________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આમાનંદ પ્રકાશ.
કુટુંબી ને પણ વધ કરે છે, બીજાનાં છિદ્રો ઉઘાડા પાડે છે. અન્યને ઉદ્વેગનું કારણ થાય છે, વાતાવરણ ઝેરી બનાવે છે, મનમાં, વચનમાં અને વર્તનમાં વિપરીતતા કરે છે, સ્વાર્થ ખાતર વિવિધ વર્તન કરે છે. આમ દુર્જનતા નામની ચેથી રાક્ષસી વિશ્વના સ્થાને ભવચકમાં વિવિધ પ્રકારે હેરાન કરે છે.
કુરૂપતા – ૧. ગુણધારણ ! નામકર્મ નામના પાંચમા રાજાએ ભવચકપુરમાં મેકલેલી આ કુરૂપતા નામની રાક્ષસી છે. આ કુરૂપતાની ઉત્પત્તિ માટે જી બહારનાં અનેક કારણો બતાવે છે–જેમકે અનિયમિત ખોરાક, ખરાબ હવાપાણી, અતિ શીત તથા ઉષ્ણ પ્રદેશમાં વિચરવું, એ કારણોને લીધે શરીરમાં કફનો પ્રકોપ થતાં પરિણમે કદરૂપાપણું પ્રાપ્ત થાય છે; પણ આ સર્વ નિમિત્તકારણે છે. તાત્વિક રીતે વિચાર કરતાં આમાં નામકર્મ રાજાની પ્રેરણું જ મુખ્ય કારણ છે. તે મનુષ્યના શરીરમાં પ્રવેશ કરે છે ત્યારથી જીવોનું શરીર આંખને ઉગ લાગે તેવું બને છે. તુલા, લંગડા, ઠીંગણા, આંધળા, ખેડવાળા, નબળા, કુબડા, વામણું, લાંબા, ટુંકા આ સર્વ કુરૂપતાને પરિવાર છે; અને જીવને તે તે જાતની રિથતિમાં લાવી મૂકે છે.
નામકર્મ રાજાને સુરૂપતા નામની બીજી દાસી છે. તેને તેણે ભવચકપુરમાં ત્યાંના અને સુખી કરવા માટે મોકલી છે. આ સુરૂપતાની ઉત્પત્તિ માટે લોકો બહારના અનેક કારણે માને છે, પણ ખરી રીતે તેનું મૂળ કારણે નામકર્મની શુભ પ્રકૃતિ જ છે. તેને લઈને જીનાં શરીર બહુ જ સુંદર બને છે. તેને જોતાં મનુષ્યના મન ઠરી જાય છે–પ્રસન્નતા અનુભવે છે. તેઓના ગોળાકાર મુખ, કમળ જેવાં નેત્ર, ગૌરવર્ણ, દરેક અવયવોની સુંદરતા, હાથી જેવી મલપતિ ચાલ, દેવકુમાર જેવું સુંદર રૂપ, ભવ્ય અને ચળકતું લલાટ ઇત્યાદિવાળું ભવ્ય સ્વરૂપ બનાવીને જીવોને આનંદ આપી સુરૂપતા કૃતાર્થ થાય છે; પણ આ બનેને આપસમાં દુશમનાવટ હોવાથી સુરૂપતાને મારીને તેને સ્થાને કુરૂપતા આવી બેસે છે. તેને લઈને શરીરે કદરૂપ બને છે અને દેખીતાં પણ ખરાબ લાગે છે. તેને જોઈ લોકોને ઉદ્વેગ થાય છે, તેમનું આદેય નામકર્મ નાશ પામે છે, અને બીજાઓને હાંસીનું સ્થાન બને છે. રૂપને ગર્વ કરનારા બાળજી તેને દેખીને હસે છે. આ કદરૂપતાવાળા જીમાં બીજા પણ ઘણા થોડા જ ગુણો હોય છે, કેમકે સુંદર આકૃતિમાં ગુણોને વાસ હોય છે, એમ ઘણાનું માનવું છે તે ઘણે ભાગે ચગ્ય જ છે. આ પ્રમાણે ભવચક્રના લોકોને કુરૂપતા વિટંબના પમાડે છે.
દરિદ્રતા –૬. રાજન ! કમ પરિણામ રાજાના પાપોદય નામના સેનાપતિએ ભવચકપુરમાં દરિદ્રતાને મોકલી છે. દરિદ્રતાની સાથે અંતરાય નામનો સાતમે
For Private And Personal Use Only
