________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
પાસેથી યથેષ્ઠ ફળ પ્રાપ્ત કરવાની પ્રાર્થનાઓ કરવામાં આવી છે, જ્યારે ચીન દેશના લેક પરિશ્રમ અને કાર્યનું મહત્વ બરાબર સમજતા હતા ત્યારે તે દેશ પણ ઉન્નતિની ચરમ સીમા સુધી પહોંચી ગયો હતો. પ્રાચીન સમયના ચીના લોકો પોતાની જરૂરીયાતના બધા પદાર્થ પોતેજ ઉત્પન્ન કરવામાં ઘણા સિદ્ધ હસ્ત હતા. અને તેને લીધેજ અદ્યાપિ પર્યત તેઓની પ્રસિદ્ધિ ટકી રહેલી છે. તે દેશના લેકે પ્રાચીન આર્યોની માફક ઘણું જ ઉત્સાહપૂર્વક ખેતીવાડી કરતા હતા અને તેને માટે શારીરિક પરિશ્રમ કરવામાં તેઓ પિતાની અત્યંત પ્રતિષ્ઠા સમજતા. હતા. તે એટલે સુધી કે દર વર્ષ મજુરીનું કામ રાજા પોતાના હાથે જ શરૂ કરતો હતો. યુરોપની રેમન પ્રજા જ્યારે ઉન્નતિના શિખર ઉપર પહોંચી હતી ત્યારે તે લોકોમાં પણ પરિશ્રમનું ઘણું જ માન હતું. મહાન વીર પુરૂષ અને ચોદ્ધાઓ રણક્ષેત્રમાંથી આવીને ખેતીનું કામ કરતા હતા તથા શારીરિક પરિશ્રમના બીજાં કાર્યો કરતા હતા. પરંતુ જે દિવસથી રોમન લોકો પરિશ્રમને અપમાનકારક ગણવા લાગ્યા તે દિવસથી જ તેઓના અધ:પતનનો આરંભ થઈ ચુક્ય.
જાતિઓ અથવા પ્રજાઓની માફક વ્યકિતઓના પણ એવી જ રીતે ઘણા દ્રષ્ટાંતો આપી શકાય એમ છે કે જેમાં નિરંતર પરિશ્રમ અને કાર્ય કરનાર લોકોએ સારો યશ અને વૈભવ પ્રાપ્ત કર્યો છે અથવા જેમાં અકર્મણ્ય મનુષ્યોએ પોતાના પૂર્વજોની કીર્તિ અને સંપત્તિ ગુમાવી દીધી છે. પરંતુ આ સ્થળે એવા ઉદાહરણ આપવાની આવશ્યક્તા નથી. કેમકે એક તો એ સિદ્ધાંત સ્વત: સિદ્ધ છે અને બીજું એવા અનેક દાખલાઓ દરેક શહેર અથવા ગામમાં મળી શકે છે. એટલા માટે જે જીવનમાં સાથી અધિક આવશ્યક અને ચિંતનીય વસ્તુ હોય તે માત્ર એજ કે મનુષ્યની પ્રવૃત્તિ હમેશાં પરિશ્રમ અને કાર્યની તરફ જ રહે અને તે આળસુ અથવા અકર્મણ્ય ન બની જાય. આળસુ અને અકર્મણ્ય બની રહેવાની પ્રવૃત્તિ લોકમાં સ્વાભાવિક રીતે વધારે હોય છે. એક વખત એક અંગ્રેજ મહાશયે એક મુસાફર કે જેણે ઘણે ભાગે બધા દેશોમાં મુસાફરી કરી હતી–ને પૂછયું કે
મહાશય ! આપે એવી કઈ વાત જોઈ કે જે સઘળી જાતિઓમાં અને દેશમાં સમાનરૂપે વિદ્યમાન છે?” તે મુસાફરે જવાબ આપ્યો કે “મારા જેવામાં આવ્યું છે કે સર્વ કે પરિશ્રમ કરતાં અચકાય છે.” ઘણે ભાગે લોકો વિના પરિશ્રમે તેનું ફળ મેળવવા ઈચ્છે છે-ચાલ્યા વગર ઉદિષ્ટ સ્થાને પહોંચવા ઈચ્છે છે. સુપ્રસિદ્ધ વિદ્વાન જેમ્સ મીલને એ વાત એટલે સુધી ખટકી છે કે તેણે લોકેની એવી પ્રવૃત્તિને શાસન-પ્રણાલીની સ્થાપનાનું કારણ ગયું છે. એટલા માટે એટલું કહેવું જોઈએ કે લોકોને આળસુ થતા બચાવવાનો પ્રયત્ન જ સૌથી વધારે આવશ્યક અને મહત્વ પૂર્ણ છે.
For Private And Personal Use Only
