Atmanand Prakash Pustak 030 Ank 11

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 9

અમારી પૂવદેશની યાત્રા.
૨૫૩
મંદિરો છે ધર્મશાળા અને મંદિર આદિની વ્યવસ્થા વેતાંબર પેઢીના મેનેજર બાબુજી મહારાજ બહાદુરસિંહજી તરફથી તેમના મુનિમ શ્રીયુત ગણેશલાલજી સિંધી કરે છે. વ્યવસ્થા સારી છે, તે બદલ બાબુજીને ધન્યવાદ ઘટે છે. આવા જ પ્રમાણિક અને ધર્મશ્રદ્ધાળુ મુનિમજી ક્ષત્રિયકુંડ અને શિખરજીમાં પણ હોય તો કોઈને ફરિયાદ કરવા જેવું રહે નહિં. બે મંદિરમાં એક પ્રાચીન અને બીજું અર્વાચીન છે. બન્નેમાં મૂળનાયક શ્રી વાસુપૂજ્ય પ્રભુ છે. લગભગ પંદરમી–સોળમી શતાબ્દિથી પણ પ્રાચીન લેખો મળે છે ઉપર નીચે તથા ભયરામાં સુન્દર પ્રાચીન વેતામ્બર મૂર્તિઓ તથા શિલાલેખો છે. બાબુજી શ્રીયુત પુરણચંદજી મહારજીએ અહીંના કેટલાક શિલાલેખ લીધા છે, જે નથી પ્રગટ થયા તેમાંના ઘણાખરા અમે પણ લેખો ઉતાર્યા છે. બાબુજના લેખોમાં કેટલીકવાર તો આખી પંક્તિઓ જ રહી ગઈ છે, તેમજ બીજી ગડબડો પણ છે તે સમયે પ્રકાશિત થશે. અહીંની અમે બે વાર યાત્રા કરી હતી, ઘણું દિવસ આ સ્થાને રહ્યા હો ઘણું નવીન જાણવાનું મળ્યું.
અહીં અમને ૧૨૫-સવા વર્ષની ઉમ્મરવાળો એક બુદ્દો મળ્યો હતો. ૧૮૫૭ના પ્રસિદ્ધ બળવા વખતે તેની ઉમ્મર ૪૭ વર્ષની હતી. આ બુઢ્ઢાએ ચંપાનગરીને પ્રાચીન ઇતિહાસ તથા ઘણાં નવાં થાન બતાવ્યાં. અમે પૂછ્યું: “આ દિગંબર મંદિરે ક્યારે બન્યાં ?” જવાબ–“મારા દેખતાં બંને બયાં છે. આજે મંદિરમાં બે મોટા થંભ ઉભા છે તે શ્વેતાંબર જેનેના છે; તેમજ એક પાદુકા હતી જે એક બ્રાહ્મણના કન્જામાં હતી. જૈન યાત્રિઓને દર્શન કરાવતો અને જે આવે તે બધું લઈ જતે. ધીમેધીમે ત્યાં ઓટો બંધાવ્યો. પછી એ પાદુકા દિગંબર જેને વેચાતી લીધી અને તે જગ્યા પણ વેચાતી લઈ મંદિર બંધાવ્યું. અત્યારે પણ તેના વંશજોને મંદિરમાં આવતાં બદામ, ચોખા, લવીંગઆદિ મળે છે. અહીં એક પ્રાચીન કરણને કિલ્લો છે, તેમાં જૈન મંદિર હતું, પણ અત્યારે તો...દેવીનું મંદિર છે. આ સિવાય બીજી પણ માહેતી આપી હતી. આ માણસ અમને તો પ્રસિદ્ધ......લાગ્યો. માણસ બુદ્ધિશાળી અને વિચક્ષણ હતો. અમને તરતજ જૈન સાધુ તરીકે ઓળખ્યા. ઘણે ઇતિહાસ જાણે છે. આવી જ રીતે બળવા વખતે ૧૭ વર્ષની ઉમ્મરવાળો મુદ્દો મળ્યો. તેણે યુદ્ધને ઘણે નવીન ઇતિહાસ સંભળાવ્યો હતો.
ચંપાપુરીથી ભાગલપુર જતાં નાથનગરની પછી બે અવાંચીન દિગંબર મંદિરે તથા તેમની ધર્મશાળા આવે છે. શ્રી વાસુપૂજ્ય પ્રભુનાં જન્માદિ કલ્યાણક આ સ્થાને થયેલાં. દીક્ષા કલ્યાણક તથા કેવળજ્ઞાનકલ્યાણક ચશ્મા ઉદ્યાનમાં થયાં છે. જ્યાં અત્યારે શ્વેતાંબર મંદિરો છે જેને અત્યારે ચપ્પાનાલા કહે છે. મેક્ષકલ્યાણક મંદારગિરિ થયું છે જે ચમ્પાને છેવાડાને ગિરિ–પહાડ છે. આ બધે રથાને વેતાંબર મંદિર હતાં તાંબર જ વ્યવસ્થાઆદિ કરતા હતા. અહીં રાજા કરણનો કિલ્લે બહુ પ્રસિદ્ધ અને પ્રાચીન છે. અત્યારે તે કિલ્લો ખંડિયેરરૂપ થઈ ગયો છે. ત્યાં વસતી થઈ ગઈ છે. ત્યાંથી નજીકમાં જ પ્રભુના કલ્યાણકસૂચક બે સ્થભે જેને માણેકસ્તૂપ-સ્થંભ કહે છે, તેમાં પ્રભુની પાદુકા હતી તેને વહીવટ તાંબર સંધ કરતો હતો. આજથી ત્રણસો વર્ષ પહેલાં આવેલ જૈન સાધુઓ અહીંનું વર્ણન પિતાની આંખે જોયા પછી આ પ્રમાણે આપે છે.