________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
પશ્ર્ચિમ અને કાય .
વળી ‘ આજä દ્દેિ મનુષ્યાળાં શરીરસ્થો મારિપુ: ' અર્થાત્ આળસ શરીરમાં રહેલા મનુષ્યના મહાન શત્રુ છે. આળસુ મનુષ્ય હમેશાં ખિન્ન દુ:ખી અને સ ંતપ્ત રહે છે. એક અ ંગ્રેજ ગ્રંથકારે લખ્યું છે કે “ આળસ આપણાં શરીર અને મનનું ઝેર છે, દુષ્ટતા ઉત્પન્ન કરનાર છે, સમસ્ત દોષાને જન્મ આપનાર છે, સાત મહાપાતકામાંનું એક છે, સેતાનને રહેવાનું ખાસ સ્થળ છે. શારીરિક આલસ્યની સાથે સરખાવતાં માનસિક આલસ્ય તે વધારે ખરાબ છે. તે મનના પ્લેગ છે. એટલુંજ નહિ પણ સાક્ષાત નરક છે. જેવી રીતે બંધ પાણીમાં કીડા પડે છે અને વધે છે તેવીજ રીતે આળસુ મનમાં ખરાબ વિચારો ઉત્પન્ન થાય છે અને વધે છે, તેવડે આત્માના નાશ થાય છે, એટલુ તે દૃઢતા પૂર્વક કહી શકાય કે આળસુ મનુષ્ય ગમે તેવી સ્થિતિમાં હાય તાપણુ તે દિ સંપન્ન નથી થઈ શકતા. તેને કક્રેપણુ સારા મિત્રા મળી શકતા નથી, તે કઢિપણુ ભાગ્યવાન અથવા સુખી નથી થઈ શકતા. તેને આખા સંસારની સુખ-સામગ્રી મળી જાય, તેના મનની સઘળી કામનાઓ પરિપૂર્ણ થઇ જાય તાપણું જ્યાંસુધી તે સુસ્ત રહેશે ત્યાંસુધી તેને કદિપણ પ્રસન્નતા નહિ પ્રાપ્ત થાય તેમજ તેનું શરીર તથા મન પણ સારી સ્થિતિમાં રહેશે નહિ. તે હમેશાં કલાન્ત, રાગી, ઉદાસ અનેદુ:ખી રહેશે, તેને સ ંસારની સઘળી વસ્તુએ ખરાબ જ લાગશે અને જીવન એક એન્તરૂપ લાગશે. ” હેવાનુ તાત્પર્ય એ છે કે જે મનુષ્ય નિરાગી, સુખી અને સ પન્ન થવા ઇચ્છે છે તેણે આલસ્યના સર્વથા ત્યાગ કરવા જોઇએ.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જેને આપણે આળસુ કહીએ છીએ તે પ્રાયે કરીને શરીરથી જ આળસુ હાય છે, મનથી નથી હાતા. કાઇપણુ માણસનું મન કાદપણું સ્તબ્ધ નથી રહેતું. એટલાજ માટે ગીતાજીમાં કહ્યું છે કે:
न हि कचित्क्षणमपि जातु तिष्ठत्यकर्मकृत् । कार्यते ह्यवशः कर्म सर्बः प्रकृतिजैर्गुणैः ।।
આપણાં મનને વ્યાપારહીન અથવા સ્તબ્ધ રાખવું એ કદાપિ સંભવિત નથી. તે તા હંમેશાં ચંચળ રહે છે, કાંઇ ને કાંઇ વિચાર્યાજ કરે છે, કાંઇને કાંઇ કરતું રહે છે. જો આપણે આપણાં મનને કોઇ સારા કાર્ય માં અથવા મામાં નથી જોડતા તે। . તે અવશ્ય ખરાબ કાર્યોંમાં અથવા માર્ગમાં જોડાઇ જશે. જે જમીન ખેડવામાં નથી આવતી તે જમીનમાં નકામું ઘાસ ઉગે છે. એટલુંજ નહિ પણ કાંટાવાળા ઝાડ પણ આપેાઆપ ઉગી નીકળે છે. એજ કારણથી ક`માર્ગને પ્રધાનતા આપવામાં આવી છે. પરંતુ આપણા દેશનું દુર્ભાગ્ય છે કે લેાકેાએ તેના વાસ્તવિક વિચાર કર્યો નથી અને પ્રકારાન્તરે આળસુ અને અકર્માંણ્ય લેાકેાની સખ્યા વધી ગઈ છે.
For Private And Personal Use Only
