________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મનનું રહસ્ય અને તેનું નિયંત્રણ. વધારે વિશ્રામ અને શાંતિ પ્રાપ્ત થાય છે. એ અવસ્થા અકસ્માત પ્રાપ્ત નથી થતી, તેને માટે દીર્ઘકાળના અભ્યાસની આવશ્યકતા છે.
સંબંધના કારણે જ મનુષ્ય આકર્ષિત થાય છે. માનસિક તથા હૃદયજગતુના સંબંધથી જ મનુષ્ય સ્વપ્નમાં એવા લોકોની સાથે મળે છે અને એવાને જ જાણે છે કે જેની સાથે પાછળથી બાહ્ય જગતમાં મળે છે અને જેને જાણતો હોય છે. લેકમાં મળ્યાં પહેલાં જ મનુષ્ય ઘણું કરીને મન અને હૃદયમાં મળી લે છે, ત્યાં જ ભેટ કરે છે, વાત કરે છે અને લોકમાં થઈ શકે તેટલો બધે સંબંધ કરે છે. કેટલાક લે કોને એ સંબંધનું જ્ઞાન હોય છે અને ઘણાને નથી હોતું. કેટલાક લેકો આંતરિક જીવન અને આંતરિક વ્યવહારનું જ્ઞાન નથી રાખતા, તો પણ તે એવા હોય છે કે બાહ્ય જગતમાં જ્યારે તેઓ કેઈ નવા માણસને મળે છે ત્યારે તેને માલુમ પડે છે કે તે માણસ તેને બહુ પરિચિત છે.
જે વાતો તમને સહેલાઈથી પરાજીત કરી દેતી હતી તે હવે તમને બાધા નથી કરતી, જે અવસરેને પ્રાપ્ત કરીને તમે હેજે ઉત્તેજીત થઇ જતા હતા તે હવે તમને કશું નથી કરી શકતા. તમારામાં શકિત, સહનશીલતા, સંયમશીલતા તથા વિધ્રોના નિરાકરણની શકિત આવી ગઈ છે. બીજા લેકને એકાદ શબ્દ તમને જે વ્યથા કરો તે હવે તમારૂં કશું બગાડી શકતો નથી. તે એટલે સુધી કે જ્યારે કેઈ કારણવશાત તમે ઉત્તેજીત થઈ જાઓ છે અને તમારા ચહેરા ઉપર રેષનું ચિન્હ જણાવા લાગે છે ત્યારે પણ વિચારેને એકદમ સમેટી લેવાનું બળ ધરાવે છે. આથી સ્પષ્ટ થાય છે કે તમે માનસિક શકિત તથા ઈચ્છા પ્રાપ્ત કરી છે. ધ્યાનથી જ આવું લાભદાયક પરિણામ થાય છે એ સર્વ તમારી આધ્યાત્મિક ઉન્નતિના લક્ષણ છે.
આ સાપેક્ષિત જગતમાં કઈ વસ્તુ એવી નથી કે જેને આપણે તદ્દન સારી જ કહીએ તેમજ કઈ વસ્તુ એવી પણ નથી કે જેને આપણે તદ્દન ખરાબ જ કહીએ. સારું કે ખરાબ મનની સુષ્ટિ છે. પ્રત્યેક મનુષ્ય પોતાના દષ્ટિકોણથી સારો છે. પ્રત્યેક બાબતમાં થોડોઘણે પક્ષપાત હોય છે. પ્રત્યેક મનુષ્યના જીવનમાં દ્રષ્ટિકોણ જ નિર્ણાયક સામગ્રી છે. જ્યારે જ્ઞાનવડે બુદ્ધિને પ્રકાશ થાય છે ત્યારે દષ્ટિકોણ વિસ્તૃત અને પૂર્ણ બની જાય છે. જ્યારે અજ્ઞાનવડે બુદ્ધિ ઉપર અંધકારને પડદો પડી જાય છે ત્યારે દષ્ટિકણ સંકુચિત, મર્યાદિત અને પક્ષપાતપૂર્ણ થઈ જાય છે. વિસ્તૃત દષ્ટિ હૃદયની ઉદારતાનું લક્ષણ છે. વિસ્તૃત દષ્ટિને પુરૂષ સંદેહ, પક્ષપાત, દુરાગ્રહ તથા અનેક જાતના દોષથી મુક્ત થઈ જાય છે. વિસ્તૃત દણિ દેશાતર ભ્રમણથી, સારા કુળમાં જન્મ લેવાથી, વિસ્તૃત
For Private And Personal Use Only
