Atmanand Prakash Pustak 016 Ank 02

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 8

૩૮
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
મહત્વાકાંક્ષા,
( અનુસંધાન ગતાંક પૃષ્ટ ૨૬ થી શરૂ. )
લેહ-વિઠ્ઠલદાસ મૂળચંદ શાહ બી. એ. જેઓ આપણા કરતાં ઉચ્ચતર પદે સ્થિત થયા હોય છે, જેઓએ આપણા કરતાં વિશેષ સારી કેળવણું સંપાદન કરી હોય છે, અને આપણા કરતાં વિશેષ સંસ્કૃતિને પામ્યા હોય છે, જે જે વિષયનું આપણે અત્ય૫ જ્ઞાન ધરાવીએ છીએ તે તે વિષયમાં જેઓ આપણા કરતાં વિશેષ ઉંડા અનુભવી નિવડ્યા હોય છે તેવા મનુષ્યના નિત્ય સહવાસથી આપણને ઉન્નતિક્રમમાં આગળ વધવામાં અદ્ભુત સાહાટ્ય મળે છે. જ્યારે કોઈ વ્યક્તિની વૃત્તિઓ અગમન કરે છે, જ્યારે તે પોતાના કરતાં અધમ કક્ષાના મનુષ્યોના સહવાસમાં રહે છે, અને જ્યારે તે નિકૃષ્ટપંક્તિની ભ્રષ્ટ કરનારી મોજમજા મેળવવા યત્ન કરે છે ત્યારે તેને અધ:પાત અને અપકર્ષ કેટલી ત્વરાથી થાય છે તે વિચાર કરતાં સહજ સમજી શકાય તેમ છે. એથી ઉલટુ જે ક્ષણે આ કમ બીજી દિશામાં બદલવામાં આવે છે કે તરત જ ઉચ્ચગામી વૃત્તિ અને પ્રગતિ તેટલી જ વેગવતી બને છે.
જીવનમાં મહત્વકાંક્ષાઓ ધારણ કરવાની ટેવ એક પ્રકારની ઉન્નત કરનાર અને મહાન કરનાર શક્તિ છે. તેનાથી માનસિક શક્તિઓ વિશાલ અને વિસ્તૃત બને છે, નવીન ગુપ્ત રહેલી શક્તિઓ જાગૃત થાય છે. આ ઉપરાંત તેનાથી મહાન આંતરિક બળને પ્રોત્સાહન મળે છે અને સામાન્ય સંજોગોમાં જે સામગ્રી ગૂઢ પડી રહે છે તે સચેતન, ઉઘુક્ત અને ઉત્તેજિત થાય છે. જેને લઈને મનુષ્યને કાર્ય કરવામાં કંટાળો આવતો નથી, જેનાથી કાર્યનો ભાર હલકો થાય છે અને કાર્ય કરવાને માર્ગ સુગમ બને છે એવી મહત્વકાંક્ષાથી જે માણસ પ્રત્સાહિત થતો નથી તે તે કંઈપણ મહાન કાર્ય કરવા સમર્થ થતો નથી. જે માણસ એક ગુલામ અથવા શ્રમિત અશ્વની માફક કાર્ય હાથમાં લે છે તે કદિ પણ પ્રકાશમાં આવી શકતો નથી. કાર્યને માટે મહત્વાકાંક્ષા, ઉત્સાહ અને પ્રેમ હોવા જોઈએ, નહિ તે પરિણામ શૂન્ય આવવાનું એ નિશ્ચિત વાત છે.
અનુકૂળ પરિસ્થિતિમાં મૂકાઈને જીવનમાં વિજયી નિવડવું એ દુષ્કર કાર્ય છે; પરંતુ આપણને નિયત થયેલા કાર્ય પરત્વે પ્રેમ રાખવો તે અજબ સાહાચ્ય અને શક્તિ આપનાર વિલક્ષણ ઓષધિ સમાન છે. ઉત્સાહ આપણને ભય અને વિનોથી અજાણ રાખે છે. જે તમને તમારી મહત્વાકાંક્ષા ક્ષીણ થતી લાગતી હોય, તમને