________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૫
મનુષ્ય જીવનની સાર્થકતા.
નને સાર્થક કરવાની શક્તીયે તેનામાં જરૂર આવવાની જ, અને છેવટે તેવાજ મનુષ્યાથી ન્યાત, જાત, દેશ, અવનિ અને ધર્મ પ્રત્યે અપૂર્વ સેવા થવાની,
અહીંયા સુધી આપણે આદર્શ વર્ણવ્યા, અને તેને કર્તવ્ય પંથે મુકવાના ઉપાયા ચેાજ્યા. હવે આપણે એ જોઇયે કે આ આદર્શ ખાળવાની શક્તિ મેળવવા માટે, કઇ કઇ જરૂરી ચીજોની પ્રાપ્તિ કરવી પડે.
તેને પહેલી જરૂરીયાત બાળપણના સંસ્કારાની છે. આ સંસ્કારો માટે, માતાપિતા બહુધા જવાબદાર હોય છે. ‘ કુમળુ ઝાડ જેમ વાળ્યું તેમ વળે ’ એ કહેવત પ્રમાણે બાળકાને પણ ન્હાનપણમાં જે ટેવા સચાટ રીતે પાડી હોય તે ટેવા જીદગીભર તેઓ ભૂલે નહીં. આ ટેવા જેટલે દરજજે સારી અને ધર્માભાવનાથી મિશ્રિત તેટલે દરજ્જે આત્માને પેાષક અને જેટલે દરજ્જે ખાટી તેટલે દરજ્જે આત્માના ગુણેાના શાષક.
ખીજી જરૂરીયાત કેળવણીની. બાળકાને પહેલેથીજ સુશિક્ષિત શિક્ષકોને હાથે કેળવવા જોઇયે, કેળવણીની અંદર ધાર્મિક અને વ્યવહારિક આ બન્ને જાતની કેળવણીના સમાવેશ થાય છે. પ્રથમથી જ પ્રભુતાના પાઠે શીખવવામાં આવે તા તે બાળકો તેમના મનુષ્ય જીવનમાં કદીપણુ લઘુતાના રસ્તા આદરે નહી, અને તે રસ્તાઓની અનુમેદના પણ ન કરે. ખાસ કરીને મનુષ્યના જીવન ઉપર માળ લગ્ન ઘણીજ ખરાબ અસર કરે છે, બાળ લગ્ન એટલે વિધવા વિલાપ, સ્રીયાની કરૂણુદશા. પુરૂષાની તરૂણતાને વિનાશ અને મનુષ્ય જીવનના આદર્શો ઉપર કારી ઘા. કેળવણીના પ્રશ્નને જો કાઇ પણ વસ્તુ વધુમાં વધુ ખાધ કરતા હોય તે તે ખાળ લગ્ન છે.
ત્રીજી જરૂરીયાત સંત પુરૂષના સમાગમ, ઇગ્રેજીમાં કહેવત છે કે “ A man is known by the company he keeps. ” કવી દલપતરામ પણ એજ ભાવના સ્પષ્ટીકરણ માટે લખે છે કે “ ખુરા સંગે ખુરા અને, રૂડા સંગે રૂડો અને ” જેટલી અસર વસ્તુ પોતે નથી કરી શકતી એટલી અસર બાહ્ય વાતાવરણુ મનુષ્ય ઉપર પાડે છે.
આ આદર્શો પાળવા એ કાંઇ જેવી તેવી વસ્તુ નથી. સૃષ્ટી હજી આવા આદ મનુષ્યા ગણ્યા ગાંઠયાજ પેઢા કરી શકી છે. મનુષ્ય જીવનને સાર્થક કરવું એટલે તેને મૂળમાંથી સીધુ કરવુ, દુનિયામાં કેટલેક દરજ્જે ગાંડા બનવું, અને કેટલેક દરજજે દુનિયાને અલગ કરવી. હુંમેશા દુનિયાના ગાંડાજ શાસનની અપૂ સેવા કરી રહ્યા છે. જેને દુનિયા નીંદે છે, જેની મશ્કરીએ કરવામાં ગાંડી દુનિયા મજાહુ માને છે તેવા પુરૂષાજ એ ગાંડી દુનિયાને વ્હેમ સીધે માગે લઇ જવામાં સહાયભૂત હાય છે. ઇંગ્રેજી કવિ રસ્કીન તે એટલે સુધી કહે છે કે દુનિયા હજુ
For Private And Personal Use Only
