગળ જઈ, ભૂમિની શુદ્ધિ કર્યા બાદ નિર્મળ, બને ત્યાં સુધી “વેત, સાંધ્યા વગરના સારાં પૂજાના વસ્ત્ર પહેરીને મુખકેશ આઠવડે (મુખ અને નાકના શ્વાસને રોકવા માટે) બાંધવે. ભગવંતના પૂજન વખતે મન, વચન, કાયા, વસ્ત્ર, ભૂમિ, પૂજા ઉપકરણે અને વિશુદ્ધતા એમ સાત પ્રકારે શુદ્ધિ સાચવવી. પછી સુંદર અને સ્વચ્છ કળશમાં લાવેલ જળથી ભગવંતના અંગે અભિષેક કરીને સારા કેમળ વસ્ત્રથી જંગલુહણા કરીને અષ્ટ પ્રકારે નીચે પ્રમાણે પૂજા અષ્ટક બેલતાં અષ્ટપ્રકારી પૂજા કરવી. (१) सञ्चंदनेन घनसारविमिश्रितेन, कस्तूरिकाद्रवयुतेन मनोहरेण । रागादिदोषरहितं महितं सुरेंद्रैः, श्रीमजिनं त्रिजगतीपतिमर्चयामि ।।
(વંનપૂના) ચંદનપૂજા–ઘનસાર ભેળવેલા અને કેશર, કસ્તૂરીના રસયુકત મનહર ચંદનથી, રાગાદિ દોષ રહિત અને દેવેન્દ્રથી પૂજિત એવા ત્રિજગત્પતિ જિનેશ્વર ભગવાનની હું પૂજા કરું છું.
(२) जातीजपाबकुलचंपकपाटलाथै-मंदारकुंदशतपत्रशुभारविदैः । संसारनाशकरण करुणाप्रधानं, पुष्पैः परैरपि जिनेंद्रमहं यजामि ||
(પુષ્પપૂના) પુપપૂજા–જાઈ, જુઈ, બકુલ, ચંપક, પાટલાદિ પુપિવડે તેમજ ક૫વૃક્ષ, કુંદ, શતપત્ર, કમળ, ગુલાબ, ગુલદાઉદી તેમજ બીજા ઉત્તમ અને સુંદર પુષ્પથી, સંસારનાશના કારણરૂપ અને કરુણાપ્રધાનશ્રી જિનેંદ્રદેવની હું અર્ચા કરૂં છું.

Page #22

૧૧૬
શ્રી આત્માનંદેં પ્રકાશ.
(३) कृष्णागुरुप्रचरितं सितया समेतं, कर्पूरपूरसहितं विहितं सुयत्नात् । धूपं जिनेंद्रपुरतो गुरतोषतोऽहं भक्त्योत्क्षिपामि निजदुष्कृतनाशनाय || ( ધૂપમૂત્રા)
ધૂપપૂજા—કૃષ્ણાજીરૂ, શરા અને પુષ્કળ કપૂર સહિત, યત્નપૂર્વક તૈયાર કરેલ એવા ધૂપને મારા પેતાના દુષ્કૃતના નાશ કરવા ભગવંતની આગળ હું મ્હોટા આન ંદ અને ભક્તિપૂર્વક ધૂપ પૂજા કરૂ છું.
(४) ज्ञानं च दर्शनमथो चरणं विचिंत्य, पुंजत्रयं च पुरतः प्रविधाय भक्त्या । चोक्षाक्षतैश्चकरणैरपरैरपीह, श्रीमंतमादिपुरुषं जिनमर्चयामि ||
( અતપૂના )
અક્ષતપૂજા—જ્ઞાન, દર્શીન અને ચારિત્રનુ` ચિંતવન કરતાં ઉજ્જવલ અક્ષત તદુલવડે ભકિતથી ભગવતની સમક્ષ ત્રણ પુંજ કરીને તેમજ અન્ય સાધનવડે હું શ્રી જિનેદ્રભગવાનને પુત્તું .
(૧) પન્નાતિવનસામતથીલપૂર---વીરપૂસિમુથૈ હોÅ { स्वर्गाद्यल्पफलं प्रमदप्रमोदा - देवाधिदेवमसमप्रशमं महामि ||
( લવૃત્તા)
ફળપૂજા-નાળીયેર, પનસ, આમળા, બીજોરા, જખીર, સેાપારી, આમ્રફળ વિગેરે ઉત્તમ ફળાવડે અસાધારણ શાંતિવાળા અને સ્વર્ગાદિ અગણિત ફળ આપનારા એવા દેવાધિદેવની પરમ આનંદપૂર્વક હું પૂજા કરૂ છું.
(६) सन्मोदकैर्वटकमंड कशालिदालि - मुख्यरै संख्य र सशालिभिरन्नभोज्यैः । क्षुत्तृव्यथाविरहितं स्वहिताय नित्यं तीर्थाधिराजसहमादरतो यजामि ||
'
( નૈવૈદ્યવૃત્તા )
નૈવેદ્યપૂજા--શ્રેષ્ઠ મેાદક, વડાં, માલપૂવા, ભાતદાળ પ્રમુખ અનેક અસાધારણ રસયુક્ત એવા ભેાજનવડે ક્ષુધા, તૃષાની માધારહિત એવા તીર્થોંધિરાજને હું સદા આદરભાવથી આત્મકલ્યાણ માટે પૂન્નું છું.

Page #23

જૈન-આચાર
૧૧૭
(७) विध्वस्तपापपटलस्य सदोदितस्य, विश्वावलोकन कलाकलितस्य भक्त्या । उद्योतयामि पुरतो जिननायकस्य, दीपंतमः प्रशमनाय शमाम्बुराशेः ॥ ( ડ્રીપવૂના )
દીપપૂજા--પાપપડલના જેમણે નાશ કર્યાં છે, આખા વિશ્વને અવલેાકવાની જ્ઞાનકળાવાળા–કેવળજ્ઞાન યુકત સદા ઉદયમાન તથા પ્રશમના સમુદ્ર એવા શ્રી જિનનાયકની આગળ મારા અજ્ઞાનરૂપી તિમિરના નાશ કરવા માટે ભકિતથી દીપકપૂજા કરૂ છું.
(૮) તીથોવૈધૃતમહૌરમલક્ષ્યમાં, શશ્વન્નાનસરોવરપ્લાનરોધૈ: | दुर्वारमारमदमोह महाहितार्क्ष्य, संसारतापशमनायजिनं यजामि || ( ન(પૂના )
જળપૂજા—ગ ગાદિક શાશ્વતી નદી, નદ, દ્રા, સરોવર અને સમુદ્ર વગેરેના નિળ તીજળથી, નિરંતર નિ`ળ સ્વભાવવાળા, તથા દુર્વાર કામ, મદ, મેહરૂપ મહા સર્પાના નાશકરવામાં ગરૂડ સમાન એવા શ્રી અરિહંત દેવની હું સંસાર તાપને શમાવવા માટે પૂજા કરૂ છું. પૂજાના અનુક્રમ માટે જુદા જુદા મત છે.
ઉપરાત—-અસાધારણ પૂજા અષ્ટકની આ પ્રમાણે સ્તુતિ ખેલતાં જે ભવ્યાત્મા આરીતે સુંદર વિધિથી પરમાત્માની પૂજા કરે છે, તે ભાગ્યશાળી દેવમનુષ્યના અખંડિત સુખા અનુભવી ઘેાડા કાળમાં મેક્ષ સુખને પણ પામે છે.
હવે ઘર દેરાસર અથવા ભક્તિ ચૈત્યનું સ્થાન અને તેમાં પૂજા વિધિ દર્શાવે છે.
(ચાલુ)
(

Page #24

i૧૮
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. મહાત્મા સિદ્ધર્ષિપ્રણીત શ્રી ઉપમિતિભવપ્રપંચાકથાનું સપ– ગદ્ય ભાષાંતર
(ગતાંક ૮૯ થી શરૂ ). ભાષાંતરકર્તા–મનંદન . प्रथम प्रस्ताव-पीठबंध એક દષ્ટાંતરૂપ કથાનક,
+અદષ્ટમૂલપર્યત નગર,
દેહરા.
સનાતન અહીં લેકમાં અનંત જન ભરપૂર અદમૈલપર્યત એ, નામે કે મહાપુર.
૧૧૨ અને તે કેવું છે?—
હરિગીત. ગગનચુંબક ચિત્તચોરક પંક્તિ જ્યાં પ્રાસાદની,
આદિ અંત મળે ન જ્યાં, જ્યાં રમ્ય હાર બજારની અપાર બહુ વિસ્તારવાળા વિવિધ પ પૂર્ણ જે,
વળી પકેરા મૂલ્યરૂપી રત્નટિ પ્રપૂણ જે. ૧૧૩-૧૪ • આ દૃષ્ટાંત કથાનક અદભૂત પરમાર્થ રહસ્યથી ભરપુર છે, એને પ્રત્યેક શબ્દ ઉપનયગર્ભિત છે, અને એ ઉપનય–પરમાર્થ ગ્રંથકારે ગદ્યવિભાગમાં અત્યંત વિસ્તારથી વર્ણવી પરિફૂટ કર્યો છે. એ રહસ્ય સમજાવતાં, આ કાવ્યની ઉપયોગિતા અને ઉપકારિતા સવિશેષપણે પ્રતીત થશે. આ સર્વ રસાત્મક વર્ણન ઉપરથી શ્રીમાન સિદ્દર્વિની મહાપ્રજ્ઞા ઉપરાંત ઉપમાની અનુપમતા, અર્થની ગંભીરતા અને પદની લલિતતા-આ ત્રણે ગુણો પ્રત્યક્ષ થાય છે, તેમજ તેઓશ્રીને વીતરાગદર્શનનો કેટલો અંતરંગ રંગ લાગ્યો હતો તે પણ સ્પષ્ટ જણાઈ આવે છે. આ દૃષ્ટાંત અને તેનું રહસ્ય બહુ બહુ મનન કરવા યોગ્ય છે. વિષયની સરળતા અર્થે અત્રે (૧) (૨) -આદિ અંક મુકેલ છે, અને તે જ અનુક્રમે ઉપનય વિભાગમાં પણ અંક મૂકવામાં આવશે.
+ જેનું મૂલ (Origin, Beginning) કે અંત દેખાતો નથી તે અદષ્ટમૂલપર્યત,
અનાદિઅનંત. (Eternal) ૧. સદા સ્થાયી, શાશ્વત (Everlasting). ૨. કરિઆણાં. કય-વિક્રયની વરતુઓ. (commodities ).

Page #25

રકશિરામણુ
શ્રીઉપમિતિભવપ્રપંચાકથાનું સદ્ય-ગદ્ય ભાષાંતર.
જ્યાં ચિત્રવિચિત્ર ચિત્રચિત્રિત દેવમંદિર રોાભતા, આકર્ષતા અતિ ખાલહૃદયા નયન નિશ્ચલ થાભતા; વાચાલ બાલકલાપકેરા કલકલે આકુલ જે,
અલય ઉંચા કાટકેરા વયથી વિદેલ જે. ૧૧૫-૧૬ જે તાગવર્જિત ગંભીર વેદિકાજલે દુખ હરે,
જે ૧Àાલ કલ્લેલે લસતા ૧૧સરવડે વિસ્મય કરે; ત્રાસહેતુક શત્રુને વળી કેટ સમીપે વર્તતા,
બહુ ધાર એવા અધ કૃપા જ્યાં અધેથી રક્ષતા. ૧૧૭–૧૧૮ ભ્રમતા ભ્રમરાતા ઝંકાર સંગીત ગાજતા,
એવાવિવિધ લફલ ભર્યાં જ્યાં ૧૨મરકાનન રાજતા; અનેક આશ્ચર્યભર્યું જે ચમતકાર અતિ કરે, અદૃષ્ટમૂલપર્યંત આવું તે મહાપુર છે. અરે!
(૨)
ત્યાં ‘ નિપુણ્યક' ક
ચાપાઇ.
૧૧૯
૧૧-૧૨૦
'
નિપુણ્યક ’ નામે કા રક, માઢુ ઉદર૧૭ જે ધરત; દુદ્ધિ તે બાંધવહીન, ૧૪અતણા પુરુષાવિહીન. ૧પğધાથી જસ દુલિ દેહ, ગૃહે ગૃહે ભિક્ષાર્થે તેહ; કરમાંહી ગૃહીને ઘટપત્ર, ૧૬ નિન્દાતા ભમતા દિનરાત્ર. પડખાં ભૂમિશયનથી ક્ષીણ૧૭, વળી અનાથ દીસે તે દીન; ધૂલિવડે ખરચ્યા સૌ ગાત્ર, ધરી ચિધરાજાળ જ માત્ર. ષ્ટિ મુષ્ટિ ને કલાષ્ટ પ્રહાર, મારે ક્ષણ ક્ષણ વારંવાર; દુર્રાન્ત માલકના વૃદ્ર, જજર જેથી તેના અગ. ૩. જાતજાતના. ૪. ચિત્રાથી ચિત્રેલા. ૫. સમૂહ. ૬. એળગી ન શકાય એ. જે નગરને ચાપાસ કરતા નહિ ઉલ્લંઘી શકાય ૐ વે ઉંચા કિલ્લા છે.
૧૧૪
૭. ઊંડા, ૮. માટી ખાઇ. ૯. જવું મુશ્કેલ. અતિ ઉંડી ખાને લઇ જ્યાં જવું મુશ્કેલ છે. ૧૦. ચચળ, ૧૧, સરવરેા. ૧૨. દૈવી ઉદ્યાને-ખાગબગીચા, ૧૩, પેટ. ૧૪, ધન, કમાવાના પુરૂષાથી તે રહિત હતેા, ૧૫. ભૂખ. ૧૬. ઠીબ ુ, શકે!રૂ', ટપાત્ર અત્યંત દરિદ્રતા સૂચવે છે. ૧૭. ઘસાઇ ગયેલા.
* અત્રે નિકૃષ્ટમાં નિકૃષ્ટ, તુચ્છમાં તુચ્છ, રંકમાં રંક એવા નિપુણ્યક ( પુણ્યરહિત ) રોંકનું તાદશ્ય શબ્દચિત્ર રજુ કર્યું છે, જેને પરમા બહુ બહુ ભેધદાયક છે. ૧ લાકડી. ૨. મુઠ્ઠી. ૩ ટેક્ાં. ૪. દાખવા મુશ્કેલ તે દુર્કોંન્ત, મસ્તાન, દમવા મુશ્કેલ, તે ફાની, ઉછાંછળા. પ. ખખડી ગયેલ-જીણુ થયેલ.
૧૨૩
૧૨
૧૨૩

Page #26

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. સર્વાગી મહાઘાત ઉતાપ, તિહાં અનુગતચેતન આપ;
“વોય માડી! રે. કરજે “ત્રાણ”! પિકારે એવી દીન વાણ. ૧૨૫ જવર કુછ ઉન્માદ સંયુક્ત, શૂલપીડિત તે ૧૦પમાયુક્ત;
| સર્વ રોગને તેહ નિવાસ, વેદનવેગે વિઠ્ઠલ ખાસ. ૧૨૬ કરે ઉપદ્રવ ક્ષુધા પિપાસ ૧૧ શીત-ઉષ્ણ મચ્છર ને ડાંસ;
રંક વેદના સહતો એમ, મહા ઘર નારકની જેમ. ૧૨૭ સંતોને કરુણાનું સ્થાન, માનીને તે હાસ્ય નિદાન;
બાલને કીડન આવાસ, ઉદાહરણ પાપીને ખાસ. ૧૨૮ ૨કે વળી બહુ જ બીજાય, વત્તે તેહ મહાપુરમાંય;
કિંતુ તાદૃશ પ્રાયે નોય, નિર્ભાગીને શિરોમણિ કોય. ૧૨૯ પામીશ ભિક્ષા તે તે ગેહ,” ઇત્યાદિક ચિંતવતો તેહ,
વિકલ્પાકુલ મનમાં થાય, રેશદ્રધ્યાન ભરતે જાય. ૧૩૦ કદી ન કાંઇ કરે તે પ્રાપ્ત, માત્ર જ પામે છે પરિતાપ;
૧૩કદલવ કેવલ મળતાંય, રાજ્ય મન્યા જ્યમ તુષ્ટ જ થાય!! ૧૩૧ દીએ ૧૪અવજ્ઞાથી જન જેહ, કદન્નલવ ભાગવતાં તેહ,
“આ લઈ લેશે એમ સશંક, ઇંદ્રથીય ડરતો તે રંક !!! ૧૩ર તેથીય વૃપ્તિ ન તેને થાય, પણ મુમુક્ષા ૧૫ વધતી જાય;
કદન્ન કરતાં પીડે રંક, ૧વાતવિસૂચિકા જ કરંત. ૧૩૩ સવ રેગનું વળી નિદાન ૧૭ કદન્ન તેહ કહેલ પ્રમાણ
પૂર્વ રેગની તેહ અસાર, પરમ અભિવૃદ્ધિ કરનાર. ૧૩૪ તેને સુંદર માને રાંક, બીજું ન જાણે તેહ વરાક,૧૮
૧૯સુસ્વાદુ ભેજનને સ્વાદ, સ્વપ્ન પણ એને ના પ્રાપ્ત. ૧૩૫ અનંત પરિભ્રમણ નાનાવિધ ગલીઓમાં એમ, ઉચા-નીચા ગૃહમાં તેમ;
તેહ ભયે પુર તેહ અપાર, અઢાંત ચિત્તે બહુવાર. ૧૩૬ મહાપાપથી તેહ હણેલ, એમ ભમંતાં દુ:ખગ્રસેલ;
કેટલેક વીયે રે ! કાળ? મળે નહિં તેની કંઈ ભાળ. ૧૩૭ ૬. સર્વ અંગે થતી. ૭. ત્યાં જ જેને જીવ ચૅટી રહ્યો છે. કદનની મૂછ એવો. ૮. રક્ષણ ૯. કઢ. ૧૦. ખસ, ખુજલી. ૧૧. તરસ. ૧૨ રમતનું સ્થાન. ૧૩ કુત્સિત્ત-દુષ્ટ-ખરાબ ભેજન, એઠું-જુઠું ખરાબ અન્ન. ૧૪ તિરસ્કારથી. ૧૫. ખાવાની ઇચ્છા તે બુમુક્ષા-ભૂખ. ૧૬ વાયુ અને ઝાડા (Elatulence & Diarrhool). ૧૭ કારણ ૧૮ બિચારો,-બાપ. ૧૯ સુંદર સ્વાદવાળા, સ્વાદિષ્ટ,

Page #27

૧૨૧
wh||
સ્વીકાર અને સમાચના. OIKOTIKOKOIKI હું સ્વીકાર–સમાલોચના.
Gi
=
JET
જેન જ્યોતિ –શિક્ષણાંક તંત્રી ધીરજલાલ ટોકરશી શાહ. સહતંત્રી નાગકુમાર મકાતી. શિક્ષણની નવજોતરૂપ શિક્ષણ વિષય સચિત્ર અંક કે જેમાંથી ભૂત-વર્તમાનને ઇતિહાસ, શિક્ષણ માટે નવી-જૂની પદ્ધતિ અને દિશાઓ અને કયું શિક્ષણ કેવું હોવું જોઈએ અને આપવું એ સર્વ વસ્તુઓ આ અંકમાંથી મેળવી શકાય છે. આર્થિક સંકડામણે જ્યાં દિવસાનદિવસ વ્યાપારાદિમાં વધતી જાય છે તેવા સમયમાં આવા ખરચાળ પ્રકાશને પ્રકટ કરવા તે એક જેમ સાહસ છે, તેમજ આ માસિક હજી જાણવા પ્રમાણે જોઈએ તેટલું પગભર પણ નથી થયું તેવા સંગમાં તેના સંચાલકોએ કેટલે પ્રયત્ન અને ખર્ચ કરી આ પ્રયત્ન ઉઠાવી જૈન સમાજની સેવામાં મૂકયો છે તે જોતાં, લેખો વાંચતા, સંકલના જતાં તે આવકારદાયક અંક લેખા જ જોઈએ. જૈન સમાજે આવા શુભ પ્રયત્નની કદર કરી તેના ઉત્સાહને વૃદ્ધિ કરવા તે આવશ્યક છે. આ અંકમાં આવેલ શિક્ષણ સંબંધી લેખો વાંચી-વિચારી જેટલું જેટલું બંધ બેસતું હોય તેટલું અમલમાં મૂકે તે જ હેતુ આવા અંકે પ્રકટ કરવાનું હોઈ શકે. આ અંકના તંત્રીઓના આ શુભ પ્રયત્ન માટે અમે ધન્યવાદ આપીએ છીએ, અને ભવિષ્યમાં તેમની અભિલાષા પૂર્ણ થાય તેમ ઇચ્છીએ છીએ. આ અંક મનન કરવા લાયક છે. તે લેવા ભલામણ કરીએ છીએ. કિંમત બે રૂપીયા. ઠેકાણું અમદાવાદ, હવેલીની પોળ રાયપુર, તંત્રીને ત્યાં. શ્રી યશોવિજયજી જૈન ગુરૂકુળ પાલીતાણુ–સં. ૧૯૮૮ ની
સાલનો રીપોર્ટ તથા હિસાબ. દઢસો વિદ્યાર્થીઓને શિક્ષણ આપતી, પિષણ કરતી, આરોગ્ય સાચવતી અને ભવિષ્યમાં શહેરી બનાવવાની ઉદ્દેશવાળી આ સંસ્થા આજે બાળવયમાંથી યૌવનવયમાં પ્રવેશ કરે છે, તેમ તેને પંદરમા વર્ષને રીપોર્ટ અવલોકતાં જણાય છે. શારીરિક, માનસિક અને ધાર્મિક એક સાથે શિક્ષણ આપતી આટલી સંખ્યા બાળકોની ધરાવતી, જાણવા પ્રમાણે આ જીલ્લામાં ઇલાકામાં આ એક જ મુખ્ય સંસ્થા છે. ભવિષ્યમાં સ્વતંત્ર શિક્ષણ ઉદ્યોગહુન્નર સાથે આપવાના ઉદેશથી ઈગ્રેજી ચોથા ધોરણ સુધીની સ્કૂલ વિદ્યાલય (સાથે સ્વતંત્ર રીતે ધાર્મિક શિક્ષણ આપી શકાય તે માટે ) નો જન્મ આપેલ છે. તેના કાર્યવાહકોએ તેની બાળવયમાં, તેમની ખંત, ઉત્સાહ અને પ્રમાણિક સેવાને લઈને ઘણું જ પ્રગતિ (સામાન્ય રીતે થવી જોઈએ તે કરતાં વધારે ) કરી છે તેમ રીપોર્ટ વાંચતા જણાય છે. ઉદ્દેશને પહોંચી વળવા તેમજ તેના કાર્યવાહકના મનોરશે ભવિષ્યમાં સફળ થવા અનેક પ્રયત્નો છતાં આર્થિક સ્થિતિની સંકેચતા અને જૈન સમાજની પુરેપુરી અમદષ્ટિના અભાવે બહુ જ ધીમી રીતે પ્રગતિ કર્યું જાય છે. આટલા વખતની સતિષ

Page #28

શ્રી આમાનંદ પ્રકાશ
કારક કાર્યવાહી જોતાં જૈન સમાજ તે સંસ્થાની માગણીઓ પુરી પાડે તે થોડા વખતમાં પણ વિશેષ પ્રગતિમાન આ સંસ્થા થઈ શકે તેવું છે. છાસ્થ મનુષ્ય-કાર્યવાહક હેવાથી કોઈ સ્થળે ખલના હેય પણ ખરી, છતાં એકંદરે તટસ્થવૃત્તિથી કાર્યવાહી જેનારને થયેલ પ્રગતિ સંતોષકારક અને ઘણું આગળ ગયેલી જણાય. પંદર વર્ષોના કાર્ય વાહકેને સતત પ્રયાસ સામે વગરજોયે- જાણે કે પ્રકૃતિ અનુસાર અનેક વખતે આ સંસ્થા માટે કોઈ તરફથી અયોગ્ય બોલાયેલ લખાયેલ હશે પરંતુ તેની સામે કોઈ પણ સ્થળે ભૂલ હેય તે સુધારી લેવા, તેવાઓને ઉપકાર માનવાની દૃષ્ટિ રાખી આ સંસ્થાના કાર્યવાહકે જે શ્રમપૂર્વક સેવા કરી રહ્યા છે તેના ફળરૂપે જ આ સંસ્થા ઉન્નતિને પંથે આટલે સુધી ગયેલ છે, તેમ તેના રીપોર્ટી સાક્ષી પૂરે છે અને કાર્યવાહકે તે માટે ખરેખર ધન્યવાદને પાત્ર છે. રીપોર્ટની સંકલના યોગ્ય છે તેટલું જ નહિં પરંતુ આવક–જાવક અને ખર્ચ હિસાબ તેમજ દરેક કાર્યવાહી માટેની પ્રુટ હકીકત ચેખવટવાળી અને તેવી સંસ્થાઓને અનુકરણીય છે. આ વર્ષથી અખંડ આયંબિલતપની યોજનાની થયેલ વૃદ્ધિ આ સંસ્થાનું ભાવી ઉજ્વળ, કુશલ, દીર્ધાયુ સૂચવે છે. વ્યાયામ, ઉદ્યોગશાળા, સંવાદસભાઓ વગેરે પણ સંસ્થાના ઉપયોગી કાર્યો છે. સ્થાયીફંડ માટેની તેમજ રીપેર્ટના પાના ૧૦૨ મેં તાત્કાલિક જરૂરીયાતો જે જણાવી તેને જૈન સમાજે ધ્યાનમાં જલદીથી તે પુરી પાડવાની જરૂર છે. સમય–કાળ આવી અનેક સંસ્થાઓની જરૂરીયાત માગે છે, આવી પ્રગતિમાન ઉન્નતશલ આ ગુરૂકુલની વિશેષ પ્રગતિ ન અટકી પડે તે માટે જલદીથી માંગણીઓ પૂરી પાડવા સામે જૈન સમાજને નમ્ર સૂચના કરીએ છીએ.
શેઠ ધર્મચંદ ઉદેચંદ જૈન એજ્યુકેશન ફંડ:– સં. ૧૯૨૬ થી સં. ૧૯૩૧ સુધીને હિસાબ તથા રીપોર્ટ. પ્રસિદ્ધકતા ગુલાબચંદ ધર્મચંદ ઝવેરી. મેનેજીંગ ટ્રસ્ટી, વેતાંબર મૂર્તિપૂજક વિદ્યાર્થીઓને પિતાને અભ્યાસ આગળ ચલાવતાં અટકી પડતાં હોય તેને લાયકાત પ્રમાણે લેનારૂપી આર્થિક સહાય કરવા માટેનો ઉદ્દેશ છે, જેથી તે પ્રમાણે રીપેર્ટવાળા વર્ષ દરમ્યાન ૨૩) વિદ્યાર્થીઓએ લાભ લીધો છે. તેમાંથી કેટલાક વિદ્યાર્થીઓ ઈંગ્લાંડ, જર્મની, અમેરિકા જઈ ઉચ્ચપદ પ્રાપ્ત કરી સારી નામના મેળવવા પામ્યા છે. ઉચ્ચ કેળવણી લેવા માટે આ ફંડના ટ્રસ્ટીઓ તેનો સારો ઉપયોગ કરે છે તેમ આ રીપોર્ટ વાંચવાથી જણાય છે. આવા ફંડો દરેક મોટા શહેરોમાં કરી ઉચ્ચ કેળવણું જૈન બાળકોને આપવા માટે કરવા જરૂર છે. આ ફંડને વહીવટ હિસાબ ચોખવટવાળો છે-અનુકરણીય છે.
ધી જૈન સેનેટરી એસેસીએશન:–-આરોગ્ય પત્રિકા . ૪. પ્રકટકર્તા જૈન સેનેટરી એસેસીએશનની આરોગ્ય પ્રચારક કમીટી મુંબઈ. આ પત્રિકામાં વિદ્વાન ડોકટરોએ તૈયાર કરેલા ચોપાન્યાના ટુંક સારરૂપે, બાળસપ્તાહ, આરોગ્ય સપ્તાહ, જાહેર તંદુરસ્તી માટે નાગરિકોની ફરજો, રાજ્ય અને જાહેર આરોગ્ય, જન્મ-મરણનું નોંધપત્રક, ખોરાક સંબંધી જ્ઞાન, તંદુરસ્તી સાચવવાના નિયમો વગેરે વિષયો સંક્ષિપ્તમાં આપેલ છે જે પ્રજમાં પ્રચાર કરવા જેવા છે. આ સંસ્થાના સંચાલકોને આવો પ્રયત્ન આશીર્વાદસમાન છે. પ્રજાની આરેગ્યતા માટે દરેક શહેરમાં આવી સંસ્થાઓની જરૂર છે.

Page #29

૧૦૧
વર્તમાન સમાચાર. @@@@@@@@@@@@@ છે. વર્તમાન સમાચાર. જે
DOCCECCE160660 માગશર માસમાં શ્રી ભાવનગરમાં પ્રતિષ્ઠા અને પદવીના
થયેલા મહોત્સવે.
ભાવનગરમાં આચાર્ય મહારાજ શ્રી વિજયનેમિસૂરિના સપરિવાર ચાતુર્માસની પ્રાંતે પૂ. પ્રવર્તક લાવણ્યવિજયજી મહારાજને માગશર શુદિ ૮ શનિવારે શ્રી ભગવતીજીની અનુજ્ઞાપૂર્વક ગણિપદપ્રદાન :તથા માગશર શુદિ ૧૦ રવિવારે મંત્ર
ચ્ચારપૂર્વક પંન્યાસ પદવી પ્રદાન દાદાસાહેબમાં શ્રી ચતુર્વિધ સંધના ભવ્ય મેળાવડા સમક્ષ ઉભા કરેલા સમીઆનામાં આચાર્ય શ્રીમાન વિજયનેમિસૂરીશ્વરજી તરફથી કરવામાં આવ્યું હતું. આ પદવીઓને અંગે અઠ્ઠાઈ મહત્સવ, પ્રભાવના તથા સ્વામીવાત્સલ્ય સદ્ગત દામોદર નેમચંદના શ્રેયાર્થે તેમના બંધુપુત્ર મણિલાલ, રતીલાલ અને મેહનલાલ પોપટલાલ તરફથી કરવામાં આવ્યા હતા. તેને અંગે મેરૂ પર્વતની રચના વેરા પરમાણંદ તારાચંદ તરફથી કરવામાં આવી હતી.
માગશર સુદ ૯ શનિવારે સવારે શ્રી પાર્શ્વનાથજીના સમરાવેલા મંદિરમાં અને કરચલીઆ પરામાં તૈયાર થયેલા નવા દેરાસરજીમાં શ્રી પાર્શ્વનાથજી મહારાજ વિગેરે ત્રણ બિંબોની પ્રતિષ્ઠા કરવામાં આવી હતી. પરામાં સમવસરણની રચના કરવામાં આવી હતી. તે દિવસે સાંજે તપાલેકા સંધનું સ્વામીવાત્સલ્ય ૧૬ સદગૃહસ્થો તરફથી કરવામાં આવ્યું હતું.
સમરાવેલા શ્રી પાર્શ્વનાથજીના મંદિરમાં પ્રતિષ્ઠાને દિવસે અષ્ટોત્તરી સ્નાત્ર વોરા પરમાસંદ તારાચંદ તરફથી ભણાવવામાં આવ્યું હતું અને કરચલીઆ પરામાં શુદ ૧૩ના અષ્ટોત્તરી સ્નાત્ર શા નથુભાઈ દેવચંદ તરફથી ભણાવવામાં આવ્યું હતું. અષ્ટોત્તરી સ્નાત્ર વિગેરેની વિધિ કરાવવા અમદાવાદથી ચાર ગૃહસ્થ આવ્યા હતા. - શુ. ૧૧ મુનિરાજ :શિવાનંદવિજયજીના વડીદીક્ષા પ્રસંગે શેઠ હરજીવન દીપચંદ તરફથી શ્રીફળની પ્રભાવના કરવામાં આવી હતી.
આ રીતે આચાર્ય શ્રી વિજ્યનેમિસૂરીશ્વરજીની છાયા નીચે પ્રતિષ્ઠાના, પદવી પ્રદાનના અને સ્વામીવાત્સલ્યના ઉત્સવ નિર્વિદને પૂર્ણ થયાં છે.

Page #30

૧૦૨
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
શ્રી ગોડીજી પાર્શ્વનાથ મંદિરમાં પાવાપુરી જૈન તીર્થરચના અને અઠ્ઠાઈ મહેત્યાવ.
શ્રીયુત હરિચંદ મીઠાભાઈના સ્વર્ગવાસ થતાં તેમની પાછળ ધાર્મિક કાર્યો અઠ્ઠાઈ મહોત્સવ, શ્રી પાવાપુરીની મનહર રચના માગશર વદ ૧ થી શરૂ થયેલ છે. માગશર વદિ ૭ ના રોજ સ્વામીવાત્સલ્ય થવાનું છે. તેઓ શ્રી પૂરા ધર્મશ્રદ્ધાવાન અને નિર્મળ હદયના હતા જેથી તેમની અંતીમ ઈચ્છા મુજબ ઉપરોક્ત માંગલિક કાર્યો શરૂ હોવા સાથે બીજા પણ કાર્યો તેમના સુબંધુ ઠાકરશીભાઈ વગેરે કુટુંબીજનો કરવાના છે. સુકૃત લક્ષ્મીને હૈયાતિમાં અને પાછળ આ રીતે ધાર્મિક કાર્યોમાં શુભવ્યય સ્વાભાવિક રીતે થાય છે.
શ્રીમદ્ વિજયાનંદસૂરીશ્વરજી ( આત્મારામજી ) મહારાજના પટ્ટધર શિષ્ય શ્રીમદ્ વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજી મહારાજને પાલીતાણું તરફ વિહાર
અને જનતાનું અપૂર્વ સ્વાગત. શ્રીમદ્વિજયાનંદસૂરીશ્વરજી મહારાજના પટ્ટધર આચાર્યશ્રી વિજયવલ્લભસૂરિજીના પાલનપુરમાં ચાતુર્માસ દરમિયાન શરૂ કરવામાં આવેલ ઉપધાન તપની માળનું મુહૂર્ત હજુ બાકી હતું, તેમજ બીજા કેટલાક માંગલિક કાર્યો કરવાના હતા પરંતુ પંજાબના શ્રી, અમુક સમયમાં એક પ્લેટ ઉત્સવ કરવાને નિર્ણય કર્યો હોવાથી અને આ પ્રસંગે પધારવાની સંધની સૂરિજીને આગ્રહભરી વિનંતી હોવાથી તેમજ બીજી બાજુ સિદ્ધાચળકની યાત્રા કરવાની હોવાથી તેઓશ્રીએ તા. ૬–૧૧–૩૩ સોમવારે પાલનપુરથી વિહાર કર્યો. વિહાર સમયે સારુંયે પાલનપુર સૂરિજીને વિદાયનું માન આપવા માટે જગાણા સુધી આવ્યું હતું, જ્યાં પાલનપુરના શેઠ ડાસાજી વાલજી તરફથી નવકારશી કરવામાં આવેલ તેમજ રાગરાગણીપૂર્વક પૂજ ભણાવી અંગરચનાદિ કરવામાં આવેલ.
મહારાજશ્રીની શત્રુંજય યાત્રાની લાંબા વખતથી ભાવના છે અને તેઓશ્રી ઉંઝા, સિદ્ધપુર, મેસાણા, ભોયણું રસ્તે શત્રુંજય જવા સારૂં જ નીકળ્યા હતા. પૂજ્યપાદ શાન્તભૂતિ શ્રેમ હંસવિજયજી મહારાજની તબીયત નરમ સાંભળી તાબડતોબ બે દિવસમાં કાંઈ પણ જાતના સમાચાર આપ્યા સિવાય પાટણ આવી પહોંચ્યા પણ વટેમાર્ગ મારફત વીજળીના વેગે સમાચાર ફેલાઈ ગયા કે મહારાજશ્રી પાટણ નજદીક આવી ગયાં છે અને જોતજોતામાં તો શ્રાવકે અને શ્રાવિકાઓના ટોળેટોળા કાઠા ફુઈ દરવાજે ઉભરાવા માંડ્યા. કેટલાક લોકો રાજમહેલના રસ્તે દોડ્યા અને ત્યાંથી ખબર મળ્યા કે તમારા મહારાજ તે સડક છેડી છીંડીઆ દરવાજા બાજુ ગયા. સ્વાગત માટે તાત્કાલિક કશું થઇ શકે એમ હતું નહિ, ફક્ત બેન્ડ સાથે લેકો આવેલા. દરવાજાની અંદર કેટલેક છેટે આગળ ગયા પછી મહારાજશ્રીનો ભેટો થઈ ગયો અને જ્યાં બેન્ડવાળાને આગળ ગાઠવવા માંડ્યા કે તરતજ મહારાજ સાહેબે અટકાવ્યા. મેરેકુ બેન્ડની જરૂરત નહિ હૈ–કહેતા મહારાજશ્રી ઉપાશ્રય તરફ આગળ વધ્યા. ઉપાશ્રયમાં આવી સંગલિક સંભળાવી હંસવિજયજી મહારાશ્રી પાસે ગયા.

Page #31

વર્તમાન સમાચાર
૧૦૩
મહારાજશ્રાની તબીયત સુધારા ઉપર હતી એટલે એમને સંતોષ થયો. શત્રુંજય જવાની ઉતાવળ હોવાથી બીજે દિવસે સાંજના વિહારની વાત જાહેર કરી. લોકે અધિરા બન્યા અને વ્યાખ્યાનમાં મહારાજશ્રીને રોકાઈ જવાની આગ્રહભરી વિનંતીઓ થઈ. આખરે સંધના દબાણથી દશમની સવારે જવાનું નક્કી થયું. સાતમ, આઠમ અને નોમના વ્યાખ્યાનોમાં લેકાએ હાજરી આપી મહારાજશ્રીની દેશનામૃતનું પાન કર્યું. છતાં પણ લોકોને સંતોષ થયો નાખે. બપોરે અને સાંજે પણ લોકોએ મહારાજશ્રીને અત્રે ચેમાસાની ન બને તો શત્રજયથી પાછા ફરતા પાટણ આવવાની વિનંતિ કરી. મહારાજશ્રીએ છેવટે જણાવ્યું કે જો જ્ઞાનમંદિર કે પાયા ડાલ્યા જાયગા તો મેં પાટણ આઉંગા, તુમ આળસ છોડ કે ઉદ્યમ જારી રખે. અત્રેના મજુબ સાહેબ નામદાર ઠક્કર પણ મહારાજશ્રીને મળવા માટે સાતમની સવારે આવ્યા હતા. અડધો પોણે કલાક મહારાજશ્રી સાથે ચર્ચા કરી હતી. ત્રણે દિવસે વ્યાખ્યાનમાં પણ શરૂઆતથી છેવટ સુધી હાજરી આપી હતી અને મહારાજશ્રીની ઉપદેશવાણીથી પોતે ખુશ થયા હતા.
બરાબર પાંચ વાગે આચાર્ય મહારાજે વિહાર કર્યો. હજારની માનવમેદની તથા ગગનભેદી મહારાજશ્રીના જયના પિકારો વચ્ચે વયોવૃદ્ધ પ્રવર્તક કાન્તિવિજયજી તથા શાન્તભૂતિ શ્રીમદ્દ હંસવિજયજી પોતાની નરમ તબીયત હોવા છતાં પણ ઉપાશ્રયની બારીમાંથી નીરખી રહ્યા હતા. પોતાની અશક્તિથી પોતે સાથે જઈ શકતા નહી હો સાથી ગદ્ગદિત કંઠે મહારાજશ્રીને વિદાય આપી રહ્યા હતા. આ વૃદ્ધ મહાત્માઓથી છુટા પડતાં આચાર્ય મહારાજશ્રીનું હૈયું ભરાઈ આવ્યું હતું. આ દિવસની મુલાકાતનો પ્રસંગ હૃદય દ્રાવક હતા. જોડે ઉભેલા ગૃહસ્થ, અન્ય સાધુઓની આંખો પણ ભીની થઇ હતી. આખરે ભારે હૃદયે આચાર્યશ્રીએ આ વૃદ્ધ મહાત્માઓ પાસેથી વિદાય લીધી. મહારાજશ્રી શેઠ ઝવેરચંદ ગુમાનચંદના બંગલે આવી પહોંચ્યા હતા. અત્રે માનવમેદની બેશુમાર વધી ગઈ હતી. મહારાજશ્રીએ માંગલિક સંભળાવતા પહેલાં જ્ઞાનમંદિરનું કામ જલ્દી શરૂ કરવા તથા તેના માટે પ્રયત્ન ચાલુ રાખવા ફરી આગ્રહ કર્યો હતો. સવારમાં સુરિજીએ રણુંજ તરફ વિહાર કર્યો હતો. સાથે કેટલાક શ્રાવકે પણ ચાલતા રણુંજ ગયા હતા.
રેલ્વે ટાઈમની સારી સગવડ હોવાથી લગભગ એક હજારના આશરે માણસ રણુંજ આવ્યું હતું. લોકોનો ઉત્સાહ કેઇ અનેરો હતો. પાટણથી આવેલા મોટા સમુદાયની હાજરીથી સામૈયું અપૂર્વ શોભાયમાન બન્યું હતું. ગામના લોકોએ પણ પિતાને અપૂર્વ ઉત્સાહ બતાવ્યો હતો. જેન જૈનતરો સમક્ષ મહારાજશ્રીએ એક કલાક સુધી દેશના આપી. હિંદી ભાષામાં અપાતી મહારાજશ્રીની સાટ દેશના સાંભળી મહારાજશ્રી ઉ૫ર લેકા મુગ્ધ બની ગયા હતા. સભામાં આવેલા મુસલમાન સુદ્ધાં મહારાજની તારીફ કરી રહ્યા હતા. બપોરના પૂજા ભણાવવામાં આવી હતી. ઉનાવાના લકે મોટરમાં મહારાજશ્રીને વાંદવા આવ્યા હતા દરણુંજ, ઉપરાંત મણું જ કંથાવી, ધીણોજ વિગેરે જગ્યાએથી પણ માણસોએ સારી હાજરી આપી હતી. - રણુંજની અંદર શ્રાવકામાં આઠ-નવ વર્ષથી બે પક્ષ હતા. મહારાજશ્રીએ બને પક્ષને ભેગા કરી સમજાવ્યા હતા. ત્રણ કલાકની લાંબી વાટાઘાટ તથા માથાકુટ પછી

Page #32

૧૦૪
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
આખરે બંને પક્ષના એકેક માણસને પંચ તરીકે ઉઠાવવા અને મહારાજશ્રીને મધ્યસ્થ તરીકે વચ્ચે રાખવા એમ નક્કી થયું. મહારાજશ્રીની સારી સમજાવટથી આખરે ફેંસલો થઈ ગયો અને જુનો કજીયો જતાં ગામમાં આનંદ આનંદ વર્તાઈ રહ્યો. મહારાજશ્રી રણુંજથી ધીણોજ જવાના હતા. તેની સાથે ધીણોજ જવા કેટલુંક માણસ રોકાઈ ગયું હતું. બીજે દિવસે પાટણથી પણ કેટલુંક માણસ ધીણોજ ગયું હતું.
ધીણોજ સંધે પણ વાવટા, તેરણ, કમાને, સુત્રોથી રસ્તાઓ તથા ઉપાશ્રય શણગારેલા હતા. મહારાજશ્રીનું સ્વાગત ઉત્સાહપૂર્વક કર્યું હતું. વ્યાખ્યાનમાં પણ મહારાજશ્રીએ સચેટ દેશના આપી હતી.
થોડા વખત ઉપર ધીણોજમાં સોસાયટીની સ્થાપના થઈ છે છતાં સાયટીના સભ્યોએ બીજાઓની માફક ભાન ગુમાવ્યું નથી. એ ભાઈઓ સામૈયામાં આવ્યા હતા તથા વલ્લભવિજયજીના સ્વાગતની કવિતા ગવડાવી હતી. વ્યાખ્યાનમાં પણ આવ્યા હતા. અને શાન્તિપૂર્વક મહારાજશ્રીની અમૃત સુધામય વાણીનું પાન કર્યું હતું. પણ મહારાજશ્રીની દેશના સાંભળી એ ગુંચવણમાં પડ્યાં. સોસાયટીના પ્રચારક અને નેતાઓએ એમને જે વસ્તુ ભારપૂર્વક સમજાવેલી અને જે સત્ય તરીકે માની લીધેલી તે પ્રત્યક્ષ દેખી શક્યા નહિ. ન તે આચાર્યશ્રીએ નાતરાનો ઉપદેશ કર્યો કે ન તો દેવદ્રવ્ય ખાઇ જવાની સલાહ આપી; ન તો ઉપધાન ઉજમણું વખોડ્યા ન તો દીક્ષા વિરૂદ્ધ પ્રચાર કર્યો ન તો બીજા સાધુઓની બેદણી કરી કે ન તે શ્રાવકોને લઢાવી મારવાની વાતો કરી. વ્યાખ્યાન ઉઠયું કે તરતજ એ ભાઈએ મહારાજશ્રી પાસે આવ્યા. લેાકા પાસે જ ઉભેલા હતા. એ ભાઈઓએ પૂછવા માંડયું કે સાહેબ આપ દીક્ષાની વિરૂદ્ધ ઉપદેશ કરે છે, આપ નાતરાનો અને દેવદ્રવ્ય ખાઇ જવાની સલાહ આપે છે, આપ ઉપધાન ઉજમાને ધુમાડો કહે છે. આનું કારણ શું ? જવાબમાં મહારાજશ્રીએ જણાવ્યું કે ભાઈ દીક્ષા વિરૂદ્ધ મેં કયારે ઉપદેશ આપ્યો અથવા મેં કયારે દીક્ષા ન આપી? તમે આવો, એકલા આવે કે ટોળાબંધી આવે તે પણ હું વૈરાગ્ય લાયકાત જોઈ દીક્ષા આપવાને તૈયાર છું. મેં કઈ જગ્યાએ નાતરા કરાવ્યા કે દેવદ્રવ્ય ખાવાની સલાહ આપી તે બતાવશો. હજુ પાલણપુરમાં જ ઉપધાન કરાવીને હું આ બાજુ આવું છું. ઉપધાન ઉજમણુને ધુમાડો કેણે કહ્યા છે? સોસાયટીના સભ્યોએ જણાવ્યું કે સાહેબ લોકો કહે છે કે વલભવિજયજીએ કીધું. બાકી પાલણપુરમાં ઉપધાન કરાવ્યા તે અમે જાણીએ છીએ. મહારાજશ્રીએ જણાવ્યું કે લોકે નથી કહેતા સાગરજી કહે છે. સાગરજીએ મારૂં વ્યાખ્યાન સાંભળ્યું નથી અને પુછીને સત્ય હકીકતની ખાત્રી કરી નથી. એમ ને એમ મારું નામ દે છે એનો કાંઈ જ અર્થ નથી, મુનિ સંમેલન માટે પુછતાં મહારાજશ્રીએ જણાવ્યું કે હું કાંઈ. વિરૂદ્ધ નથી પણ મને સંમેલન થાય એવા ચિન્હો જણાતા નથી. ખાનગી વાતે શું થાય છે એ હું જાણતો નથી. સંમેલન કરાવવા બહાર પડેલા નગીનદાસ કે જીવાભાઈ કાંઈ મારી પાસે આવ્યા નથી. અને પાટણ તથા જામનગરના કજીઆઓનું સમાધાન લાવ્યા સિવાય સંમેલન શી રીતે ભરી શકાશે એ જ હું સમજી શકતો નથી. સભ્યોએ પૂછયું કે સાહેબ તમે સહીઓ કરી આપી છે? મહારાજશ્રીએ જણાવ્યું કે મેં સહી કરી

Page #33

વર્તમાન સમાચાર.
આપી નથી. સેાસાયટીના સભ્યો હૈાવા છતાં એટલી નમ્રતા, શાન્તિ અને વિનયપૂર્વક એ
ભાઇઓએ સવાલા પૂછ્યા હતા.
ત્યાંથી લાલ થઇ કટાસણુ આવતાં સ્ટેટના મેનેજર શ્રીયુત જેટાભાઇ શ્રીસંધને લઇ એક માઇલ સુધી સામે આવ્યા હતાં, સામૈયા સાથે ગામમાં લઇ ગયાં. સ્વસ્થ ટાકાર સાહેબના ભાઇ આદિ સાથે હતા. મેનેજર સાહેબના આગ્રહથી આચાર્ય મહારાજને પોતાના બંગલામાં ઉતાર્યાં. બપારે વ્યાખ્યાન થયું. અધિકારી વર્ગની સાથે ઠાકારના ભાઇ આદિએ વ્યાખ્યાન સાંભળી ભારે ખુશી પ્રગટ કરી અને રહેવા માટે ઘણા જ આગ્રહ કર્યો; પરંતુ યાાત્રાની ઉતાવળ હાવાથી બીજે દિવસે વિહાર કરી ચૌદશના ભાયીજી પધાર્યાં.
ભાયણીથી દેાજ થઇ વીરમગામ આપ્યું હતું. હાજરી સારી હતી. અપેારના અહિંથી સીયાણી થઇ લીંબડી આવી પહોંચ્યા.
૧૫
આચાર્યાં મહારાજ શ્રીમદ્ વિજયવલ્લભસુરીશ્વરજી ભાયણી જવાના છે એ વાત જાહેર થઇ ગયેલી હાવાથી પાટણથી, અમદાવાદથી તેમજ આજુબાજુથી કેટલાક શ્રાવક-શ્રાવિકાએ ભાયણી તીર્થની યાત્રાર્થે તેમજ મહારાજશ્રીના દર્શને એમ એવડે લાભ લેવા જઇ પહોંચ્યા હતા. અમદાવાદવાળા શેઠે શકરાભાઇ તથા શ્રીમાન શેઠે ચુનીલાલ ભગુભાઇ પણુ મેટર મારફત ભાયણી આવ્યા હતા. મહારાજશ્રી સાથે સ ંમેલન સંબંધી ઘણી ચર્ચા થઇ હતી. મહારાજશ્રીએ રૂપરેખા નક્કી કરવાની જરૂરીઆત ઉપર ભાર મૂકયા હતા. શેઠ ચુનીલાલભાએ તથા શકરાભાઇએ મહારાજશ્રીને અમદાવાદ પધારવા ખાસ આગ્રહભરી વિનંતી કરી પણ મહારાજશ્રીએ શત્રુજય જવાની ઉતાવળ બતાવી હતી.
પધાર્યાં હતા. મહારાજશ્રીએ વ્યાખ્યાન વિહાર કરી વણી ઢાંકી થઇ લખતર આવ્યા.
એક બાજુથી આચાય મહારાજે લીંબડીમાં પ્રવેશ કર્યોં ત્યારે તે જ દિવસે વડેાદરાના મહારાજા શ્રીમંત સયાજીરાવ ગાયકવાડની પણ લીંબડીમાં પધરામણી થઇ. ધામધુમપૂર્વાંક આચાર્ય મહારાજનું સ્વાગત થયું, ગામમાં આનંદ ફેલાઇ રહ્યો. વ્યાખ્યાનમાં પણ ઘણી જ સારી હાજરી હતી.
વઢવાણ શહેરથી દશ આગેવાન ભાઇએ મહારાજશ્રીને વિનતી કરવા લીંબડી આવ્ય હતા. તેમના આગ્રહને માન આપી મહારાજશ્રીએ વળતા વઢવાણ આવવાનું જણાવતા તે
ખુશી થયા હતા.
મહારાજશ્રી તિલેાકચંદજી સાથે આચાર્ય મહારાજશ્રીની મુલાકાત થતાં ઘણી વાત. ચીતા થઇ. ત્યાંથી મહારાજશ્રી જૈન એડિઇંગની મુલાકાતે ગયા હતા. વિદ્યાર્થીઓને ઉપદેશ આપ્યા હતા. ત્યાંથી જ્ઞાનભંડારની મુલાકાત લઇ મહારાજશ્રીએ સતાષ જાહેર કર્યાં હતા.
લીંબડીથી અલાવ, લાઠીદડ થઇ લાખેણી પધારતા વળાના આગેવાના સૂરિજીને આગ્રહ કરવા આવ્યા હતા. જેને માન આપી તેઓશ્રી વળા પધારતા સંઘે સુંદર સ્વાગત કર્યું. અત્રે ભાવનગરથી આગેવાન ગૃહસ્થા મેાટરદ્વારા સૂરિજીને વાંઢવા અને ભાવનગર પધારવા આગ્રહ કરવા આવ્યું હતું.

Page #34

૧૦૬
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
વળાથી માગશર સુ. ૧૫ વિહાર કરી, ચમારડી, પાલડી, સેનગઢ થઇને મા. વદી પહેલી ૧ શનિવારે શ્રી મોખડકે પધાર્યા. આચાર્યશ્રી મોખડકે પધારવાના છે તેવા ખબર વળાથી પાલીતાણે પહોંચી જતાં સવારના પાલીતાણે આવેલા યાત્રિકે ખડકે જઈ પહેવ્યા, અને ગામમાં ખબર થતાં સકળ સંઘ સામૈયું લઈને બહાર આવ્યો; પરંતુ આ. શ્રી બીજે રસ્તેથી ગામમાં આવી ગયેલા. બપોરના પાલીતાણા શ્રીસંધના આગેવાનો, નગરશેઠ, શ્રી આણંદજી કલ્યાણજીના મુનિમ, શ્રી સિદ્ધક્ષેત્ર મટી ટો૦ નું ડેપ્યુટેશન વગેરે ત્રણશેહ ભાઈઓ મોખડકા પહોંચી ગયા. જ્ઞાનશિયાખ્યાં : ઉપર વ્યાખ્યાન થતાં ખડકામાં શેઠ ગાંડાલાલ ડાહ્યાભાઈ તરફથી પાઠશાળા ખોલવાની માગણી થઈ અને તેજ દિવસે આચાર્યશ્રીના નેતૃત્વ નીચે પાઠશાળા ખુલ્લી મુકવામાં આવી.
આ. શ્રી વિજયવલ્લભસૂરિ અઢારવર્ષે પાલીતાણે પધારે છે તેવા ખબર ગામમાં ફેલાતાં તરફ ઉત્સાહ વધી ગયો. મેટી ટોળીએ સ્વાગતની તૈયારી કરી અને પિઠી, શ્રી સંધ કે ટોળીના ભેદ વિના આબાલવૃદ્ધ બીજી એકમ રવિવારે સવારમાં સ્વાગત માટે ખડકાની સડકનાં રસ્તે નીકળી પડયું. દુકાનોને જરીયનથી શણગારવામાં આવી. ચેતરફ ધ્વજા પતાકા, સ્વાગત બેડ રંગાઈ ગયા અને સ્ટેટ બેન્ડ, પેલી પાર્ટી, સ્વારપાટ, શેઠ આણંદજી કલ્યાણજી તરફથી ઇદ્રધ્વજ હાથી, ઘોડા, ગુરૂકુળ બેન્ડ, ગામનું બેન્ડ, શ્રી યશોવિજય, જેનગુરુકુળ, શ્રી જૈન બાળાશ્રમ, શ્રાવિકાશ્રમ, શ્રી બ્રહ્મચર્યાશ્રમ વગેરે દરેક સંસ્થાના બાલક, બાલિકા, ગુરૂવંદન અને સ્વાગતમાં આવી પહોંચ્યાં. શ્રી ન્યુ જૈન સેવાસમાજ તેમજ શ્રી બુદ્ધિસિંહજી જૈન પાઠશાળાના રવયંસેવક સેવા વ્યવસ્થાના કાર્યમાં રોકાઈ ગયા. આચાર્યશ્રી પધારતાં પહેલાં મોખડકાની સડક ઉપર આ બધી તૈયારી જોઇને આચાર્યશ્રીને સરઘસમાં જોડાવું પડયું. આચાર્યશ્રી પાલીતાણે પધારવાના છે તેવા ખબર ભાવનગરમાં પહોંચી જતાં શનિવારે શ્રી જેન આત્માનંદ સભા, શ્રી વિજયધર્મ પ્રકાશક સભા, શ્રી જૈન યુવક સંધ, શ્રી વડવા જૈન મિત્ર મંડળ વગેરેના સભ્ય દર્શન-સ્વાગતનો લાભ લેવા આવી પહોંચ્યા હતા. ગામમાં પ્રવેશ થતાં સ્થાનિક બીરાજતા સદગુણાનુરાગી મુનિ શ્રી કરવિજયજી મ. ઉ. શ્રી શ્રી દેવવિજયજી, મુનિ ! રંગવિજયજી, પ્રવર્તક શ્રા સુખસાગરજી મ. મુનિની મંગળસાગરજી મ. મુનિશ્રી અમરવિજયજી મ. વગેરે સપરીવાર પધાર્યા હતા. તેમજ દરેક સાધ્વીજી મહારાજે પણ પધાર્યા હતાં માર્ગમાં ગહુલીએ અને દરેક સંરથાઓએ સ્વાગત ગીત ગુરૂસત્કાર કર્યો. બે કલાકે શ્રી મોતીકડીયાની ધર્મશાળાના નવા બંધાએલ નિશાળ હોલમાં વ્યાખ્યાન આપવામાં આવ્યું. સરઘસનું વિશાળ દસ્ય અને વ્યાખ્યાનની ગરદીનો અજોડ પ્રસંગ જોતાં જનતાને ઉત્સાહ અને અપૂર્વ ભક્તિ તરી આવતાં હતાં.

Page #35

તમાનંદ પ્રકાશ” નો આજના આંકને ખાસ વધારે.
નવીન વધામણું.
મહાવીર જયંતિ સુધીજ
ખાસ ઘટાડેલા માવ,
જૈન ધર્મનાં તેમજ જૈનતર હરકેઈ પુસ્તકો બીજેથી મંગાવતા પહેલાં અમોને પૂછાવી બીજેથી મંગાવવા વિનંતી છે, કારણ કે હારે ત્યાં જૈનધર્મનાં મુંબાઈ, ભાવનગર, સુરત, પાલીતાણું ઈત્યાદિ સ્થળોએ છાપેલાં તમામ પુસ્તકો હંમેશાં મોટા જથ્થામાં રહે છે ને લાયબ્રેરીએ તથા પાઠશાળાઓને ખાસ કિસ્મતથી જ મોકલવામાં આવે છે. અમારો મુખ્ય ઉદ્દેશ જ્ઞાનને બહેળા પ્રમાણમાં ફેલાવો કેમ થાય તેમ કરવા ઈચ્છા છે, તો દરેક ગ્રહસ્થ પિતાનાં સંતાનને બુદ્ધિશાળી બનાવી કોઈપણ જાતના ખોટા વ્યસનોથી અટકાવવા હોય તો સારાં એકી અવાજે વખણાયેલાં પુસ્તકો ખરીદ કરી તમારાં સંતાનોને ઉત્તમ રસ્તે દોરે. અમારાં છાપેલાં પુસ્તકોને જનસમૂહને એટલે બધે સત્કાર મળે છે કે ઘણાખરાં પુસ્તકોની આઠ, નવ ને અંદર આવૃતિઓ સુદ્ધાં થયેલી છે તે જ તેની ઉપયોગીપણાનો સચોટ પૂરાવો છે. તો દરેક ગ્રહસ્થ જૈનધર્મની, તેમજ વ્યવહારિક, નૈતિક, રાષ્ટ્રીય, નોવેલે, વિદ્યક, જ્યોતીષ અગર હરકોઈ જાતનાં પુસ્તકે મંગાવતી વખતે અમોને ટ્રાયલ દાખલ ભાવ પૂછાવી ખાત્રી કરવી.
લી. બાલાભાઈ છગનલાલ શાહ પુસ્તક પ્રગટ કરનાર ને વેચનાર.
ઠે. કીકાભટ્ટની પિળ–અમદાવાદ.

Page #36

મહાન લાભ લ્યો નહિ તો રહી જશો. છપાય છે ! છપાય છે !!
છપાય છે !!!
ઘ્ર જૈન સજ્ઝાયમાળા.
ભાગ ૧ લા (ચિત્ર )
આ
સાતમી આવૃત્તિ ખલાસ થઇ છે, આઠમી આવૃત્તિ છપાય છે. પુસ્તકમાં ઉત્તમ સજ્ઝાય, સ્તવના, છટ્ઠા, લાવણીએ, ચાઢાલીયાં વિગેરે ઘણા ઉત્તમ વિષયા આવશે. આ પુસ્તકનાં વખાણ કરવા તે સાનાને ઢોળ ચડાવવા જેવુ છે, કારણ કે તેની સાત આવૃતિએ ખલાસ થઇ છે તે જ તેની લેાક પ્રિયતાના ઉત્તમ પુરાવા છે. પૃષ્ઠ સંખ્યા ૨૨૪ આશરે થશે તથા પાકા પુઠાથી સુશાલિત અંધાઇ અહાર પડશે. આ પુસ્તક સામાયિક ક્રિયા કરતી વખતે વાંચવાથી આત્માને અનહદ આહ્લાદ ઉત્પન્ન થાય છે. આ પુસ્તકમાં ભાવવાહી સુદર ૪ થી ૬ ચિત્રા આપવામાં આવશે તેની ટુંક વિગત~
૧. પાર્શ્વનાથ ને કમઠ તાપસના પરીસહુ, ૨ મેઘરથ રા એ પારેવાની ચિ ંતવેલી દયા, ૩ બાહુબળજીનુ યુિદ્ધ, તેનાથી ઉપજેલા વૈરાગ્ય, ૪ ધન્નાને સ્નાન કરતી વખતે ઉપજેલા વૈરાગ્ય, ૫ કળાવતીના કપાયેલાં કાંડા નવપાવ થયાં તેનું દ્રવ્ય ઇત્યાદિ ચિત્રા આપવામાં આવશે. અગાઉથી ગ્રાહક ધનારને કિ ંમત રૂા. ૧-૦-૦ એક તથા પાસ્ટેજ રજીસ્ટર સાથે રૂા. ૦૬-૦ છે આના મળી રૂા. ૧-૬–૦ ના મનીઆ`ર કરી નામ નોંધાવવા વિનંતી છે. દશ નકલ એક શખ્સ રાખશે, અગર ગ્રાહક કરી ભરાશે તેને એક નકલ વધુ આવામાં આાવશે. પાછળથી ખરીદનારને કિ’મત રૂા. ૧-૮-૦ એક રૂપીએ આઠ આના તથા પાસ્ટેજ રજીસ્ટર તથા મનીઆરના આઠ આના મળી કુલ રૂા. ૨-૦૦ થશે. આ પુસ્તક જેમ મને તેમ તાકીદથી છપાવી તૈયાર થયેથી મેકલવામાં આવશે માટે વિલ ખ નહી કરતા તુરત લખવા મહેરબાની કરવી.
આ પુસ્તક વિષે જાહેર પેપરાના અભિપ્રાયામાંથી થાડાક નીચે ટાંકીએ છીએ. સાંજવત માન તા. ૨૫-૧૦-૨૪ના અંકમાં લખે છે કે- અમદાવાદ કીકાભટ્ટની પેળવાળા મુકસેલર માલાભાઇ છગનલાલ તરફથી જૈન ધર્મના અનુયાયી માટે ખાસ નોંધ લેવા લાયક અને અતિ ઉપયાગી વૈરાગી અને ઉપદેશક અપૂર્વ સજ્ઝાયા, સ્તવનો, છઠ્ઠો, પદ વિગેરેથી ભરપુર શ્રી જૈન

Page #37

સક્ઝાયમાળા ભાગ ૧ લાની સાતમી આવૃત્તિ બહાર પાડવામાં આવી છે. તેની એક નકલ અને અવલોકનાથે મળી છે. આ પુસ્તકમાં કેટલાક સક્ઝા થાદિક એવા તો વૈરાગ્યકારક છે કે જેથી વાંચનાર-સાંભળનાર પ્રાણીને જ્ઞાન ઉત્પન્ન થઈ પરમપદની પ્રાપ્તિ થાય છે. આ પુસ્તકમાં ૧૭૩ વિષયને લગતાં સ્તવન, છદો વગેરે સમાવેશ કરવામાં આવેલો છે. જૈન બંધુઓને આ પુસ્તક કેટલું બધું ઉપયોગી થઈ રહ્યું છે તેનો ખ્યાલ માત્ર એટલા જ ઉપરથી આવી શકશે કે તેની સાતમી આવૃત્તિ પ્રસિદ્ધકર્તાએ જ બંધુઓ સન્મુખ રજુ કરીને જૈન ધર્મની અરછી સેવા બજાવી છે. આ પુસ્તક ૨૧૬ પૃષ્ઠનું હાવા સાથે પાકા પુઠાની બાંધણીનું હોવા છતાં તેની કિસ્મત માત્ર રૂા. ૨) બે રાખવામાં આવી છે.
હિંદુસ્તાન પત્ર તા. ૨૭ સપ્ટેમ્બર સને ૧૯ર૪ ના અંકમાં લખે છે- જૈન સક્ઝાયમાળા ભાગ ૧ લો --સંશોધન કરી પ્રગટ કરનાર બાલાભાઈ છગનલાલ શાહ-અમદાવાદ. મુલ્ય રૂપીયા બે. સજઝાયમાળાની આ સાતમી આવૃત્તિ છે એ ઉરથી સમજી શકાય એવું છે કે જેમાં આ પુસ્તક કેટલું સાવકારદાયક થઈ પડયું . જેને તીર્થકરે, મુનિઓ, સદ્દગુરૂઓ તેમજ જૈન ધર્મના પવિત્ર સિદ્ધાંતો ઉપર રચાયેલી લગભગ પુણાબસે સઝાયને આ સંગ્રહ છે. આ પુસ્તકમાં કાગળ, છપાઈ, પુડું વિગેરે સારા છે. એકંદર પુસ્તક જેનેને માટે ઉપયોગી છે.
ગુજરાત કેશરી તા ૧૬-૧૧-૨૪ માં લખે છે કે
જેન સજઝાયમાળા ભાગ ૧ લે. પ્રકાશક-બાલાભાઈ છગનલાલ શાહ કિંમત રૂા. ૨–૦-૦
આ પુસ્તકમાં જૈનધર્મને લગતા અનેક છંદ, સ્તવને, લાવણીઓ, સાજના વિગેરે આવેલાં છે. પુસ્તકના કાગળ, છપાઈ, બાઈન્ડીંગ ઈત્યાદિ અતિ સુંદર હો જૈનધર્મી માં ભેટ આપવા લાયક આ પુસ્તક છે.
બીજા અશિપ્રાય સ્થળસંચના લીધે માપી શકયા નથી. પુસ્તકની નકલ | ગ્રાહકનું નામ | ગામ
પોસ્ટ
લી.
બાલાભાઈ છગનલાલ શાહ
જૈન બુકસેલર એન્ડ પબ્લીશર ઠે. કીકાભટ્ટની પિળમાં–અમદાવાદ

Page #38

તૈયાર છે ! તૈયાર છે !! તૈયાર છે !!! જૈન સજઝાયમાળા ભાગ ૨ જે. (સચિત્ર)
આવૃત્તિ નવમી આ બીજા ભાગમાં શું વાંચશે ? પ્રથમ છ લેશ્યાનું ચિત્ર તથા તેનું સંક્ષિત વૃત્તાંત. ત્યારબાદ આ પુસ્તકમાં સઝાયો, સ્તવને, દે, વૈરાગી પદે વિગેરે ૧૯૪ વિષયે આવેલા છે. આ પુસ્તકમાં કામદેવની સઝાય, કામદેવ શ્રાવકની સમતિની દેવતા પરીક્ષા કરી ભયંકર ઉપસર્ગો કરે છે પરંતુ તે ગાયમાન થતા નથી તેનું ચિત્ર. ૨. કૃષ્ણ અને બળદેવ દ્વારિકા પ્રજળતી જોઈ અત્યંત દુઃખી થાય છે ને અટકાવવા સમર્થ નથી તેનો દેખ વ. ૩ જંબુસ્વામી અને તેમની આઠ સ્ત્રીઓને સંવાદ ને તેમનું ચિત્ર. ૪ મેઘકુમારે હાથીના ભવે સસલાની ચિંતવેલી દયા તેનું ચિત્ર. ૫ સુભદ્રાના શિયળની કસોટીનું ચિત્ર ઈત્યાદિક ચિત્રો આવવાથી વાંચવામાં તથા સમજવામાં ઘણું જ આનંદ ઉપજે છે. આ પુસ્તકમાં આવેલા ચિત્રોમાંનું એક જ ચિત્ર જેવાથી મનને કેટલે અહૂલાદ ઉત્પન્ન થાય છે.
આ પુસ્તક ઉંચા કાગળ ઉપર છપાવી શકા પુંઠાથી બંધાવી બહાર પાડેલું છે, માટે દરેકે દરેક જૈનના ઘરમાં અવશ્ય હોવું જોઈએ. ક્રિમિત દેઢ રૂપીઓ. પિસ્ટેજ રજીસ્ટર્ડ મનીઓર્ડર સાથે રૂા. ૦-૮–૦ મળી રૂ. ૨-૦-૦ જેન સજઝાયમાળા ભા. ૩ જે.
આવૃત્તિ ચોથી આ પુસ્તકમાં પ્રથમના બે ભાગમાં નહી આવેલી સજઝા, સ્તવને, છંદો, લ વાણી ઈત્યાદિ ઘણું જ ઉત્તમોત્તમ ૨૬૬ વિષયો આવેલા છે. આ પુસ્તકમાં પાંચમે આરે પ્રવર્તતે ૩૦ બે લ પ્રગટ થશે તે જાપવામાં આવેલ છે. આ પુસ્તકની ત્રણ આવૃત્તિઓ ખપી જવાથી ચોથી આવૃત્તિ બહાર પડી છે. પૃષ્ઠ સંખ્યા ૨૩૨ ઊંચા કાગળ ઉપર છપાવી પાકા એમ્બેઝીંગ પૂઠાથી બંધાવેલ છે. કિસ્મત દોઢ રૂપીએ. પિોટેજ વી. પી. સાથે રૂા. -૦ ૦
જેન સજઝાયમાળા ભાગ ૪ થો. આ પુસ્તકમાં પ્રથમના ત્રણ ભાગમાં નહી છપાએલી સઝા, સ્તવન, છંદે, લાવણીઓ તેમજ તે ઉપરાંત જ્ઞાતાજી સત્રમાં આવેલ કર્મવિપાક કાવ્ય, મનુષ્ય કયા કર્મને ઉદયે કઈ ગતિમાં જાય છે તે વિષય અવશ્ય જાણવા જેવો છે. તે ઉપરાંત ઘણા મુનિની કૃતિઓ છે. કિસ્મત દેઢ રૂપીઓ પિટેજ વી. પી. સાથે રૂા. ૦–૮–૦ મળી રૂા. ૨-૦-૦ પૃષ્ઠ સંખ્યા ૨૦૦ ઉંચા ગ્લેજ કાગળ ઉપર છપાવી પાકા પૂઠાથી બંધાવેલ છે.

Page #39

સુ ય ગ ડાંગ સૂત્ર મૂળ ને પાંચમો ભાગ.
લેખક-સુનિ માણેક (ખરતરગચ્છ ) પ્રકાશક-શા. ત્રિકમલાલ ઊગરચંદ વકીલ.
સદરહુ સુગડાંગ સૂત્રને પાંચમે ભાગ અધ્યયન ૩ થી ૭ પ્રાકૃતમૂળ સાથે ટકાને આધારે સુષ્ટીકરણથી ગુજરાતી ભાષાંતર કરવામાં આવ્યું છે. દરેક તાભિલાષી જેને અવશ્ય ખરીદવું જોઈએ.
જેમાં પચ્ચખાણ, આહાર, અનાહાર જીવ, અજીવ, પુણય, પાપ, લોક, અલેક, બંધ, મોક્ષ ઇત્યાદિનું સુંદર રીતે વર્ણન કરવામાં આવ્યું છે. નય, નિક્ષેપ, સ્યાદવાદ, પર્યાય, પુગળ, દ્રવ્ય, જ્ઞાન, ક્રિયા વિગેરે જૈન તત્વજ્ઞાનનું ઉંડું રહસ્ય બતાવી સર્વજ્ઞપ્રણિત ધર્મનું આબેહુબ વર્ણન કર્યું છે.
આ સૂત્રમાં પ્રત્યાખાન કરવાની બાબતમાં પચ્ચખાણ દેટલું ફળદાયી છે ને પ્રત્યાખ્યાન ન કરનારને કેવી રીતે પાપ લાગે છે તે વિષે સંપૂર્ણ ખ્યાન, સાધુ અનાચાર આશ્રયથી દૂર રહે છે તે વિષે, અનાચાર છોડવા વિષે, મોક્ષગામી જીવ નહ રહે તે ન બોલે, ટા નાના જવને હણવાથી સરખું કે ઓછું-વધતું પાપ છે તે ન બોલે, આધાકમી આહાર ખાવાથી રોષ થાય કે ન થાય તે ન બોલે, પાંચ શરીર સંબંધ તેમજ તેની શક્તિનું વર્ણન, વ્યાપારી લોકો સાથે શ્રી મહાવીરની સરખામણું, માંસભક્ષણના દે, સાધુએ પોતાના માટે રાંધેલું અનાજ પણ ન ખાવું, સારા સાધુની પ્રશંસા વિગેરે ઘણા વિષયો આપેલા છે.
તે સિવાય ઉદકપઢાલ પ્રશ્નો, શ્રી ગોતમ ગણધરનાં ઉત્તરે, આદ્રકુમા૨નું અધ્યયન, નેનો શ્રેણિકપુત્ર અભયકુમાર સાથે થયેલો સંબંધ, ગૌશાલકમત, બોદ્ધમત સમીક્ષા, એકદંડી તથા બ્રાહ્મણે સાથે થયેલા સંવાદો વગેરે વિષયે વાંચવાથી જૈન મતનું અદ્વિતીય સ્વરૂપ જાણી શકશો. પૃષ્ઠ સંખ્યા ૩૫૦ પાકું છીંટનું પૂંઠું છતાં કીંમત માત્ર રૂ. દોઢ સદરહુ મુનિ માણેકના બનાવેલા સુયગડાંગના ભા. ૧-૨-૩-૪ વિગેરે મળશે.
લખે – લાઇ છગનલાલ શાહ જૈન ધર્મના પુસ્તકો પ્રગટ કરનાર અને વેચનાર
કીકાભટ્ટની પોળ-અમદાવાદ,

Page #40

܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀
જરા વાંચવા તી લેશે !! જૈન ધર્મનાં અત્યતમ પુસ્તકે મળવાનું જુનું ઠેકાણું. પુસ્તકનાં નામ.
મૂળ કીંમત ઘટાડેલી કી. જેન સઝાયમાળા ભા. ૧-૨-૩-૪ દરેકના
૨-૦-૦ ૧-૮-૦ તીર્થકર ચરિત્ર (સચિત્ર) આવૃતિ બીજી
૨-૮-૯ ૨-૦-૦ જૈન કથા સંગ્રહ ભાગ ૧ લે આવૃત્તિ ત્રીજી
૧-૮-૦ ૧-૦-૦ કૃતજ્ઞી કેસર
૧-૮-૦ ૧-૪-૦ સદ્દગુણ સુશીલા
૧–૪ ૦ ૧-૦-૦ પ્રતિભાસુંદરી અથવા પૂર્વકનું પ્રાબલ્ય
૧-૦ -૦-૦ જૈન ધર્મ
૨-૦-૦ ૧.૧૨-૦ જૈન સતી રને (સચિત્ર)
૧-૪-૦ ૧-૦-૦ જૈન સ્તુતિ શાસ્ત્રી કર્મપરીક્ષા દેવી ચક્રને ચમત્કાર)
૨-૦-૦ ૧-૮-૦ ગશાસ્ત્ર કેસરવિજયજીકૃત
૨- ૦+ ૦ ૧ ૧૪ ૦ મલયાસુંદી આદર્શ નોવેલ
૧-૪-૦ ૧ ૩-૦ તેજસાર રાજાને રાસ
૧-૦-૦ ૦–૮–૦ અમુલ્ય શિક્ષા
૦-૮-૦ ૦-૪-૦ મહિલા મહદય (સચિત્ર) ભા. ૧ લે તથા ર જે દરેકના ર– ૪ -૦ ૧-૮-૦ ધર્મબિન્દુ
૨-૦-૦ ---- વૈરાગ્યશતક ભાષાંતર કથાઓ સાથે જેન સિદ્ધાંતોની વાર્તાઓ ભા. ૧ લે તથા ૨ જે ૬- ૦-૦૦ ૦-૧૨૦ બાળ ગ્રંથાવળી ભા. ૧ થી ૬ જેન કથાઓ દરેક સેટમાં
વસ વીસ કથાઓને સેટ) દરેક સેટની કિ. ૧–૮–૦ ૧-૪-૦ સુયગડાંગસૂત્રનું ભાષાંતર
૧-૮-૦ ૧-૪-૦ સુયગડાંગસૂત્ર વિભાગ ૫ મે મુનિ–માણેકકૃત
૧-૮-૦ ૧-૪-૦૦ જૈન સુબોધ ભક્તિમાળા
o– –૦ ૦-૩-૦

Page #41

૯૫સૂત્રનું ગુજરાતી ભાષાંતર સચિત્ર ( મુંબઇ મે+હી ) પુણ્યપ્રભાવ ( સમરાદિત્ય સચિત્ર ) ચિત્ર વિનાનું
27
જૈન મહાભારત પાંડવ સચિત્ર
મહાવીર જીવન વિસ્તાર સચિત્ર ધન્ના-શાલિભદ્રના રાસ ચિત્ર જૈન સ્તુતિ ગુજરાતી કાવ્ય કન્નોલ
અપણુ
જગતશેઠ
**********
8-0-0 ૩-૦-૦
૪-૦-૦ ૨-૮-૦
8-0-0 ૨-૦-૦
૪-૦-૦ 3-0-0
ગાયગોરી સચિત્ર. આદ` નવલકથા
કનકાવતી મુનિ માળવિજયકૃત
વિમલમ ત્રીને વિજય
જૈન સાહિત્યની કથાએ ભાગ ૧ લા તથા ભાગ ૨ જો
રત્નસેન રત્નમંજરીના રાસ
ઉપમતી ભવપ્રપંચ ભા. ૧-૨-૩
અધ્યાત્મ કલ્પદ્રુમ
અધ્યાત્મ સાર
શ્રીપાળ રાજાનેા રાસ સાચત્ર
સુયગડાંગસૂત્ર ભા. ૧-૪-૩-૪-૫ મા દરેકના મુનિરાજ શ્રી માણિકમુનિકૃત
૨-૦-૦ ૧-૦-૦ ૧–૮–૦ 0-6-0
0-3-0 ૦-૧૦-૦
-૦-૦ ૧-૮-૦
૧-૪-૦
૧-૦-૦
૨-૦-૦
૧–૮–૦
01410 o-yo
0-3-0
૯-૦-૦
૨૮-૦
૧-૪-૦
૨-૦-૦ ૧-૧૪-૦
3-0-0 ૧-૮-૦
૧-૮-૦ ૧-૪-૦
DK
01×10
૧-૦-૦
-૪-૦
-2-2
૧-૩-૦
9-x-0
લી. જુના અને જાણીતા
ઉપરનાં પુસ્તકા સિવાય મુ ંબઇ, ભાવનગર, પાલીતાણા, સુરત ઇત્યાદિ દરેક સંસ્થાઓના છાપેલા જૈન તેમજ જૈનેતર પુસ્તકે મેાટા સ્ટોકમાં મળે છે. એક વાર મગાવી
કામ પાડવા વિનંતી છે. સામટા લાયબ્રેરી તથા પાઠશાળા સાર્
ઈનામ બદલ મગાવનારને ખાસ ફાયદાથી જ
આપવામાં આવશે.
૦-૧૨-૦
બાલાભાઈ છગનલાલ શાહે
પુસ્તકો પ્રગટ કરનાર રાહિત્યપ્રચાર ઠે. કીકાભટ્ટની ગાવા—
-૦-૦
દ સભા—ભાવનગર.

Page #42

-
-
-
-
-
-
-
-
-
MINIKOTIDITAKIWANTS ADAMAIKOISSOGNINIK
KOPURUSTAMINE EHKRUEGELK L UBBEN જરૂર વાંચે !
જરૂર વાંચો !! અભુત સામાજિક નવલક્થા ગામ્યગીરી અથવા વર્તમાન સમયની વિલક્ષણતા.
( સચિત્ર ) આ અત્યુત્તમ બોધદાયક પુસ્તકની ઉદૂધાત વિદ્વાન સાક્ષરરત્ન શ્રીયુત મગનભાઈ ચતુરભાઈ પટેલે (બેરીસ્ટરે લખી છે. આર્ય સન્નારીનું ગૃહજીવન સુંદર રીતે આલેખી, સુંસાર સ્વર્ગ તુલ્ય કેમ બનાવાય ? દુ:ખમાં ધીરજ અને સુખમાં નિરભિમાન પણે રહી જીવન સાફલ્યને મંત્ર આબેહૂબ રીતે બતાવ્યો છે. તે સિવાય લક્ષ્મીવાનની લીલા, મેદીનું મનુષ્યત્વ, હાય દરિદ્રતા દુ:ખી દંપતી, આર્યનારીધર્મ વિગેરે ઉત્તમ પ્રકરણોથી સુભિત, ગૃહ લાયબ્રેરીના શણગારરૂપ આ પુસ્તક અવશ્ય ખરીદે. ૨૫ પૃષ્ઠ, છ સુંદર ચિત્રો, છતાં કિમત ફક્ત રૂપીએ દે, પિસ્ટેજ અલગ
ભક્ત ! મફત !
મફત !!! શ્રી ધન્ના શાલિભદ્રને રાસ (સચિત્ર)
સુપાત્રદાનને અપૂર્વ મહિમા દર્શાવનાર, કર્મના અચળ સિદ્ધાંત રજુ કરનાર, અનેક રાગરાગણીઓથી ભરપુર આ ઉત્તમ ધમગ્રંથ અવશ્ય વાંચે, જેમાં ધન્નાનું પરાક્રમ, તેનું બુદ્ધબળ, કળા કૌશલ્ય, ઉદારતા, સંપૂર્ણ સુખસાહ્યબી છતાં સંસારત્યાગ વિગેરેની આબેહૂબ ચિતાર તમારું હૃદય ડેલાવી મૂકશે. સુંદર ભાવવાહી ચિંગા, પાકું પુરું, ૩૦૦ પૃષ્ઠ છતાં કિં. માત્ર રૂ. ૧ પરંતુ અમારું સઝાયમાળા ભાગ ૨ જે’ નામનું સચિત્ર પુસ્તક જેની કિંમત રૂ૨) છે તે મંગાવનારને આ પુસ્તક મફત (ભેટ) મળશે, માટે આજેજ રૂા. ૨----- (પટેજ સાથે)ને મનીઓર્ડર મોકલી બંને પુસ્તકે મંગાવી .
લી, બાલાભાઈ છગનલાલ શાહ ત્ર વિભાગ પુસ્તકો પ્રગટ કરનાર ને વેચનાર જૈન સુબોધ ભક્તિમાળા .
છે. કીકાભટ્ટની પળ- અમદાવાદ. , , વાજા Mail IDI=Retrilil lalithaas riticissue

Page #43

શા. હરીચંદ મીઠાભાઇનું ખેદકારક અવસાન આ બંધુ ભાવનગરના રહેવાસી હતા. ઉમર લગભગ ૭૪ વર્ષની થઈ હતી. સરલપ્રકૃતિવાળા, શાંત અને ધર્મક્રિયામાં પરાયણ રહેતા હતા. આર્થિક સ્થિતિ સારી હોઈ સત્કાહૈમાં વારંવાર ધનવ્યય કરતા હતા. પુત્રસંતતિ નહાતી આ સભાના લાઈફ મેંબર હતા. કાતિક વદિ ૫ મે થયેલા તેમના અભાવથી સભાને એક ધર્મિષ્ટ સભાસદની ખોટ પડી છે. તેમના શ્રેયાર્થે નજીકમાં અઠ્ઠાઇ મહોત્સવ અને સંધસ્વામીવાત્સલ્ય થવાનું છે. અમે તેમના બંધુ ઠાકરસી, તેમના પુત્ર દામોદરદાસ વિગેરે કુટુંબીઓને અંતઃકરણપૂર્વક દિલાસો આપીએ છીએ અને તેમના આત્માને શાંતિ પ્રાપ્ત થાય તેમ ઇચ્છીએ છીએ.
ભાઈ શ્રી ચંદુલાલ વલ્લભદાસનું શાકજનક પંચવ.
ભાઈ શ્રી ચંદુલાલ લગભગ પચ્ચીસ વર્ષની યુવાન ઉમરે ભાવનગરમાં કારતક વદિ ૧૨ તે દિવસે અવસાન પામ્યા છે. આ અંધ ઉત્સાહી યુવક હતા. જ્ઞાતિએ દશાશ્રીમાળી હતા, એમના પિતાશ્રીને એકના એક પુત્ર હતા. શાંત, મિતાહારી અને માલનસાર સ્વભાવવાળા હતા. આયુષ્ય અપ હોવાથી નાની ઉમ્મરે કાળનો ગ્રાસ થઈ પડ્યા છે. એમાં સભાનો લાઈક મેંબર હતા. એમના ખેદજનક અવસાનથી આ સભાને ઉપયોગી સભાસદની ખોટ પડી છે. અમે તેમના પિતાશ્રી તથા કુટુંબીઓને અને નેહીવર્ગને અંતઃકરણપૂર્વક આશ્વાસન આપીએ છીએ અને તેમના આત્માને ચિરકાળ શાંતિ મળે તેમ ઈચ્છીએ છીએ.
તૈયાર છે. જલદી મંગાવો. તૈયાર છે. દેવસિરાઈ પ્રતિકમણુસૂત્ર–શબ્દાર્થ–ભાવાર્થ-અન્વયાર્થ સહિત.
બાળઅભ્યાસીઓને પિતાના અભ્યાસમાં બહુ જ સરલ પડે તેવી રીતે આ બુક તૈયાર કરી છપાવેલ છે.
દેવસિરાઈ પ્રતિક્રમણ સૂત્રની બુકે આ પહેલાં કેટલીક પ્રગટ થયેલ છે, તેનાથી આ બુકમાં ઘણીજ વિશેષતા અને વધારે કરેલ છે, તે જેવાથી વાચક્ર જાણી શકશે; તેટલું જ નહીં કે જેથી આ બુક પ્રમાણે દેવસિરાઈ પ્રતિક્રમશુસૂત્રના અભ્યાસ કરનાર વિદ્યાથીઓ એજ્યુકેશન બોર્ડની પરીક્ષામાં બેસીને પણ તે ધરણની પરીક્ષા ઉંચા નંબરે પસાર કરી શકશે. હિન્દના દરેક શહેર યા ગામની પાઠશાળામાં અભ્યાસ કરનાર વિદ્યાર્થીઓને માટે સરલ અને ઉપયાગી કેમ બને તે લક્ષ્યમાં રાખીને આ બુકમાં અનેક વિષયે દાખલ કરી તૈયાર કરવામાં આવી છે. આ બુકની કિંમત માત્ર નામની જ દશ આના તથા ટપાલખચ ત્રણ આના રાખવામાં આવેલ છે. તે સાહિત્યપ્રચાર અને બાળકે વિશેષ લાભ લઈ શકે તે હેતુને લઈને જ છે. મંગાવો
શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા-ભાવનગર.

Page #44
$] Reg. No. B. 431. --SE 2 ==== = = =$ શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. =IE ? = == ====lii છે. ER ll . ઝીe દર માસની પૂર્ણિમાએ પ્રગટ થતું માસિક પત્ર. 5. 31 મું. વીર સં. 2460. માગશિર્ષ, આત્મ સં'. 38. અંક 5 મે. વીર હાક.. .88 સર્વ શહેરાના માણસોને સમાન અને સાધારણ સુખપ્રાપ્તિ થાય અને છેવટે દેશમાં તવંગરને સુખ યશ મળે, ગરીબ સુખે રોટલે પેદા કરે, દેશમાં મોટાં મોટાં કારખાનાં નીકળે, પૈસેટકે દેશ તાજો થાય, ઉપજ ઘણી અને સુંદર થાય, એવી ઉત્તમ જનસો પરદેશમાં અને જાહાં અછત હોય તાંહા વેચાય; વિદ્યા, હેન્નરો બહોળા લાકોમાં પાણીમાં નાખેલા કાંકરાથી જેમ કુંડાળા મેટા થયાં જાય તેમ ફેલાય; એવી એવી વાતોના સાધન કરવાની ઉલટ લાવવી અને તેમ કરવા મંડી પડવું એનું નામ દેશાભિમાન. " દેશની હાલત સુધારવામાં દર એક માણસને એ પ્રકારનાં દેવાં ચૂકાવવાના હોય છે, એક તે પોતે જ મહેનત કરવી અને બીજું એ કે બીજાઓને એ કામ સારૂ બની શકે તેટલી મદદ કરવીછે. આ બે દેણ અદા થયેથી સ્વદેશાભિમાન દઢ થાય છે. "_ નર્મગદ્યમાંથી. 3:49BO3E4Easie For Private And Personal Use Only