________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૩૦૬
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
તે સર્વમાં ઉચી જાતની ધાર્મિક કેળવણીને પ્રચાર એ મુખ્ય ઉપાય છે. આપણે આપણાં બાલકોને ધર્મનું સામાન્ય જ્ઞાન આપી બેસી રહીએ છીએ. નવકાર, સામાયિક, પ્રતિક્રમણનું સાધારણ જ્ઞાન થયું, એટલે આપણે સંપૂર્ણ શ્રાવક થઈ ચુક્યા એમ માની બેસી રહીયે છીયે. પણ જૈન ધર્મનું તત્વજ્ઞાન અને આધ્યાત્મિક જ્ઞાન મેળવ્યા વગર તે ધર્મનું યથાર્થ સ્વરૂપ સમજાતું નથી; એ અવશ્ય સમજવું. કર્મ અને તેની પ્રકૃતિ અને તેની સાથે આત્માને સંબંધ કેવી રીતે છે? તે જાણ્યા વગર જૈન ધર્મનું રહસ્ય લક્ષ્યમાં આવી શકતું નથી. જ્યાં સુધી તે ધર્મના તત્ત્વનું સ્વરૂપ સમજવામાં ન આવે, ત્યાં સુધી કરણચરણનુયોગને ક્રિયામાં માત્ર કેવળ પોપટીઆ જ્ઞાન સમાન છે, કારણકે, તના શુદ્ધ બોધ વગર કિયાઓના હેતુઓ સમજવામાં આવતા નથી અને
જ્યારે કેઈપણ ક્રિયાનું હેતુપૂર્વક જ્ઞાન ન થાય, ત્યારે તે જ્ઞાન થઇ ઉપચં મરવાહી” એના જેવું થાય છે.
પ્રિય બંધુઓ, માટે આપણે ઉચ્ચ પ્રકારનું ધાર્મિક જ્ઞાન સંપાદન કરવાની અને કરાવવાની જરૂર છે. આપણામાં તત્વજ્ઞાનના વિદ્વાનો ઘણાંજ જૂજ છે. ઈતર ધર્મમાં જ્યારે સેંકડે દશ ટકા તત્ત્વવેત્તા વિદ્વાન હોય છે, ત્યારે આપણા જૈન વર્ગમાં હાલમાં સેંકડે એક ટકે પણ તત્ત્વવેત્તા વિદ્વાન નીકલી આવે મુશ્કેલ છે. વર્તમાનકાલે ઇતર ધર્મના પુસ્તકે બાહર પડે છે, તેમાં ઉંચી જાતના તત્વજ્ઞાનના ઘણાં પુસ્તકને મોટો ભાગ હોય છે. તે સિવાય સારા સારા માસિક પત્રની અંદર તત્વજ્ઞાનના વિષયે એટલા બધા છુટથી ચર્ચાય છે કે જે વાંચવાને આપણું જેને પણ કેટલીક વખત લલચાય છે. સુદર્શન, સમાલચક, મહાકાલ, પ્રાત:કાલ, વસંત. વગેરે ઘણાં માસિકની અંદર ઈતરધર્મના ઉંચા તત્ત્વજ્ઞાનના વિષયે આવે છે અને ઈતર વિદ્વાનોના સારા સારા લેખે બાહેર પડે છે, તેવી રીતના લેખો આપણા જેન વર્ગમાંથી પડતા નથી. જૈન પત્ર અને માસિકમાં ધર્મના સામાન્ય લેખો જ આવે છે, તેનું કારણ જે દીર્ઘદ્રષ્ટિથી વિચારવામાં આવે તે જણાશે કે, આપણામાં ઉંચી પ્રકારની ધાર્મિક કેળવણી તદન ઓછી છે. જે મોટા શહેર કે જેમાં જૈનવર્ગની મોટી વસ્તી વસે છે, તેમાં પણ તપાસ કરશે તે ઉંચી ધાર્મિક કેળવણી પામેલા એક બે શ્રાવકો નીકલી આવશે, તેઓ પણ કાં તો કેવળ પ્રાચીન પદ્ધતિ પ્રમાણે તત્ત્વજ્ઞાનને જાણનારા હશે અથવા જે કદી તાવિકજ્ઞાન ધરાવતા હશે તે તેઓ સારા લેખક નહી હેય. આજકાલ કેળવણીને યુગ ચાલે છે, તેમાં જૈન વર્ગમાંથી પણ ઉંચી કેળવણુ પામેલા ઘણું જેન ગ્રેજ્યુએટ નીકલી આવે છે, પણ તેઓને ધર્મની ઉંચી કેળવણી મલતી નથી, એટલે તેઓ જૈન ધર્મના ઉંચા તરવજ્ઞાનના સુબેધક વિષયે લખી શકતા નથી. ભારતવર્ષમાં પ્રખ્યાતિ પામેલી
For Private And Personal Use Only
