________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૦૮
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ, દુર્ભાગતા––૭. રાજન ! આ સાતમી પિશાચિનું નામ દુર્ભાગ્યતા છે. છોના ખરાબ કર્તવ્યથી નારાજ થઈ નામકમ નામના રાજાએ તેઓને તેને બદલે આપવા આ દુગિતાને ભવચક નગરમાં મોકલી છે. આ દુર્ભગતા આવવાનાં કારણે લોકો જુદા જુદા બતાવે છે. જેમકે ખરાબ રૂપ, ખરાબ સ્વભાવ, ખરાબ કર્મ, ખરાબ વચન ઈત્યાદિ કારણે જ બીજાને અપ્રિય થાય છે. પતિ-પત્નીને બનતું નથી એટલે બાઈઓ તથા ભાઈઓ દુર્ભાગી બને છે, પણ તાત્વિક દષ્ટિએ વિચાર કરતાં આ તે નિમિત્ત કારણ છે. તે સર્વનું ઉપાદાન કારણ તે જીવેનું દુર્ભાગ્ય નામકમ છે; તેથી આવી સ્થિતિમાં જીવ મૂકાય છે. આ દુર્ભાગ્યતામાં એવી શકિત છે કે તેથી જીવને તે એકદમ અપ્રિય કરી મૂકે છે. પાસે બેઠા હોય તો પણ તે દૂર જાય તે ઠીક એમ લેકે ઈચ્છે છે. - ગરીબાઈ, નિર્લજજતા, અપમાન, મનની નિર્બળતા, હલકાઈ, ઓછી સમજણ, કાર્યમાં મળતી નિષ્ફળતા વિગેરે દુર્ભાગ્યતાને પરિવાર છે. આ દુર્ભાગ્યતા જ્યાં જ્યાં જાય છે અને જેના શરીરમાં નિવાસ કરે છે ત્યાં ત્યાં આ પરિવાર પણ સાથે જાય છે અને જેને તેવી તેવી સ્થિતિમાં લાવી મૂકે છે.
તે નામકર્મ રાજાના પરિવારમાં સુભગતા નામની એક સુંદર સ્ત્રી છે. આ સભાગ્યતાને પણ તે રાજાએ જીવોની શાંતિ માટે ભવચકમાં મોકલેલી છે. જીવનાં સત્કર્મથી આ રાજ પ્રસન્ન થાય છે ત્યારે તેની સેવામાં આ સભાગ્યતાને એકલી દે છે. આ સુભગતા જે જીવની પાસે જાય છે, તેની સાથે શરીરની સુખાકારી, તંદુરસ્તી, મનને સંતેષ, ગર્વ, ગૌરવ. હર્ષ, આશાજનક ભવિષ્ય, આદરસત્કાર વિગેરે પિતાના પરિવારને પણ લેતી જાય છે.
જ્યારે તે આ ભવચકપુરમાં વિલાસ કરતી હોય છે ત્યારે જ આનંદથી ભરપૂર, સુખી, આદેય વચનવાળા, લોકવલ્લભ અને ભાગ્યવાન બને છે. જીનું સારું નસીબ તે વખતે ઝળકી ઉઠે છે. આ સુભગતા સાથે દુર્ભાગતાને સ્વાભાવિક વેર હોવાથી જ્યારે દુર્ભાગતા પોતાના પરિવાર સાથે પુરજોસથી જીવનમાં પ્રવેશ કરે છે ત્યારે હાથણી જેમ વૃક્ષલતાને મૂળથી ઉખેડી નાખે છે તેમ સુભગતાને ઉખેડીને ફેંકી દે છે. તેમ થતાં જ જીવે, લોકોમાં સ્વાભાવિક જ અપ્રિય થઈ પડે છે. પછી તે પોતાના શેઠ, માલિક, પતિ કે પત્નીને પણ તે પસંદ પડતા નથી. પોતાને આશ્રય આપનારની પણ તેની ઉપર અપ્રીતિ થાય છે, ઘરની સ્ત્રી અનાદર કરે છે, છોકરાઓ કહેવું માનતા નથી, ભાઈઓ તેને જેવાને રાજી હોતા નથી. તે જેને પિતાના માનતે હતો તેને પ્રેમ તેના ઉપર રહેતું નથી. તેઓ જ તેને તિરસ્કાર કરે છે તે બીજા માટે કહેવું જ શું ? તેનું આવું નસીબ જ્યાં જાય ત્યાં બે ડગલાં આગળ દોડે છે. વિરોધીઓથી પરાભવ પામે છે, મિત્રો શત્રુ બને છે, સગાંઓ તેને તજી દે છે. છેવટે તેઓ પિતાની
For Private And Personal Use Only
