________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
લેથી પણ બંધાય નહી. જે આટલીજ હદ હોત તો મનુષ્ય અને પશુમાં ઝાઝો ફરક ન હોત. પશુ આત્મા અને પરમાત્માને નથી ઓળખી શકતો; તે તો બીચારો મળેલા જન્મને ભોગવવામાં જ તેનું સાર્થકપણું સમજે છે, અને આ જન્મમાં પરભવની જરાપણ પરવા રાખ્યા સિવાય, અજ્ઞાનતાને લઈ સઘળું એ સુખ, સઘળીએ વિષય વૃત્તિ અને દરેક જાતની હિંસાનું પોષણ કર્યું જાય છે. મનુષ્યને તે પિતાના આત્માની અને તેની ઉપર પરમાત્માની બીક હોય છે. પરભવનું જ્ઞાન તેને આ પાપના પોટલામાંથી કેટલેક દરજજે બચાવે છે. તે સમજે છે કે મનુષ્ય જીવન સાર્થક કરવું એટલે આ જન્મને માટે જ નહી પણ, આગળ ઉપરના જન્મમાં પણ, સુખ મળે એવા પ્રયત્નો કરવા અને શક્તિ અને હિમત હોય તે જન્મ મરણના ત્રાસમાંથી છુટવું. જયારે પશુને એકલી એહિક વૃત્તિઓનું ભાન હોય છે ત્યારે મનુષ્યને ઐહિક અને પરમાર્થિક બન્ને વૃત્તિઓનું ભાન હોય છે, જો કે તેમાં એ દરજજા તે હોય છે જ. કેઈ આત્માને અજ્ઞાન વધારે પ્રમાણમાં તો કોઈ આત્માને અજ્ઞાન થોડા પ્રમાણમાં હોય છે. પણ એટલું તો કહેવું જ પડશે કે મનુષ્યને પિતાની ફરજોનું હંમેશ ભાન હોય છે, પછી કદાચ સ્વાર્થને લઈ એ ફરજેને ઘડી બે ઘડી છાજલીએ મુકીદે એ વાત જુદી. એને આદર્શને ઝાંખો
ખ્યાલ તો હોય છે જ. ટૂંકમાં કહીયે તો દરેક મનુષ્યને “મનુષ્ય જીવનની સાર્થકતા શેમાં છે અને થોડો તો ખ્યાલ હોય છે. ઉપોદઘાતરૂપે આટલું સ્પષ્ટીકરણ કર્યા પછી આપણે હવે “સાર્થકતા નું ચિત્રપટ દોરીશું. આ સાર્થકતા કેમ પેદા થાય એ સંબંધી સહેજ પીંછી ફેરવી અને પછી એ આદર્શત્વની પ્રભુતાના પ્રવાહમાં સહેલ કરી, એ આદતાના સ્વર્ગીય સુખના માનસિક લ્હાવા લઈ વિષયને સમાપ્ત કરીશું.
મનુષ્ય પોતાનું જીવન સાર્થક બનાવી શકે તે પહેલાં તેને સાર્થકતાનું ભાન હોવું જોઈએ, સાર્થકતાનું ભાન આવે તેને માટે પ્રથમ પગથી તરીકે, તેણે કેટલાક આદર્શો કેળવ્યા હોવા જોઈએ, આદર્શો વિનાનું સાર્થકપણું એ સંભવતું જ નથી. જેવાની શક્તિ વિનાનો મનુષ્ય જેમ કહે કે હું બધું દેખી શકું છું, અને તેના એ કહેવામાં જેટલું સત્ય હોય એટલું સત્ય આદર્શ વિનાના સાર્થકપણામાં સંભવે. આ આદતા, ઈગ્રેજી કવી મેથ્ય આરનોલ્ડ કહે છે તેમ “ગૃહ, સંપત્તિ, ભૂમિ, માન, અને ખુશામતીયાની જોડે નથી આવતી. તે દુનિયાની બજારમાં વેચાતી અગર ખરીદાતી નથી, પણ તેને મેળવવા માટે, દિવસોના દિવસો વિતાવવા પડે છે, મનુ
ની સંસાર જાળથી તેને અળગા થવું પડે છે, કેઈની પણ સહાય લીધા વગર, પોતાના બળ ઉપર મુસ્તાક રહી, એકાદી જીંદગી ગાળવી પડે છે અને ફક્ત હૃદયના પ્રોત્સાહનથી જીવવું પડે છે. ટૂંકમાં કહીએ તો આત્માને જાગ્રત દશામાં આવે પડે છે અને આત્મિક પ્રકાશથી જ કાજળરૂપ અવનિમાંથી આદશે ખાળવા પડે છે.
For Private And Personal Use Only
