Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Rg. N. B.481.
श्रीमजियानन्दसूरि सद्गुरुज्यो नमः wwwwwwww४ श्री ooooooooooz.
आत्मानन्द प्रकाश
doudouvoodoooooooooooooo
शार्दूलविक्रीडितवृत्तम् ॥ मग्नान्संसृतिवारिधौ हतसुखान्दृष्ट्वा जनानां बजान् तानुद्धर्तुमना दयाहृदयो रुध्वन्द्रियाश्वाञ् जवात् जन्तून्मा जहि ज्ञानतः प्रशमय क्रोधादिशत्रूनिति
आत्मानन्द प्रकाश' मादिशदसौजीयाजिनेंद्रः प्रभुः ॥१॥ पु.१९. बीर सं. २४४८ अषाढ, आत्म सं. २७ अंक १२ मो. प्रकाशक-श्री जैन आत्मानन्द सभा-भावनगर.
विषयानु
विषय.
विषय. भानावभूति. .. ...२८५ ग तनी महान वस्तु-यात्रि....७०२ ७२नशासन २क्षाना स२१ भाग....२४० १०४२४स२. ...... ... ...3०२
आपनी ४२शीनु २७स्य.......२८१ ११नाभाणवशी..........303 ४ पुष्पival.............२५५ १२मापाशीवाभि स्थिति.......304 ૨ ૫ કચછ કાઠીયાવાડ વગેરે સ્થળના ૧૩ આપણા ઉદય શી રીતે થાય ? ...૩૦૯
ने स ......२५८ १४ वत्तमान सभात्यार... ... ...३१० ( ૬ એક નિશ્ચિત લક્ષ અને સ્વાધ્યાય. ૨૯. ૧૫ આચાર્ય શ્રી આત્મારામજી મહારા.
७ हिम्मत ने शति...... ३००ना साधुना थातुमास.... २८ ......... ... ... ...३०१
...३१२
- વાષિક મૂલ્ય રૂ. ૧) ટેપાલ ખચ આના ૪. આનંદ પ્રીન્ટીંગ પ્રેસમાં રાહુ ગુલાબચંદ ભલુભાઈ છાપ્યું-ભાવનગર.
_Bર
For Private And Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ઓગણીશમા વર્ષની અપૂર્વ ભેટ. ૧૧ શ્રી સંબધ સમતિકો ભાષાંતર..
અમારા માનવતા ગ્રાહકોને જણુવવા રજા લઈએ છીએ કે, દરવર્ષ મુજબ આ વર્ષે પ્રત્યેક જૈન બંધુઓ વગેરેને અનેક જાણવા લાયકે તત્વજ્ઞાનની સુઝીકનો ભરપુર જેમાં આવેલ છે, તવા ઉપર જણાવેલ ગ્રંથ અમારા કદરદાન ગ્રાહકોને ભેટ આપવાનું પસંદ કરવામાં આવ્યું છે.
આ શ્રેય પૂર્વાચાર્ય શ્રીમાન ગુણવિનયજી ગણિએ સંવત ૧૬૫૧ માં બનાવ્યો છે. આ ગ્રંથમાં માક્ષફળ વન સમ્યગદર્શન, અહિં સા, ગુરૂ કહેવા જોઈએ, સામાયિક, બાર ભાવના, પચિ પ્રકારના મિથ્યાત્વ, શ્રાવકાના ગુણ તથા આગમનું મહાતમ્ય, સંધ, જિન આતાફળ, નામધારી ગુછવષ્ણુન, પૂજાફળ, ગુરૂવંદન, પૌષધનું સ્વરૂપ વગેરે અનેક વિવિધ વિષયોનું વર્ણન અનેક કથાઓ સહિત આપી, સુંદર અને સરલ એધદાયક રચના કરી છે. તેમાં આવેલ કેટલાક વિષયામાં ગ્રંથકાર મહારાજે આગમે અને પૂર્વાચાકૃત અનેક ઉત્તમ સં થાની તેની વધારે ખાત્રી માટે જણ માટે, પૂરાવા તરીકે અનેક સાદત આપી અપૂર્વ કૃતિ કરી છે. જેથી વાંચકાને પઠન પાઠન માટે વારંવાર ઉપયેગી બનાવેલ છે. આ ગ્રંથને મનન પૂર્વક સાઘ ત વાંચી તે પ્રમાણે વર્તનાર મનુષ્ય પોતાના આત્માને માટે મોક્ષ નજીક લાવી મૂકે છે.
દરવર્ષે દશ ફારમનીજ ભેટની બુક આ પવાને આ સભાની સામાન્ય ધારો છતાં જૈન ધુઓ તરફથી અમુક આર્થિક સહાય જ્યારે મળે છે, છતાં માંદાવારી હજી પણ સહ હાવાથી પબુચ વધારે થાય છે. છતાં આ સભા આ પ્રસ'ગદયાનમાં રાખી કેટલાક વખતથી દશાને બદલે વીશ પચીશ ફાર્મના માટે ગ્ર"થ ભેટ આપે છે. તેમજ આ વધે પણ આ ગ્રંથ પણ શુમારે આવીશ ફામ બહુ પાનાનો, ઉચા કાગળ ઉપર સુદર ગુજરાતી ટાઈપથી છપાવી સુશોભિત બાઈન્ડીંગથી અલ'કૃત કરી તૈયાર કરવામાં આવેલા છે. જે આટલા માટે યૂથ દર વર્ષે અને તે એક જ વર્ષને માટે ભેટ સ્માપવાના કેમ માત્ર અમાએજ ચાલુ રાખ્યો છે તે અમારા સુજ્ઞ ગ્રાહક બધુઓને ની થાનમાં હોજ. શ્રાવણ સુદી ૧૦ થી અમારા માનવતા ગ્રાહુ કાને સદરહુ ગ્રંથ લવાજ મના લેણા પુરતા પૈમાનુ વી પી કરી ભેટ મોકલવામાં આવશે. જેથી અમારા કદરદાન પ્રાહુકાને તેને પાછુ વાળી નાહક જ્ઞાન 'ખાનાને નુકશાન નાં હુ’ કરતા દરેક ગ્રાહુક સ્વિકારી લેશે એવી નમ્ર વિનંતિ છે.
બાર માસ સુધી ગ્રાહક રહી માસિકનો લાભ લીધા છતાં, ભેટની બુકનું’ વી. પી. જે ગ્રાહુકાને પાછું વાળવું હોય અથવા છેવટે બીજા ન્હાના બતાવી જ્ઞાન ખાતાને નુક સાન કરી ભેટની બુકનું વી. પી. ન સ્વિકારવું હોય, તેઓએ મહેરબાની કરી એક માસની અંદર અને લખી જણાવવું કે જેથી નાહુક વી. પી. નો ખચ નકામે સભાને કરવું પડે નહીં, તેમજ સભાને અને પોસ્ટ ખાતાને નકામી મહેનતમાં ઉતરવું પડે નહીં. તેટલી સુચના સુજ્ઞા બ્રાહુકા યાનમાં લેશે એવી વિનતિ છે.
—- 0 %-
For Private And Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
JEE IIX
श्री
आत्मानन्द प्रकाश.
66
03
( पुस्त१८ भुं.)
५. १७ भु. वीर स. २४४७-४८. आत्म सं. २६-२७ ६ १२
सेव्य सदा सद्गुरु कल्पवृक्षः मासंमृतिवारिधी हतमुखान्दृष्ट्रा जनानां बजान् तानुद्धर्तुमना दयार्द्रहृदयो रुध्वेन्द्रियावाञ् जवात जन्तुमा जहि ज्ञानतः प्रशमय क्रोधादिशत्रू निति 'आत्मानन्द प्रकाश' मादिशदसौ जीयाजिनेंद्र प्रभुः ॥ १ ॥
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
प्रगटत्ता,
શ્રી જૈન આત્માનં ૬ સભા,
ભાવનગર.
"7
( वार्षिक मुख्य ३. १-०-० स्टे. )
exec
For Private And Personal Use Only
XXXX
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વાર્ષિક અનુક્રમણિકા.
w
o
નંબર. વિષય.
લેખકના નામ, ૧ નુતન વર્ષારંભે માંગલ્ય ભાવના (પદ્ય) (સંઘવી વેલચંદ ધનજીભાઈ) ૧ ૨ શ્રીમાન વિજ્યાનંદસૂરિને આમિક નમન. (પદ્ય) ૩ નૂતન વર્ષારંભના ઉદ્દગારે.
(શાહ ફતેહચંદ ઝવેરભાઈ) ૩ ૪ સાધુ સાધ્વી પ્રત્યે નિવેદન રૂપે બે બોલ. (મુનિરાજ શ્રી કરવિજયજી) ૬ ૫ જીવનમાં જ્યોતિ પ્રગટાવવા વિભુને પ્રાર્થના. (પદ્ય) ( શાહ ફતેહચંદ ઝવેરભાઈ) ૮ ૬ ઉદેશની એક્તા.
(શાહ વીઠ્ઠલદાસ મૂળચંદ બી. એ.) ૯ ૭ જીવનમાં વિશુદ્ધમય વાતાવરણ
( શાહ ફતેહચંદ ઝવેરભાઈ) ૧૫ ૮ સ્વએલખાણ સંબંધી સ્થલ વિચારણું. (વકીલ નંદલાલ લલ્લુભાઈ વડોદરા) ૧૯ ૯ આપણે અમુલ્ય વારસે.
(શેઠ દેવચંદ દામજી) ર૩ ૧૦ વીરસ્ય ભૂષણે “ક્ષમા” યાચના (પદ્ય) ( સંઘવી વેલચંદ ધનજીભાઇ ) ૨૯ ૧૧ મિચ્છામી દુકાં. (પદ્ય) ૧૨ ગુરુગુણ કિર્તાન. (પદ્ય)
૩૦ ૧૩ જિનધર્મ.'
(ગાંધી વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદાસ) ૩૨ ૧૪ મનેભાવ. (પદ્ય).
( શાહ કલ્યાણચંદ કેશવલાલ વડોદરા ) ૪૪ ૧૫ સ્વાવલંબન.
( શાહ વિઠ્ઠલદાસ મૂળચંદ બી. એ.) ૪૫ ૧૬ વર્તમાન જગતને કેવા મનુષ્યો જોઈએ છે ! (પદ્ય ) (શાહ ફતેચંદ ઝવેરભાઈ ) ૫૧ ૧૭ સમયને અનુસરતું.
(ગાંધી વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદાસ) પર ૧૮ આચાર્ય શ્રીમદ્દ હીરવિજયસૂરિજી અને જયંતા (ફતેહચંદ ઝવેરભાઈ શાહ) ૫૫ ૧૯ વિદ્યાનું દૈવત. (પદ્ય)
(ભરુ શ્યામજી લવજી) ૬૬ ૨૦ સિદ્ધ કૈવલ્ય. ઉત્સવ દિપોત્સવી પર્વ.
( સંઘવી વેલચંદ ધનજી ) ૬19 ૨૧ આપણામાં ઉચ્ચ કેળવણું પસાર કરવાને હેતુ. (મુનિરાજ શ્રી કપૂર વિજયજી ) ૬૮ ૨૨ કેશરને કેયડે કાણું અને ક્યારે ઉકેલશે !
૭૫ ૨૩ ચેતનને. (
(હરગોવનદાસ નાગરદાસ મહારાજની રાધનપુર.) છંછ ૨૪ દ્રવ્યનો ઉપયોગ.
( શા. વિઠ્ઠલદાસ મૂળચંદ બી. એ. ) 90 ૨૫ પ્રેરણું અને આરે....
(રા. ભાનુપ્રસાદ ચકુભાઈ બી. એ. પાટણ.) ૮૫ ૨૬ ગ્રંથાવલોકન.
(સભા. ) ૮૮-૧૧૧-૧૬૨-૧૮૭–૨૨૯-૨૮૮ ર૭ વર્તમાન સમાચાર (સભા.)૮૯-૧૧૦–૧૩૬-૧૬૨–૧૮૪–૨૬૦–૨૮૪-૩૧૦-૧૨ ૨૮ નૂતન વર્ષ.
( સંઘવી વેલચંદ ધનજીભાઈ. ) ૨૯ વ્યભિચાર નિંદા. (પદ્ય)
(રા. ગુણ. ) ૯૨ ૩૦ જૈન શ્રાવક ભાઈ બહેને અગત્યની સુચના. (મુનિરાજ શ્રી પૂર વિજયજી.) ૯૩ ૩૧ પરાપકારી સજનાને સુંદર સ્વભાવ. ૩૨ ત્રણ પ્રકારના મિત્ર અને તેને વિલક્ષણ સ્વભાવ. (૨) ૩૩ વસ્તુપાળી વિરચિત. નરનારાયણ નંદ કાવ્ય. ( શા. છોટાલાલ મગનલાલ ઝુલાસણ.) ૯૫ ૨૪ રાષ્ટ્રીય શાળાના અભ્યાસ ક્રમની રૂપરેખા. (મહેતા મનસુખલાલ કિરતચંદ મોરબી
૧૦૧-૧૩૧-૧૦-૨૦૨
For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૫ શ્રાવકની પ્રાચીન ઉન્નતિ,
( ગાંધી વલભદાસ ત્રિભુવનદાસ ) ૧૦૫ ૩૬ પ્રકીર્ણ. ૩૭ શ્રી વીર સ્તુતિ. (પદ્ય )
( શા. વીલદાસ મૂળચંદ બી. એ.) ૧૧૫ ૩૮ શ્રી જિન સ્તુતિ. (પદ્ય) ( પારેખ પ્રભુદાસ બહેચરદાસ પાટણ.) ૧૧૬. ૩૯ સાયંકાળે જિનદર્શન. ( પદ્ય ) , જ ધર્મસાધન કરવામાં ઢીલ કરવી જોઈએ નહિ. (મુનિરાજ શ્રી કરવિજ્યજી ) ૧૧૭ ૪૧ સદ્ વિદ્યા.
૧૧ ૪૨ વિતરાગ કથિત પવિત્ર ધર્મ તું જલદી સેવન કરી લે.
૧૧૮ ૪૩ ઉત્તમશીલ.
( શાહ વિઠ્ઠલદાસ મૂળચંદ બી. એ.) ૧૧૯ ૪૪ જેના દ્રષ્ટિએ શિક્ષણનું સ્વરૂપ અને જેન નવીન યુવકે. (ગાંધી વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદાસ) ૧૨૪ ૪૫ શું ખરું સુખ શાંતિમાં છે?
૧૨૮ ૪૬ ચુંટી કાઢેલા સારહિત વચને.
(મુનિરાજ શ્રી કષ્પરવિજ્યજી) ૧૨૯ ૪૭ પ્રભુ પ્રાર્થના. ( પદ્ય )
( હરગોવનદાસ નાગરદાસ મહાજની ) ૧૩૩ ૪૮ નીતિ વચને.
(મુનિરાજ શ્રી કપૂરવિજ્યજ) ૧૩૩ ૪૯ જેનો અને સ્વદેશી વ.
૧૩૪ ૫૦ આત્મ જાગૃતિ. (પદ્ય )
( કવિ સાંકળચંદ પીતાંબરદાસ અમદાવાદ ) .૧૩૫ ૫૧ ઉપમિતિ અંતર્ગત વા.
(મુનિરાજ શ્રી રવિજ્યજી) ૧૩૬ પર એક સુધારા.
( સભા ) ૧૩૮ પક પ્રભુ સ્તુતિ.
( શાહ કલ્યાણચંદ કેશવલાલ વડોદરા ) ૧૩૯૮-૧૯૦ ૫૪ વસંત વિલાસ મહાકાવ્ય.
( શાહ છોટાલાલ મગનલાલ ઝુલાસણ ) ૧૪૦ પપ સાચી અને જુઠી સકલતા.
(શાહ વિઠ્ઠલદાસ મૂળચંદ બી. એ. ) ૧૫૧ ૫૬ યોગ દર્શન.
( ગાંધી વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદાસ) ૧૫ ૫૭ સાદાઈ અને સ્વતંત્રતા.
૧૫૯ ૫૮ રહાલાંઓને ઉપદેશ. ( પદ્ય )
( ભટ્ટ મણીશંકર રતનજી બી. એ.) ૧૬૧ ૫૯ જ્ઞાનારાધન. ( પદ્ય ).
(સંઘવી વેલચંદ ધનજીભાઈ ) ૧૬૫" ૬૦ ૭ લેસ્યાનું સ્વરૂપ. ( પદ્ય)
(કવિ સાંકળચંદ પિતાંબરદાસ અમદાવાદ ) ૧૬૬ ૬૧ શ્રાવકની કરણીનું રહસ્ય(ગાંધી વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદાસ) ૧૬૩-૧૯૪-૨૧૫–૨૩૯-૨૬૭-ર૧ ૬૨ સયંમમાં સુખ કેવી રીતે છે જ,
૧૭૧ ૬૩ ગ્યતાનુકુળ વ્યવસાયની પસંદગી. (શાહ વિઠ્ઠલદાસ મુળચંદ બી. એ.) ૧૭૩ ૬૪ શામાયક કરવા વિષે કવિતા. (પદ્ય) (શાહ મનસુખલાલ ડાહ્યાભાઈ વઢવાણ કાંપ ૧૭૮ ૬૫ મુબઇનું પાણી લાગવું.
( મહેતા મનસુખલાલ કિરતચંદ) ૧૮૧ ૬૬ ઈતિહાસ અને તેને ઉપયોગ.
(શાહ છોટાલાલ મગનલાલ ઝુલાસણ ) ૧૯૦ ૬૭ સદવતની ઉચ્ચતા દર્શન. (પદ્ય)
(શાહ ફતેચંદ ઝવેર ભાઈ ) ૧૯૮ ૬૮ શુદ્ધ વિચાર અને સદ્દવર્તન.
(ગાંધી વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદાસ) ૧૯૯ ૬૯ શ્રી મહાવીર પ્રભુને જન્મ-મહેન્સવ. (પદ્ય) (શા. મનસુખલાલ ડાહ્યાભાઈ વઢવાણ) ૨૦૧૫ ૭૦ દ્રઢ ઈચ્છા શકિત.
( શા. વિઠ્ઠલદાસ મૂળચંદ બી. એ.) ૨૦૬-૨૪૬ 19૧ સમયના પ્રવાહમાં
- (ગાંધી વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદાસ) ૧૧૦-૨૩૩
For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
૭૨ શ્રી વીર જયંતિ.
૭૩ શ્રી વીર પ્રભુનુ ચારિત્રગાન. ૭૪ આધુનિક ઇતિહાસ પ્રત્યે એ દરકારી
www.kobatirth.org
( પઘ
પદ્મ
૧૦ તક.
૧૦૧ જગતની મહાન વસ્તુ ચારિત્ર્ય.
૭૫ ઉચ્ચ ભાવના.
(શાહ ઇંટાલાલ મગનલાલ ઝુલાસણું ) ૨૨૬ ( ગાંધી વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદાસ ) ૨૨૩ ૭૬ ઐતિહાસિક સ્વાધ્યાય. ( પદ્ય ) ( શા. ઇંટાલાલ મગનલાલ ઝુલાસણું ) ૨૨૫-૨૪૩-૨૦૦ ૭૭ મહાવીર પ્રભુનું અદશ્ય સ્વરૂપ મનુષ્ય ક્યારે જોઇ શકે? (ગાંધી વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદાસ) ૨૨૯ ૭૮ મનન કરવા યાગ્ય નિતિનાં વાકયેા.
૭૯ ભિન્ન અપેક્ષાગત જ્ઞાનમય સ્વરૂપ, ૮૦ અંતરાત્માને સદ્દજ્ઞાન મેળવવા ઉપદેશ ૮૧ સાધુ સાધ્વી તથા શ્રાવક શ્રાવિકાની કર્ત્તન્ય
૮૨ આધુનીક કથા સાહિત્ય.
૮૭ શ્રીમાન હેમચંદ્રાચાર્યનુ જીવન વૃતાંત. ૮૪ નિવિકલ્પ દશાનું સામર્થ્ય, ( પદ્ય ) ૮૫ પરમ પદના અભિલાષીની વ્યક્તિ રૂપે યુતિ. ( પદ્ય ) ૮૬ મહાવીર પ્રભુની મુર્તિને ( પદ્ય ) ૮૭ સાચા હિતમા.
૨૬
22
૮૮ શ્રી હિતશિક્ષાના રાસમાંથી સ્ત્રી પુરૂષે લેવા યોગ્ય સુંદર માધ. ૮૯ સંભાષણ કુશળતા.
(શાહ વિઠ્ઠલદાસ મૂળચદ બી. એ. ) ૨૭૬
૯૦ સાચા સુખના અજિનાએ નિઃસ્વાથ જીવન ગાળવાનીજરૂર (મુનિરાજશ્રી કપૂરવિજયજી)૨૮૨ ૯૧ જયંતિ ઉજવવાના હેતુ,
(પદ્ય)
૯૬ પુષ્પાંજલી.
29 કચ્છ કાઠીયાવાડના જૈન કાને સાંભળ છે કે ૯૮. એક નિશ્ચિંત લક્ષ. ૯૯ હિમ્મતને ઈચ્છાશિત.
૧૦૨ કરકસર ૧૦૩ રૈનામાં કળવણી.
૧૦૪ આપણી ધાર્મિક સ્થિતિ.
૧૦૫ આપણો ઉદય શૉ રીતે થાય ? ૧૦૬ આચાર્ય મહારાજશ્રી આત્મારામજી
૯૨. આ સભાના છવીશમા વાર્ષીક મહાત્સવ.
૯૩ પૂજ્યપાદ શ્રી આત્મારામજી મહારાજ શ્રીની જયતી. ૯૪ માનવ વિભૂતિ.
પ જૈન શાસનની રક્ષા અને પુષ્ટિના માર્ગ
( નગીનદાસ અમ, વૈદ્ય ડબા ) ૨૧૩
૨૧૪
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
હું પદ્ય )
૨૩૭
દિશા. ( મુનિરાજ શ્રી કપૂરવિજયજી ) ૨૩૮ ( શાહ ોટાલાલ મગનલાલ ઝુલાસણું ) ૨૫૨ ( ગાંધી વલ્લભદાસ ત્રિનુવનદાસ ) ૨૫૬-૨૭ર ( શાહ ફતેચંદ ઝવેરભાઇ ) ૨૬૩
૨૬૩ ૨૬૪
( મુનિરાજ શ્રી કપૂરવિજય ) ૨૬૪
►
૨૩૩
(એક મુનીશ્રી) શાહ ફતેચંદ ઝવેરભાઇ. ) ૨૩૭
૨૮૭
(
( સભા ) ૨૮૬ ( મળેલુ ) ૨૮૪ ૨૮૭ ( સંઘવી વેલચંદ ધનજી ) ૨૮૯ મુનિરાજ શ્રી કપૂરવિજયજી ૨૯૦ ( શા. છેડાલાલ મગનલાલ ) ૨૯૫ ( મુનિ શ્રી કપૂરવિજયજી ) ૨૮
૯
For Private And Personal Use Only
"
૩૦
૩૦
{ ગાંધી વઠ્ઠલદાસ ત્રિભુવનાસ ) ૩૦૫ ( મુનિરાજ શ્રી કપૂરવિજયઇ મહારાજ ) ૩૦૯ મહારાજના પરિવારના ચાતુર્માસ.
૩૧૨
25
૩૦.
૩૦૧
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ઈÖ60
કે મારા જન્મ
પ્રકાશ છે.
-z0== 0x0x30=
o005 तत्त्ववेदिष्वात्मनोऽन्तर्भावमभिलषता सकलकालं सर्वेण स्वविकल्पजल्पाचरणानां सार्थकत्वं यत्नतः परिचिन्तनीयम् ,
तद्वेदिनां च पुरतःकीर्तनीयम् , ते हि निरर्थके___ व्वयात्मविकल्पजल्पव्यापारेषु सार्थकत्वबुद्धिं कुर्वा
મનુષ્પયા વાપુ !
पुस्तक १९ ] वीर संवत् २४४८ अपाड. आत्म. संवत् २६. [अंक १२ मो.
मानव-विभूति.
(ગઝલ સેયણ. ) અતિ પૂન્યના ઉત્કર્ષથી, માનવ વિભૂતિ મેળવી; હે! બ્રાત! આ ભવ સાયરે, નિકા ગણી લે કેળવી. તરી પાર જાવા સાધને, જે જે કહ્યાં વિદ્વજને, ગૃહિ સફલ કર સુપ્રગ સુંદર, શિવ વધુ વરશે તને. છે પાપ કેરા સ્થાન અષ્ટા-દશ કહાં આગમ વિષે ત્યાં ધર્મ સ્થાન ચતુષ્ક છે તે, નિત્ય મુનિવર ઉપદિશે. ત્યાગે ગૃહો તદ વિધથી, સમ્યગ પ્રકારે સાંભળી; ઈસિત પૂર્ણ થવા તમને, માર્ગ દર્શકતા મળી. વ્યવહારને નિશ્ચય સમાગે, સાધ્ય દષ્ટિ રાખજે; ઉત્સર્ગને અપવાદ ઘટના, હૃદય પટ પર થાપજો. વળી નિમિત્ત ઉપદાનની, સહ કાર્ય કારણ ભાવમાં; સમજણ લહી આગળ વધે, વેગે જશે કૈલાસમાં.
વેલચંદ ધનજી.
For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
૨૯૦
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માના પ્રકાશ
જૈન શાસનની રક્ષા અને પુષ્ટિના સરલ મા,
જૈન સમાજમાં સંવેગી ( ત્યાગી ) ગણાતા સાધુ સાધ્વીઓની સંખ્યા સારા પ્રમાણમાં છે. મહાળે ભાગે સમાજને દોરવા, ઉપદેશ દેવા તેમને જ સુપ્રત થયેલ છે. તેથી જ જો ત્યાગી લેખાતા સાધુ સાધ્વીઓ પેાતાની જવાબદારી સમજી, જેવી તેવી નજીવી વાતા–વિકથાઓમાં પોતાના અને પરના અમૂલ્ય સમય ગમાવી નહી દેતાં તત્ત્વજ્ઞાનના અભ્યાસ રૂડી રીતે નતે કરી, પોતાની તત્ત્વશ્રદ્ધા નિર્મળ ને નિ:શકિત બનાવી, જો તેઓ પોતાનુ ચારિત્ર્ય ઉત્તમ પ્રકારે ઘડવા તથા તપ જપનુ સેવન કરવા ઉજમાળ અને તેા તેમનાં ઉપદેશની અથવા સનની છાપ સમાજ ઉપર આર જ પડે અને પવિત્ર શાસનની સહેજે રક્ષા અને પુષ્ટિ થવા પામે. પ્રથમ આગેવાન લેખાતા સાધુ સાધ્વીએ જો સમયને ઓળખી, નકામી આળપંપાળ છોડી કેવળ આત્માથી પણે સ્વપર હિત સાધનમાં જ ઉજમાળ થઈ રહે તેા તેમના આશ્રય તળે રહેનારા કઇક ભવ્યાત્માએ ઉપર તેની અજબ અસર થવા પામે જ. જૈન સમાજ અને શાસનના ઉદ્દેય નજદીકમાં થવા નિમિત્ત હાય તા જ પ્રત્યેક આગેવાન સાધુ સાધ્વીને આવી સચ્છુદ્ધિ સૂઝે. જો કે અત્યારે કાઈ કાઈ વિરલ સદ્ભાગી સાધુ સાધ્વી તા પાત પોતાથી બનતુ સ્વપર હિત કરવા ઉજમાળ રહેતા જ હશે, તે પણ તેમાંના માટે ભાગ ત્યાગી વષ સજવા છતાં ભાગ્યે જ સ્વક ને યથા સમજતા હશે. તે પછી યથા વ નનું તેા કહેવું જ શું ? જો કે અદ્યાપિ ભેળા-ભદ્રિક જના ગમે તેવા ભાવથી ય માન સાધુ સાધ્વીઓને માને પૂજે છે, તાપણ ખરા આત્માથી સાધુ સાધ્વીઆએ તે તેથી લગારે ફૂલાઇ નહી જતાં સાધુપણાની પાતાનામાં કેટલી પાત્રતા છે તેનાજ સરલતાથી વિચાર કરી, ધન્ય તે મુનિવરારે જે ચાલે સમ ભાવ’ છે૦ શ્રી મશા॰ કૃત ૩૫૦ ગાથાવાળુ શ્રીમંધર સ્વામીનુ સઘળુ સ્તવન સરહસ્ય શાન્તિ પૂર્વક અવધારી જવું ઘટે છે. વધારે નહીં તેા શ્રીમદ્ યશા॰ કૃત સ્તવન, સઝાય, પદાર્દિકને જરૂર અવગાહી જવાં ઘટે. આત્માથી પણે એમ કરવાથી કવ ચિત ભાગ્યયેાગે આપણી ખામી આપણને યથાર્થ સમજાઇ જાય, અને તે ખામી સુધારી લેવા આપણામાં ખરી લાગણી પ્રગટવા પામે અને જો પ્રમાદ માત્રને તઅને ખામી દૂર કરી શકાય તાજ આ સાધુ વષ ચિરતા ગણાય--કહા કે સાક લેખાય. તેમ કર્યા વગર તેા શ્રીમદ્ કહે છે તેમ · જેમ જેમ બહુ શ્રુત, બહુ જન સંમત, બહુ શિષ્યે પરવરિયા, તેમ તેમ જિન શાસનના વૈરી તે નહી નિશ્ચય દરિયા ૰િ વચનોનુ ઉંડું રહસ્ય પરભવ ભીરૂ ગીતાર્થ ગુરૂની પાસે સમજવા જેવુ છે, ‘ ના માસ નખાદ વાળે ’ એ વચન પણ ગંભીરાર્થ છે. નકામી
For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
શ્રાવકની કરણીનું રહસ્ય.
૨૦૧
લાફાળ તજી દઈ આ પવિત્ર ત્યાગી વને સાર્થક કરવા ઇચ્છતા દરેક સાધુ સાધ્વીએ પાતાની ઉચિત ક્રુજ યથાર્થ સમજીને પ્રમાદ રહિત આદરવી ઘટે છે. નવા યુગ-જમાનો, વાક ચતુરાઈ માત્રથી લેાકા રીઝી જાય એવે નથી, પણ ખરા ચારિત્ર્ય બળની કિંમત કરે એવા છે. એમ સમજી આત્માથી પણે માની આપત્ની શિથિલતા સુખ શીલતા દૂર કરવા, પારકી નિંદા-ટીકા કરવાનું તજી હું સ પેરે ગુણુ માત્ર ગ્રહણ કરવા, જાતે સાદાઇ સજી પ્રેમથી અન્યને આકર્ષવા સહુએ શાસન પ્રેમી થવું જોઇએ.
લેવ મુનિરાજ શ્રી કપૂરવિજયજી મહારાજ. -Σ(@K
શ્રાવકની કરણીનું રહસ્ય.
દ
કરણી ૭ મી.
श्रुतं न किं धर्मशास्त्रं च.
46
કર્યું ધર્મ શાસ્ત્ર સાંભલ્યુ નથી ?
44
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
#1
છઠી કરણીથી શ્રાવક જ્યારે વિચાર કરે છે કે--“ મેં સાતપુણ્ય ક્ષેત્રમાંથી કયું ક્ષેત્ર ક્રસ્યું નથી ? ’' એ વિચાર કર્યા પછી તે સાત પુણ્ય ક્ષેત્રાનુ મહાત્મ્ય શાસ્ત્રમાં હોવાથી તેને શાસ્ત્ર શ્રવણ કરવાની આવશ્યકતા આવે છે, જો શ્રાવકે ઉત્તમ પ્રકારના ધર્મ શાસ્ત્રો સાંભળ્યા હાય તે તે પેાતાના ધાર્મિક અને વ્યવહારિક કૃત્યોને યથાર્થ રીતે સમજી શકે છે, તેથી શ્રાવકને છેલ્લી સાતમી કરણી રૂપે શાસ્ત્ર શ્રવણની આવશ્યકતા દર્શાવેલી છે. શાસ્ત્રના શ્રવણુથી કેવા કેવા લાભ થાય છે ? તેને માટે પૂર્વાચાર્યોએ ઉત્તમ પ્રકારે પ્રતિપાદન કરેલું છે. શાસ્ત્રના વાંચન અને શ્રવણથી મનેવૃત્તિને સારી કેળવણી મલે છે. જ્યારે મનેવૃત્તિ કેળવાઅલી થાય તે પછી તેની અસર વર્ઝન ઉપર થયા વિના રહેતી નથી, તે ઉપરથી અનુભવી વિદ્યાના કહે છે કે, શાસ્ત્ર વાંચન અથવા શાસ્ર શ્રવણ એ સદ્`નના અદ્વિતીય શિક્ષકા છે. શાસ્ત્ર શ્રવણની શક્તિ ઘણી ગહન અને ચિર સ્થાયિની છે. તેના અભ્યાસથી હૃદયના નિર્મળ ક્ષેત્રમાં સદ્વિચારના અંકુરો ફુટી નીકળે છે. તેને માટે એક વિદ્વાન નીચેનુ પદ્ય લખે છે.
आगम श्रवणाभ्यास मेघतः सिक्त मानसे
सत्क्षेत्रे सद्विचाराणामंकुराः स्युः शुभाः स्फुटम् ॥ १ ॥
શાસ્ત્ર શ્રવણના અભ્યાસ રૂપ મેઘના જલથી સિંચન થયેલા હૃદયરૂપ ઉત્તમ ક્ષેત્રમાં સવિચારશના ઉત્તમ અંકુરા સ્પષ્ટ થાય છે. ૧
For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાર
આ પાના કથન ઉપરથી શાસ્ત્ર શ્રવણને અનુપમ મહિમા કે છે? તે જણાઈ આવે છે.
વળી આગમ-શાસ્ત્ર શ્રવણથી અમુક પ્રકારને સંસ્કાર જ્ઞાનતંતુ અને મગજમાં મુકાય છે, કેટલા એક સંસ્કારો અન્ય જન્મમાં જાગ્રત થાય છે. ત્યારે શાસ્ત્ર શ્રવણને સંસ્કાર આ જન્મમાંજ જાગ્રત થાય છે. શાસ્ત્રના શ્રવણ કરવામાં પણ ઉપગ રાખવાની જરૂર છે. ઉપગ પૂર્વક શ્રવણ કરેલું શાસ્ત્ર વિચારની ભાવનાને પ્રગટ કરે છે. જે તે ભાવનામાં હદયનું સમગ્ર બળ અર્પણ કરવામાં આવે તે તેના સંસ્કાર પ્રત્યક્ષ થયા વિના રહેતા નથી. હૃદય બળવાળો ભાવના અસાધ્ય પણ સાધક બને છે, વિદ્વાનેએ મનને મર્કટની ઉપમા આપેલી છે. મનની ચંચળતા અસાધારણ ગણાય છે. તથાપિ જે શાસ્ત્ર શ્રવણનો અભ્યાસ હેય તે તેવા ચંચળ મનને પણ તે શૃંખલા રૂપ થઈ પડે છે. ચંચળ મન ક્ષણવારમાં હજારો વિચારે બાંધે છે. તેમાં કેટલા એક બેટા અને કેટલા એક બરા વિચારે પણ બંધાય છે. જે સદા શાસ્ત્ર શ્રવણને અભ્યાસ હોય તે ખરા અને ખોટા વિચારને વિવેક કરવાનું શિક્ષણ પ્રાપ્ત થયા વિના રહેતું નથી. વળી શાસ્ત્ર શ્રવણનો અભ્યાસ સતતુ હોય તો ગૃહસ્થાવાસમાં રહ્યા છતાં પણ માણસ વાસના વગરને વ્યવહાર કરી શકે છે. જ્યારે વાસના નિર્મૂલ થઈ ગઈ તે પછી ઉપદેશને પ્રભાવ હૃદય ઉપર સારી અસર કરે છે. જે અસરથી મનને વિક્ષેપ ઉપજતું નથી, નકામી નકામી પ્રવૃત્તિ થતી નથી અને મન ગમે તેવી દેડ ઉપર ચડતું નથી, શાસ્ત્ર શ્રવણના અભ્યાસ ઉપર આરૂઢ થયેલું મન સંતેષ, શાંતિ, કર્તવ્ય પરાયણતા એ આદિ શુભ ભાવનાના સુખને આનંદ મેળવી વૈરાગ્યને પૂર્ણ અનુભવ પ્રાપ્ત કરી શકે છે.
આ પ્રમાણે શાસ્ત્ર શ્રવણને અદ્દભુત મહિમા પૂર્વાચાર્યોએ સ્થળે સ્થળે દર્શાવ્યા છે. તેવા શાસ્ત્રના શ્રવણથી શ્રાવક પિતાના ગૃહસ્થાવાસને અંગે શ્રાવક જીવનની કૃતાર્થતા કરી શકે છે
અહીં શાસ્ત્ર એ શબ્દથી જિનાગમનું ગ્રહણ કરવાનું છે, કારણ કે જે નિ દષ, નિષ્પક્ષપાત અને શુદ્ધ ધર્મ, આચાર અને કર્તવ્યને પ્રતિપાદન કરનાર હોય એજ શાસ્ત્રો કહેવાય છે. તે સિવાય બીજાં શાસ્ત્રો ગણાતા નથી. છતાં પણ જે કોઈ શાસ્ત્ર તેવા લક્ષણવાળા હોય તે ગ્રાહ્ય થઈ શકે છે. જે શાસ્ત્રો જોવાથી, સાંભળવાથી, સોબતથી અને વાંચવાથી અનેક જાતના ઉત્પન્ન થયેલા અનુચિત વિચારેને ફેરવી શકે અને જેનાથી મન ઉપર ઉત્તમ પ્રકારની અસર થઈ શકે તે વાજ ગ્રે શાસ્ત્ર એ નામને ઉચિત ગણાય છે. જે શાસ્ત્રો કામવૃત્તિ પ્રવર્તે તે સ્ત્રીના સંગથી જુગુપ્સાને વિચાર કરાવે, લોભ પ્રવર્તે તે લાભની અનિત્યતાને વિચાર કરાવે અને ક્રોધ પ્રવર્તે તે ક્રોધના કારણની તુચ્છતાને વિચાર કરાવે,
For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રાવકની કરણીનું રહસ્ય.
એમ વિરૂદ્ધવિરૂદ્ધવિચારો એક એકથી ક્ષીણ કરી શાંત પડાવે, તેજ શાસ્ત્રો કહેવાય છે. કુવિચારની ધારાને તેડી સુવિચારની ધારાને પ્રવર્તાવવામાંજ શાસ્ત્રોનું શાઋત્વ રહેલું છે. સર્વથા સાત્વિક વિચાર અને અભેદ ભાવનામાં જે રીતે હૃદય ગરક થઈ રહે તેમ કરવામાંજ શાસ્ત્રના શ્રવણનો ઉપયોગ છે.
આ પ્રસંગમાં એક જિજ્ઞાસુ ગૃહસ્થ પિતાના સંયમી ગુરૂને પ્રશ્ન કર્યો હતે કે-“ભગવાન ! અમે ગૃહસ્થાવાસમાં પડેલા જન વ્યવહાર માગમાં દેડયા કરીએ છીએ. અમારી મવૃત્તિ વ્યવહારના અનુચિત વિચારોથી દબાઈ જાય છે, તે અમને શાસ્ત્ર શ્રવણ કરવાથી જોઈએ તેવા લાભ મળી શકતા નથી. કુટેલા પાત્ર જેવા અમારા હદયમાં શાસ્ત્રોપદેશ ટકી શકતો નથી. તે તેને ઉપાય કૃપા કરી બતાવો. જિજ્ઞાસુના આ પ્રશ્ન ઉપરથી ગુરૂએ કહ્યું કે-“ભદ્ર! તમારા પ્રશ્ન
ગ્ય છે. તેના સમાધાનમાં કહેવાનું કે તમારું વિચારવાળું મન વ્યવહારના કર્તાવ્યને લઈને ગમે ત્યાં ઉંડે પણ પક્ષી જેમ પોતાના માળામાં આવ્યા વિના શાંતિ પામતું નથી, તેમ ધર્મની ઉત્તમ ભાવનાના આનંદ ભવનમાં જ વિરામ લેવાને તુરત તેને પાછું વાળી લાવવું. જ્ઞાની અને અજ્ઞાનીમાં એજ ફેર છે કે જ્ઞાની ગમે ત્યાં હોય, ગમે તે કરે પણ તે ધર્મના પવિત્ર શિખરની દષ્ટિથી ચુકત નથી. અને અજ્ઞાની વારંવાર ચુકી જઈ પ્રયાસ કરી પાછી તે દષ્ટિ પ્રાપ્ત કરે છે. ”મહાત્માના આ વચન સાંભળી તે જિજ્ઞાસુના હૃદયને પરમ સંતોષ પ્રાપ્ત થયો હતો.
શાસ્ત્ર શ્રવણને આ મહિમા જાણું પ્રત્યેક શ્રાવકે તેને અભ્યાસ રાખવાનો છે. અને તેથી જ વિપકારી ભગવાન તીર્થકરેએ શ્રાવકની સાતમી કરણી તરીકે શાસ્ત્રના શ્રવણનો વિચાર કરવા ઉપદેર્યું છે. શાસ્ત્રના શ્રવણને સતત અભ્યાસી શ્રાવક પિતાની ધાર્મિક અને વ્યવહારિક-ઉભય સ્થિતિની ઉન્નતિ મેળવી શકે છે, એટલું જ નહીં પણ છેવટે પરમ પદને અધિકારી થઈ શકે છે.
આહંત આગમમાં એક સ્થળે એટલે સુધી લખેલું છે કે, “સંસારના નિત્ય વ્યવહારમાં અનેક પ્રકારની પ્રકૃતિએના સંસર્ગમાં આવવું પડે છે. તે પ્રસંગે ચંચળતાને ધારણ કરનારી મનોવૃત્તિ પિતાના યોગ્ય કર્તવ્યને ભુલી જઈ છતર માર્ગે દોડી જાય છે, તેવી મનોવૃત્તિને જે શાસ્ત્ર શ્રવણને યોગ હોય તે તે કદિ પણ વિપથ ગામિની થતી નથી. શાસ્ત્ર શ્રવણના સંસ્કારથી અંકિત થયેલું હૃદય એવું કુશળ બની જાય છે કે તેવા હૃદયવાળે મનુષ્ય પોતાના વ્યવહારિક કાર્ય જેટલે જ સંબંધ રાખી પિતાના મુખ્ય નિશ્ચયમાં વિક્ષેપ થવા દેતો નથી. તે શુભ નિશ્ચયને વિરોધી એવા વિચારમાં દેરાઈ જતું નથી પણ પિતાના શુભ વિચારમાં અન્ય જને દોરાય તેમ કરવાને યત્ન રાખે છે. તે આહાર, વિહાર, વિચાર, વાંચન, સંગતિ અને વ્યવહાર આદિ સર્વ વાતેમાં મનોવૃત્તિને નિયમિત રાખે છે. કોઈ સ્થાને અતિ–આગ્રહ કે અનાદરની બુદ્ધિ રાખતા નથી.
For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશે.
કોઈ મનુષ્ય કે પદાર્થ આદિના અભાવે તેને કલેશ થતો નથી, તેનામાં સર્વ પ્ર કારની પૂર્ણતા આવે છે, આશાઓ અને ઈચ્છાઓ પૂર્ણ કરવાની પણ તેને દરકાર રહેતી નથી, તેની દષ્ટિ કોઈ દિવ્ય પ્રકારે ખુલી જાય છે. અને તેના અંત:કરણ રૂપ દર્પણમાં વિવેકને શુદ્ધ પ્રકાશ પ્રતિબિંબિત થવાથી તેની ભાવના ભવ્યતા થી ભરપુર રહ્યા કરે છે.
આવી રીતે શાસ્ત્રશ્રવણનો મહિમા કહેવામાં આવ્યું. હવે જેનામાં એ શાસ્ત્ર શ્રવણની. કરણનો અભાવ છે, તે શ્રાવકની શી સ્થિતિ થાય છે? અને તેને કેવા ગેર લાભ થાય છે, તે વિષે સંક્ષેપમાં દિગદર્શન કરવાની અત્રે આવશ્યકતા છે. જેને શાસ્ત્ર શ્રવણનો અભ્યાસ નથી, તે શ્રાવક અનેક જાતના દુર્ગાને સંપાદક બને છે. તેના હૃદયમાં ધર્મની શીતળ છાયા પડેલી ન હોય, તેથી તે આ સંસાર ના પરિતાપથી પરિતપ્ત રહ્યા કરે છે. હર્ષ, શોક, રાગ, દ્વેષ, કામ, ક્રોધ, મદ અને મેહ વિગેરે દુર્ગણે તેના હૃદયને સત દબાવ્યા કરે છે. તેના ચિત્તને વ્યાધિ જડતા, સંશય, પ્રમાદ, આલસ્ય, વિષય ભોગેચ્છા, વિપરીત જ્ઞાન, ચંચળતા, અને અસ્થિરતા, એ નવ પ્રકારના ચિત્ત વિક્ષેપ સદા આકુળ-વ્યાકુલ કર્યા કરે છે. શાઅાશ્રવણ વિના શુષ્ક થયેલા તેના હૃદયમાં મિત્રી, પ્રેમ આદિ ભાવનાઓ પ્રગટ ન થવાથી તેના હૃદયમાં કદિ પણ આદ્રતા કે વિવેક ઉત્પન્ન થતા નથી. તેમજ તેનું સંસ્કાર રહિત થયેલું હૃદય પુણ્યના માર્ગને નહીં પસંદ કરતાં પાપના માર્ગ તરફ દોડ્યા કરે છે.
આવા આવા અનેક દોષને લઈને પ્રત્યેક શ્રાવકને શાસ્ત્ર શ્રવણ કરવાની આવશ્યકતા છે. શાસ્ત્ર શ્રવણરૂપ કરીને આચરનારે શ્રાવક કદિપણ ધર્મ ભ્રષ્ટ થત નથી, દરેક શ્રાવકના હૃદયમાં શાસ્ત્ર શ્રવણની ભાવના થવી જોઈએ. અને તેને માટે વિચાર કરવો જોઈએ “મેં કહ્યું શાસ્ત્ર સાંભળ્યું છે? તે સાંભળેલા શાસ્ત્રમાંથી કશે. સાર લીધા છે ? હવે મારે કયું શાસ્ત્ર સાંભળવું જોઈએ ? શાસ્ત્રના શ્રવણથી મને શે લાભ પ્રાપ્ત થયો છે ?” આવા આવા વિચારે શ્રાવકના હદયમાં પ્રતિદિન પ્રગટ. વા જોઈએ. જ્યારે એવા વિચારે પ્રગટે ત્યારેજ શ્રાવકમાં શ્રાવકત્વ ખીલી નીકળે છે; તેથી પ્રત્યેક શ્રાવકને આ સાતમી કરણીને વિચાર કર્તવ્ય છે. અને જયાં સુધી એ કર્તવ્ય અદા થયું નથી. ત્યાં સુધી તેનું શ્રાવકત્વ સંપૂર્ણ ગણાતું નથી.
આ પ્રમાણે શુદ્ધ સમ્યકત્વને ધારણ કરનારા શ્રાવકને માટે આ સાત પ્રકારની કરણી અત્યંત આદરણીય છે. એ કરશું સંબંધી વિચાર કરવાને માટેજ ધર્મ જાગરિકા કરવાને કહેલું છે. જ્યારે શત્રિ ચાર ઘડી બાકી રહે ત્યારે જાગ્રત થયેલા શ્રાવકે પ્રથમ પંચપરમેષ્ટીનું સ્મરણ કર્યા પછી આ સાત કરણીનું સ્મરણ કરવાનું કહેલ છે. અને તેમાંજ ધર્મ જાગરણને ઉત્તમ હેતુ રહેલો છે. ધર્મ જાગરિકાથી જાગ્રત થયેલા શ્રાવકના હૃદયમાં “ હું કોણ છું ? મારી શી અવ
For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પુષ્પાંજલી.
સ્થા છે? મારામાં શે ગુણ છે? મારામાં કેવા નિયમો છે? સાત ક્ષેત્રેમાંથી મેં કહ્યું ક્ષેત્ર ફરહ્યું નથી ? અને મેં કહ્યું ધર્મ શાસ્ત્ર સાંભળ્યું નથી?” આવી સાત કરશું ના વિચારો પ્રગટ થવાથી તે પિતાના સ્વરૂપને સંપૂર્ણ જ્ઞાતા બને છે અને પછી તે પિતાના શ્રાવકત્વના નિત્ય કર્તવ્યમાં જોડાય છે.
ધર્મ જાગરિકા કરી સાત કરીને વિચાર કર્યા પછી શ્રાવકે શું કરવું જોઈએ ? તેને માટે નીચેનું પદ્ય લખેલું છે.
वमाव्य चेत्थं ममये दयालु रावश्यकं शुद्धमनांगवस्त्र जिनेंद्र पूजां गुरुवंदनं च समाचरेनित्य मनुक्रमेणा ॥१॥
આવી રીતે સાત કરણીનો વિચાર કર્યા પછી શ્રાવકે રેગ્ય અવસરે શુદ્ધ મન અને શુદ્ધ વસ્ત્ર સહિત થઈ સામાયિક-આદિ છે આવશ્યક કરવા અને તે પછી નિત્ય અનુક્રમે જિતેંદ્ર પૂજા અને ગુરૂવંદન કરવા. ૧
અહીં શ્રાવક કરીને વિષય સમાપ્ત થાય છે. આ ગંભીર હતુવાળો વિષય પ્રત્યેક શ્રાવકે મનનપૂર્વક વાંચવાનું છે. આ વિષયનું મનનપૂર્વક વાંચન કરવાથી પ્રત્યેક કરણનું ઉત્તમ રહસ્ય તેના સમજવામાં આવશે જ્યારે એ રહસ્ય હૃદયારૂઢ થશે ત્યારે પોતાની કેટલી યોગ્યતા છે અને પોતે કે અધિકારી છે, એ વાત તેના લક્ષ્યમાં આવી શકશે. આથી શ્રાવક કરીને આ વિષય પ્રત્યેક શ્રાવકને સંપાદનીય અને આદરણીય છે.
૪૦૦૦૦૦૦પુપાંજલી.
(લેખક-ટાલાલ મગનલાલ શાહ, ગુલાસણ) જૈન સમાજમાં શ્રી આત્મારામજીનું જીવન અક્ષય રહેશે, જેન–સમાજના ઈતિહાસની વીસમી-સદીમાં શ્રી આત્મારામજીને ઉભવ ન થયો હોત તે તે પ્રાણ વિનાનું શરીર ભાવ વિનાને સત્કાર અર્થાત્ એકડા વિનાના મીંડા સમાન શૂન્ય રહેત–નિસત્વ રહેત.
- ત્રણસો-ચારસો વર્ષ જેટલે દીર્ધકાળ વ્યતીત થયા પછી, કર્મ યેગી, ચારિત્ર-ચેગી અને સાહિત્ય-ગીનું સ્થાન પ્રાપ્ત કર્યું હોય તે તે પૂજ્ય આત્મારામજી છે. યુરોપમાં જેના સાધુ તરીકેની પવિત્ર છાપ પાડી હોય તે તે પુજ્ય આત્મારામજી.
પૂજ્ય આત્મારામજી તે કોણ? જૈન સમાજના વિવેકાનંદ. જેનેતરમાં વિવે
For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
૨૯
કાન દે તે સમયે જે ખ્યાતિ પ્રાપ્ત કરી હતી. તેજ ખ્યાતિ જૈન સમાજમાં શ્રી આત્મારામજી એ પ્રાપ્ત કરેલ છે. જેનામાં બ્રહ્મતેજ, ક્ષાત્રતેજ અને જૈન-તેજનુ મિલન હતું. જેના પવિત્ર ચારિત્ર–પ્રભાવે અનેક પ્રતિપક્ષિઆનાં હૃદયા પ્રત્યક્ષ આવતાં પૂજ્ય ભાવથી આ થતાં.
જૈન—સમાજમાં અજ્ઞાન તમિસ્રા વ્યાધિ હતી, આ સમાજ અને હુંકમતના ઉપદેશકા શ્વેતાંબર જૈનોને સ્વધર્મ થી પ્રચલિત કરતા, આ સમયે પંજામ આર્ય સમાજનું કે દ્રસ્થાન ગણાતું. પ્રખર ઉપદેશકા સ્થળે સ્થળે સભા ભરી ભાષા દ્વારા અનેક જનેાને પોતાની જાળમાં સપડાવતા અર્થાત દિવસે દિવસે શ્વેતામ્બર જૈનોની સંખ્યા ક્ષુણ્ણ થતી હતી. તે સમયે પન્નમમાં આર્ય સમાજ કે અન્ય વિદ્વાનના સામે જ્ઞાનમાં ટક્કર લે તેવા એક પણ સાધુ કે ગૃહસ્થ નહાતા. ચારે બાજુથી જૈન શ્વેતામ્બર સમાજ ઉપર આક્ષેપ–વૃષ્ટિ વરસતી હતી પણ પ્રયુક્તિ દ્વારા પ્રત્યુત્તર આપી શકે તેવા એક પણ વિદ્વાન તે સમયે અસ્તિત્વ નહાતા ધરાવતા. તે સમયે જૈન સમાજમાં જ્ઞાન અને ચારિત્રમાં પ્રભાવશાળી પુરૂષની અત્યંત જરૂર હતી. મજ્ઞાન તમિસ્રાને ભેદનાર જાજવલ્યમાન સૂની જરૂર હતી. તેવા કટોકટીના પ્રસંગે સ્વયંભુ રીતે સંકી અને ક્ષુદ્ર ષ્ટિ વાળા ક્ષેત્રમાંથી ઉપયુક્ત મહાન્ આક્ર્મ જ્યેાતિ પ્રકાશી ઉઠી. એક બાજુ અનેક ઢુંઢીયા–સાધુઓનુ દબાણ થયેલ છતાં, પોતે કેટલાય વર્ષે દીક્ષા પાળ્યા છતાં, પોતાની હુઢીયા—સમાજમાં અનુપમ કીર્ત્તિ પ્રસર્યા છતાં તે સર્વને પોતાના સત્ય માર્ગ આગળ તૃણુ સદેશ સમજી-ત્યાગ કરી જન્માંતર ગ્રહણ કર્યા.
જીવનને રૂપાંતર આપ્યા પછી, પ્રતિભાશાળિ, વિદ્ધોએ રચેલ શાસ્ત્ર સંગ્રહ સાદ્યંત વાંચ્ચા—અરે મનન કરી, આશય સમજી કૃતકૃત્ય થયા.
કર્મ –ચાગી હીરવિજયસૂરિ અને પ્રખર જ્ઞાન-ચેાગી યશેવિજયજીને થઈ ગયે ત્રણસેા-ચારસા વર્ષ વીતી ગયાં હતાં. તેમના થઇ ગયા પછી સમાજને જીસ્સા નિ:સત્ત્વ થતા જતા હતા. પેાતાના કર્ત્તવ્યથી પતિત પામતા હતા. પ્રમાદ અને અજ્ઞાનનું સામ્રાજ્ય વ્યાપતુ હતુ. પેાતાના શયના જીસ્સા શમ્યા હતા, વિવાદના શેખ વધતા હતા. અચિંતામાં ગૃહસ્થા દિનરાત ચિ ંતાતુર રહેતા હતા, સાધુએ પણ પેાતાના કર્ત્તવ્યથી ભ્રષ્ટ થતા જતા હતા પડિંત મટી પતિત, ઉદ્યોગી મટી પ્રમાદી, શાસ્ત્રી મટી વિતંડાવાદી થયા હતા. આ પ્રમાણે થયુ હાય એમ પ્રમાણેા નિહાળતાં તા સિદ્ધ થાય છે. નિકટ સમયમાં થઇ ગયેલા યશાવિજયમહારાજના અનેકપ્રસિદ્ધ ગ્રંથા વિનાશ પામ્યા છે. કેટલાક ગ્રંથા કાઇયે વાંચ્યા પણ નથી. એજ તેનાં જયવંત પ્રમાણેા છે.
મરણાન્ત વૃક્ષને પાણીનું સેચન અદ્વિતીય જીવન આપે છે, તેમ વિનાશમુખ પ્રતિ ઘસડાતા જૈન સમાજને તેવા પ્રાણ મેચન-માલીની અગત્ય હતી.
For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ક્યુપાલી.
મહાન પૂજ્ય મહાત્માજીએ સંપૂર્ણ પણે તે માલી–ક બ્ય ખજાવી શકયા.
પૂય, અન્ય જૈનેતર મહાત્માઓની માફક કે આધુનિક વિદ્વાનોની માફક નહાતી યુનિવર્સિટિની ડીગ્રી પ્રાપ્ત કરી કે ન્હાતા કાઈ પ્રભાવશાલી ગુરૂના શિષ્ય. ઉંડા ઉતરી તપાસ કરશું તે તેમને ઉન્નત જીવનમાં લાવનાર, હૃદયમાં જ્ઞાન પ્રકાશને જાજવલ્યમાન કરનાર ભૂતપૂર્વ મહાત્માઓનાં રચાયેલ શાસ્ત્રાજ હતાં. અનેક વર્ષોથી ભંડારમાં એક સ્થાને શાંત પડેલ ગંભીર ગ્રંથાનું અવલેકન કર્યું. સ્વયં અનેક ગુપ્ત, ગુઢ રહસ્યાને સ્પષ્ટ સમજી શકયા, તેજ ગ્રંથા અધુના તેવા મહાત્માની ગેરહાજરીથી ભંડારમાં ઉપવાસ કરી રહ્યા છે.
ર૭
ન્હાતા ગ્રેજ્યુટ; છતાં ગ્રેજયુએટેની શંકાઓને નિમૂળ કરી પ્રભાવ પાડી શકયા હતા. યુરેપ નિવાસી વિદ્વાન ડોકટર હાર્ન લસાહેબ જેવા ઉપર જૈનધર્મ - ની છાપ પાડી શકયા. અનેક મા –સમાજીને મૂકત કરી મૂકેલ. જે પ્રાંતમાં જૈનશ્વેતાંબર સમાજ મરણુ-શય્યામાં વિરાજેલ હતા, હતા ન હતા થઇ જવા તૈયારીમાં હતા, તેવા પજામ જેવા પ્રમળ દેશમાં ઉપદેશ દ્વારા, ઉત્કટ ચારિત્ર દ્વારા, અપૂર્વ જ્ઞાનદ્વારા પ્રભાવ પાડી છ હજાર જેટલી વિશિષ્ટ સખ્યા શ્વેતામ્બરમાં લાવી શકયા, તેજ તેમના જ્ઞાનની, ચારિત્રની સાક્ષી છે.
સમાજમાં જે ક્ષુદ્રતા અધુના પ્રિંગાચર થાય છે, તેજ ક્ષુદ્રતા તેમના સમયમાં હતી. જેમ વિવેકાનદ પાસે અનેક વિદ્વાન ગૃહસ્થા શિષ્યા તરીકે જોડાઈ તેમના જ્ઞાનનો લાભ લઇ શકયા, તેમના ઉપદેશને અનેક પ્રાંતેામાં, અનેક ભાષાઆમાં વિસ્તારી શકયા. તેવા વિદ્વાન ગૃહસ્થાની તે સમયે જરૂર હતી. આધુનિક જ્ઞાનથી, આધુનિક વાતાવરણથી, આધુનિક સાહિત્ય-શાખાઓના જ્ઞાનથી રંગાએલ ગૃહસ્થાની અગત્યતા હતી. જો ઉપયુ કત યાગ્ય. જનસમુદાય તેમને પ્રાપ્ત થયા હાત તા તેમના ઇતિહાસ, જૈનોના ઇતિહાસ કાઇ આર લખાત. પણ કમભાગ્યે તેવી અભિરૂચી જૈનોમાં જાગી નથી.
સમાજમાં ચારસા વર્ષે ફરી કમ યાગી આત્મા પ્રગટ્યો હતા, તેને સિધારે આજે સત્તાવીસ વર્ષના વ્હાણાં વીતી ગયાં, પરંતુ અક્ષર દેહુ જૈન-પ્રતિહાસમાં અમર રહેશે. વીસમીસદીના ઇતિહાસમાં ફક્ત તે એકજ સૂર્ય સમાન ઝળહળશે.
For Private And Personal Use Only
વાંચક ! આ તેમનું ચરિત્ર કે ગુણાનુવાદ ગાવા બેઠા નથી, કારણકે અવકાશ નથી. ફકત તેમની સ્વર્ગારાહણ તિથિના દિવસે ઉભરાએલ વિચારાની પુષ્પાંજલી છે, જીવનનું સૂચન છે, કેાઇ લખવા ઇચ્છનારને પ્રેરનાર ટુક નિખ ધ છે, સ્વક વ્યને યાદ કરાવનાર સૂચન છે, હુને જે જેમ પસંદ પડે તેમ વજે.
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
કચ્છ, કાઠીયાવાડ અને ગુજરાતના ગણાતા જૈને કાને સાંભળે છે?
આંખે દેખે છે કે?
કઈક જનને ઉપરલું મથાળું જ વાંચતાં સહજ આશ્ચર્ય સાથે ખેદ પણ થશે એમ છતાં એને આંતરહેતુ સમજાતાં તેનું સમાધાન થઈ રહેશે. આશ્ચર્ય એટલા માટે કે છતે કાને શું તેઓ સાંભળતા નહીજ હોય–સાવ બહેરા બની ગયા હશે? અને છતી આંખે શું તેઓ દેખતા–દેખી શક્તા નહીં જ હોય-શું અંધ બની ગયા હશે? દેખીતી રીતે તે એમ જણાતું નથી. તેઓ નિ:શંક પોતાને મનગમતી વાતે સાંભળે છે અને આદરે પણ છે તથા મનગમતી વસ્તુઓને દેખે છે–વે છે અને પિતાના ઈષ્ટ વિષય તરીકે પસંદ પણ કરી લે છે. તેમ છતાં ઉપરોક્ત પ્રશ્ન કેમ પૂછયે છે? તત્વ–પરમાર્થ દ્રષ્ટિથી વિચારતાં જ્ઞાની પુરૂષે કહે છે કે તે કાને જે મુગ્ધજને તુચ્છ વિષય સુખમાં મુંઝાઈ રહીને એકાન્ત હિત વચને કાને ધરતા નથી તેઓ તે કાને બહેરાજ છે. જે કાનરૂપી સુવર્ણ કળાવડે જ્ઞાની પુરૂનાં એકાન્ત હિત વચન રૂપી અમૃતનું આદર સહિત વારંવાર પાન કરવું જોઈએ, તે કાનમાં નકામી વિષય કષાયને ઉત્તેજન આપનારી કુથલીએજ ભરવાને આનંદ માનવામાં આવે છે કે દુષ્ટ અવિવેક? અને મિથ્યાત્વ અજ્ઞાનાદિકને વશ બની, કેવળ કલ્પિત સુખની વાસનાથી પ્રેરાઈ, છતી આંખે અનેક પ્રકારના પાપાચરણે ઉત્સાહથી સેવવામાં આવે એ કેટલી બધી ઘટ્ટતા અથવા નિર્લજજ લેખાય? ચક્ષુરત પામીને પિતાનું અંતર ઠરે–ખરી શાંન્તિ ઉપજે એવી શુદ્ધ પવિત્ર દેવગુરૂની મુદ્રાનાં દર્શન કરવા ઘટે અને અણમેલાં શ્રવણ યુગલ પામી તે વતી હિત વાણીને અત્યંત આદર પૂર્વક સાંભળી હૈયે ધરવી જોઈએ, તેને બદલે વિરૂપ-વિપરીત વર્તન પ્રગટ થતું જોઈને સહદય સજજનેને તે ખેદજ થવા પામે, સામાન્ય રીતે જોતાં તે આખી જૈન સમાજની લગભગ આવી જ વિષમ સ્થિતિ થઈ રહી છે, તેમ છતાં ઉપરોક્ત જનોને સંબોધી ખાસ કહેવાનું કારણ એ છે કે કેવળ પિતાનાજ આરોગ્ય અર્થે નહીં પણ પોતાના આખા કુટુંબ બના અને પરંપરાએ આખી સમાજના આરોગ્ય સંરક્ષણ અર્થે ખાન પાનાદિક પ્રસંગે ખાસ સાચવવાની આચાર શુદ્ધિ (ચોખા) ચીવટથી જાળવી રાખવા અનેકવાર ઠોકી ઠોકીને કહેવામાં આવતાં છતાં અદ્યાપિ તે તરફ ભારે બેદરકારી બતાવવામાં આવે છે અને ફૂડ નીતિ, નિંદા, ચાડી, પ્રમુખ, પાપાચરણ પિતાની પાયમાલીને જ વધારનાર છે તેમને તજવા મંદ આદર જોવામાં આવે છે તેથી જ તેમને કંઈ ઢઢેલીને જગાડવા ઉપરલું મથાળું સાર્થક લાગશે.
મુનિરાજ શ્રી વિજયછે.
For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
એક નિશ્ચિત લક્ષ્ય અને સ્વાધ્યાયએક નિશ્ચિત લક્ષ અને સ્વાધ્યાય.
(ાજક–મુનિરાજ શી કપૂરવિજયજી મહારાજ.). ૧ નિશ્ચિત કાર્યકમવાળો માણસ જ ફત્તેહ પામે છે, એકજ વિષયને વળગી રહો. ૨ આ ટુંકા માનવ જીવનમાં જેને કંઈ પણ મહત્વનું કાર્ય કરવું હોય તેણે પિતાની સ્વશક્તિઓવડે એવું તો એકાગ્રતા પૂર્વક કામ કરવું જોઈએ કે આ જગતમાં મજશેખ કરવાને જન્મેલા આળસુ માણસને મન તે તે ગાંડા જેજ લાગે. ૩ મહાન ઉદેશ ધારણ કરવાથી આપણું જીવન સાર્થક થાય છે. જ સીધા પિતાના લક્ષય તરફ ધસી જતા, વિનિમાંથી પિતાને માર્ગ કાપી કાઢતા અને બીજાઓને હતાશ બનાવી દે એવાં વિનને જીતી લેતા એકાદ તરૂણ પુરૂષને જેવાથી આપણને કે આનંદ પ્રાપ્ત થાય છે? ૫ પ્રત્યેક માણસ બીજાઓ પાસેથી જે શિક્ષણ મેળવે છે તેનાં કરતાં ઘણું જ વધારે મહત્ત્વનું શિક્ષણ તો તે પિતે પિતાની જાત પાસેથી (સ્વાલંબનથી)
મેળવે છે તે જ છે. ૬ માટે માણસ પોતાનામાં રહેલાંની જશે અને સદુપયોગ કરે છે અને નાને માણસ બીજાઓની જ પાસે શેધ્યા કરે છે (બંને વચ્ચે તફાવત આથી કે સરસ સમજી શકાય છે? પરાશ્રયી નહીં પણ સ્વાશ્રયી થવાથી જ મોટા થવાય છે.) ૭ સદ્ભાગ્યે એવા પણ વિરલા જ હોય છે કે જે પ્રમુખ થવા કરતાં પ્રમાણિક થવાનું
વધારે પસંદ કરે, પ્રમાણિકતાની ખરી કિસ્મત જાણનાર સ્વાશ્રયી બની શકે છે. ૮ જે સાથી વિશેષ સ્વાશ્રયી હોય છે તે જ સાથી વિશેષ બળવાન છે. ૯ તારા પોતાનામાંજ-આત્મ પ્રતીતિમાંજ તારા વિકાસનું ખરું સાધન રહેલું છે. ૧૦ આપણામાં કંઈ સતત્ત્વ હશે તે કામથી જ પ્રગટ થશે. ૧૧ જે માણસેએ પિતાની જાત ઉપર થી વિશેષ આધાર રાખે છે. તેમણે જ
સેથી વિશેષ ઉન્નતિ પ્રાપ્ત કરી છે. ૧૨ ઈચ્છા (પ્રબળ) હોય તે (ઈચ્છિત) પાત્ર અવશ્ય જડી આવે છે. ૧૩ ઉપર ટપકે મેળવેલું અપકવ જ્ઞાન પાછળથી આપોઆપ જ ભુલાઈ જવાનું. ૧૪ પરને શિખામણ દેવામાં રા(કુશળ) તે કઈક હોય છે, પણ તે ખશ મા
સની પંક્તિમાં ગણાતા નથી, જેઓ પોતાની જાતને જ શિખવવા (કેળવવા) કુશળતા ધરાવે છે, તે વિરલ જનજ માણસની ખરી પંફિતમાં લેખાય છે,
For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આભાનંદ પ્રકાશ. રહેણી-કરણીથી જ ખરી કિંમત અંકાય છે, નરી કથની કરણી વગર લુખી
લાગે છે. ૧૫ શિષ્યને પોતાની જાતને શિખવતાં શીખવવું એજ ગુરૂનું મહાન કાર્ય છે. જ્ઞાન
પ્રકાશથી જડતા દૂર કરી, સ્વશક્તિની આત્મ પ્રતીતિ કરી, પુરૂષાર્થ વડે સ્વચારિત્ર્યને અજવાળવું જોઈએ.
ઈતિશમ -=0c09600 હિમ્મત ને ઇચછા–શકિત
( ભાગ્યના શ્રેષ્ટાઓમાંથી) ૧ આખી દુનિયા હિમ્મતવાન પુરૂષને ચહાય છે. ૨ જે લેકો જાણતા હોય કે અમે અમારા માનવામાં આવતા દરજજાને શોભે
એવી સ્થિતિ કે સદગુણ ધરાવતા નથી અને તે છતાં તેઓ તે સ્થિતિને છુપાવવાને અથવા ભપકાથી સારા દેખાવાને પ્રયત્ન કરે છે તે લોકોની
તે રીતભાત અધમાધમ જ છે. ૩ માણસનું અડધું ડહાપણ તે તેની હિમ્મત જ છે. ૪ અમુક કાર્યને અશક્ય ધારવું એજ તેને અશક્ય બનાવવા સમાન છે. હિ
મત એજ વિજય અને ભીરતા એર્જ પરાજ્ય છે. ૫ જગતમાં તમારું સ્થાન જીતી લે. ૬ પુરૂષેચિત્ કાર્ય કરે. ૭ અડગ નિશ્ચય અને સત્ય માર્ગનું અવલંબન એ જગતને હલાવી નાખનાર
શકિતઓ છે. ૮ અળહળતી ( ઝળકતી) કારકીર્દિવાળા તરૂણના દિકપમાં નિષ્ફળતા જે
કોઈ શબ્દ જ હોતું નથી. ૯ દ્રઢ ઈચ્છા શકિત પોતાની મેળેજ માર્ગને શોધી કાઢે છે. ૧૦ સંયોગને જીતવાને સાચો માર્ગ તમારી જાતને બળવાન સંયોગરૂપ
બનાવવી એ છે. ૧૧ માણસ હમેશાંજ પિતાના ભાગ્યને સ્વામી છે. ( ભાગ્યને પોતેજ રચી
શકે છે.) ૧૨ મનુષ્ય સંગને ગુલામ નથી, પરંતુ સંયેગો જ મનુષ્યના ગુલામ છે. ૧૩, જે મહાપુરૂષે અતિ ઉચ્ચ સ્થિતિને પ્રાપ્ત થયા છે. તેઓ બીજા સર્વ ગુણ
કરતાં પ્રબળ ઈચ્છા શકિતને માટે વધારે પ્રસિદ્ધ છે
For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
'L
૩૦૧
૧૪ ગમે તેવા દુ:ખદાયક સ ંચાગે પણ દ્રઢ ઈચ્છાને સદા કાળને માટે દબાવી
રાખી શકશે નહી.
૧૫ નિશ્ચયવાન માણસને જગત હમેશાં રસ્તા કયતામાં પણ ઇચ્છા શકિત માર્ગ કરી લે છે.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
કરીજ આપે છે. દેખીતી અશ
૧૬ સમજણ અને આદર્શની ઉચ્ચતા પૂર્વક દ્રઢ ઇચ્છા કરતાં શિખે. અને સુકાં પાંદડાં વાયુથી આમ તેમ ઘસડાયા કરે છે તેની પેરે તમારા જીવનને માહ્ય સુયેાગા વડે જેમ તેમ ઘસડાયા કરતુ અટકાવે.
૧૭ માણસામાં બુદ્ધિના કે કિતના અભાવ નથી પરંતુ ઉદ્દેશને કરવાની ઈચ્છાનેાજ અભાવ છે. ( માણુસ ધારે તેવા થઈ શકે છે. ) ૧૮ દ્રઢ નિશ્ચય એજ સાચામાં સાચું ડહાપણુ છે.
૧૯ આરામ નહી પણ પ્રયત્ન અને સુગમતા નહી પણ મુશ્કેલીજ ખરા માણસને ઉત્પન્ન કરી શકે છે. ચારિત્ર એજ સર્વસ્વ છે.
તકે.
અને પરિશ્રમ
૨૦ સુવર્ણ ની કસોટી અગ્નિમાં થાય છે અને માણસની કસેાટી સંકટના સમ્યમાં થાય છે.
૨૧ ઘણા માણસાની મહત્તાનુ કારણ તેમની પ્રચર્ડ મુશ્કેલીઓ હોય છે. માત્ર આત્મ સમર્પણથીજ વિજય પ્રાપ્તિ થાય છે. ઉંડા અભ્યાસનુ નામજ કુશાગ્ર બુદ્ધિ છે. ‘દેહ પાતયામિ વા કાય ' સાધયામિ '
ઇતિશમ.
( ભાગ્યના સૃષ્ટાઓમાંથી, )
૧ જે માણસ તકના ઉપયેાગ કરી શકતા નથી તેને તે ( મળેલી તક ) શુ કામની છે ?
૨ તક આવે ત્યારે તેને તત્પરતા પૂર્વક ગ્રહણ કરી લેવી એ જીવન-સાફલ્યની ચાવી છે.
૩ જગતમાં જેએ તક-સ ંધિઓને ઇચ્છે છે અને તેના ઉપયાગ કરી જાણે છે તેમને માટે પુષ્કળ તક-સધિ છે. નજીકની ચીજો માટે આપણે બહુ દૂર તાકયા કરીએ છીએ.
For Private And Personal Use Only
૪ જગને શાની જરૂર છે ? તે પ્રથમ શેાધી કાઢા અને પછી તે જરૂર પૂરી પાડા. ૫ સોનેરી તક હાથમાં આવી ગુમાવી દેતા નહીં. તે ગઇ તે, પાછી મળવી મુ
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
૩૦૨
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
શ્કેલ. અનેક લાલચેા કે પ્રલાલનાથી ચળાયા વગર મળેલી શુભ તકના સાવધાનતાથી લાભ લેવેા ઘટે છે.
૬ આળસુ થઈને રાહ જોયા કરીશ નહીં, કેમકે ભાગ્યદેવી પણ એવી આળસુ છે કે તે પેાતાની મેળે તા કદાપિ તારી પાસે આવશે નહીં. કાઈ પણ ક્ષેત્રમાં કામ કર કામ કરતાં અથવા સાહસિકતા આદરતાં ડર નહીં. જો તને શ્રમ કરવાને કાઈ એક ક્ષેત્રની જરૂરજ જણાશે તે! તે તને કાંકથી પણ અવશ્ય આવી મળશે.
૭ સદ્ભાગ્યે જે કઈ શુભ તક મળે તેનેા સાવધાન પણે લાભ ચૂકશે નહીં.
તિશમૂ.
જગતની મહાનમાં મહાન વસ્તુ ચારિત્ર્ય.
૧ શુદ્ધ ધ્યેય અને શુદ્ધ ચારિત્ર્ય એજ હમેશાં સત્યના પથ છે.
૨ ઉદાત્ત ખનો, એટલે ખીજા માણસમાં પણ જે ઉદાત્તતા સુતેલી હશે તે જાગૃત થશે અને તમારી ઉદાત્તતાને મળવા આવશે.
૩ ચારિત્ર્ય એજ શક્તિ, એજ પૈસા, એજ ધમ અને એજ મા છે.
૪ ચારિત્ર્યને કંઇ પણ ભલામણની આવશ્યકતા નથી. તે પેાતાની ભલામણુ પેાતે જાતેજ કરે છે. ચારિત્ર્ય વગરનું બધું તુચ્છજ છે.
૫ મહાન કાર્ય કરવું એજ કઇ જીવનનું મુખ્ય કર્તવ્ય નથી, પરંતુ આપણે પોતે મહાન થવુ' એજ કબ્ધ છે, ચારિત્ર્ય એજ જીવનનું ઉત્તમાત્તમ અને સ્થાઇ ફળ છે. ચારિત્ર્ય એજ ( ખરી ) આંટ છે.
૬ ચારિત્ર્ય વગરની એકલી બુદ્ધિ આપણને અધોગતિમાં લઈ ાય છે.
૭ સ્વાર્થ ત્યાગના પાઠ શીખ્યા હાઈએ તે માનાપમાનની પણ આપણા ઉપર અસર થાય નહીં.
૮ દ્રઢ ચારિત્ર્યવંતને ગમે તેવા રાજા પણ ખરીદી નજ શકે.
૯ જાગૃત થયેલ આત્માને પ્રતીત થાય છે કે ક
For Private And Personal Use Only
વ્ય એજ જીવનના હેતુ છે.
કર સર.
૧ કરકસર એ સ્વતંત્રતા, પ્રમાણિકતા અને સુખની માતા છે. તેમજ મિતાહાર આન ંદ અને આરાગ્યની સુ ંદર મ્હેન છે. વળી તે ગરીબ માણસની ટંકશાળ છે,
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
જેનેમાં કેળવણી,
303
૨ થાડી જરૂરીઆતા હૈાવી અને પાતાની જરૂરીયાતા જાતેજ પૂરી પાડવી એના જેવુ' શાભા ભરેલુ' બીજું કયુ કાર્ય છે ?
૩ રાજતંત્ર ચલાવવામાં જેટલા ડહાપણની જરૂર છે તેટલુ ડહાપણું ઘર સંસાર ચલાવવામાં પણ જરૂરનુ છે.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૪ ત્વરાથી મેળવેલુ નાણુ ખર્ચાઇ જશે, પરંતુ પરસેવા ઉતારીને ધીમે ધીમે પ્રાપ્ત કરેલું ધન ઉત્તરાત્તર વૃદ્ધિગત થતું જશે, તે ઉડાવતાં મન અચકાશે ને તેના સારા ઉપયાગ કરી શકાશે.
પ અકારણ નાની નાની રકમ ઉડાવી દેતાં સાવધ રહેજો. એક નાનું સરખું ગામડું પડવાથી એક મોટુ વહાણુ પણ ડૂબી જાય છે. ઋણુ જેવું કાઈ કિઠન બંધન નથી.
૬ ડહાપણુ પૂર્વક ચાલે તે એક માણસ ગમે તે દેશમાં નુજ ખર્ચથી પોતાના નિર્વાહ કરી શકે છે; જ્યારે ઉડાઉપણા આગળ આખા બ્રહ્માંડનું રાજ્ય પશુ પૂરતું થઇ શકશે નહીં.
છ પૈસા ઉછીના લેવાથી તે તેના વધારે ને વધારે વિનાશ થાય છે. આ રાગ અસાધ્ય છે.
૮ તમે ગમે તેવા બુદ્ધિમાન હા, તમારી ભાવી ઉન્નતિના યોગ ગમે તેટલા પ્રબળ હોય; પરંતુ અશકત ( અનાથ ) આશ્રમમાં જતાં અટકાવવાને માટે તમને જે વસ્તુની જરૂર હાય તેને તમે કદી પણ મહાલય મેળવવાની આશાથી ઉડાવી દેશે નહીં.
૯ સ્વતંત્ર થવાને ઉજ્જવળ હક્ક મેળવવાને માટે માણસને કરકસરની જરૂર છે. ૧૦ ઉદાર થાવુ પણ ઉડાઉ કદાપિ પણ થાવું નહીં. કરકસર વગર કોઇ પણ પ્રમાણિક માણુસ શ્રીમંત થઈ શકતા નથી. સયમવડે ઈચ્છાને નિયમિત કરતાં શીખા.
ઇતિશમ
[]©]•••
જેનામાં કેળવણી.
( સારાભાઈ મેાહનલાલ દલાલ. )
હિંદુસ્તાનની નાની મોટી કેમે જ્યારે પાતાની ઉન્નતિના ઉપાયે યાજી રહી છે, ત્યારે જૈન કામ કુંભકર્ણની નિદ્રામાં સૂતી હાય એમ તેની શિથિલતાથી સહેજે જણાય છે. દરેક રાષ્ટ્રની ઉન્નતિનુ પહેલુ કારણ કેળવણી છે અને કેળવ
For Private And Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનં પ્રકાશ.
ણી જ દેશની ચડતી પડતી માપવાનું થર્મોમીટર Thermometer છે. એટલે દરેક દેશ તેના ઉપર સંપૂર્ણ ધ્યાન આપે એમાં કાંઈ નવાઈ જેવું નથી.
જૈન કોમ એક વેપારી કેમ છે. તે શાણી અને વિચારવંત કોમ છે. એટલે તેના વેપારી વલણને ઉત્તેજન મળે તેથી કેળવણીને તેને ખાસ જરૂર છે. એ જાતની કેળવણ આપણે કેટલા પ્રમાણમાં જોગવીએ છીએ તે આપણે સારી પેઠે જાણુએ છીએ.
જૈન કેમને મોટે ભાગે સટ્ટાના ધંધામાં રોકાઈ ગયેલ છે. એ ધંધે ૧૨ વર્ષની નાની વયના બાળકથી માંડી તે વૃદ્ધ માણસેથી ભરપૂર છે. એટલે જે બુદ્ધિની અને મનની સ્વતંત્ર રીતે ખીલવણી થવી જોઈએ, તેના ઉપર નાનપ થીજ કુહાડી મૂકવામાં આવે છે. અને જે બાળકનું બુદ્ધિબળ કેળવણું ખાતે જ ખર્ચાવું જોઈએ તે જુદી દીશામાં દેરવામાં આવે છે. આનું પરિણામ એ આવે છે કે કેમની ઉન્નતિ બીલકુલ થતી નથી. પરંતુ પડતીના રોપાઓલા બીજને પિષણ મળતું જાય છે.
આવી સ્થિતિમાં જેનોએ શું કરવું જોઈએ, તેને વિચાર બનતી ત્વરાએ કરવાની ખાસ જરૂર છે. કોન્ફરન્સ અને મીટીંગ ભરી ખાલી ઠરાવ Resolutions પસાર કરવાથી કોઈ દેશનું કલ્યાણ થવું નથી અને જૈન કેમનું પણ થવાનું નથી. એ ઠરાવ પસાર કરી એમને અમલમાં ઉતારવામાં આવે તેજ તેની સાર્થકતા કહેવાય.
કેળવણીના મેદાનમાં આપણે ઘણું કરવાની જરૂર છે. આ પાણી કોમમાં કેળવણીનું પ્રમાણ વધારવા ગરીબ છેકરાઓને સ્કોલરશીપ આપવી જોઈએ. દરેક જાતે એ–જેમ ઘણું ખરી ન્યાએ કર્યું છે તેમ ફંડ ઉઘરાવી વિવાથીઓને ભણવાની ચોપડીઓ અને બીજી જરૂરીઆતે પૂરી પાડવી જોઈએ. દર વર્ષે સારા મેળાવડાઓ કરી મેટા આગેવાનેના હાથથી ફત્તેહમદ વિદ્યાથીઓને ઈનામ આપવા જોઈએ કે જેથી વિદ્યાર્થીઓને પિતાનું કામ હાંસથી કરવાનું મન થાય, અને બહારગામ ભણતા વિદ્યાર્થીઓ માટે ખાવાની, રહેવાની વિગેરે પૂરતી સગવડે થવી જોઈએ કે જેથી Higher Study કરતાં અડચણોને લીધે પડતું મૂકવાની ફરજ ન પડે. વિલાયત અમેરિકા વિગેરે Foreign Co. tries મા કેળવણી લેવા જનાર વિદ્યાર્થીઓ માટે લેજની સગવડે થવી જોઈએ.
અત્યારે એવી કેળવણીની જરૂર છે કે જે કેળવણી હિંદુસ્તાનની Cottage Industries ની ખીલવણ કરે, હિંદુસ્તાનની મરી ગએલી કળાઓને જીવન આપે, નવા હુન્નર ઉદ્યોગે વધે, જેને કામમાં ઉછરતાં નવ જુવાન ધામીક શિક્ષણ આપવાની સાથી વધારે જરૂર છે, કેમની જાતે જલા લી નવજુવાનોના
For Private And Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આપણું ધાર્મિક સ્થિતિ
હાથમાં છે, અને ધર્મની જાહોજલાલી શિવાય કેમની જાહોજલાલી લગભગ અશક્ય જ છે. માટેજ જૈન ધર્મના તત્વોનું સિંચન કુમળા હૃદય ઉપર વારંવાર કરવાની ખાસ આવશ્યક્તા છે.
હું આશા રાખું છું કે આ ઘણાજ અગત્યના વિષય ઉપર અન્ય મહાશયે વિચાર કરી પોતાની યોજનાઓ બહાર પાડશે.
આપણું ધાર્મિક સ્થિતિ.
સદગુણી સાધર્મિ બંધુઓ,
વર્તમાન કાલે આર્યાવર્તમાં આપણા ધર્મને ઉદય એક રીતે લાગે છે, પ્રતિ વર્ષ મોટા શહોરમાં વિવિધ પ્રકારના ધાર્મિક ઉત્સવો થાય છે, કોઈ ઠેકાણે નવીન જિન મંદિરમાં પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવ પ્રવર્તે છે, કેઈ ઠેકાણે જૈન પાઠશાળાની સ્થાપના થાય છે, કેઈ ઠેકાણે જૈન પુસ્તકાલય ઉઘાડવામાં આવે છે, કોઈ ઠેકાણે નવીન ઉપાશ્રય કે પિષધશાળા સ્થાપિત થાય છે અને કેઈ ઠેકાણે દીક્ષા મહોત્સવ પ્રવર્તે છે, તે ઉપરાંત સમવસરણની રચના, તીર્થોની રચના અને અઠ્ઠાઈ ઉત્સવો વગેરે બીજા ઘણાં ઉત્સા સંખ્યાબંધ થયા કરે છે, તે ઉપરથી આપણે સમજીએ છીએ કે, આપણે ધાર્મિક મહાન ઉદય થાય છે, પણ દીર્ઘ વિચારથી વિલેકશે તે જણાશે અને બીજી બાજુ તપાસતાં માલમ પડે છે કે, આપણું ધાર્મિક સ્થિતિ પણ નબલી કેટલીક રીતે પડતી જાય છે અને દ્રવ્યનો વ્યય અત્યારના કાળને લઈને જે માગે થે જોઈએ તે માગે થાય છે કે નહિં તે પણ સ્પષ્ટ જણાશે. કદાચ કેટલા કારણોથી આપણું ધાર્મિક સ્થિતિ આપણને સારી દેખાતી હશે, પણ અંદરથી તે તદન નિર્બલ થતી જાય છે કે કેમ ? તે વિચારવાનું છે. જે ઉપાયે ધાર્મિક સ્થિતિ સુધારવાને આ કાળમાં લેવા જોઈએ, તે ઉપાયે આપણે લેતા નથી અને તે તરફ તદ્દન ઉપેક્ષા રાખીએ છીએ. જેથી તેને લઈને તેમ થતું હોય તે તે બનવા જોગ છે. જ્યાં સુધી તેવા જરૂરી ઉપાયે લેવામાં આપણે બેદરકાર રહીશું, ત્યાં સુધી આપણે ધાર્મિક સ્થિતિની અવનતિ દૂર થવાની નથી.
આપણે આપણું ધાર્મિક સ્થિતિ સુધારવામાં મુખ્ય રીતે ત્રણ ઉપાય લેવા જોઈએ. ૧ ઊંચી જાતની ધાર્મિક કેળવણુને પ્રચાર, ૨ ગચ્છ અથવા મતમતાંતરના દુરાગ્રહનો ત્યાગ અને ૩ મુનિએની ઐથતા. આ ત્રણ પ્રકા૨ના ઉપાયે જ્યાં સુધી લેવામાં આવશે નહીં, ત્યાં સુધી આપણે ધાર્મિક ઉન્નતિનું શિખર જોઈ શકવાના નથી. એ ત્રિવિધ સુધારણુ જ્યારે થશે. ત્યારે જ આપણે ધર્મ રવિ મધ્યાહ્ન ઉપર આવશે અને વીર સારાનને પ્રભાવ સારી રીતે પ્રવર્તશે.
For Private And Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૩૦૬
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
તે સર્વમાં ઉચી જાતની ધાર્મિક કેળવણીને પ્રચાર એ મુખ્ય ઉપાય છે. આપણે આપણાં બાલકોને ધર્મનું સામાન્ય જ્ઞાન આપી બેસી રહીએ છીએ. નવકાર, સામાયિક, પ્રતિક્રમણનું સાધારણ જ્ઞાન થયું, એટલે આપણે સંપૂર્ણ શ્રાવક થઈ ચુક્યા એમ માની બેસી રહીયે છીયે. પણ જૈન ધર્મનું તત્વજ્ઞાન અને આધ્યાત્મિક જ્ઞાન મેળવ્યા વગર તે ધર્મનું યથાર્થ સ્વરૂપ સમજાતું નથી; એ અવશ્ય સમજવું. કર્મ અને તેની પ્રકૃતિ અને તેની સાથે આત્માને સંબંધ કેવી રીતે છે? તે જાણ્યા વગર જૈન ધર્મનું રહસ્ય લક્ષ્યમાં આવી શકતું નથી. જ્યાં સુધી તે ધર્મના તત્ત્વનું સ્વરૂપ સમજવામાં ન આવે, ત્યાં સુધી કરણચરણનુયોગને ક્રિયામાં માત્ર કેવળ પોપટીઆ જ્ઞાન સમાન છે, કારણકે, તના શુદ્ધ બોધ વગર કિયાઓના હેતુઓ સમજવામાં આવતા નથી અને
જ્યારે કેઈપણ ક્રિયાનું હેતુપૂર્વક જ્ઞાન ન થાય, ત્યારે તે જ્ઞાન થઇ ઉપચં મરવાહી” એના જેવું થાય છે.
પ્રિય બંધુઓ, માટે આપણે ઉચ્ચ પ્રકારનું ધાર્મિક જ્ઞાન સંપાદન કરવાની અને કરાવવાની જરૂર છે. આપણામાં તત્વજ્ઞાનના વિદ્વાનો ઘણાંજ જૂજ છે. ઈતર ધર્મમાં જ્યારે સેંકડે દશ ટકા તત્ત્વવેત્તા વિદ્વાન હોય છે, ત્યારે આપણા જૈન વર્ગમાં હાલમાં સેંકડે એક ટકે પણ તત્ત્વવેત્તા વિદ્વાન નીકલી આવે મુશ્કેલ છે. વર્તમાનકાલે ઇતર ધર્મના પુસ્તકે બાહર પડે છે, તેમાં ઉંચી જાતના તત્વજ્ઞાનના ઘણાં પુસ્તકને મોટો ભાગ હોય છે. તે સિવાય સારા સારા માસિક પત્રની અંદર તત્વજ્ઞાનના વિષયે એટલા બધા છુટથી ચર્ચાય છે કે જે વાંચવાને આપણું જેને પણ કેટલીક વખત લલચાય છે. સુદર્શન, સમાલચક, મહાકાલ, પ્રાત:કાલ, વસંત. વગેરે ઘણાં માસિકની અંદર ઈતરધર્મના ઉંચા તત્ત્વજ્ઞાનના વિષયે આવે છે અને ઈતર વિદ્વાનોના સારા સારા લેખે બાહેર પડે છે, તેવી રીતના લેખો આપણા જેન વર્ગમાંથી પડતા નથી. જૈન પત્ર અને માસિકમાં ધર્મના સામાન્ય લેખો જ આવે છે, તેનું કારણ જે દીર્ઘદ્રષ્ટિથી વિચારવામાં આવે તે જણાશે કે, આપણામાં ઉંચી પ્રકારની ધાર્મિક કેળવણી તદન ઓછી છે. જે મોટા શહેર કે જેમાં જૈનવર્ગની મોટી વસ્તી વસે છે, તેમાં પણ તપાસ કરશે તે ઉંચી ધાર્મિક કેળવણી પામેલા એક બે શ્રાવકો નીકલી આવશે, તેઓ પણ કાં તો કેવળ પ્રાચીન પદ્ધતિ પ્રમાણે તત્ત્વજ્ઞાનને જાણનારા હશે અથવા જે કદી તાવિકજ્ઞાન ધરાવતા હશે તે તેઓ સારા લેખક નહી હેય. આજકાલ કેળવણીને યુગ ચાલે છે, તેમાં જૈન વર્ગમાંથી પણ ઉંચી કેળવણુ પામેલા ઘણું જેન ગ્રેજ્યુએટ નીકલી આવે છે, પણ તેઓને ધર્મની ઉંચી કેળવણી મલતી નથી, એટલે તેઓ જૈન ધર્મના ઉંચા તરવજ્ઞાનના સુબેધક વિષયે લખી શકતા નથી. ભારતવર્ષમાં પ્રખ્યાતિ પામેલી
For Private And Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આપણુ ધાર્મિક સ્થિતિ.
૩૦૭ એક મેટી ધર્મભાવનામાં ગણ્યા ગાંઠ્યા સારા લેખકે છે, તેઓ પણ યથાર્થ અને સંપૂર્ણ રીતે જેન સિદ્ધાંતના તત્ત્વ સ્વરૂપને ભાગ્યે જ સમજી શકતા હશે. એ મોટી અસોસની વાત છે. જ્યાં સુધી ઉંચી જાતની ધાર્મિક કેળવણીને પ્રચાર નહીં થાય, ત્યાં સુધી આપણી ધાર્મિક સ્થિતિ સુધરવાની આશા રાખવી, તે આકાશ કુસુમવત્ છે.
આપણી ધાર્મિક સ્થિતિની અવનતિને દૂર કરવાને બીજો ઉપાય ગ૨૭ અથવા મત મતાંતરના દુરાગ્રહને ત્યાગ કરવાનું છે. પૂર્વકાલે જૈન પ્રજા એક જ હતી. આ વિશ્વ ઉપર જ્યારે વીર ભગવાન જન્મ પામ્યા, ત્યારે કોઈ જાતના ગછ અથવા મતમતાંતરે હતા નહીં. સર્વે એક જ પ્રભુને ભજતા અને એકજ સમાચારી પાલતા હતા. આજે વીર શાસનરૂપી એક મહાન વૃક્ષમાંથી ઘણું શાખાઓ પ્રગટ થયેલી માલમ પડે છે. અનેક સામાચારી જેન પ્રજામાં પ્રવર્તે છે. જો કે તેમાં કેટલીએક શાખાએ હેતુપૂર્વક થયેલી છે, તેથી તે તરફ ઉપેક્ષા રાખવી યોગ્ય નથી, પણ જે શાખાઓ મતમતાંતર રૂપે આધુનિક સમયમાં પ્રગટ થયેલી છે, તે તરફ આપણે ઉપેક્ષા રાખવી જોઈએ અને કદાગ્રહથી કોઈપણ જાતના કલેશમાં ન ઉતરવું જોઈએ અને સમજવું જોઈએ કે, આપણે સર્વે એકજ પ્રભુના ભક્ત છીએ. એકજ પ્રભુના શાસનની શીતળ છાયામાં રહેનારા
છીએ.
ભગવાન વીર પ્રભુએ આત્માની મુક્તિ થવા જે ઉપદેશ આપે છે, તેને આપણે બધાએ અનુસરવાનું છે. આપણે તેમના વચનની અવગણના કરવી ન જોઈએ. પાછળથી છ અને મતમતાંતરના વમળમાં પડીને દુરાગ્રહથી વિક્ષેપ કરીને ધર્મને છિન્નભિન્ન કરી નાખે છે. જયારે આપણે એકતાકી સાંકળ તુટી ગઈ, એટલે અન્ય મતિઓ આપણું ધર્મ ઉપર ધસારો કરવા લાગ્યા અને આપણું શુદ્ધ આચાર વિચાર અને શાસ્ત્રો ઉપર પણ કેટલીક વખત આક્ષેપ કરવા લાગ્યા. વળી આવા અનેક કારણેને લઈને અંદર અંદર કુસંપ થતા એ સમય આવ્યો કે જેમાં “ અમે જેને છીએ, અમારા કાયદાઓ જુદા છે, અમારા પર્વ અને ઉત્સવના દિવસે જુદા છે, જાહેર તહેવાર તરીકે શા માટે પાળવામાં ન આવે? અમારૂં ધર્મનીતિનું સાહિત્ય વિશ્વ વિદ્યાલય ( યુનીવર્સીટી) માં શા માટે દાખલ ન થાય ?” આવી આવી માંગણી કરતાં પણ એકેને જોઈએ તેવી ને તેટલી દાદ મલતી નથી. જે આપણા જેમાં એકતા હોત અને ઉંચી ધાર્મિક કેળવણીની વૃદ્ધિ હેત તો આપણને આવો વખત આવત નહીં. ઐક્યના અભાવને લઈને અને ગચ્છ અથવા મતમતાંતરોના કદાગ્રહને લઈને આપણી ધાર્મિક અવનતિ થયેલી છે. તેથી હવે આપણને એકતારૂપી કલ્પલતાને આશ્રય કરવો જોઈએ છેવટે જ્યાં સુધી સમગ્ર રીતે એકતા થતી હોય અને એક બીજાને
For Private And Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૩૦૮
શ્રી આત્માનદ પ્રકાશ.
બાધ ન આવતું હોય ત્યાં સુધી પણ એકતા કરવાની તે આવશ્યકતા છે. અને તેમ નહિં તે પોતાના ગ૭ અથવા મતમાં જે કુસંપ દેખવામાં આવે છે તેની પણ એકતા કરવાની જરૂર છે. જ્યાં સુધી આમાનું કંઈ પણ નહિં થાય ત્યાં સુધી ગમે તેવા ઉત્સા કરીશું, ગમે તેટલી તીર્થ રચનાઓ અને નામની જૈન શાળાએ
સ્થાપિત કરીશું, તે પણ ધાર્મિક ઉન્નતિનું ઉંચુ શિખર આપણું દષ્ટિ માર્ગમાં આવશે નહીં, જો કે તેમ ન કરવું એમ કહેવું નથી પરંતુ જે સમયે જેવી જેની જરૂર હોય છે તે તે સમયે તેને તેને ઉત્તેજન ન મળવાથી અથવા તે તે કાર્યોને પિષણ ન મળવાથી કોઈપણ કેમ પિતાની ઉન્નતિનું ઉંચુ શિખર દેખી શકતું નથી. જેથી આપણે ગ૭ અથવા મતમતાંતરના આગ્રહને ત્યાગ કરી એકતા કરવી જોઈએ. કદિ અર્વાચીન કાલે પાછળના આચાર્યોએ ક્રિયામાર્ગ અને સામાચારીમાં ફેરફાર કરી દીધું છે અને તેનું પ્રવર્તન ઘણે વખત થયા ચાલ્યા કરે છે, તેથી તે સામાચારીમાં ફેરફાર આપણાથી થઈ શકશે નહીં, તે ભલે તેમ ન થાય, પણ જૈન તરીકે આપણે બધાએ ન બાદ આવતા ધર્મોના કાર્યોમાં સાથે જ રહેવું જોઈએ. આપણે સર્વે એકજ પ્રભુના આશ્રિત છીએ. જે આ વિચારને પુષ્ટિ આપવામાં આવશે તે આપણું ધાર્મિક સ્થિતિ ઉચ થયા વિના રહેશે નહીં એ નિ:સંશય સમજવું. પ્રિય બંધુઓ, ઉંચી જાતની ધાર્મિક કેળવણીને પ્રચાર અને ગચ્છ તથા મતમતાંતરના દુરાગ્રહને ત્યાગ જે બે ઉપાય આપણી ધાર્મિક સ્થિતિને સુધારવામાં જેવા ઉપચગી છે, તે અથવા તેથી અધિક એક ત્રીજો ઉપાય પણ ઉપયોગી છે, તે આપણું મુનિ મહારાજેની એકતાનો છે. ચતુર્વિધ સંઘમાં અગ્રપદને ધરાવનારા આપણું પવિત્ર ધર્મગુરૂઓમાં જ્યારે પરસ્પર એકતાને પ્રભાવ પ્રસરશે, ત્યારે જ આ પણ ધાર્મિક સ્થિતિ સારી રીતે સુધરશે કારણ કે, એ પવિત્ર વર્ગ આપણું ધર્મનો ઉપદેશ કરનાર અને જૈન ધર્મના યથાર્થ સ્વરૂપને પ્રતિપાદન કરનાર છે. તે વર્ગની અંદર એકતાનું ઉજ્વળ તેજ પ્રકાશતું હોય અને ઉન્નતિને આપનારે સંપ તેમની ઉપર પોતાને વિજય વાવટે ફરકાવતા હોય તે પછી આપણી ધાર્મિક સ્થિતિનું શિખર કેટલું બધું ઉંચું ચડે? અને આપણુ ધર્મનો તીવ્ર રવિ આ વિશ્વરૂપ ગગનમાં કેવો પ્રકાશે? તે અનિર્વચનીય છે. જ્યાં સુધી મુનિ મહારાજોના હૃદયમાં પિતાના પરિવારનું, ગચ્છનું, સંઘેડાનું, દેશનું, ગામનું અને શ્રાવનું, શિષ્યનું અને પુસ્તક વિગેરેનું મમત્વ રહેશે અને તેને લઈને પક્ષાપક્ષી, ઈર્ષા, અસૂયા અને ઠેષ વગેરે પર પ્રીતિ થશે, ત્યાં સુધી આપણી ધાર્મિક સ્થિતિ સુધરવાની નથી. ઉપર કહેલા કારણે ઉભય રીતે હાનિ કરનારા છે, એક તે તે ધર્મની અવનતિ કરે છે અને બીજુ મુનિઓના શુદ્ધ ચરિત્રને મલિન કરે છે; માટે ભગવાન શ્રી વીર પ્રભુના શાસનને ધારણ કરનારા, શૈતાદિ ગણધરના
For Private And Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આપણે ઉદય શી રીતે થાય ?–થઇ શકે?
૩૦૯ ગ્રંથને માન આપનારા મુનિ મહારાજાઓએ પિતાના ધર્મની ઉન્નતિને માટે અને પોતે ગ્રહણ કરેલા ચારિત્ર રત્નને નિર્મલ રાખવા માટે પરસ્પર એકતા કરવાની જરૂર છે એમ આ લેખકની નમ્રતાથી વિનંતિ છે. પ્રિય જૈન બંધુઓ, આ ત્રણ ઉપાય ગ્રહણ કરવામાં જે આપણે પ્રવૃત્ત થઈશું, તે આપણી ધાર્મિક સ્થિતિ ઉન્નતિમાં આવશે, અને તેથી કરીને આપણે સંસાર પણ સુધરશે, કારણ કે ધર્મની સુધારણા એ સંસારની સુધારણાને પાયે છે. જે આપણામાં ધમ હશે તે આપણે આપણાં સાંસારિક જીવનમાં ઉચ્ચતા મેળવી શકીશું, એ નિ:સંશય સમજવું.
R.
આપણે ઉદય શી રીતે થાય?–થઇ શકે ?
જેને ઉદય તેને અસ્ત પણ હોય તેમ છતાં ફરી પાછો તેને ઉદય થાય–થઈ શકે. જે એકાન્તવાદી હોય તે કંઈ હાનિ પ્રસંગે કોઈ એક જ કર્મ કાળાદિક ઉપર તેને દેષ ઢળી પાડે છે. તેમ આપણાથી કરી ન શકાય. આપણે તે કંઈ પણ કાર્યસિદ્ધિમાં કાળ સ્વભાવ, નિયતિ, પૂર્વ કર્મ અને પુરૂષાર્થ રૂપ પાંચ કારણેને સાથે જ માનનારા રહ્યા. જો કે કાળાદિક પ્રથમનાં ચાર કારણે અદશ્યપણે કાર્યસિદ્ધિમાં સહાયક બને છે અને ઉદ્યમ અથવા પુરૂષાર્થ પ્રગટપણે સહાયક થઈ શકે છે તે પણ પુરૂષાર્થ સાથે તેમને પણ સદ્ભાવ તે જરૂરને ખરાજ. પ્રથમનાં ચાર કારણે અદ્રશ્ય હોવાથી આપણે આધીન્ટન લેખાય. ઉદ્યમ કે પુરૂષાર્થ કરે આપણા હાથમાં (સ્વાધીન) હોવાથી તેને લાભ આપણે ધારીએ તે સહેજે લઈ શકીએ અને તેના વડે પ્રથમનાં ચાર અદશ્ય કારણેની પણ ખાત્રી કરી શકીએ. તેમ છતાં આળસ કે પ્રતાને વશ થઈ જે સઉદ્યમ ન જ સેવીએ તે જે કાર્યસિદ્ધિ કરવા આપણું મન કામના હોય તે પૂરી કરી ન જ શકાય. તેથી જ મહાપુરૂષોએ પિકારી પિકારીને જણાવ્યું છે કે “પ્રમાદ સમાન કઈ કટ્ટો શત્રુ નથી અને સઉદ્યમ સમાન કેઈ હિત મિત્ર કે બંધુ નથી.”
તેમ છતાં આવા એકાન્તહિત વચનની આજે કેટલી બધી ધૃષ્ટતા સાથે અવગણના કરવામાં આવે છે અને આપણા ભવિષ્યને બગાડી નાંખવામાં આવે છે. સમાજ કે શાસનની ઉન્નતિને ઈચ્છનાર કેઈથી આવી ભયંકર અવગણના કરી ન શકાય એથી તો આપણને ભાગ્ય ગે મળેલી અમૂલ્ય તક ગુમાવી, આપણું હાથેજ આપણ અવનતિના ઉંડા કૂવામાં પડી ઘણું લાંબા સમય સુધીના ભયંકર દુખમાં સબડી મરવાનું જોખમ ખેડવાનું જ દુર્ભાગ્ય પ્રાપ્ત થાય છે. તેથી સમાજ અને શાસન ઉદય માટે જેમના દીલમાં કંઈ પણ ખરી લાગણી જાગી જ
For Private And Personal Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૩૧૦
શ્રી આત્માનં પ્રકાશ
હોય તેમણે લેક સંજ્ઞામાં નહીં ખેંચતા સ્વબુદ્ધિ બળથી ખરા માર્ગે પ્રયાણ કરવું જોઈએ, સાચા શાસન પ્રેમથી થોડા ઘણુ સને પણ જે દ્રઢતા-એક નિષ્ઠાથી ઉદયના ખરા માર્ગેજ પ્રયાણ કરતા રહે તે બીજા અનેક ભવ્યાત્માએ તેમને અનુસરે ખરા. નૈતિક હિમતની ખામીથી લેખાતા કંઈક શાસન રોગીજનો બીજાઓને સાચે માગે દેરી શકતા નથી, અને વખતે પિતે પણ લેક સંજ્ઞાને વશ થઈ ખરા માર્ગને વળગી રહી શકતા નથી. કહેવાય છે કે- જેને આગેવાન આંધળે તેનું કટક કૂવામાં’ એ ન્યાયે આપણા સમાજની સ્થિતિદિન પ્રતિદિન દયામણું બનતી જાય છે. મુગ્ધ અને બે પરવાર લેકે શાસનના રહસ્યને ભાગ્ય સમજી શકે છે તેથી તેમની સ્થિતિ પણ દયાજનકજ છે. ઉદય માટે તે નિ:સ્વાર્થ સેવાની ભારે જરૂર છે.
ઈતિશામ – @ – વર્તમાન સમાચાર.
મુનિરાજ શ્રીવલ્લભવિજયજી મહારાજનું પંજાબમાં આવાગમન
અને ચાતુર્માસ. શુમારે બાર વર્ષ મારવાડ ગુજરાત અને કાઠીયાવાડમાં રહી જનસમાજ ઉપર અનેક ઉપકાર કરતા કરતા, જેઠ વદી ૬ ના રોજ ઉતા મહાત્મા સપરિવાર પંજાબના મુખ્ય શહેર અંબાલામાં આનંદપૂર્વક પધાર્યા છે. ચાતુર્માસ ત્યાંજ થશે. મહારાજ શ્રી વલ્લભવિજયજી સપરિવાર અત્રે પહોંચતાં જેન અને જેનેતર મનુષ્યોની લાગણી તેઓશ્રી ઉપર અપૂર્વ દેખાણી છે. લુધીયાના શહેર પહોંચતા પણ તેમજ બન્યું હતું. પંજાબના જૈન બંધુઓની ઘણુ વખતની ત્યાં લાવવાની અભિલાષા પૂર્ણ થયેલી હોવાથી તેમજ આવા વિદ્વાન મહાત્મા પણ લાંબા વખતે ત્યાં પધારતાં હોવાથી તેમ બનવું શક્ય છે. અન્યની લાગણી કે જે ભિન્નભાવ મહાત્મા ગાંધીની સુગંધે ઉડાડી મુકયો છે, તે મહાત્માની આવી પ્રબળ પુણ્ય પ્રકૃતિ જોતાં જણાય છે તે તીર્થંકર ભગવાનની જેઉત્તમોત્તમ અપૂર્વ પુણ્ય પ્રકૃતિ હતી તે તેમને તે કેટલું પુણ્ય પ્રભાવ પડતા હશે તે જ્ઞાની મહારાજજ જાણું શકે. ઉકત મહાપુરૂષના પંજાબમાં પધારવાથી એટલું જાણી શકાય છે કે જે અન્યલેકે નાસ્તિક કહી આપણાથી દૂર રહેતા હતાં, તેઓ જેનધર્મની શોભા કરે-ભાગ લે અને પિતાને મોઢે એવા શબ્દ બેલે કે દુનીયામાં ધર્મ અને સાધુ શબ્દ કાંઈક પણ સાર્થક છે તે તે આ સંપ્રદાયમાં જ છે. લુધીયાના શહેરમાં એક આર્ય સમાજના એક વિદ્વાન-પંડિતના જે ગુણ ચાહક વચન આપણા ધર્મ માટે નીકળે છે કે તે વખતે તે જીવે કેટલાંએ કર્મ તોડી નાંખ્યા હશે. મુનિરાજ શ્રીવલ્લભવિજયજી મહારાજે આ પંજાબ દેશમાં દાખલ થતી વખતે લેકની કોઈ પણ પ્રકારની આગલી ન થાય તેવો વિચાર કરી સમયને માન આપીને પ્રવેશ કરેલ હોવાથી, તેમજ ગુરૂ મહારાજ શ્રી આત્મારામજી મહારાજના પ્રતાપે ઉક્ત મહાત્માને પાંચ માસમાં અપૂર્વ લાભ અને આત્માને આનંદ થયો છે તેમ તેઓશ્રી જણાવતા હતા. લુધીયાના શહેરમાં બીરાજમાન હતા
For Private And Personal Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વર્તમાન સમાચાર.
૩૧૧
તે વખતે તેઓશ્રીનો ઉપદેશ સાંભળી દશ મુસલમાનોએ માંસાહાર છોડી દીધો છે, એટલે કે આખા કુટુંબ ત્યાગ કર્યો છે. કેટલાકેએ દારૂ ત્યાગ કર્યો છે. સનખતરા શહેરમાં ઉક્ત મહાત્માના શિષ્ય પંન્યાસજી શ્રી સાહનવિજયજી મહારાજના પ્રયાસથી હિંદુ મુસલમાનમાં જે પ્રેમ વધ્યો છે તે અવર્ણનિય છે. કસાઈઓએ રાજી ખુશીથી ચાર દિવસ દુકાનો બંધ રાખવાનું સ્વીકારી લીધું છે. અને ચોમાસું ત્યાં થાય તે હમેશાને માટે આઠ દિવસ પર્યુષણના તે દુકાનો બંધ રાખવા લખી આપવા કબુલ્યું છે જેથી બીજે સ્થળે ચોમાસું નહીં કરતાં ત્યાં કરવાનું થશે.
સાથેના સાધુઓ અને ત્યાં વિચરતા સાધીજી મહારાજ વળી ખાદીનો ઉપયોગ કરતા હોવાથી તે ફાયદો પણ અનુકરણીય અને અવર્ણનીય થઈ રહ્યો છે.
એક કસાઈએ તો ઊપદેશથી સદાને માટે કસાઈપણું તજી દીધું છે અને અન્ય વેપાર કરે છે. ત્યાંના (સનખતરાના) હિંદુ મુસલમાનોએ ૫૦ શ્રી સેહનવિજયજી મહારાજના ઉપદેશથી ઘણુંજ ખુશી થતાં જુદુ જુદુ વિનંતિ પત્ર ઉપકાર પત્ર તેઓશ્રીને અર્પણ કર્યું છે. ઉક્ત પન્યાસજી મહારાજની આત્મશક્તિ અપૂર્વ પ્રગટી છે અને અત્રે ઘણો સારે ઉપકાર કર્યો છે. સાધુ મુનિરાજ વગેરેનું અનુકરણ કરી શ્રાવક શ્રાવિકાએ ખાદી ધારણ કરેલ હોવાથી અપવિત્ર વસ્ત્રો ધર્મ વિરૂદ્ધ જાણું છોડી દીધાં છે, તેટલું જ નહીં પણ દેખાવમાં સાદી જીંદગી અને ખર્ચનો બોજો પણ તેથી કેટલેક ઘટે છે. ઉક્ત મહાત્મા દેશ વિદેશની બાબત બાજુ ઉપર રાખી ધર્મની રક્ષા સાથે જૈનસમાજ ખર્ચના બેન નીચે દબાઈન રહે એજ ઉપદેશવા લાગ્યા છે. અપવિત્ર વસ્ત્ર ધર્મ વિરૂદ્ધ જાણી ત્યાગવા યોગ્ય છે પછી તે દેશી હો કે પવિત્ર હે તેવી સોની ફરજ છે.
મહારાજશ્રીના ઉપદેશથી લુધીયાના, નારેવાલ અને સનખતરામાં પણ દેશી વસ્ત્રો વાપરવા શ્રી સંઘથી ઠરાવ થયો છે.
અહીંયા ગુજરાનવાળા, લુધીયાના, સનખતરા બધે સ્થળે પ્રાતઃસ્મરણીય આચાર્ય મહારાજ શ્રી આત્મારામજી મહારાજની જયંતી ઉજવાઈ છે કે જે પરોપકાર કરવાવાળી છે. અમારું માનવું અને અનુભવેલું એવું છે કે ગુજરાત, કાઠીયાવાડમાં અન્ય આપણું ધર્મ ગુરૂઓની જયંતી હવે જે થવા લાગી છે તે શીખવનાર શ્રીમાન આત્મારામજી મહારાજનો પરિવાર અને મુખ્ય આજ મહાત્મા છે. ગુજરાત વગેરેમાં હાલ અનેક મુનિરાજે પદવીધર થયાજ કરે છે અને તે કામ પગ ભાગ્યાધીન આવે છે તેમાં પણ પુણ્ય પ્રકતિ જોઈયે છીયે. જે પુણ્ય પ્રકૃતિ શ્રી આત્મારામજી મહારાજની હતી તેવી જ્યાં દેખીયે છીયે ? જેમકે હાલમાં મહાત્મા ગાંધીજીનું જે પુણ્ય છે. તે બીજાનું કયાં છે ? ગૃહસ્થ છે કે ત્યાગી હે પુણ્ય તે મટી ચીજ છે. ગુણ ગ્રાહક થવું તે પણ મોટી પુણ્ય સામગ્રી જોઈએ. ઉક્ત મહાત્માના આખા દેશમાં ભિન્ન ભિન્ન સ્થળે વિહાર અને ચાતુર્માસથી આ કરતા પણ વિશેષ લાભ-જન ઉપકાર નિચે થવા સંભવ છે. તે સંબંધમાં હવે પછી જણાવીશું. આ સિવાય કેળવણીને વૃદ્ધિ માટે પણ ઉક્ત મહાત્માને ઉંચા પ્રકારનો પ્રયત્ન શરૂ છે તે કાર્ય પણ પંજાબ માટે ઉત્તમતમ બનવા સંભવ છે.
(મળેલ)
For Private And Personal Use Only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ફાર
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. ન્યાયાભાનિધિ શ્રીમદ્ વિજયાનંદ સૂરિ (આત્મારામજી)
મહારાજના પરિવારના ચાતુર્માસના સ્થળે. ૧ શ્રીમાન આચાર્ય મહારાજ શ્રી વિજય કમલસુરીશ્વર તથા વ્યાવાચસ્પતિ શ્રી લબ્ધિ વિજયજી મહારાજ વગેરે.
છાણું ગુજરાત. ૨ પ્રવર્તકજી મહારાજ શ્રી કાતિ વિજ્યજી મહારાજ મુનિરાજ શ્રી ચતુરવિજયજી મહારાજ તથા મુનિરાજ શ્રી પુણ્ય વિજયજી મહારાજ વગેરે
ભાવનગર. ૩ મુનિરાજ શ્રી હંસવિજયજી મહારાજ તથા પન્યાસજી શ્રી સંપત વિજયજી મહારાજ વગેરે—
પાટણ ગુજરાત. ૪ મુનિરાજ શ્રીવલ્લભવિજ્યજીમહારાજ શ્રી પંન્યાસજી લલિતવિજ્યજી મહારાજ વગેરે–
અંબાલા સીટી પંજાળ. ૫ પન્યાસજી શ્રી દાનવિજયજી મહારાજ તથા મુનિરાજ શ્રી પ્રેમવિજયજી વગેરે –
. શિરોહ-મારવાડ. ૬ શ્રી પન્યાસજી સોહનવિજ્યજી મહારાજ વગેરે– સનખતરા જીલ્લા સયાલકોટ પંજાબ. ૭ શ્રી પન્યાસજી મહારાજ વિદ્યા વિજયજી મહારાજ વગેરે--
લુધીયાના પંજાબ. ૮ શ્રી પંન્યાસજી મહારાજ શ્રી ઉમંગવિજયજી મુનિરાજ શ્રી મોતી વિજયજી વગેરે--
ગેઘા કાઠીયાવાડ. ૯ પન્યાસ શ્રી સુંદરવિજય મહારાજ વગેરે--
પાલીતાણા. ૧૦ સાધ્વીજી શ્રી દેવશ્રીજી આદિ
જાલંધર શહેર પંજાબ ૧૧ ” શ્રી ચરણાશ્રીજી આદિ--
અંબાલા સીટી પંજાબ ઉકત પરિવારના મુનિ મહારાજને વિનંતિ કે તેઓશ્રીના ચાતુર્માસ જયાં નકી થયાં હોય તે અમોને જણાવવા કૃપા કરવી. જે હવે પ્રગટ કરવામાં આવશે.
“ શ્રી સંઘે કરેલા ઠરાવ.” અંબાલા શહેર-પંજાબના શ્રી સંઘે લગ્નાદિ પ્રસંગમાં ચરબીવાળા અપવિત્ર વસ્ત્રો તેમજ રેશમી વસ્ત્રો કે જે આજ કાલની બનાવટની રીતીથી લાખ છવાની જીંદગી બરબાદ કરી બનાવવામાં આવે છે તે ધર્મ વિરૂદ્ધ સમજી દરેક કન્યા કે બીજ સગાંવહાલાં કોઈપણને આપવા નહીં. એ લેખીત પ્રબંધ કર્યો છે.
મુનિરાજ શ્રી કલ્યાણવિજયજી મહારાજને સ્વર્ગવાસ. ઉક્ત મહામા જેઠ વદી ૭ ના રોજ લાંબા વખતની માંદગી ભોગવી સમાધિ. પૂર્વક સ્વર્ગવાસ પામ્યા છે. તેઓશ્રી પંન્યાસજી શ્રી ગંભીરવિજયજી મહારાજના શિષ્ય હતા. શુમારે ચુમાળીશ વર્ષ થયા ચારિત્ર ગ્રહણ કર્યું હતું સ્વભાવે સરલ, નિખાલસ હૃદય, ક્રિયાપાત્ર ચારિત્રવાન મુનિશ્રી હતા. તેઓશ્રીના સ્વર્ગવાસથી
નકેમને એક ચારિત્ર પાત્ર મુનિની ખોટ પડી છે તેઓશ્રીના પવિત્ર આત્માને અનંત શાંતિ પ્રાપ્ત થાઓ એમ ઈચ્છીએ છીયે.
For Private And Personal Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
आत्मानन्द प्रकाश.
(पुस्त१८ भु.)
पु. १८ भु. वीर स. २४४७-४८.
मात्मस.२६-२७
१२
"सेव्य सदा सद्गुरु कल्पवृक्षः " मनासंसृतिवारिधौ हतसुखान्दृष्ट्वा जनानां व्रजान् तानुद्धर्तुमना दयाहृदयो रुध्वेन्द्रियाश्वाञ् जवात् जन्तूमा जहि ज्ञानतः प्रशमय क्रोधादिशत्रूनिति • आत्मानन्द प्रकाश' मादिशदसौ जीयाजिनेंद्र प्रभुः॥१॥
પ્રગટકર્તા, શ્રી જન આત્માનંદ સભા,
ભાવનગર,
(पाप मुख्य ३१. १-०-० ॥2 egg'.)
For Private And Personal Use Only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વાર્ષિક અનુક્રમણિકા.
નંબર. વિ .
લેખકના નામે, ૧ નૂતન વર્ષારંભે માંગલ્ય ભાવના ( પદ્ય ) (સંઘવી વેલચંદ ધનજીભાઈ) ૧ ૨ શ્રીમાન વિજ્યાનંદસૂરિને આત્મિક નમન. (પદ્ય) ૩ નૂતન વર્ષારંભના ઉદ્ગારે.
( શાહ ફતેહચંદ ઝવેરભાઈ ) કે ૪ સાધુ સાધ્વી પ્રત્યે નિવેદન રૂપે બે બેલ. (મુનિરાજ શ્રી કરવિજયજી ) ૬ ૫ જીવનમાં જ્યોતિ પ્રગટાવવા વિભુને પ્રાર્થના. (પદ્ય) ( શાહ ફતેહચંદ ઝવેરભાઈ) ૮ ૬ ઉદ્દેશની એક્તા.
( શાહ વિઠ્ઠલદાસ મૂળચંદ બી. એ.) ૯ છ જીવનમાં વિશુદ્ધમય વાતાવરણે.
(શાહ ફતેહચંદ ઝવેરભાઈ) ૧૫ ૮ સ્વલખાણ સંબંધી સ્થલ વિચારણું. (વકીલ નંદલાલ લલુભાઈ વડેદરા ) ૧૯ ૯ આપણે અમુલ્ય વારસે.
(શેઠ દેવચંદ દામજી) ૨૩ ૧૦ વીરસ્ય ભૂષણે “ક્ષમા ” યાચના (પદ્ય ) (સંઘવી વેલચંદ ધનજીભાઇ ) ૨૯ ૧૧ મિચ્છામી દુક્કડં. (પદ્ય)
૩૦ ૧૨ ગુરુગુણ કિર્તન. ( પદ્ય ) ૧૩ જિનધર્મ.
( ગાંધી વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદાસ) ૩૨ ૧૪ મનભાવ. (પદી)
( શાહ કલ્યાણચંદ કેશવલાલ વડેદરા ) ૪૪ ૧૫ સ્વાવલંબન.
(શાહ વિઠ્ઠલદાસ મૂળચંદ બી. એ.) ૪૫ ૧૬ વર્તમાન જગતને કેવા મનુષ્યો જોઈએ છે ! (પદ્ય ) ( શાહ ફતેચંદ જોરભાઈ) ૫૧ ૧૭ સમયને અનુસરતું.
(ગાંધી વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદાસ ) પર ૧૮ આચાર્ય શ્રીમદ્દ હીરવિજયસૂરિજી અને જયંતી (કતેચંદ ઝવેરભાઈ શાહ) પપ ૧૯ વિદ્યાનું દૈવત. (પદ્ય)
(ભટ્ટ શ્યામજી લવજી) ૬૬ ૨૦ સિદ્ધ કૈવલ્ય. ઉત્સવ દિપોત્સવી પર્વ.
(સંઘવી વેલચંદ ધનજી ) ૬9 ૨૧ આપણુમાં ઉચ્ચ કેળવણી પસાર કરવાના હેતુ. (મુનિરાજ શ્રી કપૂર વિજયજી ) ૬૮ ૨૨ કેશરને કાયડો કણ અને ક્યારે ઉકેલશે! ૨૩ ચેતનને. ( પદ્ય)
(હરગોવનદાસ નાગરદાસ મહારાજની રાન્ધનપુર.) 99 ૨૪ દિવ્યને ઉપયોગ.
( શા. વિઠ્ઠલદાસ મૂળચંદ બી. એ.) ૭૮ ૨૫ પ્રેરણું અને આરોગ્ય.
(રા. ભાનુપ્રસાદ ચકુભાઈ બી. એ. પાટણ.) ૮૫ ૨૬ ગ્રંથાવલોકન.
(સભા.) ૮૮–૧૧૧-૧૬૨-૧૮૭–૨૫૦-૨૮૮ ર૭ વર્તમાન સમાચાર (સભા.)૮૯-૧૧૦-૧૩૬-૧૬૨–૧૮૪–૨૬-૨૮૪-૩૧૦-૩૧૨ ૨૮ નૂતન વર્ષ.
( સંઘવી વેલચંદ ધનજીભાઈ.) ૯૧ ૨૯ વ્યભિચાર નિંદા. (પદ્ય)
(રા. વિગુણુ.) ૯૨ ૩૦ જૈન શ્રાવક ભાઈ બહેનોને અગત્યની સુચના. (મુનિરાજ શ્રી કર્પર વિજ્યજી.) ૯૩ ૩૧ પરિપકારી સજજનોને સુંદર સ્વભાવ.
( , )
૯૪ ૩૨ ત્રણ પ્રકારના મિત્ર અને તેને વિલક્ષણ સ્વભાવ. ( ) ૩૩ વસ્તુપાળ વિરચિત. નરનારાયણ નંદ કાવ્ય. (શા. છોટાલાલ મગનલાલ ઝુલાસણ.) ૯૫ ૨૪ રાષ્ટ્રીય શાળાના અભ્યાસ ક્રમની રૂપરેખા. (મહેતા મનસુખલાલ કિરતચંદ મોરબી
૧૦૧-૧૧-૧૭૯-૨૦૨
૨
w
For Private And Personal Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
કપ શ્રાવકની પ્રાગી ઉન્નતિ.
( ગાંધી વલભદાસ ત્રિભુવનદાસ) ૧૫ ૩૬ પ્રકીર્ણ. ૩૭ શ્રી વીર સ્તુતિ. (પદ્ય)
( શા. વિઠ્ઠલદાસ મૂળચંદ બી. એ.) ૧૧૫ ૩૮ શ્રી જિન સ્તુતિ. (પદ્ય) ( પારેખ પ્રભુદાસ બહેચરદાસ પાટણ ) ૧૧૬ ૩૯ સાયંકાળે જિનદર્શન. (પ)
૧૧૬ જ ધર્મસાધન કરવામાં ઢીલ કરવી જોઈએ નહિ. (મુનિરાજ શ્રી કર્ખરવિજયજી ) ૧૧૭ ૪૧ સદ્ વિદ્યા.
૧૧૭ ૪૨ વિતરાગ કથિત પવિત્ર ધર્મ તું જલદી સેવન કરી લે.
૧૧૮ ૪૩ ઉત્તમશીલ.
(શાહ વિઠ્ઠલદાસ મૂળચંદ બી. એ.) ૧૧૯ ૪૪ જેન દ્રષ્ટિએ શિક્ષણનું સ્વરૂપ અને જેન નવીન યુવકે. (ગાંધી વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદાસ) ૧૨૪ ૪૫ શું ખરું સુખ શાંતિમાં છે?
૧૨૮ ૪૬ ચુંટી કાઢેલા સારહિત વચને.
(મુનિરાજ શ્રી કષ્ફરવિજ્યજી) ૧૨૯ ૪૭ પ્રભુ પ્રાર્થના. (પદ્ય )
( હરગોવનદાસ નાગરદાસ મહાજની) ૧૩૨ ૪૮ નીતિ વચનો.
(મુનિરાજ શ્રી કપૂરવિજયજી) ૧૩૩ ૪૯ જેનો અને સ્વદેશી વિ.
૧૩૪ ૫૦ આત્મ જાગૃતિ. ( પદ્ય )
( કવિ સાંકળચંદ પીતાંબરદાસ અમદાવાદ ) ૧૩૫ ૫૧ ઉપમિતિ અંતર્ગત વાકે.
(મુનિરાજ શ્રી કરવિજ્યજી) ૧૩૬ પર એક સુધારે.
| (સભા ) ૧૩૮ પ૩ પ્રભુ સ્તુતિ.
( શાહ કલ્યાણચંદ કેશવલાલ વડોદરા) ૧૩૯-૧૯૦ ૫૪ વસંત વિલાસ મહાકાવ્ય.
( શાહ છોટાલાલ મગનલાલ ઝુલાસણ) ૧૪૦ પપ સાચી અને જુઠી સફલતા.
(શાહ વિઠ્ઠલદાસ મૂળચંદ બી. એ.) ૧૫૧ ૫૬ ચોગ દર્શન
(ગાંધી વલ્લભદાસ ત્રિભુવનધસ) ૧૫૬ ૫૭ સાદાઈ અને સ્વતંત્રતા.
૧પ૦ ૫૮ વહાલાંઓને ઉપદેશ. ( પદ્ય )
( ભટ્ટ મણીશંકર રતનજી બી. એ.) ૧૬૧ ૫૯ જ્ઞાનારાધન. ( પદ્ય )
(સંઘવી વેલચંદ ધનજીભાઇ ) ૧૬૫ ૬૦ ૭ લેસ્થાનું સ્વરૂપ. (પદ્ય) (કવિ સાંકળચંદ પિતાંબરદાસ અમદાવાદ) ૧૬૬ ક૧ શ્રાવકની કરણીનું રહસ્ય (ગાંધી વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદાસ) ૧૬૩-૧૯૪-૨૧૫-૨૩૯-૨૬૭ર૯૧ ૬૨ સયમમાં સુખ કેવી રીતે છે? ,,
૧૭૧ ૬૩ ચોગ્યતાનુકુળ વ્યવસાયની પસંદગી. (શાહ વિઠ્ઠલદાસ મુળચંદ બી. એ.) ૧૭૩ ૬૪ શામાયક કરવા વિષે કવિતા. (પદ્ય ) (શાહ મનસુખલાલ ડાહ્યાભાઈ વઢવાણ કાંપ ૧૭૮ ૬૫ મુબઇનું પાણી લાગવું.
(મહેતા મનસુખલાલ કિરતચંદ) ૧૮૧ ૬૬ ઈતિહાસ અને તેનો ઉપયોગ.
(શાહ છોટાલાલ મગનલાલ ઝુલાસણ.) ૧૯૦ ૬૭ સદવર્તનની ઉચ્ચતા દર્શન. (પદ્ય)
(શાહ ફતેચંદ ઝવેર ભાઇ ) ૧૯૮ ૬૮ શુદ્ધ વિચાર અને સંવર્તન.
(ગાંધી વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદાસ ) ૧૯૯ ૬૯ શ્રી મહાવીર પ્રભુનો જન્મ-મહેસવ. (પદ્ય) (શા. મનસુખલાલ ડાહ્યાભાઈ વઢવાણુ) ૨૦૧૫ ૭૦ દ્રઢ ઈચ્છા શકિત.
( શા. વિઠ્ઠલદાસ મૂળચંદ બી. એ.) ૨૦૬–૨૪૬ ૭૧ સમયના પ્રવાહમાં
(ગાંધી વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદાસ) ૧૧૦-૨૩૩
For Private And Personal Use Only
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
૭૬ શ્રી વીર જયંતિ. ૭૩ શ્રી વીર પ્રભુનું ચારિત્રગાન. ૭૪ આધુનિક ઇતિહાસ પ્રત્યે એ દરકારી
www.kobatirth.org
( નગીનદાસ એમ. વૈદ્ય ડભાઇ ) ૨૧૩
૨૧૪
""
(શાહ છોટાલાલ મગનલાલ ઝુલાસણું ) ૨૨૦ ( ગાંધી. વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદાસ ) ૨૨૩
૭૫ ઉચ્ચ ભાવના.
છઠ્ઠું ઐતિહાસિક સ્વાધ્યાય. ( પત્ર ) ( રા. છેોટાલાલ મગનલાલ ઝુલાસણું ) ૨૨૫–૨૪૩–૨૭૦ છ૭ મહાવીર પ્રભુનું અદશ્ય સ્વરૂપ મનુષ્ય કયારે જોઇ રાંકે? (ગાંધી વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદાસ) ૨૨૯ ૭૮ મનન કરવા યોગ્ય નિતિનાં વાકયે. ૭૯ ભિન્ન અપેક્ષાગત જ્ઞાનમય સ્વરૂપ, ૮. અંતરાત્માને સદ્દજ્ઞાન મેળવવા ઉપદેશ ૮૧ સાધુ સાધ્વી તથા શ્રાવક શ્રાવિકાની કન્ય
૮૨ આધુનીક કથા સાહિત્ય.
( પઘ ) પદ્ય )
૧૦ ક.
૧૦૧ જગતની મહાન વસ્તુ ચારિત્ર્ય.
(પ)
૯૪ માનવ વિભૂતિ.
૫ જૈન શાસનની રક્ષા અને પુષ્ટિના માર્ગ, ૯૬ પુષ્પાંજલી.
હક અને કાઠીયાવાડના જેન કાને સાંભળ છે કે ૯૮ એક નિશ્ચિત લા. ૯૯ હિમ્મતને ઇચ્છાશક્તિ.
૯૨. આ સભાના જીંવીશમા વાર્ષીક મહાત્સવ.
૯૪ પૂજ્યપાદ શ્રી આત્મારામજી મહારાજ શ્રીની જયતી.
૧૦૨ કરકસર ૧૦૩ જૈતામાં કેળવણી. ૧૦૪ આપણી ધાર્મિક સ્થિતિ.
૧૦૫ આપણા ઉય શ રીતે થાય ? ૧૦૬ આચાર્ય મહારાજશ્રી આત્મારામજી
૮૩ શ્રીમાન્ હેમચંદ્રાચાર્ય નું જીવન વૃતાંત. ૮૪ નિવિકલ્પ દશાનું સામર્થ્ય. ( પદ્ય ) ૮૫ પરમ પદના અભિલાષીની વ્યક્તિ રૂપે યુતિ, ( પદ્ય ) ૮૬ મહાવીર પ્રભુની મુર્તિ ને ( પદ્ય ) ૮૭ સાચા હિતમા
૮૮ શ્રી હિતશિક્ષાના રાસમાંથી સ્ત્રી પુરૂષે લેવા યાગ્ય સુંદર આધ.
૨૬
22
૮૯ સંભાષણ કુશળતા.
( શાહ વિઠ્ઠલદાસ મૂળચ ંદ બી. એ. ) ૨૭૬
૯૦ સાચા સુખના અજનાએ નિઃસ્વાર્થ જીવન ગાળવાની જરૂર (મુનિરાજશ્રી કપૂરવિજય)૨.૮૨ ૯૧ જયંતિ ઉજવવાને હેતુ.
( પદ્ય )
૨૩૦
દિશા. ( મુનિરાજ શ્રી કપૂરવિજયજી ) ૨૩૮
૨૩૩
(એક મુનીશ્રી) ( શાહ ફતેચંદ ઝવેરભાઇ ) ૨૩૭
( શાહ છેટાલાલ મગનલાલ ઝુલાસણ ) ૨૫૨ ( ગાંધી વલ્લભદાસ ત્રિનુવનદાસ ) ૨૫૬-૨૭ર ( શાહ ફતેહચંદ ઝવેરભાઇ ) ૨૬૩
૨૬૩ ૨૬૪
( મુનિરાજ શ્રી કરવિજયજી ) ૨૬૪
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૮૩
( સભા ) ૨૮૬ ( મળલુ' ) ૨૮૪–૨૮
( સંઘવી વેલચંદ ધનજી ) ૨૮૯
( મુનિરાજ શ્રી કપૂરવિજયજી ) ૨૯૦
**®***
''
( શા. છેઢાલાલ મગનલાલ ) ૨૯૫ ( મુનિ શ્રી કપૂરવિજયજી ) ૨૯૮
૨૯૯
૩૦૦
૩૧
૩૦૨
きのこ
૩૦૦
( ગાંધી વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદાસ ) ૩૦૫ ( મુનિરાજ શ્રી કપૂરવિજયજી મહારાજ ) ૩૦૯ મહારાજના પરિવારના ચાતુર્માસ.
૩૧૨
For Private And Personal Use Only
24
"3
73
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જલદી મંગાવી. ઘણીજ થોડી નકલ સીલીકે છે. જલદી મગાવો. જૈન પાઠશાળા, કન્યાશાળા અને પ્રકરણના અભ્યાસીઓને ખાસ લાભ,
જૈનપાઠશાળામાં અભ્યાસ કર્તા જૈન બાળકે અને કન્યાઓ તથા પ્રકરાના અભ્યાસીઓને માટે, પ્રકરાના ત્રણ ગ્રથા જૈનશાળામાં પ્રતિક્રમણ પૂર્ણ થયા પછી જે પ્રથમ ચલાવવામાં આવે છે, તે ૧ જીવ વિચાર વૃત્તિ, ૨ નવતત્ત્વ અવચર. ૩ તથા દંડેક વૃત્તિ તે આ ત્રણે ગૃથા છે. તે એવી રીતે પ્રગટ કરવામાં આવેલ છે કે, મૂળ સાથે નીચેજ મૂળનું અને અવચરિ સાથે નીચેજ અવચરિનુ ગુજરાન તીમાં ભાષાંતર આપવામાં આવેલ હોવાથી, તેમજ ભાષાંતર પણુ શબ્દ અને અક્ષરસહુ સરલ અને ફ્ટ રીતે આપવામાં આવેલ હોવાથી, લધુ વયના બાળકો અને કન્યાઓને તે માઢે કરવા કે અર્થ સમજવા અહેજ સુગમ પડે તેમ છે, શૈલી એવી રાખેલ છે ? વગર માસ્તરે પણ શીખી શકાય તેમ છે. જૈનપાટ્યશાળા, કન્યાશાળાઓમાં ખાસ ચલાવવા જેવા છે. - જૈન પાઠશાળા કન્યાશાળા માટે મંગાવનારને ઘણીજ ઓછી કિંમતે ( જીજ કિંમતે ) માત્ર ધાર્મિક (કેળવણી) શિક્ષણુના ઉત્તેજન માટે આપીશુ. ધાર્મિક પરિક્ષા કે બીજા ઈનામના મેળાવડામાં ઇનામ માટે મંગાવનારને પણ અ૬૫ કિંમતે આપીશું.
અન્ય માટે પણ મુદલ કરતાં ઓછી કિંમત રાખવામાં અાવેલ છે. ૧ નવતત્વના સુદર મધ-પાકી કપડાની બાઈડીંગ રૂા. ૦-૮-૦ આઠ આના. | કાચું ખાઈડીંગ માત્ર રૂા. ૦-૬-૦ છ આના. ૨ જીવ વિચાર વૃત્તિ પાકા ખાઈડીંગની માત્ર રૂા. -૪-૦ ચાર આના, |
દંઢક વિચાર વૃત્તિ પાક્કા ખાઈડીંગના માત્ર રૂા.૭-૫-0 પાંચઆના (પી. .) - ઘણીજ ચાડી નકલ સીલીકે છે જેથી અમારે ત્યાંથી જલદીથી મંગાવશો..
અમારી સભાનું જ્ઞાનાધાર ખાતુ. ૧ સુમુખ તૃપાદિમિત્ર ચતુક કથા શા. ૧૪ શ્રી ભડલપ્રકરણ,
ઉત્તમચંદ હીરજી પ્રભાસ પાટણવાળા તરસ્થી, ૧૫ ગુરૂતત્વ વિનિશ્ચય શેઠ પરમાનંદદાસ ૨ જૈન મેઘદૂત સટીક
રતનજી ગાલાવાળા, હાલ મુંબઈ. ૩ જૈન ઐતિહાસિક ગજર રાસ સ‘પ્ર૯ ૧૬ ગુણભાળા (ભાષાંતર) શેઠ દુલભજી દેવાજી ૪ અંતગડદશાંગસૂત્ર સટીક ભરૂચ નિવાસી રે. કરચલીયાન્નવસારી
ઉજમ બહેન તથા હરકાર બહેન તરફથી. ૧૭ મા વિમલનાથ ચરિત્ર ભાષાંતર. ૬ પુસ્થાનક સટીક.
૧૮ દાનપ્રદીપ ૭ વિજ્ઞાતિ સ કહું,
૧૯ ધ ન પ્રકરણ ૮ સુસ્તા૨ક પ્રકણક સટીક.
૨૦ ચૈત્યન અહાભાષ્ય (ભાષાંતર) • શ્રાવકધમ વિધિ પ્રકરણ સટીક. ૨૧ નવતવ ભાવ્ય (ભાષાંત૨) ૧૦ વિજયદેવસૂરિ મહાભ્ય.
૨૨ શ્રી નેમિનાથ ચરિત્ર ભાષાંત. ૧૧ જૈન યુથ પ્રસસ્તિ સ‘મહ. - ૨૩ પ્રભાવિક ચરિત્ર ભાષાંતર ૧૨ લિગનુશાસન સ્થાપણ (ટીકા સાથે) નંબર ૧૭-૧૮-૧૮-૨૦-૨૧૨૨૨૩ ૧૩ શ્રી નંદસુત્ર શ્રી હરિભદ્રસૂરિકત ટીકા ના પ્રથામાં મદદની અપેક્ષા છે.
સાથે અહારીવાળાશેઠ મોતીચંદ સુરચંદ તર+થી.
For Private And Personal Use Only
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir મનો નિગ્રહ. " ફરજ બજાવવી અથવા કાવ્ય કરવું એમાં કાર પ્રકારના અયોગ્ય દાબના અર્થ નથી. લોકો ઘણીવાર એવું ધારે છે કે કોઈ પણ પ્રકારના દાબ નહિં હવામાં બહુજ આનંદ કરો ! પણ રનિના કહેવા પ્રમાણે માછલી માણસના કરતાં વધારે સ્વતંત્ર હાય છે અને માખી એને સ્વતંત્રતાની શ્યામમૂતિ છે. માટે માજ શેખમાં અને '' હેર માં પડીને જીવન ગાળવું એમાં કાંઈ ખરું સુખ કે ખરી સ્વતંત્રતા નથી. ઉર્દુ એકવાર ઇન્દ્રિયોને હેકવા દીધી તો સહન ન થઈ શકે એવી જંલી ગુલામગીરીમાં સપડાયા જાણવા. દારૂના છ દમાં પડેલા માણસા જેવા પરવશ થઈ જાય છે તેવીજ રીતે ઇન્દ્રિયોના | ભાગવિલાસમાં પડેલા માણસે પણ પરવશજ થયેલા સમજવા. દારૂ પીતી વખતે જીભન ) કદાચ મઝા આવતી હશે, પણ યાલો ખાલી થયા પછી એને તળાયેજ જાણે કેટતા રહેલી હોય છે. પહેલાં જે મોજ શાખ કર્યો છેએનાથી ઉત્પન્ન થયેલી લલુતાને પાછી શાંત કરવા માણસો દારૂ પીએ છે; તેજ પ્રમાણે ઇન્દ્રિયોને વશ થયેલા માણસોની વાસનાએ પણ પ્રસંગોપાત જાગૃત થાય છે. વારંવાર શાંત કરવાથી એ કોઈ સુખ નથી આપતી, પણ અગ્નિમાં ઘી નાખવાથી જેમ અગ્નિ શાંત થવાને બદલે વધારે જોરથી બળે છે તેમ - ઉલ્ટી તૃષ્ણા વધે છે. લાલસ અથવા તૃષ્ણાઓને વશ થયેલા માણસને મને નિગ્રહ કરતાં - મન વશ રાખતાં બહુ ભારે પડે છે. લાલસાઓની સામે થવું તેમને માટે વધારે ને વધારે અશ્વ' થતું જાય છે; અને શરૂઆતમાં ઈન્દ્રિય સુખની તૃષ્ણાને સંતોષ આપતાં જે કંઇક ક્ષણિક સુખ મળે છે તે થોડીજ વારમાં બંધ થાય છે અને કંઇક આરામ આપી પાછુ કંટાળા ઉપજાવે એવું થઈ જાય છે. તૃષ્ણાઓની સામે થવું અઘરું છે અને તાબે થવું પણુ દુ:ખદાયક છે; છતાં આખરે પામર જીવ ક્ષણિક સુખ મેળવવા તૃષ્ણાને વશ થઈ ભવિષ્યમાં પાછા વધારે ને વધારે દ. ખ ગહેરે છે. બીજી તરફથી આત્મ-સંયમ શરૂઆતમાં બહુ મુશ્કેલ લાગે છે, છતાં પગલે પગલે આગળ વધીએ તો ધીમે ધીમે હેલો થતા જાય છે, અને સનાર જક લાગે છે. ઇનેિ જીતવી-મને વશ કરવું, એનાથી જેટલો હર્ષ થાય છે એટલે કશાથી થતો નથી. ઈન્દ્રિયેના ઉપર યૂ મેળવવા એનાથી વધારે ગૌરવવાળા વિજય બીજો એક પણ નથી.” સ‘સારનાં સુખ માંથી For Private And Personal Use Only