________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશે.
કોઈ મનુષ્ય કે પદાર્થ આદિના અભાવે તેને કલેશ થતો નથી, તેનામાં સર્વ પ્ર કારની પૂર્ણતા આવે છે, આશાઓ અને ઈચ્છાઓ પૂર્ણ કરવાની પણ તેને દરકાર રહેતી નથી, તેની દષ્ટિ કોઈ દિવ્ય પ્રકારે ખુલી જાય છે. અને તેના અંત:કરણ રૂપ દર્પણમાં વિવેકને શુદ્ધ પ્રકાશ પ્રતિબિંબિત થવાથી તેની ભાવના ભવ્યતા થી ભરપુર રહ્યા કરે છે.
આવી રીતે શાસ્ત્રશ્રવણનો મહિમા કહેવામાં આવ્યું. હવે જેનામાં એ શાસ્ત્ર શ્રવણની. કરણનો અભાવ છે, તે શ્રાવકની શી સ્થિતિ થાય છે? અને તેને કેવા ગેર લાભ થાય છે, તે વિષે સંક્ષેપમાં દિગદર્શન કરવાની અત્રે આવશ્યકતા છે. જેને શાસ્ત્ર શ્રવણનો અભ્યાસ નથી, તે શ્રાવક અનેક જાતના દુર્ગાને સંપાદક બને છે. તેના હૃદયમાં ધર્મની શીતળ છાયા પડેલી ન હોય, તેથી તે આ સંસાર ના પરિતાપથી પરિતપ્ત રહ્યા કરે છે. હર્ષ, શોક, રાગ, દ્વેષ, કામ, ક્રોધ, મદ અને મેહ વિગેરે દુર્ગણે તેના હૃદયને સત દબાવ્યા કરે છે. તેના ચિત્તને વ્યાધિ જડતા, સંશય, પ્રમાદ, આલસ્ય, વિષય ભોગેચ્છા, વિપરીત જ્ઞાન, ચંચળતા, અને અસ્થિરતા, એ નવ પ્રકારના ચિત્ત વિક્ષેપ સદા આકુળ-વ્યાકુલ કર્યા કરે છે. શાઅાશ્રવણ વિના શુષ્ક થયેલા તેના હૃદયમાં મિત્રી, પ્રેમ આદિ ભાવનાઓ પ્રગટ ન થવાથી તેના હૃદયમાં કદિ પણ આદ્રતા કે વિવેક ઉત્પન્ન થતા નથી. તેમજ તેનું સંસ્કાર રહિત થયેલું હૃદય પુણ્યના માર્ગને નહીં પસંદ કરતાં પાપના માર્ગ તરફ દોડ્યા કરે છે.
આવા આવા અનેક દોષને લઈને પ્રત્યેક શ્રાવકને શાસ્ત્ર શ્રવણ કરવાની આવશ્યકતા છે. શાસ્ત્ર શ્રવણરૂપ કરીને આચરનારે શ્રાવક કદિપણ ધર્મ ભ્રષ્ટ થત નથી, દરેક શ્રાવકના હૃદયમાં શાસ્ત્ર શ્રવણની ભાવના થવી જોઈએ. અને તેને માટે વિચાર કરવો જોઈએ “મેં કહ્યું શાસ્ત્ર સાંભળ્યું છે? તે સાંભળેલા શાસ્ત્રમાંથી કશે. સાર લીધા છે ? હવે મારે કયું શાસ્ત્ર સાંભળવું જોઈએ ? શાસ્ત્રના શ્રવણથી મને શે લાભ પ્રાપ્ત થયો છે ?” આવા આવા વિચારે શ્રાવકના હદયમાં પ્રતિદિન પ્રગટ. વા જોઈએ. જ્યારે એવા વિચારે પ્રગટે ત્યારેજ શ્રાવકમાં શ્રાવકત્વ ખીલી નીકળે છે; તેથી પ્રત્યેક શ્રાવકને આ સાતમી કરણીને વિચાર કર્તવ્ય છે. અને જયાં સુધી એ કર્તવ્ય અદા થયું નથી. ત્યાં સુધી તેનું શ્રાવકત્વ સંપૂર્ણ ગણાતું નથી.
આ પ્રમાણે શુદ્ધ સમ્યકત્વને ધારણ કરનારા શ્રાવકને માટે આ સાત પ્રકારની કરણી અત્યંત આદરણીય છે. એ કરશું સંબંધી વિચાર કરવાને માટેજ ધર્મ જાગરિકા કરવાને કહેલું છે. જ્યારે શત્રિ ચાર ઘડી બાકી રહે ત્યારે જાગ્રત થયેલા શ્રાવકે પ્રથમ પંચપરમેષ્ટીનું સ્મરણ કર્યા પછી આ સાત કરણીનું સ્મરણ કરવાનું કહેલ છે. અને તેમાંજ ધર્મ જાગરણને ઉત્તમ હેતુ રહેલો છે. ધર્મ જાગરિકાથી જાગ્રત થયેલા શ્રાવકના હૃદયમાં “ હું કોણ છું ? મારી શી અવ
For Private And Personal Use Only
