________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાર
આ પાના કથન ઉપરથી શાસ્ત્ર શ્રવણને અનુપમ મહિમા કે છે? તે જણાઈ આવે છે.
વળી આગમ-શાસ્ત્ર શ્રવણથી અમુક પ્રકારને સંસ્કાર જ્ઞાનતંતુ અને મગજમાં મુકાય છે, કેટલા એક સંસ્કારો અન્ય જન્મમાં જાગ્રત થાય છે. ત્યારે શાસ્ત્ર શ્રવણને સંસ્કાર આ જન્મમાંજ જાગ્રત થાય છે. શાસ્ત્રના શ્રવણ કરવામાં પણ ઉપગ રાખવાની જરૂર છે. ઉપગ પૂર્વક શ્રવણ કરેલું શાસ્ત્ર વિચારની ભાવનાને પ્રગટ કરે છે. જે તે ભાવનામાં હદયનું સમગ્ર બળ અર્પણ કરવામાં આવે તે તેના સંસ્કાર પ્રત્યક્ષ થયા વિના રહેતા નથી. હૃદય બળવાળો ભાવના અસાધ્ય પણ સાધક બને છે, વિદ્વાનેએ મનને મર્કટની ઉપમા આપેલી છે. મનની ચંચળતા અસાધારણ ગણાય છે. તથાપિ જે શાસ્ત્ર શ્રવણનો અભ્યાસ હેય તે તેવા ચંચળ મનને પણ તે શૃંખલા રૂપ થઈ પડે છે. ચંચળ મન ક્ષણવારમાં હજારો વિચારે બાંધે છે. તેમાં કેટલા એક બેટા અને કેટલા એક બરા વિચારે પણ બંધાય છે. જે સદા શાસ્ત્ર શ્રવણને અભ્યાસ હોય તે ખરા અને ખોટા વિચારને વિવેક કરવાનું શિક્ષણ પ્રાપ્ત થયા વિના રહેતું નથી. વળી શાસ્ત્ર શ્રવણનો અભ્યાસ સતતુ હોય તો ગૃહસ્થાવાસમાં રહ્યા છતાં પણ માણસ વાસના વગરને વ્યવહાર કરી શકે છે. જ્યારે વાસના નિર્મૂલ થઈ ગઈ તે પછી ઉપદેશને પ્રભાવ હૃદય ઉપર સારી અસર કરે છે. જે અસરથી મનને વિક્ષેપ ઉપજતું નથી, નકામી નકામી પ્રવૃત્તિ થતી નથી અને મન ગમે તેવી દેડ ઉપર ચડતું નથી, શાસ્ત્ર શ્રવણના અભ્યાસ ઉપર આરૂઢ થયેલું મન સંતેષ, શાંતિ, કર્તવ્ય પરાયણતા એ આદિ શુભ ભાવનાના સુખને આનંદ મેળવી વૈરાગ્યને પૂર્ણ અનુભવ પ્રાપ્ત કરી શકે છે.
આ પ્રમાણે શાસ્ત્ર શ્રવણને અદ્દભુત મહિમા પૂર્વાચાર્યોએ સ્થળે સ્થળે દર્શાવ્યા છે. તેવા શાસ્ત્રના શ્રવણથી શ્રાવક પિતાના ગૃહસ્થાવાસને અંગે શ્રાવક જીવનની કૃતાર્થતા કરી શકે છે
અહીં શાસ્ત્ર એ શબ્દથી જિનાગમનું ગ્રહણ કરવાનું છે, કારણ કે જે નિ દષ, નિષ્પક્ષપાત અને શુદ્ધ ધર્મ, આચાર અને કર્તવ્યને પ્રતિપાદન કરનાર હોય એજ શાસ્ત્રો કહેવાય છે. તે સિવાય બીજાં શાસ્ત્રો ગણાતા નથી. છતાં પણ જે કોઈ શાસ્ત્ર તેવા લક્ષણવાળા હોય તે ગ્રાહ્ય થઈ શકે છે. જે શાસ્ત્રો જોવાથી, સાંભળવાથી, સોબતથી અને વાંચવાથી અનેક જાતના ઉત્પન્ન થયેલા અનુચિત વિચારેને ફેરવી શકે અને જેનાથી મન ઉપર ઉત્તમ પ્રકારની અસર થઈ શકે તે વાજ ગ્રે શાસ્ત્ર એ નામને ઉચિત ગણાય છે. જે શાસ્ત્રો કામવૃત્તિ પ્રવર્તે તે સ્ત્રીના સંગથી જુગુપ્સાને વિચાર કરાવે, લોભ પ્રવર્તે તે લાભની અનિત્યતાને વિચાર કરાવે અને ક્રોધ પ્રવર્તે તે ક્રોધના કારણની તુચ્છતાને વિચાર કરાવે,
For Private And Personal Use Only
